تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
سه برند برتر کلید و پریز خارجی، لگراند، ویکو و اشنایدر
مراحل قانونی انحصار وراثت در یک نگاه: از کجا شروع کنیم؟
چگونه برای دریافت ویزای ایران اقدام کنیم؟ مدارک لازم و نکات کاربردی
راهنمای خرید یو پی اس برای مراکز درمانی و بیمارستانی مطابق الزامات قانونی
آیا طلاق توافقی نیاز به وکیل دارد؟
چگونه ویزای آفریقای جنوبی را به آسانی دریافت کنیم؟ راهنمای قدم به قدم
همه چیز درباره ویزای آلمان و مراحل دریافت آن
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1821189432
فرمان اشرف افغان و موقوفات آستانهي حضرت عبدالعظيم
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
فرمان اشرف افغان و موقوفات آستانهي حضرت عبدالعظيم نويسنده: سيد عبدالله عقيلي حضرت عبدالعظيمي مقدمهاز موقوفات آستانهي حضرت عبدالعظيم (ع) پيش از قرن هشتم هجري قمري اطلاعي در دست نيست.اما از اواسط اين قرن که يکي از محتشمين سادات ري، به نام سيد شرفالدين حسين، چندين رقبه از املاک خود را بر اين آستانه وقف کرده و توليت آن را به خود و سپس به فرزندان ذکور خود، نسلا بعد نسل تفويض نموده است و نيز چند تن ديگر از بزرگان آن عصر که به پيروي از او املاکي را وقف آستانه کردهاند، اطلاعات نسبتا کافي در دست است و با اينکه اصل قبالات و وقفنامجات از ميان رفته، در گزارش مجلس تحقيق و تفتيش اوقاف که در زمان شاه طهماسب اول صفوي (984 - 930 ه.ق)، در تاريخ اول رجب 961 ه.ق تنظيم شده، صورت کليهي اين رقبات و نام واقفين و متوليان آنها ذکر شده است (1)اما گفتني است که واگذاري توليت اين موقوفات به اولاد ذکور سيد شرفالدين، نسلا بعد نسل و بدون ذکر مشخصهي ديگر، به مرور زمان، تشخيص متوليان شرعي را دشوار ساخته و مدعيان بسياري را براي تصدي اين وظيفه که حقالتوليهي چشمگيري هم داشته است (ثلث از عوايدموقوفات) برانگيخته، به طوري که در اواسط قرن دهم هجري قمري که شاه طهماسب به توسعه و ترميم و تنظيم امور آستانه همت گماشته بوده براي تشخيص متوليان شرعي، ناچار از مراجعه به مجلس تحقيق و تفتيش اوقاف شده است و اين مجلس پس از مطالعهي اسناد و وقف نامجات، از ميان مدعيان مختلف دو نفر را را به نامهاي امير حسامالدين ابراهيم بن امير ناصرالدين خليل الله به عنوان متوليان شرعي موقوفات قديمهي آستانه برگزيده است (2)پس از آن، پادشاه مزبور خود نيز رقبات چندي را بر آستانه وقف کرده و يا به سيورغال(3)مقرر داشته ولي توليت آن را به خاصهي شريفه واگذار کرده که زير نظر وزير يا يکي از صدور وقت اداره ميشده است.اقدامات شاه طهماسب دربارهي تشخيص متوليان شرعي، اگرچه در برههاي از زمان، نسبتا کارگشا و موجب نظم و ترتيب آستانه بوده است ولي پس از دو - سه نسل که اعقاب متوليان شرعي، از نو رو به افزايش گذاشت، و اختلافات آنها با يکديگر از يک سو و با متوليان انتصابي از سوي ديگر بالا گرفت، بر مشکلات سابق چنان افزود که گاهي کار به «مناقشات جاهلانه» ميکشيد (4)و مداخلهي سلاطين وقت را ضروري ميساخت.فرمان اشرف، از فراميني است که در اين باره صادر شده است و از چند نظر اهميت بسيار دارد:الف. چون اين فرمان با حضور شخص اشرف و مسؤولين امور آستانه تنظيم شده و جملهي «بالمشافهة العلية العالية» نيز در پشت سند نوشته شده است، گمان و احتمال اشتباه و خبط و خطا در آن بسيار اندک است.ب. چون از اسناد و قبالات و وقفنامههاي موقوفات جديده، جز چند مورد معدود، سندي در دست نيست؛ ذکر نام کليهي اين موقوفات و تشخيص عوايد و طرز نگاهداري حساب و ابواب جمعي آنها که بدين تفصيل در هيچ سند ديگر نيامده است، بسيار مفيد و کارگشاست.ج. تشخيص متولي شرعي و ذکر نام متوليان انتصابي و تعيين حدود و وظايف هر يک از آنها، از نکات قابل توجه اين فرمان است.توضيح دربارهي چند اصطلاحبراي آشنايي بيشتر با مفاهيم و اصطلاحات خاصي که در اين فرمان و ديگر اسناد مربوط به موقوفات آستانه به کار رفته است، بايد به ذکر مقدمهي مختصري بپردازيم که از دوران سلطنت شاه طهماسب اول آغاز ميشود.الف. خاصه يا خاصهي شريفه: در اوايل پادشاهي صفويان کليهي سرزمينهاي ايران به دو دسته تقسيم ميشد:1. ايالات ولاياتي که حکومت آنها به سرداران بزرگ و مقربان درگاه به تيول داده ميشد و مالياتشان اختصاص به هزينههاي عمومي کشور داشت. ولي در همين سرزمينها نيز بعضي از اراضي متعلق به شخص شاه بود که آن را «خالصه» ميناميدند (5)2. ايالات و ولاياتي که يکسره ملک شاه بود و عوايدشان مستقيما به خزانهي شخصي او ميرفت و آنها را «خاصه» يا «خاصه شريفه» ميخواندند (6)هر چند به نظر ميرسد که گاهي اصطلاح خالصه و خاصه به يک معني به کار ميرفته است؛ زيرا دربارهي يکي از کاروانسراهاي يزد که به شاه عباس اول تعلق داشت عبارت «خالصهي سرکار و خاصهي شريفه» به کار رفته است(7)و شايد يکي بودن اين دو اصطلاح باعث شد که نادرشاه افشار همهي موقوفات خاصهي آستانهي حضرت عبدالعظيم (ع) را به عنوان خالصه ضبط کرد و در زمان پهلوي اول که کليهي خالصجات دولتي را به نفع دولت فروخت، اين موقوفات نيز به عنوان خالصه به اشخاص مختلف فروخته شد و بدين ترتيب مهمترين موقوفات اين آستانه براي هميشه از دست رفت.ب. متولي و وظايف او: نخستين متني که به شرح وظايف متوليان پرداخته، کتاب دستورالملوک نوشتهي ميرزا رفيعا است که هر چند در زمان سلطنت شاه سلطان حسين (1135 - 1105 ه.ق) تدوين شده ولي به طوري کلي مربوط به سازمانهاي عصر صفوي است که از زمان شاه طهماسب اول شکل گرفته و به تدريج تکامل يافته(8)و تا اواسط عصر قاجاريه ادامه داشته است.در فصل چهارم و پنجم اين کتاب، وظايف متوليان آستانهي مقدسهي حضرت عبدالعظيم (ع) را مانند وظايف متولي حضرت معصومه (س) چنين ذکر کرده است:نظم و نسق سرکار مزبور از انتظام کارخانجات و تغيير و تبديل و تنبيه عمله و حفاظ و ارباب وظايف و منسوبان آستانه و مباشرين محال و مستغلات موقوفهي آنجا و ساير امور جزئي و کلي آن آستان به تصديق و تجويز و صوابديد متولي آن آستان ميباشد و در بعضي از آستانهها عشر موقوفات و در بعضي ده نيم در وجه متوليان مقرر است (9)اما چنين به نظر ميرسد که مقصود از اين مقام، متولي موقوفات خاصه است که زير نظر صدر خاصه انجام وظيفه ميکرده و علاوه بر توليت موقوفات خاصه، سمت مدير يا رياست کل آستانه را هم بر عهده داشته است.گاهي مقام توليت يکي از آستانهها با يک سمت درباري ديگر توأم ميشد، چنان که در قرن دهم هجري قمري توليت آستانهي حضرت عبدالعظيم (ع) يکي از سمتهاي جنبي ايشک آقاسي (رئيس تشريفات سلطنتي) بود و يا شغل حکومت را با سمت توليت بقعهاي که در محل قرار داشت، يکي ميکردند تا بدين وسيله رعايت دستورها و قوانين مذهبي نيز با او باشد (10)اگر همچنين نبود، باز رسيدگي به مسائل کلي و رفع اختلافاتي که در نحوهي اداره امور پيش ميآمد، منوط به نظر بيگلربيگي يا حاکم محل بود؛ چنان که در همين فرمان، اشرف افغان تفکيک بعضي از موقوفات قديمه و جديده را که ما به الاختلاف متوليان آنها بوده به عهدهي عالي جاه بيگلربيگي تهران گذاشته است.ج. انواع متوليان: 1. متولي شرعي، که توليت موقوفه منصوصا به او واگذار بود. مؤلف تذکرةالملوک مينويسد:مجملا عزل و نصب مباشرين موقوفات اگر تفويضي بوده باشد، به صدور خاصه و عامه متعلق است و اگر شرعي باشد، هيچ يک از حکام شرع و صدور را مدخليتي در آن نيست. بلکه شرعا هر کس را واقف اوقاف متولي و صاحب اختيار قرار داده باشد، مباشر خواهد بود و تغيير آن مخالف شريعت مقدسهي نبوي است (11)2. متول قديمي، اصطلاحي است که در اسناد و فرامين آستانهي حضرت عبدالعظيم (ع) دربارهي متوليان شرعي که از احفاد سيد شرفالدين حسين بودهاند به کار رفته است.3. متول استصوابي، به کسي گفته ميشد که متوليان ديگر، اعم از شرعي و تفويضي، وظايف خود را با صوابديد او انجام ميدادند.4. متولي تفويضي کسي بود که توليت موقوفه از طرف مقامات ذيصلاح به او تفويض ميشد.5. متولي جديدي، اين اصطلاح در اسناد و فرامين آستانه براي کساني به کار رفته که از قرن دهم هجري قمري به بعد، پس از واگذاري توليت موقوفات سلطنتي به خاصهي شريفه، از سوي شاه يا يکي از صدور به مقام توليت منصوب شدهاند.قابل ذکر است که در همان زمان نيز هرگاه توليت موقوفهاي به متوليان شرعي آستانه واگذار ميشد، آن را موقوفهي قديمي ميناميدند مانند رقباتي که خليفه شاهقلي مهردار (12) و حسين خان روملو (13)و غازيخان تکلو(14)از سرداران شاه طهماسب وقف کردهاند و يا قريهي خلازير که زينب بيگم دختر او (15)در سال 997 ه.ق وقف کرده استولي چون توليت اين موقوفات به متوليان شرعي از احفاد سيد شرفالدين داده شده، همه جا از آنها با عنوان موقوفات قديمه ياد شده است.مشخصات فرماناين فرمان که با خط شکسته نستعليق نسبتا خوش بر کاغذ اصفهاني نوشته شده در اصل به طول 125 و عرض 25 سانتيمتر بوده است که از قسمت فوقاني آن حداقل 12 سانتيمتر، شامل طغرا و نام و القاب و عناوين اشرف و نام موقوفات قديمه، از بين رفته و در متن نيز پارگيها و سقطاتي دارد که احتمالا يکي دو قرن پيش آنها را با کاغذ و سريش چسبانيده و اطراف فرمان را با کاغذي صورتي رنگ قاب گرفتهاند تا از پارگي بيشتر آن جلوگيري شود. اما اين ضايعات در مطالب متن، مخصوصا آن قسمت که مربوط به موقوفات جديدهاي است که نامشان در هيچ سند ديگر نيامده، تأثير مهمي نگذاشته و در مورد موقوفات قديمه نيز گزارش مجلس تحقيق و تفتيش طهماسبي، براي رفع نياز کافي است.روي فرمان، مربوط به تعيين متوليان قديمي و جديدي و توصيههايي دربارهي همکاري آنها با يکديگر است و در پشت سند به تفصيل به ذکر رقبات موقوفه و تشخيص عوايد و مقايسهي درآمدهاي سنواتي با قويئيل (سال تنظيم سند) و وظايف متوليان و متصديان و مستوفيان پرداخته و در پايين صفحه، کنار جملهي «بالمشافهة العلية العالية»، مهري چهارگوش با ابعاد 2 ضربدر 2 سانتيمتر مربع با اين سجع به چشم ميخورد:اشرف شاهان که باشد صاحب تاج و نگينهر که پاس دولت او داشت ميگردد [مهين]اين مطلب که چرا مهر شاه، در پايين صفحه و پشت صفحه فرمان خورده است را شايد بتوان چنين توجيه کرد که چون اين قسمت متضمن ذکر عوايد و طرز نگاهداري حساب و مسؤوليت آستانهداران بوده، اشرف با زدن مهر خود در ذيل صفحه، مطالب و مضامين آن را مشخصا تسجيل کرده است.سبک نگارش اين فرمان به رسم مستوفيان آن عصر، نامأنوس و گاه مبهم و حتي در بسياري از موارد جملات آن فاقد فعل است.روي فرمان1.... قوي ئيل مطابقه سنهي...2.... متولي شرعي قديمي(16)به درگاه جهانپناه آمده به عرض رسانيد که توليت قديمه ابا عن جده به مشاراليه مرجوع و اوقاف جديد به ميرزا جلال طهراني و غيره از سادات بوده...3.... اوقاف جديده سرکار مذکور را به ملا مصري... ارزاني داشتيم که به هيچوجه منالوجوه، مدخل در موقوفات قديمهي محل المزبور و امور متعلقه به مزارات منوره ننموده سواي4. قريهي مردهاباد (17)که از جملهي اوقاف جديديه و در معاملهي هذه السنه ضبط و نسق آن به فضيلت شعار، ملا عاشور مقرر شده. توليت کل تتمهي اوقاف جديديهي مذکوره و ضبط و نسق زراعت و داد و ستد آن را به مبلغ و مقداري5. که به شرح طومار علي حده، متولي سرکار آستانهي منوره و مستوفي موقوفات ممالک، به قيد التزام و در تفصيل ضمن، دخلا خرجا مشخص و به قلم داده، ابواب جمع نمودهاند.ملا مصري مشاراليه مختص خود دانسته6. و در نظم و نسق و داد و ستد آن، بذل جهد موفور به منصهي ظهور رسانيده، با اطلاع و استصواب متصدي و مستوفي جديد که در اين وقت تعيين شده، نقد و جنس حاصل و منافع آن را ضبط و7. جمع نموده، در تکثير زراعات و نماي حاصل و آبادي بايرات، مسامحه و مساهله ننموده، حقالتوليهي خود را از سواي عشر محصول قريهي مردهاباد، که از سمت توليت او موضوع و مستثني است از ساير اوقاف8. جديديه از آنچه در هر سال حاصل آن به عمل آيد، از قرار عشر، به دستور متوليان سابقهي آن توليت پناه، به انضمام مبلغ پنجاه تومان که در معاملهي قويئيل، حسبالرقم مبارک در وجه آن توليت شعار9. و مقدار يکصد و بيست وقر(18)جنس که دهر وجه تلامذهي او مقرر بوده، کماکان مستمر و برقرار دانسته، سالبه سال بازيافت و ده نيم متصدي و صد سهي مستوفي جديد را که در تفصيل ضمن به خرج اعتبار شده،10. واصل و عايد نموده، تتمهي حاصل اوقاف جديديه را، به شرح ضمن ابواب جمع خود، و سال به سال نسخهي منقحهي مشخصه بر مبلغ و مقدار آن در دست داشته و به مهر خود و متصدي و مستوفي سرکار مذکور که11. که (کذا) از ديوان تعيين شدهاند رسانيده، انفاذ درگاه خلايق اميدگاه نمايد که بدانچه ثانيا مقرر گردد، از آن قرار معمول دارد و حقابهي آب ايلمان (19)من محال اوقاف جديديه را که بعد از12. شرب باغات و حمامات و باغچه خانهها [زاويهي متبرکه] که به محل زراعت وقف جديد شرب ميشود، به شرحي که در رقم متولي موقوفات قديم تفصيل يافته، عمل و موافق مساحت معمول از13. از (کذا) قرار مساحت نامچهي علي حده... بر اين موجب بازيافت و از قرار برآورد ابواب جمع خود دانسته، در شرب آب مذکور به اراضي باغ و باغچهي زاويهي متبرکهحقابهي باغ و باغچهي نو درآمد که تاک و اشجار آن به غرس جديد منغرس شده باشدحقابهي باغ و باغچه که اشجار و تاک آن به حد کمال رسيده باشد جريبي 7500 دينارسال اول جريبي 400 دينارسال دويم جريبي 1000 دينارسال سيم جريبي 3000 دينارسال چهارم به دستور اشجار کامله باغات دايره جريبي 7500 دينار14. ممانعت ننموده مزاحمت خلاف حساب نرساند و در باب مستغلات زاويه و سبزيکار و زاويهي مقدسه، به شرحي که در رقم متولي سرکار جديد مقرر گرديده، از آن قرار15. معمول و آن توليت پناه و متولي قديم مدخل در امور مختصهي يکديگر ننموده، هر يک مساعي جميلهي خود را در انجام و اتمام خدمات متعلقهي به خود به منصهي ظهور رسانند، متعرض و مزاحم حال16. يکديگر نشده، در کمال موالات و مواسات سلوک مسلوک داشته، معاونت يکديگر را لازم شمرده، مباينت و مناقشهي جاهلانه را متروک دانند و چون صلاحيت شعار ملاعاشور هر ساله متولي17. و متصدي قريه مردهاباد، و حاصل و مناقع آن نقدا جنسا وقف جديد آستانهي منورهي مذکور و به صرف شيلان و مواجب عملهي مطبخ و چراغخانه و سوخت مشاعل آستانهي منوره مقرر بوده،18. و از ابتداء هذه السنه از مصارف مذکوره مقطوع و به ضبط و تصدي ملاعاشور مقرر گرديده که کل نقد و جنس محل مزبور را، متصدي مؤمي اليه از قرار جمع قديم، ابواب جمع خود19. دانسته، از قراري که در هذه السنه محصولات آن را به عمل آورد، مستوفي سرکار جديد نسخهي منقحه بر آن درست داشته، به مهر خود متصدي مذکور، به اطلاع آن توليت شعار،20. انفاذ درگاه جهانپناه و ملاعاشور متصدي، به علاوهي رسوم تصدي، حقالتويهي شرعي قريهي مذکوره را نيز نقدا جنسا مطالبه و از قرار عشر بازيافت نموده، کل تتمهي حاصل را در هذه السنه ابواب جمع متصدي دانسته، بيگلربيگيان21. و حکام و عمال الکاء ري، به علت مالوجهات و متوجهات ديواني محال اوقاف آستانهي متبرکه، که به سيورغال سرکار مذکور مقرر و مستمر و مالا منالا ابواب جمع متوليان مزار22. کثيرالانوار است، مطلقا متعرض احوال ايشان و رعايا و زارعين و مباشرين امور اوقاف قديم و جديد سرکار موقوفات مذکوره نشده، از ساير استصوابيات23. و عوارضات مملکتي نيز معاف و مسلم و مرفوع القلم شمرده، به همه جهت قلم و قدم کوتاه و کشيده دارند مستوفيان عظام کرام ديوان اعلي رقم اين عطيه را24. در دفاتر خلود ثبت و از شائبهي تغيير و تبديل مصون و محروس شناسند و هر ساله رقم مجدد طلب ندارند. [تحريرا في شهر ذيقعدة الحرام سنهي 1140]پشت فرمانقسمت بالاي سند که شامل نام و تذکراتي دربارهي قسمتي از موقوفات قديمه بوده مانند روي فرمان، آسيب فراوان ديده و از بين رفته است و در قسمت باقيمانده، نام بسياري از موقوفات قديمه و جديده با تذکراتي دربارهي هر يک از آنها مشاهده ميشود.در اين قسمت، تفاوت عملکرد سنواتي هر يک از رقبات با عملکرد قويئيل سنهي 1140 سنجيده شده و دربارهي ابواب جمعي و نگاهداري حساب آنها به متوليان و متصديان و مستوفيان کل و جزء، دستورالعملهاي لازم داده شده است. ضمنا چون در مورد قديمي يا جديدي بودن بعضي از رقبات، متوليان قديمي (شرعي) و جديدي (تفويضي) اختلاف نظر داشتهاند در اين باره نيز اظهارنظر شده و تکليف هر يک از آنها مشخص شده است.متن پشت فرمانمزرعهي ايلمان که بالتمام وقفي جديدي و مباشرين سابق به اين قيد به اجاره عمل نمودهاند که يک ثلث / اجاره را از قرار توماني يک تومان و خرواري يکصد من به وزن تبريز / غلهي سابقه و دو ثلث را از قرار توماني هشت هزار دينار و خرواري هشتاد من / مهمسازي ارباب حوالات نمايند و حال نيز از آن قرار مستمر است و متولي شرعي / در باب آب مزرعهي مزبوره که در زاويهي مقدسه موافق استمرار شرب / ميشود جوابي مفصلا عرض نموده که آب مزرعهي مزبوره در زاويهي مقدسه موافق استمرار از / ثلث است و چون مزرعهي مزبوره به اجاره عمل شده معمولي مستأجران موافق دستور قديم است / که حقالشرب آب مزرعهي مزبوره را بر اين موجب از صاحبان باغات مطالبه و بازيافت /حقالشرب باغ و باغچهي نو درآمد که تاک و ساير اشجار آن به غرس جديد منغرس شده باشدسال اول جريبي چهارصد دينارسال دويم جريبي هزار دينارسال سيم جريبي سه هزار دينارسال چهارم به دستور باغات کامله جريبي 7500 دينارحقالشرب باغچه و باغات کامله که اشجار و تاک آن به حد کمال رسيده جريبي 7500 دينارمينمايند. متولي محال موقوفات جديدي و متصدي در نظر داشته باشند که به نحوي که در فوق / متوليباشي موقوفات قديمي تصديق نموده، از آن قرار از صاحبان باغات مطالبه و ابواب جمع / خود، و زياده مزاحمتي نرسانند.بازيافت و ابواب جمع خود نمايند و مبلغ 9268 دينار نقد / و مقدار 20 خروار و 82 من جنس که به سيورغال غير آستانه مقرر بوده و قطع داد و ستد آن با بيگلربيگي است /نقد 30 تومان 2047 دينارجنس 601 خروار 59 منبه عمل آمدهي قويئيل بعد از وضع کسر اجارهي معمولي مستأجران به شرح فوق که مستوفي سرکار مزبور نوشتهنقد 20 تومان 8000 دينارجنس 249 خروار 60 منتفاوت جمع قديم الي عملکرد قويئيلنقد 9 تومان 4047 دينارجنس 351 خروار 99 منمزرعهي خوراذيل (20)عن رسد يک دانگ و نيم و ربعي از يک فرد (21) وقفي جديد که هر ساله مباشرين اوقاف مزبوره مبلغي / نقد و مقداري جنس، از بابت مالوجهات رسد وقفي جديدي متعلق به ديوان را مهمسازي گماشتگان / عالي جاه بيگلربيگي تهران مينمايند و مزرعهي مزبوره به شرح ايلمان به اجاره عمل شدهنقد 7 تومان 32 دينارجنس 69 خروار 83 من 5 سيربه عمل آمده قويئيل بعد از وضع کسر اجارهي معمولي مستأجراننقد 4 تومان 3700 دينارجنس 17 خروار 72 منتفاوت جمع قديم الي عملکرد قويئيلنقد 2 تومان 2632 دينارجنس 57 خروار 64 من 5 سيرمزرعهي استروهه(22)عن رسد سه دانگ وقفي جديد که به اجاره به اين قيد عمل شده / که دو ثلث اجاره را نقدا جنسا تماما و يک ثلث را از قرار توماني / هشت هزار دينار و خرواري هشتاد من مهمسازي ارباب حوالات / نمايند مقرر آنکه متولي و متصدي محال اوقاف جديدي تحقيقات لازمه / نمايند، هرگاه در مزرعهي مزبوره بذر و نسق و عوامل و ساير مصالح الاملاک / از قديم باشد، موافق حساب به دستور استمرار سند بازيافت / ابواب جمع خود و در نسخهجات مستوفي جزو، داخل جمع نمايند /نقد 20 تومان 680 دينارجنس 407 خروار 60 منبه عمل آمدهي قويئيل بعد از وضع کسر اجارهي معمولي مستأجراننقد 11 تومان 8100 دينارجنس 94 خروار 27 منتفاوت جمع قديم الي عملکرد قويئيلنقد 8 تومان 2580 دينارجنس 313 خروار 33 منقريهي دولاب(23)به شرح جزو که مال و منال قريهي مزبوره موافق نسخهي مستوفي موقوفات با مردهاباد / يک جا جمع است و جمع قديم در تحت قريهي مزبوره نوشته شده / و جزو الکاء ري قلم دادهاند. مستوفي و مستوفي جزو تخمين مال و منال قريهي مزبور را حسبالواقع نموده / ابواب جمع خود نمايند.نقد 67 تومان 1088 دينارجنس 121 خروار 55 مناز بابت تفاوت عملکرد قويئيل به شرح جزونقد موافق جمع قديمنقد 57 تومان 1088 دينارجنس 14 خروار 56 مننقد 10 تومانجنس 60 خروار29 تومان و 1000 دينار منهاي 2 تومان و 3000 دينار، الباقي 26 تومان و 8000 دينارقريهي دولاب از بابت 15 تومان آن و قطعات زمين واقعه در قريهي مزبوره حسبالقرار متولي شرعي که در سنهي قويئيل داخل سند اجاره برده شد و خود متصرف شد /29 تومان 700 دينار 26 تومان 800 دينارمنهاي 2 تومان 900 دينارمقرر و حسبالعملکه معادل نقدي جمع قديم منظورشده 14 تومان 9930 دينارکه در عوض جنس جمع قديم منظور ميشود چون تسعير نامچه در نظر نبود مستوفي جزو حسبالواقع مشخص و از آن قرار جمع نمايد11 تومان، 18 خروار8070 دينار، 41 منمزرعهي قريهي ويمکرد(24)چون جمع قديم در نظر نبود و از دفاتر ديواني به نظر نرسيد لهذا عملکرد قويئيل در تحت قديمي جمع، و در به عمل آمدهي قويئيل نيز منظور هرگاه ثاني / الحال معلوم شود، مستوفي جزو از آن قرار در نسخهجات ابواب جمع نمايد /نقد 10 تومانجنس 60 خروارعن قطعات واقعه در قريهي دولاب، از بابت وقفي سرکار امامزاده حمزه که مقرر شد که ضبط شودنقد 39 تومان 1158 دينارجنس 34 خروار 44 منبه عمل آمدهي قويئيل 39 تومان 3000 دينار معادل نقدي جمع قديم 39 تومان، 1158 دينارمقرر و حسبالعمل از بابت تفاوت نقدي عملکرد قويئيل در عوض جنس جمع قديم منظور ميشود / و قوي [ئيل] 4 هزار دينار 8 خروار، 18 من13 خروار 71 مناز بابت تفاوت جنس جمع قديم الي عملکرد قويئيل مقررياي که فضيلتپناه متولي و متصدي و مستوفي جزو / سرکار مزبور، در باب جمع قديم تحقيقات لازمه نموده ثانيالحال آنچه محقق و محکوم به بود، از آن قرار / در نسخهجات ابواب جمع نمايند / 20 خروار، 73 من.مالوجهاتنقد، جنس15 تومان، 395 خروار625 دينار، 18 منبه عمل آمدهي قويئيل نقد 8 تومان 4248 دينارجنس، 281 خروار 81 منتفاوت جمع قديم الي عملکرد قويئيلنقد 6 تومان 6377 دينارجنس 113 خروار 37 منمزرعهي آبه مشهور به ده خير(25)از بابت مالوجهات دو دانگ اربابينقد 1 تومان 4953 دينارجنس 32 خروار 86 منبه عمل آمدهي قويئيلنقد 1 تومان 397 دينارجنس 27 خروار 61 منتفاوت جمع قديم الي عملکرد قويئيلنقد 2556 دينارجنس 5 خروار 25 منمزرعهي بهشتي (26)که به شرح ايلمان به اجاره عمل شدهنقد 5 تومان 9021 دينارجنس 177 خروار 37 منبه عمل آمدهي قويئيل بعد از وضع کسر اجارهي معمولي مستأجراننقد 12 تومان 100 دينار منهاي 6 تومان و 1978 دينار که در عوض جنس داده شدهجنس 140 خروار 81 من بعينها 125 خروار 7 منکه در عوض تفاوت جنس نوشته ميشود به قرار وقري 4000 دينار، موافق تسعير ديوانيالباقي 5 تومان و 9021 دينار6 تومان 1978 دينار15 خروار 47 من 36 خروار، 65 منتفاوت جمع قديم الي عملکرد قويئيلجنس 36 خروار 65 منمزرعهي محمودآباد شهريار(27)از بابت رسد مالوجهات کمه به سيورغال سرکار مزبور مقرر بودهنقد 1 تومان 680 دينارجنس 50 خروار 93 منبه عمل آمدهي قويئيلنقد 2 تومان 2500 دينارجنس 11 خروار 66 منتفاوت جمع قديم الي عملکرد قويئيلنقد 8180 دينارجنس 39 خروار 27 منمزرعهي چال ماهيان (28)موافق دفاتر الکاء ري نوشته شد و محل مزبور معدوم است، چون / عملکردي ندارد،لهذا جمع دفتري نوشته ميشود. چون جمع محل مزبور مالا با مافتان (29) / وقفي قديمي مساوي است، معلوم ميشود که در نسخهجات اشتباه شده باشد. متولي و متصدي / دست در پي برده، تحقيق نمايند و از آن قرار ابواب جمع و در نسخهي خود جمع مينمايند /نقد 1 تومان 3562 دينارجنس 55 خروار 16 منمزرعهي ترسنآباد (30)چون جمع قديم و عملکرد قويئيل مساوي، لهذا مبلغ / و مقدار مزبور در ميزان قديم و عملکردي، هر دو داخل شد /نقد 8245 دينارجنس 10 خروار 66 منمزرعهي سيد عبدالله(31)از بابت رسد اربابي /نقد 4 تومان 2734 دينارجنس 33 خروار 84 مناز بابت مالوجهات که بايد سرکار جديدي، و متولي و متصدي محال مزبوره بار جمع خود داشته داد و ستد نمايند.نقد 1 تومان 2734 دينارجنس 16 خروار 66 منبه عمل آمدهي قويئيل موافق استمرارنقد 2585 دينارجنس 11 خروار 66 منتفاوت جمع قديم الي عملکرد قويئيلنقد (پارگي فرمان)جنس 5 خروار 62 من... که با سرکار قديمي و سهوا مال و منال را يکجا به قلم دادهاند... مقدار مزبور، در سرکار قديمي ابواب جمع شدنقد (پارگي سند)جنس 30 خروارمزرعهي عمادآورد (32)(پارگي سند) از بابت مالوجهات به شرح ترسنآباد. مزرعهي عمادآورد است /نقد 1500 دينارجنس 14 خروار 25 منمزرعهي دو واريز شهريار توابع محمودآباد (33)چون جمع قديم و عملکرد قويئيل مساوي است / لهذا مقدار مزبور در هر دو ميزان داخل است / 10 تومانباغات و غيرهنقد 9 تومان 3000 دينار به عمل آمدهي قوي ئيلجنس 26 خورار 40 من تفاوت جمع قديم الي عملکرد قوي ئيلنقد 9 تومان 1000 دينارنقد 2000 دينارجنس 9 خروارباغات واقعه ايلمان دولاب چون جمع قديم ندارد عملکرد قويئيل در هر دو ميزان جمع شده / مباشرين سرکار جديد هرگاه جمع قديم طاحونهي مزبوره معلوم شود از آن قرار ابواب جمع نمايند / 9 تومانجديدي 15 تومان عن کل 26 خروار 40 منرضا طباخ،...، مردانک، مسيح، به عمل آمدهي قويئيل، تفاوت جمع قديم الي عملکرد قويئيلنصير، ميرصفي، شاه محمدحسين، ميرمؤمن، 17 خروار 40 منحاجي محمدحسين، موسي کاظم، برخوردار گداعلي، اويسحاجي باقر، عزيز، رضا8000 ديناربه عمل آمدهي قويئيل 4000 دينارتفاوت جمع قديم الي عملکرد قويئيل 2000 دينارمستغلات (34)و غيره که موافق طومار مستوفي آستانهي مقدسه و نسخهي ميرجلال متولي سابق(35)، و در تحت موقوفات جديدي نوشته شده و حال متولي شرعي اوقاف قديمي مينمايد که موافق استمرار سنوات سابقهي وقفنامچهي کل موقوفات قريهي خيرآباد که اصل روضهي مقدسه / در آن واقع است(36)داخل قديمي، و دخل به موقوفات جديدي ندارد؛ لهذا بايد وقفنامجاتي که در باب قديمي بودن مستغلاتي که در تحت همين مستغلات نوشته شده، در دست بوده باشد، به نظر عالي جاه بيگلربيگي تهران رسانيده هرگاه مشاراليه نظر به اسناد و استمرار تصديق قديمي بودن / و وقفيت آنها نمايد، به شرحي که در طومار مزبور نوشته شده، داخل موقوفات محال قديمي و در وجه آستانهي مقدسه برقرار و الا عالي جاه بيگلربيگي مشاراليه، به موجبي که در رقم قضاشيم تعرض يافته به تصرف فضيلتپناه متولي اوقاف جديدي و متصدي دهد که در سر کار / جديدي ابواب جمع خود، و در نسخهجات داخل نمايند.نقد، جنس26 تومان، 4 خروار2614 دينار، 92 من و 3 سيربقيه18 تومان2614 ديناراز بابت عملکرد قويئيل مستغلات که داخل جمع قديم شده، تفاوت جمع قديم الي عملکرد قويئيل8 تومانبه عمل آمده قويئيل 18 تومانزاويهي مقدسه به علت خرابي در قويئيل چيزي به عمل نيامده عنسبزيکار زاويهي مقدسه به علت خرابي چيزي به عمل نيامدهجمع قديم، عن جمع قديمنقد، جنس9 تومان، 4 خروار7614 دينار، 92 من و 3 سير18 تومان عن عملکرد بقيهي جمع قديم 10 تومانتفاوت که در قويئيل به عمل آمده و در نسخهي جمع قديم جمع شد 8 توماناز بابت قريهي مردهاباد و مزارع تابعه از قرار نسخهي مستوفي موقوفات ممالک محروسهقريهي مردهاباد قريهي نعمتآباد(37)قريهي دولاب غار رينقد، جنس301 تومان، 337 خروار9771 دينار، 13 منمزرعهي اسلکه و زرگنده و بالغآباد و چهارهرز بالتماممزرعهي... آغاج بالتمامبه عمل آمده، تفاوت جمع قديم الي عملکرد قويئيلنقد، جنس91 تومان، 240 خروار8200 دينارقريهي مردهاباد و مزارع تابعه به شرح فوق سوي اسلکه و زرگنده و چهار هرز و دولاب چون علي حده به اجاره داده شده در محل خود برآيندنقد، جنس210 تومان، 97 خروار1571 دينار، 31 منمزرعهي اسکله و زرگنده و چهارهرز شمران که منال با مردهاباد يکجا جمع است عن رسد مال حفاري که در تحت مع قديم جمع و در دفعه تفاوت به شرح فوق به ميزان رفته.(38)نقد، جنس309 تومان، 335 خروار6651 دينار، 71 مننقد، جنس3119 دينار، 665 منبه عمل آمده قويئيل از قرار نسخه مقيد التزام متولي و مشرف و مستوفي قريهي مزبورتفاوت جمع قديم الي عملکرد قويئيلمقرري عملکردي قويئيل بعد از وضع.......... مستأجران از قرار سنداجاره 22 توماننقد، جنس19 تومان، 240 خروار8100 دينارنقد، جنس287 تومان، 95 خروار8551 دينار، 71 منتتمه به ميزان ميرود، تتمه به ميزان ميرودبلامبلغ و مقدار از بابت عشر قريهي خيرآباد که در سنهي قويئيل بر اساس عطائي مرسومي زراعت، حبه و ديناري مهمسازي نکرده و جمع دفتري ندارد. بلامبلغ و مقداريادداشتهاي ثبتي سنددر سر کار اوارجه ثبت شد / ثبت دفتر موقوفات شد / ثبت دفتر بنيچهي ديوان اعلي شد / ثبت... شد / ثبت در سرکار عالي شد / ثبت سرکار نظارت شد.پي نوشت : 1- محمدعلي هدايتي، آستانهي ري، 1344 ش، ص 83.2- همان، ص 86.3- سيورغال يا تيول عبارت بود از درآمد ملکي که از طرف سلاطين، در ازاي خدمت يا به عنوان هديه به بزرگان و يا اماکن مقدسه واگذار ميشد، در حالي که ملک در ملکيت ديوان باقي ميماند.4- سطر 15 فرمان.5- جهانداري، کيکاوس، نظام ايالات دورهي صفوي، تهران، 1349 ه.ش، صص 196 ، 178 ، 176.6- همان.7- همان، ص 198.8- دستورالملوک، چاپ محمدتقي دانشپژوه، بيجا، بينا، بيتا.9- همان، ص 27.10- جهانداري، همان، ص 107 ،44.11- تذکرةالملوک، تصحيح سيد محمد دبير سياقي، تهران، 1332 ه.ش، ص 3.12- از سران سپاه و محارم شاه طهماسب اول که در 965 ه.ق درگذشت.13- يکي از سرداران سپاه شاه طهماسب که در 954 ه.ق مأمور جنگ با القاص ميرزا، پسر ياغي شاه شد.14- پسر چرکين حسن تکلو که به للگي بهرام ميرزا و القاص ميرزا، فرزندان شاه طهماسب، منصوب شد ولي به علت مخالفتهايي که از او به ظهور ميرسيد، در 950 ه.ق به فرمان شاه کشته شد.15- زينب بيگم، فرزند چهارم شاه طهماسب، زني نيکوکار بود که از او موقوفات زيادي به نام چهارده معصوم - عليهمالسلام - باقي مانده است و در 1050 ه.ق وفات يافت.16- پيش از «متولي شرعي» با خطي جديدتر از خط فرمان نوشته شده است: «ميرزا محمدعلي». يعني ميرزا محمدعلي متولي شرعي قديمي به درگاه جهانپناه آمد (دربارهي توليت او رک: هدايتي، همان، ص 101).17- قريهي مردهاباد شهريار همين مردآباد کنوني کرج است. اين قريه را شاه عباس اول صفوي در 1005 ه.ق بر آستانهي حضرت عبدالعظيم (ع) وقف نموده و توليت آن را به شيخالاسلام بهاءالدين محمد شيخبهايي واگذار کرده است. وقفنامه جزو اسناد خانوادگي نويسنده است و از موقوفات جديده محسوب ميشود.18- وقر معادل وزني بوده است که يک خر يا قاطر حمل ميکرد و تقريبا مطابق 70 کيلوگرم است (ديانت، ابوالحسن، فرهنگ تاريخي سنجشها و ارزشها، ج 1، تبريز، 1367 ه.ش، ص 484).19- مزرعهي ايلمان که امروز اليمون خوانده ميشود، به جنوب شهر ري متصل و از موقوفات جديدهي شاه طهماسب صفوي بود و اکنون جزو شهر شده است.20- اين مزرعه، که امروز خلازير ناميده ميشود، در چند کيلومتري جنوب غربي تهران قرار داشت و اکنون جزو شهر شده است. سه دانگ و ربع مشاع از اين قريه را زينب بيگم دختر شاه طهماسب در 997 ه.ق وقف آستانهي حضرت عبدالعظيم (ع) کرده و توليت آن را به امير مجدالدين بن امير حسامالدين ابراهيم سپرده و به همين جهت با اينکه از موقوفات خاندان صفوي است، جزو موقوفات قديمي به حساب ميرود و از قراء غار غربي است.21- فرد، در فرهنگ تاريخي سنجشها و ارزشها (ج 1، ص 315) معادل 3/7500 هکتار معين شده است ولي در اصطلاح زراعتي شهر ري، مقدار زميني را که يک گاو در يک روز شخم ميزند فرد و يک چهارم آن را پا مينامند.22- اين نام را در آستانه ري و ري باستان (کريمان، حسين، ج 2، تهران، 1349 ه.ش، ص 561) آبروهه نوشتهاند ولي در همهي اسناد و فراميني که به نظر نگارنده رسيده، از جمله همين فرمان، به وضوح استروهه نوشته شده است. اين مزرعه جزو بلوک سيورقرج بوده که از وسيعترين بلوکات ري به شمار ميرفته است و به نوشتهي حمدالله مستوفي در نزهةالقلوب شامل 90 پارچه ديه بوده که ورامين و خاوه از معظم قراء آن به شمار ميرفتهاند. موضع اين دهستان که اکنون از ميان رفته دقيقا معلوم نيست. ظاهرا بين بلوک خوار و شهر دماوند کنوني قرار داشته و ايوان کيف يکي از قراء باقيماندهي آن است. محل مزرعهي استروهه نيز معلوم نيست. شاهلقلي مهردار، در زمان شاه طهماسب اين مزرعه را وقف کرده و توليت آن را به سيد خليلالله و سيد عنايتالله از احفاد سيد شريفالدين حسين داده و از موقوفات قديمي به شمار ميرفته است.23- دولاب، محل معروفي است در جنوب شرقي تهران که در سنوات اخير متصل به شهر بود و اکنون به کلي داخل شهر تهران و از قراء قديمي ري است که نامش در متون قرون اوليهي پس از هجرت آمده است. به احتمال زياد از موقوفات شاه طهماسب است و جزو موقوفات جديدي بوده است.24- اين نام را در هيچيک از متون نيافتم. موضع آن هم معين نيست. از طرز تنظيم اين سند چنين به نظر ميرسد چنين به نظر ميرسد که يکي از مزارع تابعهي قريهي دولاب بوده و از موقوفات جديد شمرده ميشده است.25- مزرعهي آبه که اکنون به ده خير معروف است، در جنوب شرقي شهر ري قرار دارد و امروزه به شهر متصل شده و از موقوفات قديمي آستانه به شمار ميرود که دو دانگ آن را سيد شرفالدين حسين، نخستين واقف و متولي شرعي موقوفات آستانه، که متوليان قديمي از اولاد و احفاد او بودهاند وقف کرده است و از معدود رقباتي است که هنوز در تصرف آستانه باقي و جزو دهستان غار شرقي است.26- بهشتي، از قراء غار غربي، در جنوب غربي شهر ري به فاصله دو سه کيلومتر، سر راه قم واقع بود و امروز به کلي جزو شهر ري شده است. احتمالا از موقوفات شاه طهماسب بوده که نادرشاه به عنوان خالصه مصادره کرده و در زمان پهلوي اول جزو خالصجات مملکتي به اشخاص فروخته شده است و اکنون جزو موقوفات مرحوم ميرزا محمودخان افشار است.27- محمودآباد شهريار، اين قريه نيز جزو خالصجات بود و اکنون نيز در موضع خود هست (فرهنگ آباديها و مکانهاي مذهبي کشور، مشهد، آستان قدس رضوي و بنياد پژوهشهاي اسلامي، 1367 ه.ش، عرض جغرافيايي آن را 35 درجه و 26 دقيقه طول جغرافيائيش را 51 درجه و 35 دقيقه نوشته است).28- چال ماهيان، چنان که در زمان اشرف معدوم بود اکنون هم معدوم و ناشناخته است.29- مافتان که امروز مافتون خوانده ميشود از قديمترين موقوفات آستانهي حضرت عبدالعظيم (ع) است. سه دانگ آن را امير قباد و سه دانگ ديگر را اميرفولاد قيا در اواسط قرن هشتم هجري قمري وقف کرده و توليت آن را به سيد شرفالدين حسين و فرزندش سيد علي شاه دادهاند. از قراء غار غربي و در شش کيلومتري جنوب غربي شهر ري در مجاورت بهشت زهرا و قريهي کهريزک قرار دارد.30- ترسناباد که آن را درسونآباد نيز مينامند جزو قراء غار غربي است. در هيچيک از اسناد و فرامين به وقفيت آن اشاره نشده ولي در سند مورخ 950 ه.ق مندرج در کتاب آستانهي ري (ص 81 (يکي از تقاضاهاي سادات از شاه طهماسب چنين بوده است: «چون مزرعهي ترسناباد ملک فقيران است و به مبلغ شش هزار و نهصد و چهار تبريزي به تيول ايالتپناه حسين خان سلطان مقرر است؛ اگر حقوق ديواني آن را داخل ضروريات سرکار آستانهي متبرکه نمايند که صرف آنجا بشود، از تکاليف تيولدار فارغ بوده، موجب رفاه حال سادات و معموري آنجا شود» و شاه با اين تقاضا موافقت کرده است. با اين وصف ميتوان گفت که تنها حقوق ديواني آن سيورغال آستانه بوده است.31- در فرامين و اسناد ديگر نام مزرعه را سيد عبدالله ابيض نوشتهاند. همين امامزاده عبدالله معروف واقع در شمال شهر ري است که اراضي آن در يک قرن اخير تبديل به گورستان شده است. سه دانگ آن را يکي از اميران قرن نهم هجري قمري به نام مير غياثالدين محمود وقف کرده و جزو موقوفات قديمي آستانه بوده است. پدر مير غياثالدين مزبور به نام ميرکمال، در زمان يورش تيمور، فرمانرواي ساري بوده که با شفاعت سيد برکه، او و پسرش مورد شفقت قرار گرفتند و پس از آنکه تيمور بر اسکندر شيخي غلبه کرد، در اواخر 806 ه.ق آمل را به امير غياثالدين بخشيد.32- عمادآورد مزرعهاي بود در جنوب شهر ري و متصل به شهر و مزرعه بهشتي که اکنون جزو شهر شده است. حقوق ديواني آن همراه با ايلمان، استروهه، ده خير، مافتان، نرمين، هوسنه، چشمهشاهي، سيد عبدالله ابيض مبارکآباد (خيرآباد)، علائين، بهشتي، غياثآباد، ترنسآباد، جلالآباد يورث غارري سيورغال آستانه مقرر و ابواب جمع موقوفات، جديدي بوده است (آستانه ري، ص، 97، فرمان مورخ 1066 ه.ق شاه عباس دوم).بايد توجه داشت که از رقبات فوقالذکر همگي يا قسمتي از مزارع ايلمان استروهه، ده خير، مافتان، مزرعهي سيد عبدالله ابيض، مبارکآباد (خيرآباد)، هوسنه و علائين ملک وقفي آستانه بوده ولي حقوق ديواني اين املاک نيز مانند عمادآورد، نرمين، چشمهشاهي، بهشتي، غياثآباد و جلالآباد، سيورغال آستانه به حساب ميآمده است.33- واريز شهريار از توابع محمودآباد. به اين نام در ستون اشارهاي نشده اما در فرهنگآباديهاي کشور، از قريهي واريش نام رفته است و عرض جغرافيايي آن 35 درجه و 49 دقيقه و طول جغرافيايي آن 51 درجه و 10 دقيقه ذکر شده که به طول و عرض جغرافيايي محمودآباد خيلي نزديک است. بنابراين ميتوان گمان برد که واريش کنوني همان واريز قديم است که از موقوفات جديدي عصر صفوي بوده است.34- يکي از موارد اختلاف متوليان قديمي و جديدي مستغلات آستانه بوده است زيرا ملک آنها از موقوفات قديمه و غالبا جزو مبارکآباد (خيرآباد) بود ولي ساختمانهاي آنها به هزينهي شاه طهماسب احداث شده بود از اين حيث از موقوفات جديدي به حساب ميآمد.35- يکي از موارد اختلاف متوليان قديمي و جديدي مستغلات آستانه بوده است زيرا ملک آنها از موقوفات قديمه و غالبا جزو مبارکآباد (خيرآباد) بود ولي ساختمانهاي آنها به هزينهي شاه طهماسب احداث شده بود از اين حيث از موقوفات جديدي به حساب ميآمد.36- مبارکآباد معروف به خيرآباد غار ري، سرزميني است که بقعهي مطهر و بيوتات و ديگر مستحدثات آستان حضرت عبدالعظيم (ع) در آن قرار گرفته است. طغرل نامي در اواسط قرن هشتم هجري قمري اين مزرعه را وقف کرده و توليت آن را به سيد شرفالدين حسين سپرده است.37- نعمتآباد از قراء غار غربي به فاصلهي چهار - پنج کيلومتر در جنوب غربي تهران، سر راه ساوه قرار دارد. درباره وقفيت آن چيزي به نظر نگارنده نرسيده و جز در اين فرمان نامي از آن نرفته است. احتمالا حقوق ديواني آن در عصر صفويه به سيورغال آستانهي مقرر شده است.38- دو نام از اين چهار مزرعه يعني زرگنده و چهارهرز (چالهرز) تاکنون تغيير نيافته و محل آن معلوم و معروف است ولي اسکله و بالغآباد نامشان عوض شده و از خاطرها رفته است و موضعشان مشخص نيست؛ اما از مفاد فرامين و اسناد روشن است که اين دو نيز در مجاورت زرگنده و چهار هرز و از موقوفات جديده بودند و تا 1229 ه.ق در وقفيت آنها کمترين ترديدي وجود نداشته است. (آستانهي ري ص 109) محمدشاه قاجار زرگنده را به سال 1260 ه.ق به وزيرمختار روس واگذار کرده ولي علت خارج شدن سه مزرعه ديگر از تصرف وقف روشن نيست چون ساليان دراز پس از خالصه شدن موقوفات در عهد نادرشاه، اين مزارع همچنان به آستانهي حضرت عبدالعظيم (ع) تعلق داشتهاند.منبع: ميراث جاويدانمعرفي سايت مرتبط با اين مقاله تصاوير زيبا و مرتبط با اين مقاله
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 545]
-
گوناگون
پربازدیدترینها