واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: كتاب؛ازدنیای واقعی تا دنیای مجازی
در داستان های تاریخی بسیار خوانده ایم که پس از حمله به شهری، کتابخانه آن شهر را می سوزاندند. علت این امر از بین بردن تغذیه فکری یک اجتماع بود. کتاب قدیمی ترین رسانه جمعی است که اگرچه در ابتدای امر، در اختیار اشراف و طبقه حاکم بود و نشر آن بسیار کند و محدود، اما با انقلاب گوتنبرگی، این رسانه توانست ماهیت جمعی بودن خود را با سهولت ایفا کند. با اختراع دستگاه چاپ، آموزش نیز فراگیر شد.جالب آنجاست که اولین کتابی که با اختراع دستگاه چاپ تکثیر شد، انجیل 42 سطری بود.183 سال پس از اختراع ماشین چاپ توسط گوتنبرگ، صنعتگران اصفهانی با شنیده هایی که از دستگاه چاپ در ذهن پرورانده بودند، موفق شدند به اختراع مجدد ماشین چاپ دست بزنند.اولین کتابی که توسط این دستگاه چاپ شد با نام «ساغموس» یا «زبور داوود» در 570 صفحه در سال 1638 میلادی است.اولین کتاب های به چاپ رسیده مذهبی بودند. جدیدا کلیسا نیز در راستای سهولت کشیشان خود دستگاه کتابخوان الکترونیک را تهیه کرده است که کتاب های مذهبی و دعاهای کشیشان به راحتی در حجم پایین تر و سهولت بیشتری در دسترس ایشان باشد.به موازات دنیای واقعی دنیای مجازی در حال رشد است، مفاهیمی چون شهر مجازی، دولت الکترونیک، سایبر تروریسم، نشر الکترونیک و کتاب الکترونیک زاده شده اند.لزوما آن چیز که از برخورد فضای مجازی و مفاهیم حاصل می شود، همان ماهیت قبلی و سنتی خود را ندارد.برای مثال کتاب الکترونیک همان محتوای مکتوب قدیم است، که تبدیل به کدهای صفر و یک شده اند، و در قالب فایل های مختلف توانایی خوانده شدن را دارا هستند. اما آیا این کتاب الکترونیک همان عملکرد کتاب سنتی را دارد؟
در تعامل با فضای مجازی، ماهیت رسانه سنتی کتاب، از تنها یک حسی بودن(بینایی) خارج شده و در امتداد حواس های دیگر تا آنجا که تکنولوژی اجازه می دهد پیش می رود. گذاشتن صوت و موسیقی بر روی متن، امکان هایپرلینک کردن متون، امکان های لایت کردن و اضافه کردن نت بر متن اصلی کتاب، استفاده از انیمیشن و تصویر متحرک، فیلم ، امکان جستجو در متون و امکان زوم کردن ویژگی هایی است که فضای مجازی آن را به کتاب های الکترونیک داده است. شاید برخی گمان کنند که با اضافه شدن این امکانات آن تخیلی که با خواندن هر کتاب برای هر خواننده در ذهن پدید می آمد، محصور شود.اما اگر منصفانه نگاه کنیم، در امر آموزش و هم چنین جلوگیری از به خطا رفتن ذهن می تواند کتاب الکترونیک موثر باشد.برای مثال برای آموزش حیوانی مانند روباه به کودکان یک کتاب الکترونیک مصور و صوتی را تصور کنید.در این کتاب از آنجا که کودک قادر به خواندن نیست، می تواند با فعال کردن صوت ، متن ها را بشنود و با دیدن تصویر روباه و فایل های صوتی صدای روباه از روباه تصویری در ذهن خود بیافریند. آیا با استفاده از کلمات و حروف ما می توانستیم صدای روباه را به کودک انتقال دهیم؟ کودک تنها با یک کلیک بر روی غذای روباه که هایپرلینک شده است، به صفحه ای هدایت می شود که در آن راجع به نوع تغذیه و شکار روباه توضیحات داده است.حال تصور کنید که کودک می خواهد درباره یک اطلاع خاص راجع به روباه بداند. با جستجوی کلید واژه مستقیم به سمت صفحه ای که در آن کلید واژه یافت شده است، هدایت می شود.
نوستالژی بوی کاغذبرخی می گویند از آنجا که کتاب، رسانه ای قابل حمل است، الکترونیک شدن آن ما را وابسته به وسیله دیگری چون رایانه می کند و لذت ورق زدن دیگر در نسخه الکترونیک کتاب نیست.پاسخ ما این است، اگر تکنولوژی توانسته است در تسریع بخشی به نیازهای ما در زمینه کتاب خوانی کمک کند، پس می تواند تا جایی با نیازهای نوستالژیک ما نیز راه بیاید.طراحی نسخه های کتاب الکترونیک به صورت فایل«جاوا »که در گوشی های همراه قابلیت پخش دارند، یکی از پاسخ های تکنولوژی به حس نوستالژی ما است.برخی از طراحان خوش ذوق نیز به طراحی ورق زدن مجازی دست زده اند.به این گونه که وقتی گزینه بعدی را در کتاب الکترونیک انتخاب می کنیم، ورق زدن همان صفحه را به شکل مجازی نشان می دهند.طراحی دستگاه هایی برای کتاب خواندن نیز که پرتابل( قابل حمل) است و صفحه های بزرگتری نسبت به گوشی های تلفن همراه دارد، کار را برای خواندن کتاب های الکترونیک آسان کرده است.طراحی دستگاه هایی برای کتاب خواندن نیز که پرتابل( قابل حمل) است و صفحه های بزرگتری نسبت به گوشی های تلفن همراه دارد، کار را برای خواندن کتاب های الکترونیک آسان کرده است.
روز به روز با استفاده از برنامه های جدید، فایل های کتاب های الکترونیک به سمت کم حجم شدن پیش می روند.با وجود کتاب های الکترونیک دیگر از زبان هیچ کتابداری نخواهید شنید که کتابی دیگر تجدید چاپ نشده است و یا به خاطر قدیمی بودن آن، از قفسه های کتابخانه خارج شده است. فایل های کتاب های الکترونیک همیشه مهیا هستند.لزوما کتاب الکترونیک به معنای تنها اسکن صفحات سنتی کتاب و یا همان متن سنتی کتاب بدون هیچ تغییری در فرمت فایل های ورد (word) یا پی دی اف(PDF) نیست. با تبدیل کردن این مواد خام به وسیله امکانات فضای مجازی چون صدا، تصویر و فیلم به آن، علاوه بر جذاب کردن کتاب الکترونیک، تسریع در امر کتابخوانی را موجب می شود.شاید در بحث آموزش از راه دور یا آموزش مجازی ( E-Learning ) با شکستن زمان و مکان میان دانش آموز و مربی، کتاب های الکترونیک بتوانند مانند یک آموزگار عمل کنند و اساس کار معلم نیز با معرفی این کتاب ها به دانش آموزان باشد.دور نیست که با همه گیر شدن گوشی های همراه، کتاب های فاخر نیز به صورت کتاب الکترونیک در گوشی ها یافت شود، همان گونه که امروز کتاب های اشعار، خواص دارو و تعبیر خواب به وفور یافت می شود. مطهره آخوندی تنظیم برای تبیان : نرگس امیرسرداری
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 597]