گفت‌وگو با دكتر علی رفیعی، كارگردان فیلم «آقا یوسف»

واضح آرشیو وب فارسی:سیمرغ: مهدی هاشمی بازیگر بسیار حرفه‌ای هستند و نه فقط ایشان من از بازی كل مجموعه به‌شدت راضی هستم. تمام این بازیگران كه دور هم جمعشان كردیم همگی هوشمندانه انتخاب شده‌اند و فكر می‌كنم... فیلمی پر از تعلیق ساخته‌ام به دلیل علاقه من به شمال ایران یا جغرافیای خاصی مثل یزد و سیستان و كرمان، قصه‌های من اغلب در این شهرها رخ می‌دهند اما آقا یوسف از معدود فیلمنامه‌های من بود كه در تهران اتفاق افتاده و از آن جایی كه فیلم ساختن در شهرستان از لحاظ مالی كار بسیار سختی است تصمیم گرفتم آقا یوسف را بسازم... مهدی هاشمی بازیگر بسیار حرفه‌ای هستند و نه فقط ایشان من از بازی كل مجموعه به‌شدت راضی هستم. تمام این بازیگران كه دور هم جمعشان كردیم همگی هوشمندانه انتخاب شده‌اند و فكر می‌كنم برای نقششان مناسب هستند علی رفیعی نزد اهالی فرهنگ نامی است مترادف با آثار حرفه‌ای، نامی‌ كه می‌تواند ما را به یاد اثری به یاد ماندنی بیندازد. او سال‌ها در حوزه تئاتر كاركرده است و نمایش‌های بسیارتحسین‌شده‌ای را در كارنامه‌تئاتری‌اش تجربه كرده است. آخرینش شكار روباه بود كه 2سال پیش روی صحنه تالار وحدت رفت و خیل عظیمی از توجهات را به سمت خودش جلب كرد. علی رفیعی متولد 1317 در اصفهان است. او دارای مدرك كارشناسی و كارشناسی ارشد جامعه شناسی از دانشگاه سوربن، كارشناسی، كارشناسی ارشد و دكترای تئاتر از دانشگاه سوربن، دیپلم عالی كارگردانی از دانشگاه بین المللی تئاتر فرانسه و دیپلم بازیگری از مدرسه شارل دولن فرانسه است. از دیگر فعالیت‌های او می‌توان به بازی در فیلم‌های سینمایی و تلویزیونی فرانسه و انگلیس، تدریس در دانشگاه تهران، ریاست تئاتر شهر و رئیس دانشكده هنرهای دراماتیك اشاره كرد. رفیعی در سال 1383 اولین فیلم سینمایی خود با نام ماهی‌ها عاشق می‌شوند را ساخته است كه این فیلم یكی از فیلم‌های تحسین شده جشنواره آن سال بود و در بخش‌های مختلف كاندیدای دریافت جایزه شد. ماهی‌ها عاشق می‌شوند با توجه به علاقه رفیعی به شمال كشور در آن حال و هوا ساخته شده بود. اما تازه‌ترین ساخته او پس از 6سال دوری از سینما آقا یوسف نام دارد و در تهران می‌گذرد. رفیعی دل پری از تهیه كنندگان دارد و دلیل این همه سال دوری از سینما را عدم همكاری تهیه‌كنندگان می‌داند. اما حالا اعتقاد دارد كه اگر دوباره به سینما برگشته چنته‌اش خیلی پر است و آقایوسف را بهترین اثر خود می‌داند. آخرین فیلم رفیعی امسال در بخش مسابقه جشنواره فجر قرار دارد و خیلی‌ها ندیده این فیلم را از بخت‌های امسال می‌دانند. در خلاصه داستان این فیلم آمده است: آقا یوسف، بازنشسته، از پنج سال پیش پنهان از چشم دخترش در خانه‌های مردم كار می‌كند. حوادثی كه در این خانه‌ها، به ویژه در دومین خانه رخ می‌دهد، مستقیماً به او ربط پیدا می‌كند و زندگی او را دگرگون می‌سازد... از بازیگران این فیلم می‌توان به مهدی هاشمی، هانیه توسلی، شاهرخ فروتنیان، پگاه آهنگرانی، لادن مستوفی، مریم سعادت، سهیلا رضوی، ستاره اسكندری، لیلا بلوكات، داریوش موفق، رویا میرعلمی و... اشاره كرد. بعد از سالها دوباره تصمیم گرفتید كه فیلم سینمایی بسازید، دلیل این همه دوری از سینما چه بوده؟ اتفاقا من بعد از ماهی‌ها عاشق می‌شوند تصمیم گرفته بودم كه بلافاصله فیلمی بسازم، اما این جیب من است كه باید تصمیم بگیرد كه من چه زمانی فیلم بسازم. وقتی اطرافیان دیدند كه من فیلم اولم را خودم تهیه كردم احساس كردند كه من خیلی آدم متمولی هستم و می‌توانم مرتب خودم فیلم‌هایم را تهیه كنم اما این‌طور نیست و من هم یك كارگردان هستم مثل باقی تهیه كنندگان و آدم ثروتمندی هم نیستم. چرا باتوجه به فیلم بسیارخوب و حرفه‌ای ماهی‌ها عاشق می‌شوند تهیه كننده‌ای پیدا نشد كه فیلم بعدی شما را تهیه كند؟ متاسفانه تهیه كنندگان منتظر هستند كه من همراه فیلمنامه‌ام یك چك بانكی هم به آن الصاق كنم در صورتی كه من از این كارها بلد نیستم و در توانم هم نیست و از طرفی حمایتی هم كه از جانب فارابی باید انجام بشود برای من وجود نداشت. این خیلی اتفاق ناراحت‌كننده‌ای است كه متاسفانه برای شما كه كارگردان درجه یكی هستید افتاده است؟ ممنون، اما باید بگویم كه تهیه كنندگان ما امروز فقط و فقط منتظر پول هستند و تازه اگر هم بخواهند همكاری كنند باز هم پول نمی‌دهند. به خاطر همین فیلمساز یا باید از حمایت دولت برخوردار باشد یا خودش سرمایه‌دار باشد در غیراین صورت مثل من باید با وقفه‌های طولانی‌مدت فیلم بسازد. باتوجه به اكران خوب فیلم ماهی‌ها عاشق می‌شوند چرا از درآمد فروش آن فیلم برای ساخت فیلم بعدی‌تان استفاده نكردید؟ موفقیت مالی آن فیلم هیچ‌وقت‌ نصیب من نشد و من هنوز برای پخش آن فیلم حرفهایی در دلم دارم كه دلم نمی‌خواهد هیچ‌وقت آنها را بازگو كنم. من فقط زیان كردم و در طول این سالها هم دست از نوشتن برنداشتم و پنج فیلمنامه نوشتم كه هیچ‌كدامشان به خاطر مسائلی كه گفتم توفیق ساخت پیدا نكرد. دكتر!چرا هیچ‌گاه این مسائلی كه برایتان پیش آمده را جایی بازگو نكردید و سروصدا راه نینداختید؟ آخر گویا در دنیای هنر رسم جلب توجه سروصدا راه انداختن شده.... چون من فكر می‌كنم هركسی از طریق آثارش است كه شناخته می‌شود، كسی با هوچی‌گری موفق نمیشود و اگر هم بشود مدتش خیلی كوتاه است و اصلا با این رفتارها نمی‌توان جایی در دل مردم پیدا كرد. من از حاشیه و حاشیه سازی اصلا خوشم نمی‌آید با این كارها نمی‌توان برای خود آبرویی جمع كرد بلكه تمام آن آبرویی را هم كه جمع شده از بین می‌برد. چرا از میان آن پنج فیلمنامه‌ای كه نوشتید خواستید آقایوسف را بسازید؟ این فیلمنامه برایتان چه جذابیت‌هایی داشت؟ تنها دلیلش این بود كه به دلیل علاقه من به شمال ایران یا جغرافیای خاصی مثل یزد و سیستان و كرمان، قصه‌های من اغلب در این شهرها رخ می‌دهند، اما آقا یوسف از معدود فیلمنامه‌های من بود كه در تهران اتفاق افتاده و از آن جایی كه فیلم ساختن در شهرستان از لحاظ مالی كار بسیار سختی است تصمیم گرفتم آقایوسف را بسازم. پس این فیلم را هم باز خودتان تهیه كردید؟ آقای مرتضی متولی 20درصد از هزینه‌های كار را متقبل شد و من بسیار از همكاری با ایشان خوشحالم، او مرد بسیار شریفی است. اما تامین 80درصد هزینه‌های فیلم با خودم بوده كه از طریق وام بانكی و قرض از دوستان آن را پذیرفتم، تازه این را هم باید بگویم كه خیلی از عوامل و 10تا از بازیگران هم پذیرفتند كه بعدا پولشان را بگیرند. آقای رفیعی! از ابتدا برای نقش آقایوسف مهدی هاشمی را درنظر گرفته بودید؟ نه تعدادی دیگر از بازیگران هم كاندیدای این نقش بودند كه به دلایلی همكاری با آنها میسر نشد. آن زمانی كه به آقای هاشمی پیشنهاد بازی در نقش آقا یوسف را دادیم ایشان مشغول بازی برای سریالی در كردستان بودند كه ما منتظر شدیم تا نقششان به پایان برسد و بعد فیلم‌برداری را شروع كنیم. می‌شود نام آنها را بگویید؟ اجازه بدهید كه به نام آنها اشاره‌ نكنم، چون درآن صورت باید دلایل عدم همكاری‌شان را هم بگویم كه دلم نمی‌خواهد این كار را بكنم و برای آنها حاشیه بسازم. نمی‌دانم چرا ناخودآگاه احساس می‌شود كه مهدی هاشمی از پس این جور نقش‌ها كه بخواهد پدرخانواده‌ای باشد خوب برمی‌آید. بااین حال دلم می‌خواهد نظر خود شما را بدانم، از بازی آقای هاشمی در این فیلم راضی بودید؟ بله، ایشان بازیگر بسیار حرفه‌ای هستند و نه فقط ایشان من از بازی كل مجموعه به‌شدت راضی هستم. تمام این بازیگران كه دور هم جمعشان كردیم همگی هوشمندانه انتخاب شده‌اند و فكر می‌كنم برای نقششان مناسب هستند. ماهی‌ها عاشق می‌شوند در برهه خودش تجربه یك نوع از فیلمسازی جدید بود از این لحاظ می‌گویم كه ریتم آرام و درعین حال پرتعلیقی داشت. آیا می‌توانیم امیدوار باشیم كه آقایوسف هم به همین‌صورت است؟ آقایوسف از لحاظ قصه خیلی پركشش‌تر از ماهی‌ها عاشق می‌شوند است. سرشار از تعلیق است و هر‌گره كه گشوده می‌شود گره تازه‌ای افكنده می‌شود. من آقایوسف را خیلی بیشتر از باقی آثارم دوست دارم. برای اكران آن برنامه‌ای در نظر نگرفته‌اید؟ چندپخش كننده صحبت كرده‌اند هنوز انتخابم را انجام نداده‌ام باید فكر كنم و نمی‌خواهم اعلام كنم چون جریان آش نخورده و دهن سوخته می‌شود. تهیه‌كننده‌ای كه رفتار درست و مناسب اثر من داشته باشد را انتخاب می‌كنم، چراكه متاسفانه همه چیز در بند مادیات شده است و اخلاق حرفه‌ای فراموش شده است و این اصلا برای من قابل تحمل نیست. دكتر باتوجه به اینكه خیلی از فیلم‌هایی كه پیش‌بینی می‌شد در جشنواره موفق باشند در بخش نوعی نگاه حضور دارند فكر نمی‌كنید كه كارتان خیلی راحت‌تر شده است؟ نه این نگاهی است كه شاید بتوان در برخورد اول با این موضوع داشت، اما حقیقت این است كه نمی‌توان براساس اسم یك كارگردان از قبل پیش‌بینی كرد كه اثر خیلی خوبی از او خواهیم دید. من تصور می‌كنم كه با وجود اینكه خیلی از نام‌های آشنا و حرفه‌ای به بخش نوعی نگاه رفتند با با فیلم‌هایشان در جشنواره حضور ندارند بازهم امسال ما مثل هرسال شاهد نام‌هایی هستیم كه ممكن است مارا با اثرهایشان شگفت‌زده كنند. با این اوصاف چقدر فكر می‌كنید كه در جشنواره موفق می‌شوید؟ هیچ كس نمی‌تواند پیش از دیدن فیلم‌ها چنین ادعایی داشته باشد من تنها می‌توانم بگویم كه فیلم خیلی جذابی ساخته ‌ام.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سیمرغ]

[مشاهده در: www.seemorgh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 331]