واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: اسکن چشم چطور کار ميکند؟"چشمها دروغ نميگويند!" اين جمله قديمي است که شايد زياد به گوشتان خورده باشد ولي معني آن را به درستي درک نکرده باشيد.مطالعات دانشمندان نشان ميدهد که بعضي از اجزاي چشم انسان طي عمر آن بدون تغيير باقي ميمانند.اسکن چشم براي اولين بار در طي دهه 1970 و 1980 انجام شد و چند سال بعد از آن در 1986 الگوريتمهايي براي اين کار توسط دانشمندان نوشته شد.امروزه از فنآوري اسکن چشم براي شناسايي افراد در فرودگاهها و بسياري مراکز ديگر استفاده ميشود. به اين صورت وقتي براي اولين بار وارد يک کشور ميشويد، چشم شما اسکن ميشود و تصوير آن به يک بانک اطلاعاتي اضافه ميشود. بعد از اين اگر در محلي حضور داشته باشيد، دوربينهاي مداربسته شهري ميتوانند شما را از بين هزاران نفر شناسايي کنند.
همين روند در نيروگاههاي اتمي و مراکز سري و حساس براي کنترل ورود کارکنان به قسمتهاي مختلف مورد استفاده قرار ميگيرد.يکي ديگر از کاربردهاي اسکن چشم در پزشکي است. محققان به تازگي دريافتهاند که بيماريهايي مانند فشار خون، ديابت، ام اس و سکتههاي خفيف را ميتوان با يک اسکن ساده چشم شناسايي کرد. اين بحث به طور دقيقتر در ادامه تحقيق بررسي خواهد شد.اسکن شبکيه چشماين روش که رتينوگرافي (Retinography) نيز نام دارد از اشکال رگهاي خوني شبکيه چشم براي شناسايي افراد استفاده ميکند.پيچيده بودن شکل اين رگها به قدري زياد است که تقريباً هيچ دو انساني در اين امر مشابه نيستند و در روشهاي اسکن شبکيه دقت اندازهگيري و نمونهبرداري يک در ميليون است.اسکنرهاي شبکيه از نور فروسرخ براي نمونهبرداري (Mapping) اين بخش از چشم استفاده ميکنند. به اين ترتيب فرد مورد نظر بدون لنز يا عينک به داخل يک دريچه نگاه ميکند و يک شعاع کم انرژي و مرئي از نور فروسرخ نقوش شبکيه را اسکن ميکند.در زمان تابش و اسکن، رگهاي پرخون داخل چشم مقدار زيادي از نور را جذب ميکنند به همين دليل شدت بازتاب نور در اسکنهاي مختلف متفاوت است. اسکنرها معمولا قادرند تا ميزان بازتاب را تا 320 درجه اندازهگيري کند. سپس عددي بين 0 تا 4095 به شدت بازتاب از قسمتهاي مختلف شبکيه نسبت داده ميشود.اندازهگيريهاي بدست آمده داخل يک کد 80 بايتي ذخيره ميشوند و به بانک اطلاعاتي شبيکههاي اسکن شده اضافه ميگردند.در حال حاضر از اين روش در بسياري مراکز حساس و محلهايي که از افراد در زمان ورود شناسايي به عمل ميآيد، استفاده ميشود. براي مثال در بسياري از فرودگاههاي بينالمللي از افراد در زمان ورود اسکن شبکيه به عمل ميآيد. در آمريکا براي جلوگيري از جرايم رانندگي و حمل و نقل، از رانندگان کاميون اسکن شبکيه به عمل ميآيد.يکي ديگر از کاربردهاي اين فنآوري که هنوز در ايالات متحده به توافق نرسيدهاست، صدور مجوز کار با استفاده از اسکن چشم است. به اين ترتيب تمام شهروندان آمريکايي تحت اسکن چشم قرار ميگيرند و در زمان استخدام اين شرط توسط اسکن دوباره چشم چک ميشود.اسکن شبکيه مانند هر روش ديگري داراي معايب و فوايد خود است. يکي از فوايد اصلي اسکن چشم و به خصوص اسکن شبکيه اين است که در اين روش نياز به حافظه بسيار زياد براي ذخيره اطلاعات آنها نيست.از ديگر فوايد اين روش ميتوان به ايمن بودن آنها نسبت به خطاهاي حاصل از وجود هرگونه شيء خارجي و آلودگي نام برد که برخلاف روشهاي ديگر تشخيص هويت مانند شناسايي اثرانگشت کار را بسيار راحت ميکنند.عيب اصلي اين فنآوري گران بودن آن به دليل دقت بالاي اسکنرهاست. در اسکن شبکيه، دستگاه داخليترين لايه چشم را شناسايي کند که اين کار نيازمند دقت بالا و صرف هزينه هنگفت است. روشهاي ديگر اسکن چشم، نظير اسکن عنبيه از اين نظر کارآمدتر هستند.اسکن عنبيهفنآوري اسکن عنبيه براي اولين بار در اواسط دهه 1990 ميلادي توسط جان دوگمان از دانشگاه کمبريج انگلستان معرفي شد. اين نوع اسکن از حلقهها و نقوش رنگي اطراف حدقه چشم براي شناسايي افراد استفاده ميکند. اين بخش از چشم نيز مانند شبکيه در اکثر انسانها يکتاست.اسکن عنبيه از يک دوربين CCD ديجيتالي براي شناسايي نقوش عنبيه استفاده ميکند. در اين نوع اسکن از نور مرئي و نزديک به فروسرخ براي عکسبرداري استفاده ميشود.دوربينهاي مخصوص اين نوع اسکن داراي کنتراست بسيار بالايي هستند که شناسايي نقوش عنبيه را آسان ميسازند.در معرض نور فروسرخ نقوش عنبيه به هر رنگي که باشد، به صورت سياه و سفيد با کنتراست بسيار بالا نمايان ميشود، که همين امر شناسايي و اسکن اين بخش از چشم را بسيار آسان ميسازد.
يکي از تفاوتهاي اسکن عنبيه با اسکن شبکيه اين است که در اين نوع اسکن نيازي به بررسي جزئيات داخل چشم نيست و ميتوان با يک تصويربرداري سطحي و بدون اينکه نياز باشد فرد عينک يا لنز چشم خود را بردارد، کار نمونه برداري را انجام داد.اسکنرهاي عنبيه اکثراً داراي قابليت فوکوس هستند و فقط کافي است که فرد مورد نظر براي چند لحظه به درون يک دريچه نگاه کند.فاصله چشم تا اسکنر معمولاً بايد بين 3 تا 10 اينچ باشد. در زمان اسکن، دستگاه بخشهاي زير را از يکديگر شناسايي ميکند:• مرکز حدقه• حدفاصل حدقه و عنبيه• موژه و ابروسپس اسکنر از اين بخشها نقوش داخل عنبيه را شناسايي ميکند و با توجه به سايه رنگهاي بدست آمده اين نقوش را به ديتاي قابل پردازش و ذخيره تبديل ميکند.گفتنياست احتمال اينکه دو نفر عنبيه مشابه داشته باشند 1 به 1078 است.در اسکن عنبيه بيش از 200 نشانه کليدي وجود دارد که در حقيقت نمونههاي تصادفي از نقوش قنيه هستند. اين مقدار در اسکن دقيق اثر انگشت تنها 60 تا 70 نشانه است.از برتريهاي اسکن عنبيه نسبت به ديگر عوامل بيومتريک و همچنين اسکن شبکيه ميتوان به ارزانتر و دقيقتر بودن آن نام برد. علاوه بر اين امکان اينکه عنبيه در طول زندگي يک فرد ثابت بماند بسيار بيشتر است و حتي افراد نابينا نيز ميتوانند مورد اين نوع اسکن قرار گيرند. عينک و لنز چشمي نيز برروي اسکن عنبيه تاثير ندارند.کاربردهاي اسکن چشمشرکت آمريکايي EyeTicket يکي از شرکتهاي پيشرو در زمينه طراحي سيستمهاي اسکن عنبيه است. اين شرکت يکي از سيستمهاي خود را براي اولين بار در المپيک سيدني تست کرد.بعد از آن سيستمهاي اسکن اين شرکت در فرودگاههاي بينالمللي بسياري از کشورها از جمله فرانکفورت و شارل دوگول نسب شد. يکي از کاربردهاي دستگاههاي اسکن عنبيه اين شرکت در برنامهاي است که شرکتهاي هواپيمايي ويرجين آتلانتيک (Virgin Atlantic) و بريتيش ايرويز (British Airways) براي مشتريان انگليسي خود طراحي کردهاند.در اين طرح مشتريان ثابت (Frequent Flyers) اين دو شرکت که از فرودگاه هيترو لندن پرواز ميکنند با شرکت در طرح اسکن چشم براي يک بار، ديگر نيازي به ايستادن در صفهاي طولاني دريافت بليت و پاسپورت ندارند و هربار که وارد فرودگاه ميشوند تنها چشم خود را اسکن ميکنند و به اين ترتيب تمام اطلاعات مسافرتي آنها ثبت ميگردد.ديابت، پارکينسون، آبمرواريد و آلزايمر جزء بيماريهاي بسيار شايع در جهان هستند و کمتر کسي است که نام اين بيماريها به گوش نخورده و يا در اطرافيانش شاهد بروز اين بيماري نبودهباشد.تنها در آمريکا بيش از 46 ميليون نفر به اين چهار بيماري مبتلا هستند و پزشکان معتقدند در صورت کشف راهي براي پيشبيني بروز اين بيماريها ميتوان جان بخش اعظمي از اين افراد را نجات داد.براي مثال بيماري پارکينسون زماني رخ ميدهد که بعضي از اعصاب مغز از کار ميافتند ولي نشانههاي آن تنها زماني نمايان ميشود که اين ضايعه مغري 80 درصد مغز را فراگرفته است.
چشمان ما دريچه ورودي مغز و عامل اصلي تکامل آن در دوران کودکي هستند ولي به غير از اين پزشکان دريافتهاند که با بررسي دقيق بخشهاي مختلف چشم ميتوان بروز بيماريهاي مهلک را پيشبيني کرد.براي مثال محققان دانشکده علوم اطلاعاتي پزشکي هيوستون، دانشگاه تگزاس موفق به ساخت ابزاري براي پيشبيني ديابت، آلزامير، پارکينسون و پوکي استخوان شدهاند.محققان دانشگاه تگزاس معتقدند که لايهها و بافتهاي چشم هرکدام با ارگانهاي مختلف بدن مرتبط هستند. بخشي از چشم که بين قرنيه و عنبيه قرار دارد داراي سرمي مشابه سرم خون ميباشد. همين امر باعث ميشود که غلظت گلوکوز در اين سرم مشابه غلظت اين ماده در خون باشد.در اين روش پزشکان با تاباندن نوع خاصي نور ميتوانند غلظت گلوکوز سرم چشمي را اندازهگيري کنند و در نتيجه با يک اسکن بسيار ساده و ارزان قيمت چشم، بيماري ديابت را در افراد شناسايي کنند.در روش ديگري که توسط همين محققان توليد شدهاست، با استفاده از افتراق پوياي نور (Dynamic Light Scattering) ميتوان بروز بيماري آلزايمر را شناسايي کرد.پروتئينهاي هيدرات سلولز ژلاتيني که در بروز بيماري آلزايمر دخيل هستند ميتوانند باعث تجمع پروتئينهاي چشمي در عدسي چشم شوند. با استفاده از نوعي نور خاص ميتوان تجمع اين مواد را شناسايي کرد و قبل از اينکه آلزايمر وارد مرحله حاد شود، جلوي آن را گرفت. تنظيم براي تبيان: محسن مراديمنبع: همشهري آنلاين
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 546]