واضح آرشیو وب فارسی:سیمرغ: آیا هدف تنها شستن گناه سرباز آمریكایی است؟ آیا ما مشابه این را فراوان ندیدهایم؟ كشته شدن جان لنن به دست فردی كه پس از دستگیری «دیوانه» تشخیص داده شد یا خودكشی... پانزدهم سپتامبر سالگشت كشته شدن آنتون وبرن، یكی از تاثیرگذارترین آهنگسازان قرن بیستم، در لحظات پایانی جنگ، به دست نیروهای آمریكایی است. وبرن در سوم دسامبر سال 1883 به دنیا آمد و در 15 سپتامبر سال 1945 كشته شد. این آهنگساز اتریشی از اعضای برجسته مكتب دوم وین بود. او كه شاگرد و پیرو مهم آرنولد شونبرگ، ابداعكننده سبك آتونال بود، بهعنوان مشهورترین آهنگساز سبك دوازده آوایی شناخته شده است. ابداعات او در سازماندهی شماتیك زیروبمی نتها، ریتم و دینامیسم موسیقی از عناصر اصلی خلق سبكی بود كه بعدها به سریالیسم جامع مشهور شد. او با آهنگسازان برجستهای همچون آلبان برگ و هانس آیزلر همكاری كرده و بر آهنگسازان برجسته بیشماری از جمله پییر بوله، اشتوكهاوزن، فرانك زاپا و نیز آهنگساز مهم ایرانی، علیرضا مشایخی، تاثیر گذاشته است. وبرن در طول دوره فعالیت خود با مشكلات فراوانی روبهرو بود. او طی سالهای 1918 تا 1922 در اداره انجمن اجراهای خصوصی موسیقی با شونبرگ همكاری كرده و از 1922 تا 1934 رهبری اركستر سمفونیك كارگران وین را برعهده داشت. حزب نازی، حتی قبل از به قدرت رسیدن، موسیقی وبرن را محكوم كرده و آن را بولشوویسم فرهنگی و هنر منحط مینامید. در 15سپتامبر سال 1945 هنگامی كه نیروهای متفقین اتریش را اشغال كرده بودند یك سرباز ارتش آمریكا به وبرن شلیك كرده و در جا او را از پا در آورد. وبرن برای اینكه مزاحم نوههایش نشود برای كشیدن سیگار بیرون آمده بود و این مرگ او را به همراه داشت.به بهانه سالمرگ وبرن ماجرای قابل توجهی كه مدتی پیش بر سر زبانها افتاد را عیناً در اینجا نقل میكنیم. فردی به نام هاینریش كینكایند در آسوشیتدپرس مقالهای نوشت تحت عنوان «وبرن جاسوس نفوذی نازیها بود». این مقاله نقل شده و سپس دلایلی ذكر خواهد شد كه بیاساس بودن این مقاله را كاملاً اثبات میكند. اما آنچه اكنون جالب بهنظر میرسد علت انتشار چنین مقالههایی در رسانههای گستردهای از این قبیل است. آیا هدف تنها شستن گناه سرباز آمریكایی است؟ آیا ما مشابه این را فراوان ندیدهایم؟ كشته شدن جان لنن به دست فردی كه پس از دستگیری «دیوانه» تشخیص داده شد یا خودكشی اغلب اعضای گروه ضدسرمایهداری بادر- ماینهوف در زندان كه حتی یكی از آنها – بادر – توانسته بود در جلسه دادگاه سلاحی را قاچاقی به زندان ببرد و با آن «خودكشی» كند. جهتدهی رسانهها به طرز فكر مخاطبان، مهمترین مسئلهای است كه باید در اینجا به آن دقت كرد. استفاده از مسائل فرهنگی برای پیشبرد اهداف سیاسی تعبیر دیگری است. برای مدیران رسانهها مهم نیست كه وبرن كه بوده و چه كرده، مهم این است كه اكنون جاسوس شمرده شود و مانعی را از سر راه كسانی كه منافعی دارند بردارد. مقاله از این قرار است:برلین، آلمان- اعترافات اخیر مقامات سابق نازی ساكن آرژانتین آنچه موسیقیشناسان مدتها به آن مشكوك بودهاند را تایید كرده است: آهنگساز آلمانی نیمه اول قرن بیستم، آنتون وبرن و همكارانش سبك موسوم به تكنیك «سریال» را برای ارسال پیامهای رمزی به جاسوسهای نازی ساكن ایالات متحده و انگلیس، ابداع كردهاند.آهنگسازان آوانگارد سالهای هیتلر بیشرمانهترین شكل جاسوسی از طریق هنر در طول تاریخ را ایجاد كرده و برای این كار با طراحان رمزگذاریهای نازیها همكاری كردند و با سروصداهای آتونال خود مخاطبان سادهدل را فریفته و در عین حال اطلاعات علمی بسیار مهم را بین دو كشور ردوبدل میكردند.جان آدامز، آهنگساز مینیمالیست، معتقد است «این مكتب دوم وین موسیقی را بهطور كلی زیر سؤال میبرد. من از همان نخستین دفعاتی كه قطعات آرنولد شونبرگ را شنیدم به این فكر میكردم كه واقعاً چه چیز قابل شنیدنی در این قطعات هست. اكنون میدانم.»كشته شدن آنتون وبرن 62ساله با گلوله یك سرباز آمریكایی در برلین اشغالی تاكنون خسارتی تراژیك برای دنیای موسیقی دانسته میشد. در آن زمان ارتش آمریكا گزارش داد این قتل یك «اشتباه» بوده و بهدلیل نقض حكومت نظامی صورت گرفته است.اكنون روشن شده است كه وبرن از موسیقی برای انتقال اكتشافات ورنر هایزنبرگ در زمینه انرژی اتمی به كلاوس فوكس، جاسوس آلمانی، استفاده میكرده است. در آن زمان بنا به ماهیت مخفی این پروژه، پس از حمله به برلین نیز ادامه داشت، افسران ارتش قادر نبودند دلیل صحیح قتل وبرن را تشریح كنند.هانس شربیوس، یكی از مقامات حزب نازی كه با وزیر تبلیغات، جوزف گوبلز، همكاری كرده بود در سن 87سالگی اعتراف كرد كه نازیها پشت پرده تكنیك دوازده آوایی بودهاند و عمداً بهطور رسمی به آن ناسزا میگفتند تا حالتی غیرقانونی پیدا كند و در تیررس طیف گستردهتری از مردم نباشد.او هنگام مصاحبهای كه در بوینس آیرس با او شد با خنده گفت: «این قطعات چیزی غیراز پیامهای رمزی نبودند اما به این دلیل كه سخت و بیرون از قاعده بودند مخاطبان خاص آنها را پذیرفته و مورد حمایت قرار دادند.»ادوارد تلر فیزیكدان كه در آزمایشگاهش در لوس آلاموس یك پیانوی 9 فوتی دارد، بیآنكه بداند اطلاعات هایزنبرگ را به فوكس، كه مشتاقانه در مهمانیهای تلر شركت میكرد، میرساند.« تلر حامی پر اشتیاق موسیقی وبرن بود.»آرنولد شونبرگ، موسیقیدان مسنتری كه تكنیك سریالیسم را به تقاضای دولت وایمار آلمان ابداع كرد، برای ارسال دانش بمب دزدیده شده به وسیله فوكس به نازیها كه برای ساخت سلاحهای اتمی خود بیقرار بودند، آهنگسازی میكرد.شربیوس برای مثال «واریاسیونهایی برای اركستر،اپوس 30» را به خبرنگاران آسوشیتدپرس نشان داد كه در قالبی مقوایی قرار داشت. نتها یك شبكه ریاضی تشكیل میدادند كه به زبان آلمانی مقایسهای بود بین میزان آزادسازی نترون در ایزوتوپهای 235 و 238 اورانیوم.پاسخ شونبرگ كلكسیونی از قطعات برای سوپرانو و سازهای بادی بود كه رمزی بود برای تركیب شیمیایی آغازگر پولونیوم- بریلیوم در هسته انفجار ترینیتی.در ژاپن نیز تورو تاكمیتسو سبك نئورومانتیسیسم را كنار گذاشت تا پیشرفت اتمی كشورش را با موسیقی گزارش دهد. فیلیپ گلس، آهنگساز مینیمالیست، میگوید: «عجیبترین نكته این است كه پس از جنگ آهنگسازان با اینكه اصلاً دلیل ابداع سبك دوازده آوایی را نمیدانستند آن را ادامه دادند. البته امروز هم كسانی هستند كه در سریالیسم دست و پا میزنند.»موسیقی دوازده آوایی، برخلاف موسیقی دیاتونیك كه بر مبنای گامهایی است كه در سرتاسر تاریخ و در تمام جهان پذیرفته شدهاند، تمام نتهای یك گام كروماتیك (یعنی گامی با تمام نتها) را یكسان ارزشگذاری میكند و ساختاری ریاضی میسازد كه از ایجاد آكوردهایی كه از نظر استانداردهای سنتی مطبوع هستند جلوگیری میكند. پییربوله، رهبر اركستر و آهنگسازی كه از سریالیسم استفاده میكند، میگوید: «حتی اگر این قصه واقعیت داشته باشد، اكنون چند دهه است كه منتقدان موسیقی از این سبك حمایت میكنند و من هیچدلیلی نمیبینم كه به خاطر اتفاق خندهداری كه در هنگام آغاز این سبك افتاده است آن را باطل بدانیم.» 9 نكته مهم• البته همانطور كه گفته شد وبرن بهگونهای تراژیك كشته شد اما در میترزیل در اتریش، نه در برلین.• كلاوس فوكس جاسوس روسیه بود نه آلمان.• «واریاسیونهایی برای اركستر، اپوس 30» كه در متن به آن اشاره شده است در سال 1940 پیشنهاد شد، یعنی 2سال قبل از شروع پروژه منهتن.• تورو تاكمیتسو، آهنگساز ژاپنی، در هنگام تسلیم ژاپن 14 سال داشت.• شونبرگ یهودی در طول جنگ از آلمان نازی گریخت و به آمریكا رفت. او در آمریكا در دانشگاه یوسیالآ تدریس میكرد. با این وصف چگونه به اطلاعات فوق محرمانه لوسآلاموس دسترسی پیدا كرد؟• مقاله مشهور شونبرگ، «روش آهنگسازی با دوازده آوا»، در اواسط دهه 1920 منتشر شد؛ سال قبل از به قدرت رسیدن رایش سوم. تحقیقات جدید نشان میدهد آهنگسازان آوانگارد روس مانند نیكولای روسلاوت بهطور مستقل یك دهه قبل این تكنیك را ابداع كرده بودند و در آمریكا نیز چارلز آیوز قبل از آن تجربیاتی با آن داشته است. در آن زمان سیر هنر به ناچار به ابداع تكنیك دوازده آوایی میرسید.• در این مقاله تمامی ارزشهای سبك دوازده آوایی نادیده گرفته شده است؛ یعنی تمام آهنگسازان بزرگی كه به این روش آهنگسازی كردهاند و آثاری جاودان خلق كردهاند مشتی سادهلوح و حقهباز هنری بودهاند.• نكته دیگری كه از این مقاله برداشت میشود این است كه آلمان تكنولوژی بمب اتم را از آمریكا گرفت. در حالیكه این آمریكاییها بودند كه با انتقال محكومان آلمانی دادگاههای جنگ جهانی دوم به آمریكا، از جمله ادوارد تلر، مشهور به پدر بمب هیدروژنی از دانش آنها استفاده كرده و بمب اتم را ساختند، دانشمندانی كه پس از دادگاه نه تنها مجازات نشدند كه در آمریكا زندگی خوبی را ادامه دادند.• در اینجا از نظرات آهنگسازانی از قبیل فیلیپ گلس استفاده شده كه از مخالفان سرسخت موسیقی دوازده آوایی و از طرفداران موسیقی تجاری پستمدرن هستند كه به اعتراف خودشان مهمترین مولفه در موسیقی را درآمد مالی میدانند.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سیمرغ]
[مشاهده در: www.seemorgh.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 688]