واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: در روز سه شنبه 13 ارديبهشت ماه خبرگزاري « ريانووستي » روسيه با استناد به سخنان « ماسيمو پانيتزا » سخنگوي كميته نظامي سازمان پيمان آتلانتيك شمالي (ناتو) اعلام كرد كه توافقنامه اي در زمينه تحكيم و گسترش همكاري هاي مشترك بين مسكو و ناتو به امضا خواهد رسيد. اين توافقنامه كه به گفته پانيتزا حاصل بيش از شش هزار كليد واژه و بند در فضاي همكاري هاي سياسي و نظامي دوجانبه برآورد مي شود، به امضاي درياسالار « جان پائولو دي پائولا » رييس كميته نظامي ناتو و « نيكلاي ماكاروف » رييس ستاد مشترك ارتش روسيه رسيده و نقطه عطف مذاكراتي كه از ژانويه سال جاري ميلادي ( 26 دي ماه 1389) آغاز شده محسوب مي شود. ** روسيه، ناتو و برآيندهاي توافقات اوليه ........................................................... يكي از اولين نمودهاي توافقات اوليه روسيه و ناتو، شكستن نخستين لايه هاي يخ زده همكاري هاي دو جانبه بود كه به شكل نمادين با حضور بخشي از ناوگان درياي سياه روسيه در مانور بين المللي اين سازمان در سال 2011 ميلادي روي داد. در اين راستا يگان دريايي ويژه امداد و نجات ناوگان درياي سياه روسيه براي نخستين بار به منظور شركت در مانور بين المللي نيروهاي نجات ناتو در روز بيستم ارديبهشت ماه عازم اسپانيا شد تا نخستين نشانه هاي دستيابي به چارچوب هاي مفهومي مشترك آشكار شود. چشم انداز طرح چارچوب مفهومي مشترك كه به عنوان يكي از مهمترين اهداف مذاكرات دو جانبه براي بستر سازي درك سريعتر ميان اعضاي ناتو و روسيه به كار گرفته شد با نمودهايي از نزديكي مواضع و نقطه نظرات دو طرف در ابتدا اميدواري هاي بسياري را پديد آورد. اما با گذشت تنها مدت كوتاهي از نقطه عطف تلاش هاي ديپلماتيك مذكور، رييس كميته نظامي ناتو در پايان نشست شوراي روسيه – ناتو در راس روساي ستاد هاي كل نيروهاي مسلح در « بروكسل »، از وجود مشكلات در جريان مذاكرات روسيه و كشورهاي عضو پيمان ناتو خبر داد كه بيشتر بر مدار موضوع سامانه دفاع ضد موشكي در اروپا مي چرخيد. از سوي ديگر « ديمتري روگوزين » نماينده دايم روسيه در ناتو اندك زماني پس از اعلان نظر دي پائولا، عنوان داشت كه با وجود توافقات اخير براي دستيابي به چارچوب مفهومي مشترك، پي گيري طرحي چون ايجاد سامانه دفاع ضد موشكي در اروپا بدون توجه به نظرات مسكو، توان بازدارندگي و امنيت روسيه را با خطر جدي مواجه خواهد كرد. اظهار نظرهاي اين چنيني و اشاره مستقيم مقامات روس به طرح دفاع ضد موشكي نشان داد كه دستيابي به بسترهاي درك متقابل براي مسكو و بروكسل بدون در نظر گرفتن اختلافات اين چنيني نمي تواند چندان به واقعيت هاي موجود در روابط دو طرف نزديك باشد. ** روسيه و بررسي چرايي مذاكرات با ناتو ............................................................. با توجه به اين مساله كه مقامات سياسي آمريكا همچنان در زمينه ارايه تضمين هاي لازم به مسكو در خصوص سامانه دفاع ضد موشكي تعلل مي ورزند و همچنين اختلافات روسيه با ناتو با دامنه و عمق بيشتري نسبت به گذشته در حال گسترش است، اين سوال مطرح مي شود كه روسيه در مذاكرات گذشته خود با اعضاي پيمان آتلانتيك شمالي به دنبال دستيابي به چه اهداف و منافعي بوده است. نكته مسلم اين است كه نقش ناتو به عنوان يك نهاد و عامل تهديد زاي جدي براي مسكو حتي پس از پايان جنگ سرد بدون تغيير خاصي تداوم يافته و گسترش اين سازمان به سمت شرق و مناطق حيات خلوت روسيه به مثابه گسترش تهديد امنيتي به نزديكي قلمرو سرزميني اين كشور بوده است. اين موضوع تا حدي آشكار و بديهي به نظر مي رسد كه علاوه بر رويكردهاي سياسي و امنيتي رهبران كرملين، تهديد سازمان ناتو در مهمترين سند امنيتي – نظامي اين كشور يعني دكترين نظامي سال 2010 ميلادي روسيه قابل مشاهده است. در بخش تهديد ها و مخاطرات نظامي خارجي و در صدر اين تهديدها عنوان شده كه تلاش براي بخشيدن وظايف جهاني به توان نظامي سازمان پيمان آتلانتيك شمالي و اجراي اين وظايف بر خلاف موازين حقوق بين الملل و نيز نزديك كردن زيرساخت هاي نظامي كشورهاي عضو ناتو به مرزهاي فدراسيون روسيه از طريق گسترش اين پيمان از اصلي ترين تهديدهاي امنيتي تلقي مي شود. در بند چهارم اين بخش، ايجاد و استقرار سامانه هاي پدافند ضد موشكي راهبردي كه ثبات جهان را متزلزل كرده و تناسب شكل گرفته نيروهاي موشكي و هسته اي را بر هم مي زند در زمره جدي ترين تهديد هاي امنيتي گنجانده شده است. با توجه به آنچه گفته شد بررسي انگيزه هاي مسكو براي ورود به عرصه ديپلماسي در جهت كاهش دامنه هاي تهديد ناتو جالب توجه به نظر مي رسد. به گمان برخي از كارشناسان، روسيه به دنبال به وجودآوردن نوعي شكاف يا تفاوت بين اهداف و اولويت هاي سياسي و امنيتي ناتو و آمريكا بوده است. به گمان اين كارشناسان تهديدات امنيتي طرح هاي آمريكايي مانند برنامه چهار مرحله اي براي استقرار سپر دفاع موشكي در اروپا به مراتب داراي اثرات مخاطره آميزتري نسبت به ديگر رويكردها و اولويت هاي ناتو است. به عبارت ديگر مي توان گفت كه روسيه نگران ادغام طرح ناتو درباره استقرار سپرهاي موشكي در اروپا با طرح هاي آمريكا در اين زمينه است. اين در حالي است كه در اجلاس ناتو در «ليسبون» پايتخت پرتغال رييس جمهور روسيه براي كاهش دامنه هاي تهديد، حتي خود پيشنهاد گزينه اي چون ساخت سامانه هاي موشكي با پوشش منطقه اي را ارايه كرده بود. به علاوه گرفتن تضمين هاي لازم براي حفظ امنيت موشكي و هسته اي روسيه در چارچوب مذاكرات با ناتو بسيار قابل دسترس تر از كسب اين تضمين ها از واشنگتن به نظر مي رسد. در مقابل اين نقطه نظر، برخي ديگر از تحليل گران اعتقاد دارند كه حضور واشنگتن در چارچوب كشورهاي عضو ناتو به نوعي مشوق روسيه براي روي آوردن به مذاكرات بوده است. در اين زمينه با وجود اختلافات اساسي بين واشنگتن و مسكو، نمايش يك سياست همگرايانه با آمريكا از سوي روس ها در كوتاه مدت با اهداف سياسي و اقتصادي نشان دهنده نقطه نظرات خاص كرملين در روابط راهبردي با كاخ سفيد بوده است. ** چالش هاي مشترك امنيتي روسيه و هم پيمانان ........................................................................... پس از نزديك شدن مواضع روسيه و ناتو در برخي زمينه ها كه نمود آن در تعاملات اخير مسكو- بروكسل به چشم مي خورد، به نظر مي رسد برخي كشورهاي هم پيمان روسيه با دغدغه هاي جديد امنيتي روبرو شده اند. علاوه بر چين، كره شمالي و بلاروس كه هم پيمان منطقه اي روسيه به شمار مي روند، كشوري چون جمهوري اسلامي ايران نيز به واسطه برخي تهديدهاي امنيتي مشترك به نوعي در كنار روسيه قرار دارد. با وجود اين مساله كه غرب در تعامل با روسيه پيكان حملات خود را در طرح هايي مانند سپر دفاع موشكي رو به سوي تهران و پيونگ يانگ تعريف مي كند و اينكه مسكو به دنبال گره زدن سرنوشت تهديدات امنيتي خود با كشورهاي ايران و كره شمالي نيست، اما آنچه مشخص است اينكه وجود دشمنان مشترك موجب نوعي همسويي گريزناپذير در برابر نفوذ ناتو و آمريكا به سمت شرق مي شود . با وجود تلاش هايي براي كسب چارچوب مفهومي مشترك بين مسكو و بروكسل همچنان تعريف دوست و دشمن در نزد روسيه بدون تغيير باقي مانده است و اين مساله تا زماني كه منافع، اهداف و اولويت هاي ملي روسيه تغيير نيافته ثابت باقي خواهد ماند. علاوه بر اين، مواضع و نقطه نظرات متفاوت و متعارض مسكو با بروكسل كه در حوادث اخير ليبي و تحولات آسياي مركزي، قفقاز و افغانستان بروز يافت به دامنه اختلافات موجود خوهد افزود. همچنين لازم به ذكر است كه مانورهاي ديپلماتيكي چون دستيابي به طرح هاي همكاري هاي مشترك سياسي و نظامي در مقطع زماني كنوني و با توجه به نيازها و شرايط رفتار خارجي مسكو تنها داراي جنبه هاي اعلاني بوده و به نظر نمي رسد تفاوت چنداني در تعريف عمومي دوستان و دشمنان مسكو پديد آورد. به گمان برخي تحليل گران اين سوال مطرح است كه با توجه به نقش محوري مقاماتي چون رييس جمهور، نخست وزير و وزير امور خارجه در تدوين رويكردها و تضمين رفتارهاي خارجي مسكو، امضاي توافقنامه همكاري هاي مشترك از سوي رييس ستاد مشترك ارتش اين كشور تا چه حد مي تواند به اين همكاري هاي مشترك اعتبار بخشد؟ با توجه به آنچه گفته شد به نظر نمي رسد چارچوب مفهومي مشترك براي نزديك شدن مسكو و بروكسل نتايجي به جز مانورهاي اعلاني و ديپلماتيك براي دو طرف دربر داشته باشد و تقابل مسكو با محور بروكسل - واشنگتن همچنان ويژگي اصلي تعاملات امنيتي دو جانبه باقي خواهد ماند. تحقيق**م.م.ك**1358
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 272]