تبلیغات
تبلیغات متنی
آموزشگاه آرایشگری مردانه شفیع رسالت
دکتر علی پرند فوق تخصص جراحی پلاستیک
بهترین دکتر پروتز سینه در تهران
محبوبترینها
راهنمای انتخاب شرکت‌های معتبر باربری برای حمل مایعات در ایران
چگونه اینورتر های صنعتی را عیب یابی و تعمیر کنیم؟
جاهای دیدنی قشم در شب که نباید از دست بدهید
سیگنال سهام چیست؟ مزایا و معایب استفاده از سیگنال خرید و فروش سهم
کاغذ دیواری از کجا بخرم؟ راهنمای جامع خرید کاغذ دیواری با کیفیت و قیمت مناسب
بهترین ماساژورهای برقی برای دیسک کمر در بازار ایران
بهترین ماساژورهای برقی برای دیسک کمر در بازار ایران
آفریقای جنوبی چگونه کشوری است؟
بهترین فروشگاه اینترنتی خرید کتاب زبان آلمانی: پیک زبان
با این روش ساده، فروش خود را چند برابر کنید (تست‌شده و 100٪ عملی)
خصوصیات نگین و سنگ های قیمتی از نگاه اسلام
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1866094618
تربیت سمعی و بصری؛ روشی الهی
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: تربیت سمعی و بصری؛ روشی الهی
حضرت آیت الله العظمی حاج آقا مجتبی تهرانی از مراجع تقلید شیعه و برجسته ترین استاد اخلاق، با توجّه به نیاز شدید خانواده ها به مباحث تربیتی اسلام، خصوصاً مباحث تربیت فرزند، در جلسات اخیر درس اخلاق خود در قالب مبحث «غیرت مؤمن» به مباحث اجتماعی با تکیه بر محیط خانوادگی می پردازند. آنچه پیش روی شماست متن چهارمین جلسه از این سلسله مباحث است.جلسات هفتگی درس اخلاق حضرت آیت‌الله العظمی حاج آقا مجتبی تهرانی چهارشنبه شب ها پس از نماز جماعت مغرب و عشا به امامت معظم له، در تهران، خیابان ایران، کوچه شهید ملکی برقرار می‌باشد. این جلسات که از سال 1359 تاکنون ادامه داشته و به بیش از2500 جلسه بالغ شده است، گنجینه ای غنی و مثال زدنی از معارف ناب اسلامی را در بر می گیرد و سال هاست که پذیرای خیل تشنگان معارف ناب اسلامی خصوصاً جوانان است. متن، صوت و فیلم این دروس به تدریج بر روی پایگاه اطلاع رسانی حضرت آیت الله العظمی حاج آقا مجتبی تهرانی قرار می گیرد. اَعوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم؛ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِین وَ صَلَّی اللهُ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّیِّبینَ الطّاهِرین وَ لَعنَةُ اللهِ عَلی اَعدائِهِم اَجمَعین.رُوِیَ عَن رَسولِ الله (صلَّی الله علیه و آلِه و سلَّم): «إِنَّ الغَیرَةَ مِنَ الایمانِ » مروری بر مباحث گذشتهبحث ما راجع به محیط هایی بود که انسان در آنها ساخته می شود و شاکله روحی او را تشکیل می دهد؛ كه اولین محیط، محیط خانوادگی است. و این رابطه بین پدر و مادر با فرزندان بر محور محبّت شكل می گیرد و شدیدترین محبّت ها هم هست. لذا غیرت که از محبّت نشأت می گیرد، اقتضا می کند که پدر و مادر فرزندان خودشان را در بُعد انسانی و الهی تربیت کنند. بحث به اینجا رسید که تربیت از دو طریق سمعی و بصری است. پدر و مادر از این دو طریق فرزند را تربیت می کنند. بعد به این مسئله اشاره کردم كه نقش مربّی در این وادی تربیتی، نسبت به انسان هایی كه می خواهد تربیت كند، نقش دهقان و باغبان است. البتّه از این جهت که دهقان بذر می پاشد، نشا را غرس می کند، در زمین قرار می دهد و... دهقان و باغبان این کارها را می کند. در تربیت اینطور نیست. در تربیت نقش مربّی مثل دهقان است، امّا به آن مقدار زحمت ندارد؛ چه از نظر آماده کردن زمین، و چه از نظر بذر پاشیدن. بلکه تربیت از کار زارع، باغبان و دهقان خیلی آسان تر است. جهت آن هم این است كه بذرِ تربیت انسانی را - كه همان مسئله تشخیص حق از باطل است - و نشای او را خداوند در نهاد هر انسانی پاشیده است. و همچنین بذر تشخیص خوبی از بدی در اعمال و کردارها را خدا در انسانها قرار داده است. یعنی هر انسانی با نظر فطرتش این مطالب را می فهمد و درك می كند. این تشخیص در نهاد او هست و نقش مربّی در اینجا این است كه آن را شکوفا کند و این استعداد را به فعلیّت برساند. تربیتی را که پدر و مادر در ارتباط با فرزندشان باید پیش بگیرند، همان روش تربیت است که خدا برای تربیت ابناء بشر استفاده کرده است. چه در بعُد مسائل عقل نظری که جنبه های اعتقادی است، چه از نظر بُعد عملی كه جنبه های رفتاری دارد. رابطه عقل و ادبحضرت علی(علیه السلام) فرمودند: «أَلأَدَبُ فی الإنسانِ کَشَجَرَةٍ أَصلُهَا العَقلُ » ادب در انسان مانند درختی است كه ریشه اش عقل است. حضرت ادب را در انسان به درختی تشبیه فرموده است که ریشه او عقل است. ما وقتی به روایاتمان مراجعه می کنیم، می بینیم یک رابطه مستقیم بین عقل و ادب مطرح می شود. روایات متعدّدی داریم که در آنها رابطه بین عقل و ادب را با تعبیرات مختلفه مطرح می کند. مثلاً در روایتی از علی (علیه السلام) آمده است: « کُلُّ شَئٍ یَحتاجُ أِلَی العَقلِ وَ العَقلُ یَحتاجُ إِلَی الأَدَبِ » هر چیزی به عقل احتیاج دارد و عقل محتاج ادب است.حضرت در این روایت احتیاج عقل را به ادب مطرح می¬فرماید، یعنی اگر عقل بود و ادب نبود، این عقل بی فایده است. این مفهوم روایت است. در روایتی دیگر از علی (علیه السلام): « لَنْ یَنجَعَ أَلأَدَبُ حَتّی یُقارِنَهُ العَقلُ » ادب سود نمی دهد مگر آنكه همراه با عقل شود.ادب به عقل محتاج است، و عقل به ادب. حضرت یک رابطه تنگاتنگ بین عقل و ادب برقرار می کند. تعبیرات زیاد دیگری در این رابطه داریم. مانند: «نِعمَ قَرینُ العَقلِ أَلأَدَبُ » بهترین همنشین عقل ادب است. «لا أَدَبَ لِمَن لا عَقلَ لَهُ » كسی كه عقل ندارد، ادب ندارد. امثال این تعبیرات زیاد است. عقل نظری و عملی با ادب به فعلیّت می رسدمن قبلاً به این مطالب اشاره كرده ام كه این عقل اعمّ از عقل نظری و عقل عملی است. عقل نظری قوه تشخیص حق از باطل است که جنبه های استدلالی دارد و در ارتباط با تشخیص حق از باطل پیش می آید. مثلاً راجع به توحید، برهان اقامه می کند كه توحید حق است و شرک باطل است. ولی در تشخیص افعال ظالمانه و عادلانه عقل عملی می گوید كه چه خوب است و چه بد است. خوبی و بدی را ما با عقل عملی مان تشخیص می دهیم. مثلاً امانت داری خوب است، خیانت بد است، دروغ گفتن زشت است، راستی و درستی زیباست و... هیچ كدام از اینها، جنبه استدلالی ندارد که بخواهیم با عقل نظری اثبات كنیم. عقل عملی اینها را می فهمد.در روایات ما که رابطه بین عقل و ادب و بالعکس را مطرح می کند، این ها گویای این مطلب است که آن بذر الهی كه در درون انسان پاشیده شده است- اعم از عقل نظری كه استدلالی است و عقل عملی که قوّه و نیروی تشخیص است - این نشای الهی باید با ادب و تربیت به فعلیّت برسد و بارور شود. هر کودکی که به دنیا می آید، هر دو گونه عقل را دارد. پدر و مادر باید چه کنند؟ باید کاری کنند که این بذر بیرون بیاید، این نشا رشد کند، بارور بشود و به فعلیّت برسد، کاری ندارد.
تربیت از راه سمع و بصر، روش خداوند استگفتیم كه تربیت عمدتاً از دو طریق صورت می گیرد، سمعی و بصری. این روش تربیتی را که من عرض کردم، یك روش الهی است؛ خدا هم همینطور تربیت می کند. تربیتی را که پدر و مادر در ارتباط با فرزندشان باید پیش بگیرند، همان روش تربیت است که خدا برای تربیت ابناء بشر استفاده کرده است. چه در بعُد مسائل عقل نظری که جنبه های اعتقادی است، چه از نظر بُعد عملی كه جنبه های رفتاری دارد. خدا چه کار کرده است؟ البته من نمی رسم و جای آن هم نیست که این بحث ها را به طور کامل بشکافم، فقط به مقدار بحث اشاره می کنم «إِنَّا خَلَقْنَا الْانسَانَ مِن نُّطْفَةٍ أَمْشَاجٍ نَّبْتَلِیهِ فَجَعَلْنَاهُ سَمِیعَاً بَصِیرًا » همانا ما انسان را از نطفه ای آمیخته آفریدیم و او را پروراندیم، پس او را شنوا و بینا قرار دادیم.می گوید ما انسان را از نطفه کذایی خلق کردیم... تا اینكه هم سمیعش کردیم هم بصیر. شنیداری و دیداری. چرا فقط این را مطرح می کند؟ و فقط سراغ همین دو مورد رفته است؟ «فَجَعَلْنَاهُ سَمِیعَاً بَصِیرًا». یعنی نیروی شنوایی و دیداری. جهت این است که این ها دو وسیله ی الهی برای تربیت انسان هستند. برای اینکه انسان تربیت بشود و به غایتی که برایش در نظر گرفته شده است -که همان انسان شدن و الهی شدن است- برسد، این ها دو وسیله هستند. اگر انسان بخواهد به آن غایت از خلقتش برسد، با بهره گیری از این دو وسیله می رسد و باید از این دو وسیله استفاده کند.در بُعد دیداری آیات الهیّه را ببیند و به او پی ببرد. نشانه های خلقت و آفریده های الهی (زمین و آسمان و کرات و کهکشان ها و... ) را ببیند تا از طریق معلول پی به علّت ببرد و به وسیله آن پی به مبدأ و معاد ببرد؛ که این روش استدلالی و برهانی است. از چه وسیله ای دارد استفاده می کند؟ به طور غالب دیداری است. از آن طرف آنچه را که از طریق وحی بوسیله ارسال رسل وانزال کتب برای ابناء بشر فرستاده است و پیام الهی را که به وسیله گفتار به ابناء بشر می رسانند و ارائه می کنند - جنبه ی شنیداری- آن ها را بشنود. خدا از این دو راه سمعی و بصری و با استفاده از این دو وسیله است که انسان را تربیت می کند. این روش الهی است. یعنی خدا هم که می خواهد انسان را به غایت خلقتش برساند، تدبیر ربوبی (تربیت) کند، كارهایش از طریق سمعی و بصری است. از همین دو راه است. شنیداری و دیداری است. بذر هدایت در همه وجود دارداگر انسان بخواهد به غایت تربیت برسد، یعنی انسانی بشود الهی، راه آن همین است. آن وقت بعد می-فرماید: «إِنَّا هَدَیْنَاهُ السَّبِیلَ » ما انسان را به راه، هدایت كردیم.ضمناً این یادت نرود، این ها دو وسیله هستند، دو وسیله بسیار خوب؛ اما آنچه که اصل است آن بذر الهی است که خدا در درون انسان پاشیده است و آن نشاء الهی است که در درون انسان نهاده است «إِنَّا هَدَیْنَاهُ السَّبِیلَ» که این عبارت از همان عقل است، چه در بُعد نظری آن که تشخیص حق از باطل است چه در بُعد عملی آن، که تشخیص خوبی از بدی است.در ذیل این آیه شریفه یک عبارتی است از پیغمبر اکرم دارد: « قَالَ رسولُ الله (صلّی الله علیه و آله وسلّم) کُلُّ مَولودٍ یولَدُ عَلَی الفِطرَة » هر فرزندی بر فطرت الهی زاده می¬شود.روایت در ذیل این آیه، اشاره به همین معنا دارد كه خدا فطرت را در جان آدمی آمیخته است. امّا این باید به فعلیّت برسد و باید از طریق سمعی و بصری تربیت بشود تا به فعلیّت برسد. « إِنَّا هَدَیْنَاهُ » ما او را هدایت كردیم.نقش تربیت این است كه پدر و مادر باید همان روش تربیت الهی را پیاده کنند و از طریق سمع و بصر این فرزند را تربیت کنندانسان بر اثر كارهای زشت مسخ می شودگفتم روایات زیاد داریم که رابطه بین عقل و ادب و تربیت را مطرح می کند. می گوید این بدون او بی فائده است، او بدون این بی فائده است، یا او به این محتاج است و این به آن. توجّه كنید كه صرفِ آن استعدادی که در نهاد انسان است برای اینکه شخص را انسان کند و الهی کند، کافی نیست. صرفِ اینکه آیات را ببیند و بشنود ولی آن طرف خراب شده باشد، كارساز نیست. گاهی انسان بر اثر افعال قبیحه مسخ می شود و هرچه به او بگویی یا به او نشان بدهی به تو می خندد. هر دو باید باشد، هم عقل هم ادب. اما آنچه را که الهی است و موهبتی است، خدا به همه ابناء بشر داده است؛ استثناء هم قائل نشده، چون بحث خلقت است. به آیه نگاه کنید، در بحث خلقت، می گوید من وجود این موجود را به فطرت آمیخته ام؛ و به او ارائه طریق کردم چه ارائه طریق به حق- نظری- ، چه ارائه طریق به خوبی ها - عملی- «إِنَّا هَدَیْنَاهُ السَّبِیلَ» این کار را در نهاد او من کردم. این بذر را من پاشیدم. این نهال را من کاشتم. بحث این طرف است و آن مسئله تربیت است. در تربیت، باید آن طریق درونی به کار گرفته بشود تا بارور شود. این روش تربیت، روش تربیت الهی است و این سنخ کار کردن و این ابزار را به کار گرفتن همان روشی است که خداوند برای ابناء بشر به کار گرفته است. انسان راه را خودش انتخاب میكند.اما بدان كه اختیار هم در کنار آن داده است « إِمَّا شَاكِرًا وَ إِمَّا كَفُورًا» یا سپاسگزار می شود و یا كافر.انسان در انتخاب راه مجبور نیست. هرطور که خودش انتخاب کرد. بذر را من پاشیدم، ارائه طریق هم چه از نظر سمعی و از نظر بصری کردم، حالا انتخاب با توست. ببینم تو باادب می شوی یا بی ادب؟! انتخاب این با تو است. در گذشته روایتی را مطرح کردم که « إِنَّ بِذَوِی العُقولِ مِنَ الحاجةِ إِلَی الأَدَبِ کَما یَظمَأُ الزَّرعُ الی المَطَرِ » نیاز ذوی العقول به ادب مانند نیاز كشت است به باران.مثال می زند كه این کسانی که عقل آنها کار می کند و هنوز از کار نیفتاده، احتیاج آنها به ادب مثل احتیاج و تشنگی بذر به باران است که اگر باران نبارد این رشد نمی کند. که من تعبیر کردم كه تربیت نسبت به بذر الهی و نشائی که خدا در درون انسان نشا کرده است، نقش آبیاری دارد. این مثل آن می ماند. هر طفلی در هر خانواده ای به دنیا می آید این بذر الهی در او هست چه در بعد نظری او چه در بُعد عملی او. هم تشخیص حق از باطل و هم تشخیص افعال خوب از بد را. خدا گذاشته است، جزء فطریات اوست، و نقش تربیت این است كه پدر و مادر باید همان روش تربیت الهی را پیاده کنند و از طریق سمع و بصر این فرزند را تربیت کنند...اللهم صلّ علی محمّد و آل محمّد... منبع: پایگاه اطلاع رسانی حضرت آیت الله العظمی حاج آقا مجتبی تهرانی
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 266]
-
گوناگون
پربازدیدترینها