واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: در دهه 60 تنها سه اثر با محوريت خرمشهر توليد شد. نخستين فيلمي که به طور مستقيم ماجراي فتح خرمشهر در آن به تصوير درآمده، مستند «پل آزادي» به کارگرداني مهدي مدني است و داستان ساختن پلي بر روي رود کارون را مطرح مي کرد و با نمايش تلاش و از خود گذشتگي عده اي از مهندسين کشور، قصه به فتح خرمشهر پيوند مي خورد. ازجمله پيشگامان سينماي ايران در به تصوير درآوردن سقوط و فتح خرمشهر زنده ياد رسول ملاقلي پور است که به فاصله اي کوتاه پس از وقوع اين حماسه(سال 1364) و در حالي که امکانات محدودي در اختيار داشت و شهر کماکان در معرض حملات دشمن بود موفق شد فيلم سينمايي «بلمي به سوي ساحل» را جلوي دوربين ببرد. فيلمي خوش ساخت و جذاب که تلاش گروهي از رزمندگان را براي راهيابي به خرمشهر بود و مصائب و مشکلات پيش روي آنان را به تصوير مي کشيد. آن هم در شرايطي که شهر سقوط کرده و دشمن تا دندان مسلح شده است. به رغم تمام مشکلات، عمليات شناسايي پايگاه هاي دشمن پس از اقامت چند روزه گروه در شهر، با موفقيت انجام و مرتضي فرمانده گردان، در انتهاي ماجرا پيکر همرزمان شهيدش را با بلم به سوي ديگر رود کارون منتقل مي کند. «بلمي به سوي ساحل» با چشمداشتي به فضاي سياسي آن سالها، تصويري نمادين و رئاليستي از تلاش رزمندگاني بود که به کمک مردم شهر آمده بودند. ملاقلي پور در نظر داشت يکبار ديگر و از منظري تازه به وقايع فتح خرمشهر بپردازد که اجل مهلت نداد و اين وظيفه را مجتبي راعي به دوش کشيد و ساخت فيلم «عصر روز دهم» را به سرانجام رساند. «حريم مهرورزي» دومين فيلمي است که به وقايع خرمشهر مي پردازد. قصه اين ساخته ناصر غلامرضايي که در سال 1365 توليد شده، برخلاف فيلم ملاقلي پور، به حاشيه جنگ مربوط مي شود. «حريم مهرورزي» تصويرگر زندگي «صبريه» بيوه زن جواني است که با از دست دادن همسرش در جنگ، همراه ديگر مهاجران به اقامتگاهي در تهران پناه آورده و با مشکلاتي رو به رو مي شود. آشنايي او با يک راننده تاکسي منجر به خواستگاري و سپس ازدواج آنها در روز سوم خردادماه منجر مي شود که اين اتفاق همزمان با آزادسازي خرمشهر است. اين فيلم به رغم سعي سازندگانش اثر قابل توجهي محسوب نمي شود و ساختار ضعيفي دارد. برخلاف دهه 60، در دهه 70 علاوه بر افزايش کميت توليداتي که محل وقوع ماجرايشان خرمشهر بود به لحاظ کيفيت نيز با آثار شاخص تري مواجه هستيم. احمدرضا درويش فيلمساز شناخته شده دفاع مقدس با الهام از وقايع آن سالها سه فيلم در خرمشهر ساخته که هر سه آثار ويژه اي در سينماي ايران به شمار مي روند. در فيلم «کيميا»، خرمشهر محل وقوع حوادث جنگي قصه است و درويش داستان رضا و همسر باردارش را در زماني که شهر و بيمارستان ها زير بمباران قرار دارند به تصوير کشيده است. او سه سال بعد فيلم «سرزمين خورشيد» را کليد مي زند که باز هم محل وقوع حوادث آن خرمشهر است. داستان محاصره شدن يک بيمارستان توسط دشمن و مقاومت پزشکان، پرسنل بيمارستان و مجروحان با استفاده از غنايم به دست آمده که طي ماجراهايي با سرنوشت متفاوتي مواجه مي شوند. درويش پس از يک دهه فيلم «دوئل» را با بودجه اي کلان و حضور پرشمار ستاره ها مي سازد که در آن نگاهي کاملا متمايز به مقوله جنگ و سوءاستفاده برخي افراد از موقعيت ها دارد. يکي ديگر از فيلمسازان کشورمان که به حماسه جنوب ايران توجه داشته، حسن برزيده است. او با کارگرداني فيلم «دکل» لحظاتي از حصر آبادان و مقاومت مردم خطه خرمشهر را به تصوير کشيده است. در فيلم «دکل» همراهي خواهر قهرمان قصه در مبارزه عليه دشمن روايت مي شود و به جز دو بازيگر اصلي، ساير بازيگران نامهاي آشنايي نيستند. فيلم «دکل» از جمله شاخص ترين آثار دفاع مقدس در زمينه مقاومت شهري محسوب شده و ضمن کسب جوايز متعدد، بارها از تلويزيون پخش شده است. خرمشهر در دهه 80 بيش از گذشته مدنظر قرار مي گيرد و فيلمسازان با استفاده از مستندات و مدارک تلاش مي کنند کارهاي بهتري در مورد سالهاي حماسه بسازند. همانطور که اشاره شد معروفترين و البته پرهزينه ترين فيلم تاريخ سينماي دفاع مقدس فيلم «دوئل» به کارگرداني احمدرضا درويش است. فيلمي که از يک سو شهيد جهان آرا و همرزمانش مي کوشند در برابر دشمن مقاومت کرده و آنها را از خاک مملکت بيرون کنند و در سوي ديگر افرادي چون زينال با همدستي عده اي که خود را مامور دولت معرفي مي کنند با حربه قرار دادن وجود اسنادي محرمانه و امنيتي در يک گاوصندوق که در يک قطار باري قرار دارد، درصدد فريب رزمندگان برمي آيند تا مال اندوزي کنند. دومين فيلم شاخص اين دهه، «روز سوم» روايت موفق محمدحسين لطيفي از سقوط خرمشهر و مقاومت مردمي اين شهر است. داستان غيرتمندي خواهر و برادري جنوبي به نامهاي «سميره» و «رضا» با نقش آفريني باران کوثري و پوريا پورسرخ که طي حادثه اي سميره در حلقه محاصره دشمن گرفتار و توسط برادرش در چاله اي استتار شده در حياط خانه پنهان مي شود، اما وقوع حوادثي منجر به رويارويي سميره با سربازان عراقي و به هلاکت رساندن آنها و مواجهه وي با خواستگار عراقي اش مي شود. خواستگاري که پيش از جنگ ، معلم بوده و اکنون فرماندهي نيروهاي متخاصم را برعهده دارد. «روز سوم» به لحاظ ساختار و فروش در سينماي ايران عملکردي موفقيت آميز داشته و بارها از رسانه عظيم تلويزيون پخش شده است. فيلم ديگري که با محوريت خرمشهر توليد شده، اثر جواد اردکاني با نام «به کبودي ياس» است که سال گذشته اکران شد. «به کبودي ياس» داستان شهيد برونسي ، عمليات بدر و حماسه مقاومت شهري از منظري متفاوت بود. اين فيلم فاقد هنرپيشه مطرح با اکران در فصل زمستان توان مقاومت در برابر کمدي هاي سخيف را نداشت و خيلي زود از گردونه رقابت خارج شد و کمتر ديده شد. تازه ترين فيلم حماسي با مرکزيت خرمشهر فيلم خوش ساخت و جذاب «کودک و فرشته» به کارگرداني مسعود نقاش زاده است که در اين فيلم هم به غير از سکانس ابتدايي، بازيگران نام آشنا حضور ندارند. فيلم داستان خواهر و برادري کوچک است که با شروع حمله دشمن به شهر خانواده خود را از دست مي دهند و تنها مي مانند، اما همديگر را گم مي کنند. خواهر که بزرگتر است درصدد يافتن برادر کوچکتر برمي آيد و کمي بعد هر دو به ياري رزمندگان مي پردازند ،اما عاقبت زماني آن دو در کنار هم قرار مي گيرند که برادر کوچک به شهادت رسيده است. فيلم اشاره مستقيمي به وقايع فتح خرمشهر و نقش کودکان در اين رابطه دارد. «عصر روز دهم» و «شب واقعه» توليدات سينماي ايران در سال گذشته نيز وقايع خرمشهر را محور قصه شان قرار داده اند. «عصر روز دهم» به کارگرداني مجتبي راعي با بازي چند بازيگر مطرح سينما به آخرين ساعتهاي مقاومت مردم خرمشهر در مقابل تجاوز دشمن بعثي مي پردازد وداستان «شب واقعه» به کارگرداني شهرام اسدي به وقوع حوادثي پس از چهلمين روز جنگ تحميلي مي پردازد و رشادت يک اوراقي فروش به نام دريا قلي سوراني مي پردازد که به طور اتفاقي از حرکت ماشين جنگي دشمن به سمت شهر مطلع شده است. فيلمي با بازي درخور توجه حميد فرخ نژاد که با استقبال شاياني در جشنواره فيلم فجر مواجه شد و هنوز به اکران عمومي درنيامده است. آثاري که تاکنون از حماسه هاي جنوب کشورمان ساخته شده اند اگرچه متفاوت و اغلب خوش ساخت بوده اند اما به نظر نمي رسد گوياي جوانب تلاشهاي مردمي و رزمندگان در بيرون راندن دشمن از اين آب و خاک بوده اند و جا دارد از زواياي ديگر و بيش از اين به خرمشهر و آنچه بر آن رفت توجه شود که انتظار دوري نيست و تصميم براي ساخت آثاري متفاوت براساس رمان معروف «دا» مبين اين نکته است. از:محمد جليلوند
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 547]