واضح آرشیو وب فارسی:عصر ایران: بستر مداحي كنوني، سبك پاپ است در كل اعتراض من در بخش موسيقي مذهبي تنها به الحان نيست، بلكه بعضا به روايتهايي كه از عاشورا ميشود نيز معترضم. چرا كه معلوم نيست اين روايتها از كجا آمدهاند. فارس: كارشناسان موسيقي عقيده دارند كه مداحان كنوني به راحتي از كارهاي پاپ فقط با تغيير شعر براي مداحي استفاده ميكنند. در گذشته افرادي كه در حيطه موسيقي مذهبي وارد ميشدند سواد كافي و لازم را براي اين هنر كسب ميكردند و سپس با رعايت بسياري مسائل آن را به طوطر مناسب اجرا ميكردند. احمد صدري پژوهشگر موسيقي و دبير گروه موسيقي فرهنگستان هنر نيز با تاييد اين مطلب ميگويد:در زمان گذشته افرادي كه وارد موسيقي مذهبي ميشدند، سواد و ذوق را براي تغيير الحان داشتند، اما متاسفانه مداحان كنوني اين توجه را ندارند و براي رفع اين مشكل بايد ذوقشان را در بستر فرهنگي ايران پرورش دهند. ما در گذشته بحثي با عنوان آموزش به اين شيوهاي نو و مدرن كه امروز داريم، نداشتيم چرا كه اصولا در دنياي هنر و موسيقي سنتي و موسيقي مقامي آموزش معنا نداشته بلكه اين امر سينه به سينه از طريق بزرگان به علاقمندان كه بيشتر فرزندانشان بوده است. * راويان موسيقي مذهبي در قديم با ذوق و باسواد بودند وي ادامه ميدهد: در زمان گذشته افرادي كه وارد موسيقي و موسيقي مذهبي ميشدند اين سواد و ذوق را براي تغيير الحان با توجه به بستر كاركردي آن داشتند به طوري كه ميتوانستند متناسب با بستر كاركردي با اين الحان بازي كنند و هر سخني را متناسب با خودش و كاركردش تغيير دهند. صدري معتقد است: امروزه عزيزانمان كه در بخش مداحي كار ميكنند اين توجه را ندارند كه هر لحن را بايد با توجه به بستر كاركردياش تغيير دهند. متاسفانه مشكل آنها اين است كه گرتهبرداري عين به عين ميكنند در حالي كه اگر كمي سواد موسيقيايي داشته باشند و يا حتي ذوقشان را در بستر فرهنگي ايران پرورش دهند ياد ميگيرند كه چگونه لحني را كه حتي ايراني نيست را چگونه براي اين كاركرد به ايراني تبديل كنند. * موسيقي مذهبي باعث حفظ موسيقي سنتي نشده است اين پژوهشگر موسيقي با اشاره به ارتباط موسيقي سنتي و مذهبي ميافزايد: تفكيك اين دو موسيقي يك نگاه مدرن است چرا كه در قديم چيزي به اسم موسيقي مذهبي و غير مذهبي اصلا وجود نداشته است چرا كه موسيقي در بستر زندگيشان وجود داشته و با توجه به كاركرد آييني، ديني و مذهبي از آن استفاده ميكردند. من قائل به اين نيستم كه موسيقي مذهبي، دستگاهي را حفظ كرده چرا كه در نگاه پيش از مدرن هم موسيقي مذهبي بخشي از زندگي مردم بوده و جريان داشته است. اينكه كل فرهنگ موسيقي ايران مبتني بر موسيقي مذهبي بوده درست نيست و به عقيده من پافشاري ما براي موسيقي مذهبي در حال حاضر به منظور القا مقبوليت خود موسيقي است و درواقع سعي داريم از اين طريق جايگاهي براي آن پيدا كنيم. * رسانهها بر سليقه مخاطبان تاثير ميگذارند صدري در خصوص نوع مداحيها و ارايه موسيقي مذهبي در شرايط كنوني ميگويد: در حال حاضر مداحي از دو منظر رسمي و غير رسمي مورد استفاده قرار ميگيرد منظر رسمي ما اين است كه برخي از نوحهها توسط رسانهها مورد تبليغ قرار ميگيرد و يا برخي از آنها توسط شركتهاي خصوصي به صورت سي دهايي به نامهاي موسيقي مداحي توليد و در بازار منتشر ميشوند. جريان غير رسمي مداحي همان موسيقيهاي اقواممان است كه در مجالس عزاداري از آنها با استفاده از لحنهاي بومي خودشان استفاده ميكنند. اما در اين ميان رسانهها مقدار زيادي برسليقههاي مخاطبان تاثير ميگذارند كه اين تاثير گذاري به اقوام هم كشانده شده و آنها نيز ميخواهند خودشان را به فرهنگ شهري نزديك كنند. * لحن مداحان بايد متناسب با مضمون باشد سجادي ترانه سرا و مدير موسسه نغمه شهر نيز در اين خصوص ميگويد: بحث ما در مداحي و موسيقي بحث لحن است. ما هميشه با بزرگان و رؤسا با لحن مودبانه صحبت ميكنيم پس چه طور ميشود ائمه را كه از همه اينها بالاترند با لحنهاي دم دستي و كوچه بازاري مورد خطاب قرار دهيم. من براي مداحي تقسيم بندي سنتي و پاپ قائل نيستم بلكه معتقدم تنها بايد لحن مداحان متناسب با مخاطبان و كساني باشد كه آنها را مدح ميكنند. به عقيده من ما بايد لحني را انتخاب كنيم كه شايسته باشد و بتواند آن حس معنوي كه مردم نسبت به آنها دارد را القا كند و در واقع چيزي به آن حس اضافه كند نه اينكه چيزي از آن بكاهد. * مداحان كنوني، مداحان سبك پاپ هستند وي ادامه ميدهد: من مداحي را بخشي از موسيقي ميدانم كه بر اساس آن هر كس كه ميخواهد در اين زمينه فعاليت كند بايد خواندن بلد باشد. در گذشته تمام مداحان در 7 دستگاه و يا 12 مايه موسيقي ميخواندند و مداحي خارج از اين دستگاهها و مايهها وجود نداشته است. در حال حاضر به خاطر سهلالوصول بودن سبكهاي رايج و استفاده از تجهيزات فني پيوند موسيقي آوازي و مداحي از بين رفته و هر كس فكر ميكند با قرار گرفتن پشت دستگاههاي الكترونيكي ميتواند خواننده شود. اين ترانه بيان ميدارد: مداحان كنوني كه مداحان سبك پاپ هستند به راحتي از كارهاي پاپ فقط با تغيير شعر براي مداحي استفاده ميكنند. به عنوان مثال در برخي نوحهها ديده ميشود كه مداحان ترانه «آهاي خوشگل عاشق» فريدون را گرفته و با همان ملودي و ريتم تنها با تغيير شعر با عنوان «آهاي زينب نالان» ميخوانند. مداحان سبك مداحي پاپ فكر ميكنند هر اتفاقي كه در موسيقي پاپ ميافتد در مداحي هم ميتواند بيفتد و اينها خود آسيبهاي خيلي جدي در مداحي است و اين در حالي است كه موسيقي پاپ كاركرد خودش را دارد و شان مداحي از شان موسيقي پاپ خيلي بالاتر است. * موسيقي مذهبي پناهگاه موسيقي سنتي بوده است سجادي با اشاره به ارتباط موسيقي مذهبي و سنتي ميگويد: از گذشته به خاطر نگاههاي نامهرباني كه به موسيقي بوده هميشه موسيقي مذهبي ما پناهگاه خوبي براي موسيقي سنتي و اصل بوده و نيز به خاطر محدوديتهاي تاريخي خيلي از موسيقيها در قالب تعذيه رفتند كه امروزه دوباره از آنها استخراج ميشوند و به دست ما ميرسند. همواره موسيقي مذهبي با موسيقي غيرمذهبي مفارقت،دوستي و همراهي داشته يعني اين دو هميشه به همديگر كمك كردند و هيچ وقت آسيبي به هم نزدند. * روضهخوانهاي اصيل تاريخ عاشورا را از روي مقاتل ميخواندند سجادي در ادامه ميافزايد: در گذشته روضهخوانهاي اصيل ما تاريخ عاشورا را جز از روي مقاتل نميخواندند و اين در حالي است كه هم اكنون به تعداد مداحان ما و به تعداد اتفاقات تاريخي در عاشورا ما راوي داريم كه معلوم نيست از كجا آمدهاند؟ در كل اعتراض من در بخش موسيقي مذهبي تنها به الحان نيست، بلكه بعضا به روايتهايي كه از عاشورا ميشود نيز معترضم. چرا كه معلوم نيست اين روايتها از كجا آمدهاند. اين ترانهسرا معتقد است: فرهنگ عاشورا فقط فرهنگ گريه نيست بلكه سراسر حماسه است، اما متاسفانه بخش حماسياش را به خاطر آوردن روايتهاي غير مستند زير سوال بردهايم و دائم ميخواهيم اشك مردم را در بياوريم. * در گذشته مداحان به معني واقعي ستايشگران ائمه بودند رضا مهدوي كارشناس موسيقي نيز در خصوص موسيقي مذهبي ميگويد: در زمان گذشته موضوع كاملا اعتقادي و نگاه كاملا شريعتي بود و قضيه به صورت كوششي نبود بلكه جوششي و از درون مردم بود و مداحان به معني واقعي ستايشگران ائمه بودند و در اين ايام خالصانه بدون هيچ چشمداشت مادي اين كار را انجام ميدادند، اما امروزه اين مسئله خيلي كمرنگ شده و برخي افراد بدون شناخت و بيشتر به خاطر شهرت، معروفيت و روزمرگي زندگيشان و نيز عدم ارتباط با علما و فضلا به اين وادي ميآيند و چيزهايي ميخوانند كه از ريشه به دور است. بالطبع اثري هم كه با اصرار بخواهد خلق شود چيزي ميشود كه ما امروزه ميبينيم. * مداحان قديم داراي ملوديهاي ناب هستند مهدوي درباره استفاده از الحان غيرسنتي در موسيقي مذهبي اظهار ميدارد: به عقيده من استفاده از اين الحان در موسيقي مذهبي اشكال ندارد، اما در صورتي كه اين الحان متصل به ريشهها باشد، به صورت جذب مشتري نباشد و داراي همه شاخصههاي برگرفته از سنت باشد. من معتقدم موسيقي مذهبي بايد با بيان امروزياش مخاطب جديد را جذب كند البته برخي از آنها كاملا نامناسب و جزء اصوات مسموم هستند كه از موسيقيهاي غلط خارج از ايران گرته برداري شده به طوري كه ريتمها و ملوديهاي آنها زيبنده اين مجالس نيست و نبايد از آنها استفاده كرد. * موسيقي از صدر اسلام در خدمت مذهب گرفته شد اين پژوهشگر معتقد است: شكي نيست كه موسيقي مذهبي باعث ارتقاء موسيقي سنتي شده است. ما از گذشتههاي دور حتي قبل از اسلام موسيقي را به شكل سنتي داشتيم، اما در صدر اسلام اين هنر به نوعي نهادينه و كاناليزه ميشود و در خدمت مذهب قرار ميگيرد كه به دنبال آن مذهب هم حمايت خوب و سالمي از آن كرده به همين خاطر بعضي از علما هم موسيقي رديف دستگاهي را مورد تأييد ميدانند و براي انواع آن اشكالي نميدانند و اين خود بيانگر اين است كه از گذشته تا به حال هم موسيقي به مذهب خدمت كرده و هم مذهب در جاي خودش از موسيقي حمايت كرده تا امروز كه به دست ما سالم رسيده است. * برخي گوشههاي موسيقي از دل مذهب برخاسته است اين كارشناس موسيقي با اشاره به ساخت و نامگذاري برخي گوشههاي موسيقي بر اساس اعتقادات مذهبي ادامه ميدهد: برخي گوشهها از جمله گوشه صدري، حسيني و حاجي حسني مذهبي هستند چرا كه از دل مذهب برخاسته و رنگ و بوي موسيقايي به خود گرفتهاند. همه گوشهها و دستگاهها بر اساس نامهاي مختلف نامگذاري شدهاند حتي برخي گوشهها بر اساس نواهاي مذهبي به وجود آمده، اما ما چون كتابت نداشتيم ضبط و ثبت درستي صورت نگرفته است.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: عصر ایران]
[مشاهده در: www.asriran.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 347]