محبوبترینها
آیا میشود فیستول را عمل نکرد و به خودی خود خوب میشود؟
مزایای آستر مدول الیاف سرامیکی یا زد بلوک
سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه میتواند برندینگ کسبوکارتان را تقویت کند؟
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارشهای سیلآسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارشهای سیلآسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1855173410
گفتگوی آویا با محمد حسن انتظاری: روزمرّگی؛ معضل سازمان فضایی ایران -
واضح آرشیو وب فارسی:سایت ریسک: گفتگوی آویا با محمد حسن انتظاری: روزمرّگی؛ معضل سازمان فضایی ایران PhonieX 06 آذر 1388, 23:21سازمان فضایی ایران، از زمان شكلگیری در سال 1382 تا كنون، دوران مختلفی را به خود دیده و در این مدت كوتاه، چهار نفر بر مسند مدیریت این سازمان تكیه زدهاند. اهداف و رویكردهای سازمان فضایی، مسائل و مشكلات این سازمان و راهكارهای بهبود عملكرد آن از جمله مواردی است كه آویـا در مصاحبهی اختصاصی خود با آقای مهندس انتظاری دنبال نموده است. مهندس محمد حسن انتظاری، مدیریت پروژهی ماهوارهی مصباح در مركز تحقیقات مخابرات را به عهده داشتهاند و پس از شكلگیری سازمان فضایی ایران، مدتی در این سازمان مشغول به كار میشوند. ایشان هماكنون در سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران فعالیت مینمایند. آویا - با توجه به اینکه شما در سطوح مختلف صنعت فضایی ایران حضور داشتهاید، جایگاه سازمان فضایی ایران در عرصهی این صنعت را چگونه ارزیابی میکنید؟ فعالیتهای مرتبط با فضا و ماهواره از سالها پیش در کشور وجود داشت. اما حدود 7 یا 8 سال پیش، عدهای این ایده را مطرح کردند که کلیهی فعالیتها در یک نهاد مشخص و تحت مدیریت واحد درآید. برای این منظور هم دو ایده مطرح بود؛ یکی تشکیل آژانس فضایی و دیگری تشکیل سازمان فضایی. تفاوت حقوقی این دو هم در اینجاست که آژانس فضایی یک نهاد سیاستگذار و هماهنگکننده در سطح ملی است که به همه از جمله بخش خصوصی، دانشگاهها و ... اجازهی فعالیت میدهد و آزادی عمل افراد در آن نسبت به سازمان فضایی بیشتر است. اما سازمان فضایی غیر از نقش سیاستگذاری، شأن اجرایی و مدیریت پروژهها را نیز به عهده میگیرد. آنچه در ایران شکل گرفت، تشکیل سازمان فضایی بود؛ اما اخیراً با توجه به عملکرد این سازمان، نگاهها به سمت تشکیل آژانس فضایی معطوف شده و این وجه بیشتر مورد پسند واقع شده است. حتی عدهای خواستار جدایی این سازمان از وزارت ارتباطات و استقلال بیشتر آن شدهاند. آویا - مستحضرید که کشورهای مختلف اهداف متنوعی را از سرمایهگذاری در صنعت فضایی دنبال میکنند. مثلاً چین، هند و یا کرهی جنوبی اهداف مشخصی را اعلام کردهاند که مثلاً میخواهند انسان به فضا بفرستند، و یا به دنبال استفادههای تجاری از فضا هستند. به نظر شما چشماندازی که صنعت فضایی ایران دنبال میکند، چیست؟ تکنولوژی فضایی، یک تکنولوژی بسیار حساس و استراتژیک است و ما به عنوان کشوری که داعیهدار انقلاب هستیم، نمیتوانیم فاقد آن باشیم. این تکنولوژی برای کشور ما لازم و ضروری است که غرور ملی و امنیت ملی را با خود به همراه خواهد داشت. تکنولوژی فضایی نمادی از عزت و قدرت است و ما از ابتدای انقلاب چنین آرمانهایی را در سر داشتهایم و برایمان ارزشمند است. اما از بعد دیگر، اگر ما وارد حوزهی تکنولوژیهای فضایی شویم، استاندارد و کلاس کار در همهی صنایع به حد بسیار زیادی ارتقا مییابد و این چیزی بود که ما در پروژهی ماهوارهی مصباح به روشنی و از نزدیک شاهد بودیم. استانداردهای کار در صنعت فضایی، در ابعاد مختلفی مثل مدیریت پروژه، طراحی، ساخت، تست و ... در سطح بسیار بالایی است. البته لازم نیست این استانداردها در همهی صنایع (مثل خودروسازی یا صنعت غذایی) به یک اندازه پیاده شوند، چون هزینهها را به شدت افزایش میدهند، اما داشتن دید و بینش در این سطح بالا تقریباً ضروری است. غیر از دو مورد فوق، مسألهی کاربرد ماهوارهها هم مطرح است که البته به اعتقاد من، در درجهی اول اهمیت قرار ندارد. چون اگر تأکید ما در سطح ملی بر کاربرد باشد، دو بعد دیگر از دست خواهد رفت. دستیابی به کاربردهای ماهواره چیزی است که در صورت توجه به دو مورد قبلی، خودبخود حاصل میشود. آویا - آیا سازمان فضایی هم همین دیدگاهها و اهداف را دنبال میکند. متأسفانه در سازمان فضایی این روند طی نشد و توجهها به سمت این اهداف نبود. یکی از دلایل آن هم مشرف نبودن به این تکنولوژی بود. همانطور که این تکنولوژی یک تکنولوژی استراتژیک است، تصمیمگیریهای مرتبط با آن هم باید با دید استراتژیک صورت گیرد؛ با تصمیمهای ناشی از روزمرّگی نمیتوان این صنعت را مدیریت کرد. اما در سازمان فضایی نتوانستیم بر تصمیمات روزمره غلبه کنیم و سازمان هم عملاً به یکی از ادارات کل وزارت ارتباطات تبدیل شد که این خود مشکل اصلی این سازمان بود. ببینید وقتی صحبت از سازمان فضایی ایران میشود، یعنی اینکه رئیس این سازمان، همشأن رئیس سازمان فضایی روسیه یا چین است. وقتی رئیس سازمان فضایی ما به روسیه یا چین میرود، همتایان او به استقبالش میآیند؛ اما در ایران ما چنین شأنی را برای سازمان فضایی ایجاد نکردیم و سازمان درگیر مسائل اداری و روزمرّهای شد که مثلاً بر سر اینکه چه کسی در یک سفر خارجی باید شرکت کند، بحث میشد. آویا - دولت این شأن و اعتبار را به سازمان فضایی نداد و یا کسانی که درگیر پروژههای فضایی بودند این جایگاه را به رسمیت نشناختند؟ مجموع این دو باعث این اتفاق شد. البته دولت در تئوری مشکلی نداشت، اما تنها اجازهی دولت کافی نیست؛ و هیأت دولت و مراتب پایینتر هم باید این جایگاه را به رسمیت بشناسند و اختیار انجام پروژه را به خود سازمان واگذار کنند و تنها به عنوان یک نظارهکننده وارد عمل شوند و درگیری کاری ایجاد نکنند. درست است که سازمان فضایی زیر نظر وزارت ارتباطات فعالیت میکند، ولی مثل سایر سازمانها و ادارات این وزارتخانه نیست. شأن سازمان فضایی بسیار بالاتر از اینهاست. انقلاب چنین چیزی را میطلبد؛ [دولت باید بگوید که] تو برو جلو و این قدر از من اجازه نگیر. برو هر کاری تشخیص میدهی انجام بده، من سر چهار سال میآیم و نگاه میکنم چقدر کار کردهای. آویا - غیر از جایگاه و شأن سازمان فضایی که به درستی شناخته نشد، آیا مسائل دیگری هم در انحراف سازمان فضایی از اهداف دخیل بودند؟ همچنین یکی دیگر از دلایل اینکه سازمان فضایی به خوبی شکل نگرفت، این بود که این سازمان از چند جزیرهی جدا از هم بودن تشکیل شد. مثلاً ما که گروهی 50 – 60 نفری از پروژهی ماهوارهی مصباح بودیم، گروهی هم از بچههای مخابرات بودند و یک هستهی مرکزی هم از مرکز سنجش از دور بود که فرهنگ آنها هم در سازمان فضایی غالب بود. اما هیچ وقت Integration لازم بین این بخشها شکل نگرفت. آویا - با این اوصاف آیا راهکاری برای اصلاح این وضع وجود دارد؟ به نظر من چند نکتهی اساسی باید مورد توجه قرار گیرد: * اول اینکه چون کار سازمان تخصصی است، باید به مدیریت آن هم با دید تخصصی نگریسته شود؛ یعنی هر کسی را به عنوان رئیس سازمان و یا معاون انتخاب نکنند. * دوم اینکه سازماندهی سازمان فضایی باید به طور خاص و مربوط به خود سازمان انجام شود. * مسألهی سوم هم این است که باید برنامهریزی استراتژیک و پایداری وجود داشته باشد که کاری به تغییر دولت و رئیسجمهور نداشته باشد. همانطور که در سایر کشورها هم چنین است و مسؤولان پروژههای فضایی برای مدت طولانی در جایگاه خودشان میمانند. متأسفانه در سازمان فضایی چنین نبود و رویکردها و اهداف کلان به سرعت تغییر میکردند. آویا - قبل از شکلگیری سازمان فضایی، کارهای فضایی به طور مستقل در حال انجام بود و برخی از آنها هم خصوصاً پروژهی ماهوارهی مصباح کارهای موفقی بودند. چرا بعد از شکلگیری این سازمان از درون همین پروژهها، همراه با یک مدیریت بومی همان روال قبلی دنبال نشد؟ در مورد ماهوارهی مصباح، تمام مدیران بالا معتقد بودند که این کار باید انجام شود. با وجود این که شاید اطلاعات خاصی در مورد آن نداشتند اما با توجه به اینکه آن را در راستای آرمانهای انقلاب میدیدند، معتقد بودند کار باید جلو برود. حتی با تغییر وزیر و یا مدیر هم اخلالی در پیشرفت پروژه وارد نمیشد و کار فوقالعاده عالی به جلو حرکت میکرد و تجربیات بسیار با ارزشی را متخصصان ما به دست میآوردند. کار تا جایی پیش رفت که ماهواره را ساختیم و تکنولوژی را هم تا حد زیادی از ایتالیاییها که طرف ما بودند گرفتیم. حتی در زمانهایی ما با دوربین از محل مونتاژ ماهواره فیلم میگرفتیم که به عنوان اسناد بسیار باارزشی برایمان باقی مانده است. اما بعد از مدتی جرأت ادامهی پروژه از مدیران ما گرفته شد. البته باید اضافه کنم که این اتفاق ربطی به تحریمها و فشارها نداشت. به طوریکه هماکنون هم اگر ارادهای وجود داشته باشد، با استفاده از مکانیسمهای خاصی میتوانیم این ماهواره را پرتاب کنیم. با این تفاسیر، سازمان فضایی باید یک سازمان ریسکپذیر و جسور باشد؛ مثل سازمان اترژی اتمی، اضافه بر این که سازمان فضایی عملیاتیتر و کاربردی از سازمان انرژی اتمی است. چون مثلاً اگر شما یک ماهواره در اختیار داشته باشید، میتوانید استفادههای زیادی از آن برای خود داشته باشید. آویا - آقای مهندس تقیپور، وزیر ارتباطات، به این نکته اشاره کردند که به دلیل وجود فاصلهی زیاد با کشورهای پیشرفته، بهتر است برای دستیابی به صنعت فضایی راههای میانبر را در پیش بگیریم. شما این رویکرد را تا چه اندازهای میپسندید؟ و این که این راه میابر چیست؟ و آیا لازم است که به طور مداوم به فاصلهی خودمان با کشورهای پیشرفته توجه کنیم؟ به نظر من، ما در مورد ماهوارهی مصباح در حال طی راه میانبر بودیم. راه میانبر هم یک بحث تخصصی است. برای مثال من این ایده را داشتم که ما میتوانیم با ساخت سه ماهواره از ردهی ماهوارهی مصباح، تکنولوژیهای کلیدی را در کشور نهادینه کنیم. ما در حال حاضر تکنولوژی طراحی زیرسیستمها را خودمان در اختیار داریم؛ اما برای به دستآوردن سایر تکنولوژیها مثل تست نیازمندیم تا آنها را با انجام برخی پروژههای مشترک به دست آوریم. در زمینهی پرتاب هم کارهای خوبی در کشور شده که با پرتاب ماهوارهی امید به نمایش گذاشته شد و امیدوارم این فرایند تکرارپذیر باشد و ادامه پیدا کند. من فکر میکنم که شاید نظر آقای مهندس تقیپور در مورد راه میانبر این باشد که به جای آنکه از یک ماهوارهی کوچک مثل ماهوارهی امید 30 کیلویی و یا مصباح 70 کیلویی شروع کنیم، یک ماهوارهیGEO با وزن یک تن پرتاب کنیم. این مسیری است که البته الزامات خود را نیاز دارد، و برای این مسأله واقعاً باید جمعی از صاحبنظران و متخصصان به این جمعبندی برسند. گرچه معتقدم آقای مهندس تقیپور هم از افراد صاحبتجربه هستند، اما نمیتوان این کارها را با سعی و خطا پیش برد.باید تصمیم جمعی گرفته شود و بعد هم حمایت کنند. منظور از حمایت، تنها حمایت مالی نیست؛ بلکه در درجهی اول بعد از تأیید پروژه اجازه بدهند تا این پروژه طبق روال پیشبینی شده و بدون تغییر جلو برود و به آن اعتماد کنند. باید به مسؤولان پروژه اعتماد کنند و دائماً دخالت نکنند. چون این مسأله باعث میشود تا کسانی که وارد کار میشوند دیگر اشتیاقی به ادامهی کار نداشته باشند و تصور کنند که این پروژه به نتیجهای نخواهد رسید. این یک سم خطرناک برای پروژه است و باعث سست شدن افراد در قبال وظیفهای که دارند میشود آویا - ماهوارهی امید پس از پزتاب به عنوان یکی از دستاوردهای این فناوری مورد تبلیغ قرار گرفت. شما تا چه اندازه این ماهواره را نماد دستاوردهای ما در صنعت فضایی میدانید. خود ماهوارهی امید، نشاندهندهی تمام پتانسیل داخل کشور نیست. ولی در کل این پروژه که انشاا... تکرار پذیر هم باشد پروژهی موفقی بوده است. چون هماهنگی خوبی بین بخشهای مختلف درگیر در پروژه به وجود آمد. آویا - سازمان فضایی چند سالی است که با دانشگاهها در قالب پروژهی ماهوارههای دانشجویی وارد کار شده. نظر شما در ارتباط با برونسپاری پروژهها از سازمان به دانشگاه چیست؟ قبل از ورود من به سازمان فضایی، برخی از این پروژهها شروع شده بود و بعد از آن هم ادامه پیدا کرد. منتهی پیشنهاد من به رئیس سازمان این بود که برای انجام این پروژهها، روند خاص و استانداردی را برای هدایت هر چه بهترشان در پیش بگیرند که این عمل اتفاق نیفتاد و به سمت دیگری رفت. چون بعد مالی این پروژهها برای دانشگاهها بسیار بزرگ بود، مقاومتهایی ایجاد شد تا نظارتی بر این پروژهها وجود نداشته باشد. یکی دیگر از نقاط ضعف این پروژهها عدم وجود مأموریتی مشخص برای آنها بود. وقتی ماهوارهای میخواهد ساخته شود هدف و کاری که میخواهد انجام دهد، باید مشخص باشد. از همان زمان نگرشهای مختلفی وجود داشت. مثلاً این که یک ماهواره با مشارکت دانشگاههای مختلف ساخته شود و یا اینکه مسابقهای بین دانشگاهها طراحی شود تا هر دانشگاهی که عملکرد بهتری داشت، برای قرارداد انتخاب شود. نظر من این بود که بهتر بود یک ماهواره با مشارکت دانشگاههای مختلف ساخته شود و یا مسابقاتی بین دانشگاهها برگزار شود و در آن توانمندترین دانشگاه، به عنوان مدیر تعیین شود و سایر دانشگاهها به عنوان زیرگروه با آن همکاری کنند. و یا اگر قرار بود چندین دانشگاه مشغول شوند، یک مدیریت قوی در سازمان فضایی کار را خوب تعریف میکرد و در اختیار دانشگاهها قرار میداد. البته این اتفاق نیفتاد و سه پروژهی تقریباً مشابه در سه دانشگاه تعریف شد. اما در کل این پروژهها تحرکی در دانشگاهها ایجاد میکند و رشتهی ماهواره در دانشگاهها بیشتر مورد توجه قرار میگیرد و باعث علاقهمندی و مطالعهی بیشتر در برخی از افراد، دانشجویان و اساتید میشود و در نهایت هم حتی ممکن است که این پروژه در یکی از دانشگاهها، که تا به حال خیلی قوی کار کردهاند، منجر به ساخت ماهوارهای شود. آویا - شما فکر میکنید در دانشگاه این مدیریت میتواند اینقدر روی پروژه متمرکز باشد تا این کار به نتیجه برسد؟ یکی از اتفاقات خوبی که در یکی از دانشگاهها افتاده، این است که برای انجام این پروژه یک ساختمان مستقل در نظر گرفته شده. اما مهندسان به طور کامل و تماموقت مشغول به کار نیستند و از طرفی همچنان بیشتر نگرش دانشجویی و تحقیقاتی حاکم است. طبق تحقیقی که در آمریکا انجام شده، حدود یک چهارم پروژههایی که به دانشگاه سپرده میشود، به نتیجهی صنعتی قابل قبولی میرسند. اما به عکس، عمدهی تحقیقاتی که در صنعت صورت میگیرد، به نتیجهی کاربردی منجر میشوند. اما در مورد ایران، متأسفانه شرط اول انجام کار، ارائهی آن به صورت مقاله است که این مسأله مشکلات خاص خود را دربردارد. آویا - به نظر شما این مشکل از نظام ارزشگذاری نشأت میگیرد؟ بله، به نظر من بیشتر کسانی که در حال انجام این تصمیمگیریها هستند، افراد صنعتی نیستند و بیشتر آموزشی هستند. مسألهی بعدی هم در مورد چاپ مقالههاست. ما در مورد پروژهی مصباح، به دلایل امنیتی اجازهی چاپ مقالهها را ندادیم، اما از طرف دیگر آقایان هم در کمیتهی ارزشگذاری به مقالههای چاپ شده امتیاز میدهند. البته اخیراً کمیتهای برای ارزیابی مقالات محرمانه در داخل تشکیل شده است. آویا - ما برای آنکه توانمندیای را در فنّـاوری فضایی ایجاد کنیم باید به دو مسأله توجه داشته باشیم: یکی منابع مثل پول و منابع انسانی، و دیگری هم دانش. به نظر شما منابع انسانی ما برای رسیدن به اهداف مورد نظر کفایت میکند؟ ما میتوانیم منابع انسانی را به دو دسته تقسیم کنیم: بعضیها که با این تکنولوژی آشنا هستند و میتوانند آن را مدیریت کنند و گروه دیگر کسانی که در حد کارشناس وارد کار میشوند. معتقدم که ما اگر بتوانیم نیروهای خودمان را درست مدیریت کنیم، از نظر نیروی انسانی با مشکل جدی مواجه نیستیم. ما هماکنون سالانه بیش از چند صد فارغالتحصیل هوافضا داریم که به دلیل نبود کار، وارد حوزههای دیگری مثل خودرو میشوند. اگر در کشور نیروهای انسانی که در رشتههای مختلف کار میکنند را به کار بگیریم و یک مدیر آشنا به پروژه را وارد کار کنیم، تمام افرادی که آشنا به مسائل و تخصصهای آن پروژه هستند، میتوانند مشغول به کار شوند. آویا - یکی از راههای رسیدن به این دانش فضایی، شرکت در پروژههای مختلف و کسب تجربه است.شما این راه را با توجه به مسائل سیاسی و بینالمللی توصیه میکنید؟ به هر حال مجهز شدن و ماهر شدن در این تکنولوژی برای ما بسیار مهم است. به نظر میرسد دو روش برای این منظور وجود دارد: یکی این که در طولانیمدت آن را انجام دهیم تا همه چیز را خودمان بسازیم، مثل ساخت ماهوارهی امید. یکی دیگر استفاده از همکاریهای بینالمللی است. مثل کاری که در مورد ماهوارهی مصباح انجام دادیم. ما در این پروژه خودمان طراحی و ساخت را انجام دادیم و پیدا کردن ایرادهایمان را به طرف مقابلمان واگذار کردیم؛ ایرادی که از آن طرف وارد میشد، دانش فنی ما را افزایش میداد و ما آن را سرمایه کردیم و بسیار هم خوب بود. به نظر من استفاده از تجربیات بینالمللی با این روشی که ما پیشنهاد کردیم بسیار مناسب است و با این کار هم توانمندی داخلی را ارتقا داده و به تجارب خوبی دست پیدا خواهیم کرد. البته تحریم مسألهی انتقال تکنولوژی را دشوار کرده، ولی با هوشمندی میتوان آن را مدیریت کرد. آویا - ارتباط سازمان فضایی با ذینفعان و مشتریان فنّـاوری فضایی چگونه است ؟ ما با بعضی از سازمانها که به نوعی میتوانند به این صنعت کمک کنند مذاکراتی انجام دادهایم و آنها هم در حال تحقیق هستند؛ مثل سازمان هواشناسی. اگر این سازمانها با ما همکاری کنند و نیازهای خودشان را به سازمان فضایی و دولت اعلام کنند، کمک بسیاری به ما کردهاند. یا مثلاً ماهوارهی مصباح کمک بسیاری به وزارت نفت در مورد ارزیابی وضعیت لولههای نفتی خواهد کرد. این سازمانها ارتباط زیادی با سازمان فضایی ندارند ولی حضورشان به پیشرفت فنّـاوری فضایی کمک خواهد کرد. آویا - در پایان راهکارهای کلی که به مدیران سازمان فضایی پیشنهاد میکنید، چه مواردی هستند. یکی از مشکلاتی که در سازمان فضایی وجود داشته و دارد، تصمیمگیریهای فردی و بعضاً غیرکارشناسی متعدد است. به نظر من باید گروههای کارشناسی برای تصمیمگیری در مورد مسائل مختلف و جمعآوری نظرات صاحبنظران شکل بگیرد. مسألهی دیگر عدم ثبات در نظام مدیریتی سازمان است. متأسفانه در حال حاضر حتی در مورد قراردادهای امضا شده نیز ثباتی وجود ندارد. نگاه این سازمان باید نگاهی ملی و جسارتآمیز باشد که از شرایط تاریخی موجود هم نهایت استفاده را بکند. ما ملتی هستیم که با آرمانهای بزرگ انقلاب کردیم و مردم ما هم بیش از آنکه به دنبال پول و منافع شخصی باشند، به دنبال آرمانهایشان هستند. این شرایط شاید دیگر تکرار نشود. نباید مدیران نگاه حذفی داشته باشند و باید تلاش کرد تا از تمام پتانسیلها استفاده شود. اهداف سازمان فضایی باید به روشنی مشخص شوند و باید برای هدفگذاری پشتیبانی تخصصی وجود داشته باشد تا تصمیمات بهتری گرفته شود و همه پای آن تصمیم بایستند. منبع ()
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سایت ریسک]
[مشاهده در: www.ri3k.eu]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 358]
صفحات پیشنهادی
گفتگوی آویا با محمد حسن انتظاری: روزمرّگی؛ معضل سازمان ...
گفتگوی آویا با محمد حسن انتظاری: روزمرّگی؛ معضل سازمان فضایی ایران --گفتگوی آویا با محمد حسن انتظاری: روزمرّگی؛ معضل سازمان فضایی ایران PhonieX 06 آذر ...
گفتگوی آویا با محمد حسن انتظاری: روزمرّگی؛ معضل سازمان فضایی ایران --گفتگوی آویا با محمد حسن انتظاری: روزمرّگی؛ معضل سازمان فضایی ایران PhonieX 06 آذر ...
ایران مشغول ساخت 7 ماهواره دیگر
گفتگوی آویا با محمد حسن انتظاری: روزمرّگی؛ معضل سازمان فضایی ایران --گفتگوی آویا ... و پس از شكلگیری سازمان فضایی ایران، مدتی در این سازمان مشغول به كار ...
گفتگوی آویا با محمد حسن انتظاری: روزمرّگی؛ معضل سازمان فضایی ایران --گفتگوی آویا ... و پس از شكلگیری سازمان فضایی ایران، مدتی در این سازمان مشغول به كار ...
خودروهای روسی در بازار ونزوئلا
خودروهای روسی در بازار ونزوئلا ... گفتگوی آویا با محمد حسن انتظاری ... - اضافه به علاقمنديها گفتگوی آویا با محمد حسن انتظاری: روزمرّگی؛ معضل سازمان فضایی ایران .
خودروهای روسی در بازار ونزوئلا ... گفتگوی آویا با محمد حسن انتظاری ... - اضافه به علاقمنديها گفتگوی آویا با محمد حسن انتظاری: روزمرّگی؛ معضل سازمان فضایی ایران .
ايرانيان چگونه تحريمها را دور زدهاند؟
گفتگوی آویا با محمد حسن انتظاری: روزمرّگی؛ معضل سازمان فضایی ایران ... را به خود دیده و در این مدت كوتاه، چهار نفر بر مسند مدیریت این سازمان تكیه زدهاند. ... ایران ...
گفتگوی آویا با محمد حسن انتظاری: روزمرّگی؛ معضل سازمان فضایی ایران ... را به خود دیده و در این مدت كوتاه، چهار نفر بر مسند مدیریت این سازمان تكیه زدهاند. ... ایران ...
خودروهاي روسي به ايران ميآيند
گفتگوی آویا با محمد حسن انتظاری ... - اضافه به علاقمنديها گفتگوی آویا با محمد حسن انتظاری: روزمرّگی؛ معضل سازمان فضایی ایران ... البته لازم نیست این استانداردها ...
گفتگوی آویا با محمد حسن انتظاری ... - اضافه به علاقمنديها گفتگوی آویا با محمد حسن انتظاری: روزمرّگی؛ معضل سازمان فضایی ایران ... البته لازم نیست این استانداردها ...
حضور همراه اول در نمايشگاه دولت همراه -
دومين گوشي هوشمند سوني اريكسون نيز با مشكل مواجه شد - · گفتگوی آویا با محمد حسن انتظاری: روزمرّگی؛ معضل سازمان فضایی ایران - · نظرتون در باره ی wallpaperهای من ...
دومين گوشي هوشمند سوني اريكسون نيز با مشكل مواجه شد - · گفتگوی آویا با محمد حسن انتظاری: روزمرّگی؛ معضل سازمان فضایی ایران - · نظرتون در باره ی wallpaperهای من ...
آزمايشگاه تحقيقاتي تجارت الكترونيكي با حمايت مركز تحقيقات - واضح
بنا بر اين گزارش، موضوعات كاري آزمايشگاه مذكور با توجه به نياز كشور و نيز در تعامل با .... گفتگوی آویا با محمد حسن انتظاری: روزمرّگی؛ معضل سازمان فضایی ایران -.
بنا بر اين گزارش، موضوعات كاري آزمايشگاه مذكور با توجه به نياز كشور و نيز در تعامل با .... گفتگوی آویا با محمد حسن انتظاری: روزمرّگی؛ معضل سازمان فضایی ایران -.
^ فروش استسنائی ریسلر ویندوز ( ارزان ترین قیمت $ ) -
نظرتون در باره ی wallpaperهای من - · گفتگوی آویا با محمد حسن انتظاری: روزمرّگی؛ معضل سازمان فضایی ایران - · دومين گوشي هوشمند سوني اريكسون نيز با مشكل مواجه شد ...
نظرتون در باره ی wallpaperهای من - · گفتگوی آویا با محمد حسن انتظاری: روزمرّگی؛ معضل سازمان فضایی ایران - · دومين گوشي هوشمند سوني اريكسون نيز با مشكل مواجه شد ...
ساخت دیتابیس و جدول توسط دریم -
نظرتون در باره ی wallpaperهای من - · گفتگوی آویا با محمد حسن انتظاری: روزمرّگی؛ معضل سازمان فضایی ایران - · دومين گوشي هوشمند سوني اريكسون نيز با مشكل مواجه شد ...
نظرتون در باره ی wallpaperهای من - · گفتگوی آویا با محمد حسن انتظاری: روزمرّگی؛ معضل سازمان فضایی ایران - · دومين گوشي هوشمند سوني اريكسون نيز با مشكل مواجه شد ...
MMB یا Adobe Flash -
دومين گوشي هوشمند سوني اريكسون نيز با مشكل مواجه شد - · گفتگوی آویا با محمد حسن انتظاری: روزمرّگی؛ معضل سازمان فضایی ایران - · نظرتون در باره ی wallpaperهای من ...
دومين گوشي هوشمند سوني اريكسون نيز با مشكل مواجه شد - · گفتگوی آویا با محمد حسن انتظاری: روزمرّگی؛ معضل سازمان فضایی ایران - · نظرتون در باره ی wallpaperهای من ...
-
گوناگون
پربازدیدترینها