واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: زبده ترين آيه قرآن(2)خداوند نور آسمانها و زمين است؛ مثل نور خداوند همانند چراغداني است که در آن چراغي (پر فروغ) باشد، آن چراغ در حبابي قرار گيرد، حبابي شفاف و درخشنده همچون يک ستاره فروزان، اين چراغ با روغني افروخته ميشود که از درخت پربرکت زيتوني گرفته شده که نه شرقي است و نه غربي؛ (روغنش آنچنان صاف و خالص است که) نزديک است بدون تماس با آتش شعلهور شود؛ نوري است بر فراز نوري؛ و خدا هر کس را بخواهد به نور خود هدايت ميکند، و خداوند به هر چيزي داناست.(نور/35)
اشاره:در شماره نخست نوشتار حاضر گفته شد که برخي از صاحب نظران، آيه ياد شده را زبده ترين آيه قرآن بر شمرده اند و نيز برخي از اصحاب معرفت، آن را اعظم و اشرف آيات قرآن در باب توحيد دانسته اند. در همان نوشتار، نکات و پيامهاي ششگانه اي از آيه نور پيشکش حضورتان گرديد، در مجال حاضر نکته هاي ديگري از اين آيه با شما بازخواهيم گفت: 7)در جستجوي كمال، بايد از شعله هاي پاك، نور گرفت و از چشمه هاي زلال آب نوشيد (يوقد…يكاد…)مولاي متقيان علي (ع) ميفرمايد: بياييد راهكارهاي سعادت و كمال خويش را از شعله مصباح زلالي كه در آن هيچ كدورتي نيست، سيراب سازيد.كمالات و ارزشهاي انساني در يكديگر تاثير متقابل خواهد داشت، نورانيت علم بر شكوفايي رفتار و گفتار انسان اثر ميگذارد، همچنان كه نورانيت رفتار، علم و معرفت انسان را شكوفا مي گرداند: ?…نور علي نور…?8)در راستاي كمال ارزشها، انسان بايد در ثمين و اكسير احمر گردد، آن چنان غرق در امواج نور شود كه حتي بي نظير گشته و جاذبه هاي وجود وشخصيتش، مردم را از شرق و غرب علم، به سوي او روانه سازد: ?…لا شرقية و لا غربية…?در حديث زيبايي از نبي اكرم(ص) چنين نقل شده است: لباس خود را بياراييد و تجهيزات خويش را سامان بخشيد، به گونه اي كه ميان مردم همچون خال روي صورت، نمودار باشيد. اين رهيافت، گرچه در جمال ظاهر و امور مادي توصيه شده است، ولي به طريق اولي در معنويت و جمال باطن، بايد نمود بيشتري داشته باشد.زين آتش نهفته كه در سينه من است خورشيد شعلهاي است كه در آسمان گرفتاگر لحظه اي چند، به ملاقات و مشاهد? افراد برجسته، وزين و دانشمند بروي، خواهي ديد كه هم? افراد در يك نفرو تمام دهر در يك ساعت و تمام كر? زمين در يك خانه منحصر گشته است.9)انسان بايد در سير و سلوك و پرواز به سوي ارزشها، روز به روز بر درجه نورانيت و شفافيت وجودش بيفزايد تا آنجا كه ذره اي كدورت و تيرگي در آينه قلبش نمودار نباشد: ?…يكاد زيتها يضيء…? دل آين? صورت غيب است وليكن شرط است كه در آينه زنگار نباشد 10)انسان بايد در صعود به قل? كمال و ارزشها پيوسته تشنه و عاشق و شيدا باشد و شور و اشتياق در او موج بزند. مرا چون خليل آتشي در دل است كه پنداري اين شعله بر من گل است نه خـود را بر آتـش به خود ميزنم كـه زنـجـيـر شـوق اسـت بـر گـردنـم بايد با بلنداي همت بر ثبات و استواري گامهايش بيفزايد. مرا به همت مردانه دستگير شويد كه دست در كمر كوهسار خواهم زد همين قدر كه سرم زين شراب گرم شود نگاه كن كه چه با روزگار خواهم كرد همچنين نبايد از هيچ سختي بيمي به خود راه دهد! يا رب اين كعب? مقصود تماشا گه كيست كه مغيلان طريقش گل و نسرين من است11)در رويكرد كمالات و ارزشها، پيوسته بايد مستعد و پذيرا بود، چنان فضا و شرايطي بر انسان حاكم شود كه اگر برقي جهيد و نوري ساطع شد، فقط با يك اشاره شعله ور گردد?…الم يأن للّذين آمنوا ان تخشع قلوبهم لذكر اللّه وما نزل من الحق…? آيا وقت آن نرسيده است كه دلها در برابر ياد خدا و فرامين الهي خاشع گردد.همتي مردانه مي خواهد گذشتن از جهان يوسفي بايد كه بازار زليخا بشكند12)همچنان كه در مزين ساختن يك محيط، از انحاء حواس،بوي خوش، نغمه هاي زيبا، گـلهاي رنگارنگ و گوناگون و…بهره ميبرند، در راستاي كمال و نورانيت نيز نبايد تنها به يك پرتو و يك رنگ قانع شد، بلكه بايد در ابعاد مختلف عرضي و طولي تا بي نهايت به دنبال انوار شتافت.در حديثي از امام باقر(ع) چنين مي خوانيم: انسان مؤمن و وارسته، ورودش، خروجش، درون و برونش، عملش وگفتارش نور است، چنان كه در قيامت سرنوشتش به سوي نور خواهد بود. ياسبو يا خم مي يا قدح باده كنند يك كف خاك در اين ميكده ضايع نشود13)اگر كمالات ويژ? انسان توأم با يكديگر گردند، جلوه زيباتري خواهند داشت، شكي نيست وقتي كه معارف علمي، با معارف ديني و اخلاقي توأم گردند، از جلا و نورانيت بيشتري برخوردار خواهند بود: ?…نور علي نور…?همچنين وقتي نور علم و دانش با زيباييهاي هنري توأم گردد، زيبايي و شكوه ديگري پيدا خواهد كرد. به عنوان نمونه، وقتي بلنداي عرفان و حكمت يك عارف بلند پايه، با هنر توأم گشته، در قالب تمثيل و نظم درآيد، به مراتب نسبت به زماني كه در نثر سادهاي ارائه شود، زيباتر خواهد بود.در گلستان برِ محبوب نه يك گل به سزاست چمنش از گل صد رنگ عطا خواهم كرد14)همچنان كه وقتي ارزشهاي با يكديگر توأم گردد، نورانيت مضاعف خواهد شد، وقتي ضد ارزشها نيز افزون گردد، ظلمت و زشتي نيز مضاعف خواهدگشت. ?…ظلمات بعضها فوق بعض…?كژرو و شب كور و زشت و زهر ناك پيشـه او خستــن اجسـام پــاك سر بكوب آن را كه سرّش اين بُود خلق و خوي مستمرش اين بُـود15)كمالات و ارزشهاي انساني در يكديگر تاثير متقابل خواهد داشت، نورانيت علم بر شكوفايي رفتار و گفتار انسان اثر ميگذارد، همچنان كه نورانيت رفتار، علم و معرفت انسان را شكوفا مي گرداند: ?…نور علي نور…?اميرالمؤمنان (ع) ميفرمايد: علم، عمل را بانگ ميزند، اگر اجابت كرد، ميماند و گرنه كوچ خواهد كرد.16)چرا در قرآن حكيم، هر كجا سخن از ظلمت است، به صورت جمع آورده مي شود: «ظلمات» ولي واژه «نور»به صورت مفرد، گزينش مي شود؟ شايد بدين جهت باشد كه نسبت به هر راه مستقيمي بينهايت كژ راهه و بيراهه وجود دارد. از اين رو در هر مسيري يك راه نور نمايان است، ولي بينهايت، غير متوازن وجود دارد. اين است كه مي بينيم در سراسر قرآن «ظلمات» به صورت جمع، ولي «نور»به صورت مفرد آورده مي شود.در حديث زيبايي از نبي اكرم(ص) چنين نقل شده است: لباس خود را بياراييد و تجهيزات خويش را سامان بخشيد، به گونه اي كه ميان مردم همچون خال روي صورت، نمودار باشيد. 17)اين گونه موفقيتها، الهي و رباني است. مبادا انسان،لحظهاي از مشيت و عنايت خدا غفلت ورزد:?…يهدي اللّه لنوره من يشاء…? خدا هر كه را بخواهد به نور خويش هدايت مي كند و هرگز فراموش نكند كه ?…ذلك فضل اللّه يؤتيه من يشاء…?اين گونه ارزشها و كمالات به فضل الهي است كه خداي سبحان به هر كس كه مشيتش تعلق گيرد، خواهد بخشيد.اگر او بر تو ببندد همه درها و گذرهـا ره پنهان بگشايد كه كس آن راه نداند18)به دنبال آيه نور، در آيه سي و هفتم،به چهار نمونه از ابعاد كمال و نورانيت اشاره شده است: بعد فكري، جوارحي، مالي و اعتقادي ـ ذكر، اقامه نماز، زكات و خوف از معاد ـ كه خداي سبحان نيز وعده مي دهد، در ازاي اين نورانيت و جمال والايي كه تحصيل نموده اند، برترين جايگاه پاداش را به آنان عطا خواهد فرمود.از طرفي در آيه مورد بحث، نور را در چند مرحله تشريح فرمود كه در نهايت، نور متراكم گشته و مبدل به«نور علي نور» شد و در آيه چهلم، ظلمت را در چند مرحله تشريح فرمود كه در نهايت، تاريكي و ظلمت متراكم گشته و مبدل به ?…ظلمات بعضها فوق بعض…? شده است.مجموعه نكات مزبور، نشانگر آن است كه آيه نور، مثل افراد مومن، لايق و صاحب كمال است.منبع: مجله بشارت، شماره71تنظيم براي تبيان: شکوري
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 264]