واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: به گزارش ايرنا، يکي از اين سنتهاي قديمي که هنوز در بيشتر شهرستانهاي خراسان شمالي رايج است و نوجوانان و جوانان زيادي رغبت به اجراي آن دارند آيين ملاقهزني است. نوجوانان پسر در اين روز با برسر کردن چادر و پوشاندن سر و صورت، ملاقه به دست به پشت در خانهها رفته و با خواندن ترانههاي محلي، آمدن بهار را نويد ميدهند. خلهخله خلتمه به، سواگليم يرتمه به (خاله خاله عيدي من را بده، فردا نيز ميآيم تخم مرغي بده)، خلهخله خلته گلده،اينچنه کلچه گلده، (خاله خاله عيدي ام را بده، کيسهاي آمد کلوچهاي بگذار) از جمله نواهايي است که جوانان در آيين ملاقهزني شب چهارشنبه سوري در پشت در خانهها زمزمه ميکنند. نواهايي چون چله چخته بهار گلده خربزه و خيار گلده، چلهرفت و بهار آمد خربزه و خيار آمد گويي تلنگر زنده شدن طبيعت و شادي آمدن عيد نوروز را به همگان ميدهند. چهارشنبه سوري از دو کلمه چهارشنبه و سوري که همان سور فارسي به معني مهماني، جشن و سرخ است و به معناي چهارشنبه سرخ، مقدمه جدي شروع شدن جشن نوروز است. برخي از ديگر از آيينهاي چهارشنبه سوري که در مناطقي از خراسان شمالي مرسوم است بوتهافروزي، فالگوشي، قاشق زني، کوزهشکني، شکستن ظروف شيشه اي، فال کوزه، آتش چهارشنبه سوري، آجيل مشکل گشا و شالاندازي است. آتش نزد ايرانيان نماد پاکي، روشني، طراوت، سازندگي و تندرستي است، در غروب هنگام بوتههايي را روي هم ميگذاشتند و خورشيد که به تمامي پنهان ميشد، آن را ميافروختند و در بعضي نقاط ايران براي شگون، وسايل دورريختني خانه از قبيل پتو، لحاف و لباسهاي کهنه را نيز ميسوزانند. آتش ميتوانست در بيابانها در رهگذرها و يا در پشت بام خانه افروخته و وقتي آتش شعله ميکشيد از رويش ميپريدند و ترانههايي که در همه آنها برکت، خواهش، سلامت و بارآوري و پاکيزگي بود خوانده ميشد. آتش چهارشنبه سوري را خاموش نميکردند تا خودش خاکستر شود و سپس خاکسترش را که در نظرگاه آنان مقدس بود کسي جمع کرده و بيآنکه پشت سرش را بنگرد بر سر نخستين چهار راه ميريخت و در بازگشت اهل خانه که ميپرسيدند کيست؟ مي گفت: منم، از کجا ميآيي؟ از عروسي، چه آوردهاي؟ تندرستي. از نظر مسلمانان آتش نماد پاکي، از بين بردن بيماريها، زدودن سرما، بدي و پژمردگي از تن بوده و امروز هم رسم اسفند دود کردن و گرد خانه تاب دادن از اين اعتقاد سرچشمه ميگيرد. شال اندازي نيز يکي ديگر از آداب چهارشنبهسوري بود، که پس از مراسم آتش افروزي جوانان به بام همسايگان و خويشان ميرفتند و از روي روزنهي بالاي اتاق (روزنه بخاري) شال را به درون ميانداختند و صاحب خانه ميبايست هديهاي در شال ميگذاشت. از ديگر مراسم چهارشنبه سوري فالگوشي بود و آن بيشتر مخصوص کساني بود که آرزويي داشتند، مانند دختران دمبخت يا زنان در آرزوي فرزند. در خراسان شمالي هنوز بخشي از آيينهاي چهارشنبهسوري همچون بسياري از نقاط ايران معمول است و کوچک و بزرگ در آخرين چهارشنبه سال براي دور کردن نحسي اين آيين را گرامي ميدارند. اين آيين به عنوان يک آيين ايراني در ميان همه اقوام ساکن اين استان اعم از ترک، کرد، ترکمن و فارس رواج دارد و همه به انجام آن پايبندند. در برخي از روستاهاي اين استان با افروختن آتش جوانان دور آن جمع شده و توپ آتش را به اطراف پرتاب ميکنند. ساکنان محلات قديمي و روستانشين خراسان شمالي در اين روز با گذشتن از روي آتش ترانههايي از قبيل سرخي تو از من، زردي من از تو را زمزمه کرده و اعتقاد دارند که با پريدن از روي آتش بلا، درد، بيماري و نحسي از آنان تا آخرين چهارشنبه سال آينده از آنان دور ميشود. آنان همچنين با سوزاندن و دود کردن اسفند و کندر، افشاندن گلاب و مواد خوشبو کننده و سوزاندن خار و خاشاک و شاخههاي خشک درختان در آخرين چهارشنبه، شب را به خوشي ميگذرانند. اما اکنون آن همه رسوم زيبا و بيخطر و ضرر چهارشنبهسوري به مناسبتي بدل شده که عدهاي با صداهاي گوشخراش ترقه و انفجارهاي مهيب و هولانگيز تن مردم را ميلرزانند. خطرات و پيامدهاي ناشي از استفاده از مواد محترقه در آيين چهارشنبهسوري موجب ميشود، که هر سال تعدادي از جوانان، نوجوانان و بعضا کودکان دچار صدمات جبرانناپذيري شوند. در گذشته جوانان و نوجوانان به روشن کردن آتش و پريدن از روي آن، زمزمه ترانهها، فال گرفتن، اسفند دود کردن، پخش شيرني و تنقلات بسنده ميکردند اما متاسفانه امروز به يک سنت غلط تبديل شده که مواد محترقه و بمبهاي دست ساز جايگزين آن شده است. رفتارسازي براي چهارشنبهسوري بسته به تعامل مناسب بين سازمانها و ايجاد فرهنگ آن در بين مردم و بويژه جوانان امروزي است و بايد مراقب بود که آن سنتهاي زيبا و پرمعني، به صحنههايي سرشار از دلهره و ترس تغيير نکند که تنها افرادي به قصد سودجويي سلامت مردمان را هدف بگيرند. نسلهاي گذشته از نوجوانان انتظار دارند که جشن زيباي چهارشنبه آخر سال را به جشن خشونت و آتشباري و انزجار تبديل نکنند. گذشتگان از آخرين چهارشنبه سال خاطرات خوش و شادي آفرين در ذهن دارند. چهارشنبه آخر سال که در قديم از پرشورترين آيين مقدماتي براي نوروز به شمار مي رفت سرشار از شادي و شادماني بود که طليعه بهار و نويد بخش سرخي گل هاي بهاري بود. آنچه در سالهاي اخير از اين آيين در ذهن تداعي مي شود صداي گوشخراش و ستونهاي آزار دهنده آتش و دود است و اين جشن به جاي نشاط و اميدواري، ترس و اضطراب را به ارمغان مي آورد. سرست سازمان آتش نشاني و خدمات ايمني شهرداري بجنورد مي گويد: 73 نفر براي مقابله با حوادث چهارشنبه آخر سال آماده هستند. علي گودرزي در گفت و گو با ايرنا اظهار داشت: 20 دستگاه ماشين سبک و سنگين در خصوص مقابله با حوادث احتمالي چهارشنبه سوري در نظر گرفته شده است. وي بابيان اينکه دانش آموزان در مقاطع مختلف تحصيلي در 100 مدرسه با مواد محترقه و خطرات آن آشنا شده اند افزود: چهار هزار بروشور جهت آگاه سازي بيشتر در اين خصوص در ميان مدارس توزيع شده است. ک/4 7184/626
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 478]