واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: روبات هاي رويايي در اتاق عمل مرد بيهوشي را روي تخت جراحي تصور کنيد که عنکبوت عظيم الجثهاي از بالاي سرش آويزان است و چهار بازويش را به شکم مرد فرو کرده است. اين عنکبوت که از فولاد سفيد ساخته شده و درون بدن مرد مشغول کاوش است، ناگهان يکي از بازوهايش را بيرون ميآورد. پنجه هاي روبات عنکبوتي کاملا تميز و مرتب است، اما يک بافت خوني و اضافي را با خود بيرون آورده است.

روبات داوينچي به تازگي عصاي دست جراحان شده و پزشک به کمک آن پشت ميز کنترل مي نشيند تا بدون دخالت دست، غده اي را از بدن بيمار بيرون بياورد. اين روش در مقايسه با جراحي هاي معمولي که پزشکان انجام مي دهند، مزاياي بي شماري دارد. توصيفاتي که خوانديد، رويايي بود که در دنياي پزشکي تصور مي شود. شايد تا چند سال ديگر وقتي اخبار پزشکي را مرور مي کنيد، چنين مطالبي آنقدر رايج شده باشد که ديگر جاي تعجبي باقي نماند. به هر حال، تنها روبات هاي غول پيکر با بازوهاي آويزان، چشم انداز آينده فناوري بهداشت و درمان نيست، بلکه روبات هايي با کوچک ترين اندازه ممکن نيز در جراحي ها به خدمت گرفته مي شود. شايد اصلا خدمات مهم و جدي را روبات هايي بسيار کوچک انجام دهند که به بدن وارد مي شوند، کار خود را انجام مي دهند و بيرون مي آيند، بدون اينکه نيازي به تيغ جراحي و باز کردن بدن بيمار باشد.

در شرايطي که نانوبات ها (روبات هاي نانو) تنها در روياي ما از طريق گردش خون به نقاط مختلف مي روند، بسياري از گروههاي تحقيقاتي و پژوهشي در حال طراحي دستگاه هايي در ابعاد چند ميلي متر هستند. شايد اولين نسل روبات هاي فوق کوچک پزشکي يا ميني مديبات ها، از طريق گوش، چشم و ريه براي رساندن دارو، نمونه برداري يا حتي نصب يک ابزار درماني و پزشکي به بدن ما وارد شوند. چالش هاي مهندسي متعددي سر راه طراحي مديبات ها قرار دارد. اينکه اين روبات ها با چه نيروي محرکه اي بايد به جلو رانده شوند و منبع انرژي مورد استفاده آنها چگونه بايد باشد، از سوال هايي است که پژوهشگران در جريان تحقيقات خود سعي مي کنند براي آنها پاسخي بيابند. البته در حال حاضر بسياري از نمونه هاي اوليه اين گونه روبات ها روي حيوانات و جانوران به آزمايش گذاشته شده اند و روزي که در بدن انسان نيز مورد استفاده قرار بگيرند چندان دور نيست. براد نلسون(Brad Nelson)، استاد روباتيک موسسه فدرال فناوري در زوريخ سوييس (EHT) مي گويد: احتمال وقوع چنين اتفاق هايي تا پنج سال آينده چندان دور از ذهن نيست. وي ميافزايد: بر اساس تحقيق هايي که انجام گرفته و مي گيرد، به طور قطع مطمئنم تا آن زمان اين اتفاق رخ مي دهد. از دهه 1970 جراحي هاي بسته که تنها از طريق ايجاد يک حفره کوچک انجام مي شوند، مرسوم شدند. در اين روش به جاي اينکه بدن بيمار باز شود و خونريزي و مشکلات متعددي رخ دهد، تنها از طريق يک حفره به طول يک سانتي متر ابزارهاي جراحي به بدن بيمار وارد شده و از طريق دسته هاي خارجي و دوربيني که همراه آن ابزار است، عمليات جراحي کنترل مي شود. با اين روش از ميزان خونريزي، درد و دوران نقاهت کاسته مي شود. ترکيب روشهاي جراحي بسته با روبات هايي مانند داوينچي، به اين معناست که تا چندي ديگر پزشکان جراح فقط بايد پشت ميز فرمان کامپيوتر بنشينند و جريان جراحي را از طريق مانيتور هدايت کنند. به اين ترتيب خطاهاي انساني از جمله لرزش دست و جا گذاشتن وسايل پزشکي از جمله چاقو و پنس در بدن بيمار به حداقل ممکن مي رسد. دقت بالا مي رود و سلامت بيمار تضمين مي شود. در حال حاضر يک هزار روبات داوينچي در سراسر دنيا در کلينيک هاي درماني مورد استفاده قرار گرفته اند. نفوذ به قلببراي اينکه روبات ها در آينده علم پزشکي بيش از پيش استفاده شوند، راه هاي زيادي وجود دارد. تاکنون ابزارهاي متعدد مار شکلي براي دستيابي به نقاطي از بدن که نفوذ درون آنها دشوار است، ساخته شده اند. يکي از اين دستگاه ها که i-Snake نام دارد، از طريق سيستم ردگيري نگاه که جراح آن را روي چشم ها نصب مي کند، هدايت مي شود. گوانگ ژونگ يانگ(Guang-Zhong Yang)، استاد روباتيک دانشکده سلطنتي لندن و طراح اين روبات مي گويد: اين دستگاه تا چهار سال آينده براي آزمايش روي بيماران آماده مي شود. با پيشرفت هايي که در آينده در حوزه کوچک سازي دستگاه ها به وقوع مي پيوندد، امکان استفاده از دستگاه هاي پزشکي در بدن بيماران به روش هاي نوآورانه بيش از پيش افزايش مي يابد. يکي از اين دستگاه هاي مينياتوري که در حال حاضر از آن به طور آزمايشي استفاده مي شود، دوربيني است که درون يک کپسول جا گرفته و به راحتي مي توان با يک ليوان آب آن را قورت داد. در آندوسکوپيهاي معمولي، دوربيني در انتهاي يک لوله نرم قرار دارد که پزشک آن را از دهان يا مقعد وارد بدن بيمار مي کند تا مشکلات احتمالي را کشف و درمان کند. اما به هر حال اين دستگاه هم قادر نيست به بخش هاي داخلي شکم دسترسي پيدا کند.دوربين کپسولي تنها 25 ميلي متر طول دارد و بنابراين به راحتي مي تواند در جريان گردش خود در سيستم گوارش ما، گزارش مفصلي از اعضاي داخلي شکم تهيه کند. مدل هاي پيچيده تري از اين دستگاه ها هم ساخته شده که با رسيدن به نقطه مشخصي از بدن، دارويي را که با خود حمل مي کردند به آن اندام تزريق يا از ديگر بخش ها نمونه برداري مي کنند. جالب اينجاست که اين کپسول به نيروي محرکه نياز ندارد زيرا با حرکات طبيعي اندام هاي گوارشي و انقباضات عضلاني به جلو رانده مي شود. اما به غير از سيستم گوارش، ساير نقاط بدن فاقد چنين انقباضاتي هستند و اين امر يکي از چالش هاي عمده پيش روي متخصصان تامين نيروي رانش به جلو و انرژي مورد نياز براي حرکت دستگاه ها آن هم براي ابزار مينياتوري به شمار مي رود. در طراحي روبات جراحي به نام HeartLander براي حل اين مشکل، از سيم هايي استفاده شده که به روبات متصلند و انرژي مورد نياز را به آن منتقل مي کنند. اين روبات تنها 20 ميلي متر طول دارد و مي تواند جراحي دشوار و باز قلب در مواقع انسداد شريان قلب را به طور سرپايي و با بي حسي موضعي انجام دهد. دنياي ميلي متري مديبات هاهارت لندر، ViRob، SpineAssist، SwiMicRob، روبات چشمي يا ophthalmic robot و مديبات هاي متعدد ديگر، قرار است از درد و رنج بيماران بکاهند و پزشکان جراح را بيش از پيش درگير فناوري کنند. جراح، هارت لندر را از طريق تصاوير ويديويي با اشعه ايکس يا يک ردياب مغناطيسي کنترل مي کند و مانند بازي کامپيوتري، کنترلر(جوي استيک) را بالا و پايين مي برد. باز کردن عروق مسدود شده يا شريان هاي مشکل دار قلب، نمونه برداري، تزريق سلول هاي بنيادي به عضلات قلب از جمله توانمندي هاي اين مديبات است. ViRob از جمله روبات هايي است که با منبع انرژي دروني طراحي شده اما به عقيده طراحانش همين منبع تغذيه باعث شده ابعاد آن براي جراحي هاي حساس و در مقياس کوچک مناسب نباشد. براي حل اين مشکل، منبع تغذيه را از آن جدا کردند و به جاي آن از روش الکترومغناطيسي براي رانش روبات به جلو استفاده مي کنند. اين روبات 16 پاي متحرک دارد که با افزايش و کاهش جريان مغناطيسي در نزديکي بدن مي توان پاهاي آن را به هر سمت حرکت داد. کوچک ترين نمونه اي که از اين روبات ساخته شده، تنها يک و نيم ميلي متر طول دارد.


SpineAssist نيز روباتي است که در جراحي هاي مربوط به ستون فقرات مورد استفاده قرار مي گيرد. پيوند دو مهره از جمله کارهايي است که اين روبات قادر به انجام آن است. با ايجاد حفرهاي در پشت، اين روبات با گيرهاي نگه داشته مي شود و روبات با پيدا کردن مناسب ترين نقطه در ستون مهره ها، نقاط مشکل دار يا از هم جدا شده را به هم پيوند مي دهد. نلسون مي گويد: اميدوارم دستگاه هاي فوق کوچک و ميلي متري به حدي پيشرفت کنند که به طور گسترده از آنها استفاده کنيم و ارزش آنها به همه ثابت شود. اگر مزاياي اين مديبات ها براي همه اثبات شود مي توانيم مردم را قانع کنيم که اين فناوري ها علمي تخيلي نيستند. منبع: NewScientistبرگرفته از فناورانتنظيم براي تبيان: فاطمه مجدآبادي
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 250]