محبوبترینها
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1847319712
زنان و نقش مجالس سوگواری در دوره قاجاریه
واضح آرشیو وب فارسی:سیمرغ: اما پدیده جالبی که در دوره قاجار با آن مواجه هستیم ارزشمند شدن شرکت زنان در مجالس روضهخوانی و به تبع آن هجوم زنان دورنمای کلی مجالس عزاداری در ایران بعد از صفویه روی کار آمدن صفویان صرفا یک دگرگونی سیاسی نبود. زیرا با روی کار آمدن آنها همه بنیانهای فرهنگی کشور دچار تغییر شد.با بدست گرفتن قدرت توسط شاه اسماعیل اول و اعلان رسمیت مذهب تشیع، به عنوان آئین ملی کشور، به یکباره مکتب تشیع، دین رسمی کشور شد اما «صفویان با این مشکل روبهرو شدند که مردم از احکام تشیع اثنیعشری، از مسائل مذهب حق جعفری و قواعد ائمه اثنیعشری آگاهی نداشتند ... زیرا از کتب فقه امامیه چیزی در میان نبود.» به طوری که برای ترویج این مذهب با مسئله کمبود یا فقدان علما و کتب دینی مواجه شدند. بنابراین تلاش کردند تا «دانشمندان عرب شیعه را از هر جایی که امکان داشت به ایران آوردند.»با ورود علما به ایران تبلیغات برای پیشرفت مذهب تشیع نیز گسترش یافت و به تبع آن عناصر فرهنگ تشیع نیز گسترش یافت. یکی از این عناصر فرهنگیِ خاص که تأثیر شگرفی روی فرهنگ عمومی زنان ایران مسئله عزاداری برای امام حسین (ع) و برپایی مجالس روضهخوانی بود. هر چند سوگواری برای امام حسین(ع) از مدتها قبل ـ از زمان ائمه(ع) وجود داشت و در زمان سلاطین آلبویه (در سال 334ه••• .ق و 963م) نیز وسعت یافته و به دایره بازارها و آشکارا و با حرکت به خیابانها... مبدل گردید، اما هیچ گاه تا قبل از روی کار آمدن صفویه به صورت یک نهاد اجتماعی قدرتمند در نیامد به طوری که با رفتن سلسله آلبویه این سنت نیز رو به اضمحلال نهاده و با روی کار آمدن سلجوقیان به کلی پایان یافت. اما با روی کار آمدن صفویه و کوششی که در برگزاری عزای حسینی در داخل و خارج خانه در مساجد، تکیهها، معابد و بازار و ... داشتند موجب شد تا عزاداری امام حسین(ع) به صورت یک نهاد اجتماعی در آید. به این معنا که بعد از اضمحلال سلسله صفویه نه تنها این سنت از بین نرفت، بلکه روز به روز بارورتر و تنومندتر شد. تأثیر مجالس عزاداری امام حسین(ع) بر زنان دوره قاجاریه این تأثیر در دو موضوع حائز اهمیت است:موضوع اول: مجالس عزاداری سالار شهیدان کارکردهای گوناگونی همچون، کارکرد تعلیمی، کارکرد انسجامبخشی، شورآفرینی، سوگواری و ... داشته و دارد. ابتدا کارکرد تعلیمی مجالس محرم و صفر چندان وسیع نبود یعنی شاعران و مدیحهگران معمولاً به اطلاعرسانی در مورد حادثه کربلا و حداکثر حوادث کوفه و شام و مدینه اکتفا میکردند و تلاش در زنده کردن و زنده نگه داشتن اصل مراسم عزاداری محرم و صفر بود. به طوری که از سال 334ه.ق در روز عاشورا زنها از خانه بیرون میآمدند، سیلی به صورتشان میزدند و بر امام حسین نوحهسرایی میکردند و این عادت و رویه هر سال در روز عاشورا (تا اواسط قرن ششم) استمرار داشت. همچنین زنها شبها و مردان روزها با سرو پاهای برهنه برای عزاداری بیرون میآمدند و با تعزیت، به همدیگر تحیت و سلام میکردند و برای حادثه غمبار حسین(ع) محزون میشدند. اما در عصر قاجار خصوصا اواخر عصر قاجار تا عصر حاضر، تغییرات عمدهای در مجالس عزاداری داده شد. یکی از آن تغییرات اطلاعرسانی و تبلیغ عمومی در مجالس عزاداری است. در شرایطی که زنان از اولین امکانات آموزشی بیبهره بودند، این مجالس فرصت خوبی برای آموختن و فراگیری ضروریات اجتماعی و دینی محسوب میشد. بنابراین میبینیم که در مجالس وعظ بعضا مطالبی عنوان میشد که اصلاً ربطی به حادثه کربلا نداشت و چه بسا مسائل روز در مجالس وعظ طرح و عنوان میگردید. موضوع دوم: شرکت انبوه زنان ایران (خصوصا در شهرها) در مجالس روضهخوانی از دوره قاجار:هر چند زنان ایرانی درهمه ادوار علاقهمند شرکت در مجالس وعظ و سخنرانی و بودهاند، اما شرکت زنان در این گونه مجالس در قرون گذشته با مشکلات زیادی همراه بوده اما پدیده جالبی که در دوره قاجار با آن مواجه هستیم ارزشمند شدن شرکت زنان در مجالس روضهخوانی و به تبع آن هجوم زنان به این مجالس و همچنین کثرت برگزاری این گونه مجالس در منازل میباشد در دوره قاجار در تهران، در هر محله و بر سر هر گذری، تکیهای وجود داشت که مردم در ماههای محرم و صفر به برپایی مراسم روضهخوانی در آن میپرداختند. بهترین و مفصلترین مجالس روضهخوانی ماه محرم در مسجد حاج شیخ عبدالحسین برگزار میگردید که گاه جمعیت شرکتکننده در آن، متجاوز از ده هزار زن و مرد میشد. کسب اجر اخروی، نیت برای توبه از معاصی، افزودن بر اطلاعات دینی، دیدن رجال سیاسی، روحانیون، مراجع بزرگ و شنیدن مواعظ آنها در کنار محظوظ شدن از لذت در جمع واقع شدن، مشارکت در طبخ غذا و تناول آن از انگیزههای کوچک و بزرگی بودند که به حضور زنان در این مراسم قوت میبخشید. در نتیجه این دو موضوع، درست در زمانی که به قول علیاصغر شمیم «زن در خانه زندگی میکرد و تقریبا هیچ گونه ارتباطی با خارج از محیط خانواده نداشت» حوادث تاریخی مهمی اعم از مشارکت سیاسی، مبارزات سیاسی و ... از زنان ایران در تاریخ ثبت گردیده و این در صورتی است که هنوز مدارس امروزی دختران دایر نشده بود و زنان تقریبا به اتفاق از نعمت خواندن و نوشتن محروم بوده و حجاب نیز به شدت تمام مراعات میشد.مثلا در دوران قاجار خصوصا در عصر حکومت ناصرالدین شاه، تهران بارها شاهد تظاهرات دستهجمعی زنان و قیام تنباکو در سال بود. لازم به ذکر است که چنین تحرکات سیاسی منحصر به زنان پایتخت نبود بلکه نمونههای مشابهی در اصفهان و تبریزو ... گزارش شده است. نکات مهمی که تقریبا در همه موارد اجتماع زنان مشترک بود عبارتند از:1ـ اصل رعایت حجاب کامل سنتی ایرانی به صورت چادر، روبند (پوشش تمامی اعضای بدن حتی وجه و کفین) 2ـ استفاده از شعارهای اسلامی یا علی و یا حسین 3ـ فریاد وا اسلاماه سر دادن (درد دین داشتن) 4ـ دفاع از علما و روحانیت. سایر کارکردهای مجالس عزاداری امام حسین(ع) شرکت در مجالس روضهخوانی کارکردهای بسیاری داشت که دو کارکرد مهم این مجالس عبارت بودند از:1ـ سرمشق گیری و الگوسازییکی از مباحثی که در این مجالس آموخته میشد، زندگی ائمه بخصوص حضرت زهرا(س) و حضرت زینب(س) (به خاطر همجنس بودنشان) و طبیعتا رفتار، افعال و کنشهای آنها را سرمشق خود قرار میدادند، و با توجه به نقشهایی که آن بزرگواران در موقعیتهای مختلف ایفا مینمودند، اینان نیز سعی داشتند مثل آنها باشند، بنابراین افعال و رفتار فاطمه(ع) الگویی برای رفتار و اعمال زنان ایرانی گشته بود. 2ـ ایفای نقش در جامعه و مشارکت سیاسی دومین کارکرد مجالس روضهخوانی در قرن گذشته، مسئولیتپذیری و به دنبال آن ایفای نقش در جامعه و مشارکت سیاسی بوده است. مثلا از آن جایی که اسلام برای زن استقلال مالی قائل شده و زن در اموال خودش بدون اذن شوهر می‌تواند تصمیم بگیرد. مشاهده میشود که در نهضت مشروطه، زنان وسائل تزئینی خود را برای مقابله با اولتیماتوم روس به مجلس هدیه میکنند3ـ تقویت انسجام اجتماعی و ارائه گروههای مرجع مناسب گروههای مرجع در شکل دادن به افعال و رفتار انسانها بسیار مؤثر میباشند و وقتی فردی خود را عضو گروهی دانست، یک نوع احساس همانندی با دیگران به او دست میدهد.پس میتوان گفت که در این اجتماعات وجدان جمعی به بهترین وجه شکل میگرفت و احساسات افراد مشترک میشد. در نتیجه باید گفت که در عصر گذشته منبر و مجالس روضه نقشی تقریبا همانند رسانههای جمعی امروزه بر عهده داشتند و فراهمسازی عوامل تعیینکننده در رفتار جمعی بسیار مؤثر بودند.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سیمرغ]
[مشاهده در: www.seemorgh.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 4377]
-
گوناگون
پربازدیدترینها