واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: رنگهاي جيغ قرمز، نارنجي و سبز و آبي و چين و چين دامن لباسهاي زنان كردنشين و آراستگي بالاپوش و تزيين آن به انواع منجق و مليله و گلدوزيهاي زيبا و زربافت زيبايي خاصي به تن پوش مردمان كرد مي داد اما اكنون از آن زيباييها جز خاطره اي باقي نمانده است. روزگار كه سپري مي شود، بسياري از سنت ها و نگرشها و فرهنگ ها را نيز دستخوش تغيير و تحول قرار مي دهد و در گذر اين روزگار و چرخش ايام برخي از اين سنتها نيز رنگ مي بازد و حتي از بين مي رود. يك كارشناس اجتماعي در گفت و گو با خبرنگار ايرنا افزود:لباس و نوع آن يكي از چيزهايي است كه منش و موقعيت اقتصادي و حتي اجتماعي افراد و اقوام را در جامعه معرفي مي كند. داريوش رحمتي افزود: اين روند در نقاط شهري و پر جمعيت گرايشي به سوي البسه گران قيمت و وارداتي مي باشد در حاليكه در نقاط عشايري و روستايي كه هنوز پاي بندي به سُنت ها تا حدودي زيادي برقرار است ،توجه به لباس محلي ولي از نوع مرغوب و آراسته ي آن هنوز از دلگرميهاي مردمان مناطق مختلف است. وي اظهار داشت: بر عكس لباس زيباي زنان ، بكار بردن هر گونه تزئنيات در لباس مردان مطرود بوده و آنرا ويژه ي زنان مي دانند قلمرو تقريباً كوچك فعلي استان ايلام با جمعيت آن شرايطي را فراهم آورده كه معمولاً بيشتر عناصر لباس از گروههاي همسايه اقتباس گشته و با معدود تغييراتي در پاره اي مواقع در اين ديار ماندگار گردد. وي خاطر نشان كرد: تفاوتهاي اساسي در لباس مردان تنها بين عرب زبانان جنوب استان كه خود به استان خوزستان متصل مي باشد ديده مي شود وساير نقاط استان اين تمايزات آنقدر اندك است كه در پاره اي از موارد به چشم نمي آيد. وي ادامه داد:اين تفاوتها نيز به مرور زمان در حال تغيير به سوي همساني مي باشد. بطور كلي لباس جمعيت شمالي و مركزي استان تا حدود زيادي متاثر از استان كرمانشاه كه خود نيز از كُردان مي باشند بوده و قلمرو شرقي وجنوب شرقي استان نيز به مقدار زيادي از پوشاك لُرها طي ايام استفاده نموده اند با اين توصيف عمده ترين پوشاك مردان ايلامي از اين قرارند : كلاه، لچك، كلاش ، شوار جافي، قتره، فرجي از لباسهاي مردان است و لباسهاي زنان شامل پيرهني بلند و پر چين از نوع پارچه هاي توري و نازك با كلنجه اي مخملين و گلدوزي شده و مزين به سكه هاي رايج زمان خود همراه با سربندي كه موسوم به كت و گل وني است. وي خاطر نشان كرد:بغير از كلاههاي وارداتي گوناگوني كه عموماً براي محافظت از سرما و يا گرما در فصول مختلف بعضاً بكار گرفته مي شود بسياري از مردان ايلامي از نوعي كلاه يا عرقچن كوچك استفاده مي كنند كه از جنس پارچه نخي سفيد ، يا راه راه و بعضاً مشكي راه راه بوده و بر روي آن چفيه مي بندند. رحمتي گفت:اين نوع عرقچن در نقاط مركزي ، شمال و شرق استان و آنهم بيشتر در نقاط عشايري و روستايي بكار برده مي شود .والبته تنها مردان بزرگسال و كهنسال بيشتر از آن استفاده كرده و ساير مردان تنها گاهي چفيه به تنهايي به سر مي بندند. وي افزود: لَچِگ يا چفيه ؛ يكي ديگر از سر پوشهاي مردان است كه عموماً وارداتي بوده و در اشكال مختلف مانند سفيد ، سفيد راه راه ، مشكي راه راه و گاهي زمينه سفيد و رگه هاي قرمز يا سبز و بعضاً داراي ريسه دار كناره مي باشند كه بيشتر به تنهايي به دور سر بسته مي شوند نوعي چفيه با زمينه مشكي و خطوط بسيار نازك قرمز تيره ، سبز با كناره ريسه دار وجود دارد كه بيشتر در شهرستان ايوان و دهستان آسمان آباد شهرستان توسط مردان براي پوشش سر بكار مي رود و همراه عرقچين مي باشد. وي ادامه داد: اين چفيه بيشتر در شهرستان اسلام آباد كه با آنان هم مرز است استفاده دارد بيشتر كسانيكه به حج مي روند از نوع چفيه با زمينه كرم و گلهاي بوته و برگ اسليمي زرد طلايي كه مخصوص كشور عربستان است، استفاده مي كنند كه نشانه ي حج رفتن آنان بوده و نوعي موقعيت اجتماعي فرد را نيز نشان مي دهد. رحمتي گفت: بالاپوش مردانه و از جنس كرك ميباشد كه عمدتاً در نواحي عشايري براي فصل سرما مورد استفاده قرار مي گيرد و مانند پالتو بلند بوده و داراي آستين غير كاربردي ميباشد و زير آستينها سوراخي براي عبور دستها تعيبه شده است. وي افزود: سُخمه؛ عنياً مانند فرجي بوده ليكن مقداري اندكي آستين داشته بسياري كوتاهتر از آن مي باشد. رنگ فرجي وسُمخه به نوع كُرك بستگي دارد. وي اظهار داشت: عبا ؛ پارچه اي نازك و توري مانند و در رنگهاي تيره و سنگين وبلند مي باشد كه ويژه سادات وعرب زبانان جنوب استان مي باشد و نوع ديگر آن كه به قتره نيز معروف است از نخ پشم گوسفند و يا پشم شتر ( بشتر ) توسط زنان محلي بافته مي شود و در شهرستان مهران بشتر مورد استفاده قرار مي گيرد . وي ادامه داد: خُفتان؛ نوعي پالتو مردانه و از جنس مخمل مشكي يا سرمه اي است كه معمولاً فاقد هر گونه تزئينات بوده وجيب در طرفين دارد و در گذشته مورد استفاده مردان به عنوان بالاپوش بوده است و عيناً شبيه كمر چين زنانه مي باشد با اين تفاوت كه فاقد هر گونه تزئينات مي باشد. رحمتي گفت: شِوال ؛شلوار مردان (بويژه در نقاط عشايري و روستايي) از جنس تيترون و امثالهم و همواره تك رنگ مي باشد و در قسمت باسن ورانها كاملاً گشاده و در پائين هم باريك مي شود. به شكلي كه براي هر شلوار چند برابر نياز واقعي پارچه بكار برده مي شود و در گويش محلي به آن شِوال جافي يا شِوال كُردي مي گويند. در نقاط شهري و پرجمعيت درصد مردان استفاده كننده از اين شلوار بسيار كم مي باشد. وي افزود: كلاش نوعي كفش (امروزه مردانه و در گذشته هم مردانه و هم زنانه ) است كه توسط مردان با نخ پنبه و جوال دوز به شيوه اي خاص روي يك قطعه لاستيك پهن به اندازه كمي بزرگتر از كف پاها بافته مي شود. وي خاطر نشان كرد: اين لاستيك از روده داخلي چرخهاي كهنه ي اتومبيل تهيه ميگردد. و امروزه در برخي نقاط عشايري و روستايي مورد استفاده قرار مي گيرد.ساير پوشش هاي بدني مردان و زنان ايلامي تقريباً همانهايي هستند كه در سراسر كشور به صورت پوشاك در بازار عرضه و مورد استفاده قرار مي گيرند . رحمتي گفت: دشداشه ؛ نوعي پيراهن بسيار بلند وآستين دار مي باشد كه معمولاً در قسمت گردن چند دكمه داشته و گشاد و تا روي پاها مي رسد و از جنسهاي مختلف ولي عموماً تك رنگ و نازك ميباشد كه صرفاً توسط عرب زبانان جنوب استان و يا مهاجران از عراق مورد استفاده ي مردان لباس محلي مردم ايلام در زمانهاي پيشين شامل دستار و شال و ستره و شلوار كردي از جنس كودري و گوردين بوده اكنون در بيشتر روستاها و نيز در بعضي شهرها از شلوار كردي و دستار استفاده مي شود. وي گفت: لباس رسمي امروز در شهرهاي ايلام همان لباس رسمي كت و شلوار ديگر مردم كشور است. لباس زنان هم كاملا پوشيده و داراي سربند مخصوصي بوده كه همان لباس هنوز در بعضي شهرها و روستاها رايج و شامل كت و گلوني و پيراهن باند تا زير پا مي باشد.اما در شهرها از لباس رسمي چادر و و روسري استفاده مي شود. رحمتي ادامه داد: با تغييرات ايجاد شده در سطح جامعه، فرهنگ هاي بومي و محلي استان ايلام نيز تحت تاثير قرار گرفته و فرهنگ ها و آداب و رسومي كه بسيار غني بوده و بار معنوي زيادي داشتند رو به فراموشي مي نهد. يك كارشناس مردم شناسي در گفت و گو با خبرنگار ايرنا نيز گفت: وظيفه نسل هاي آينده آن است كه دستاوردهاي فرهنگي بومي و محلي را حفظ كنند و در اين راه، اولين گام كه بايد برداشته شود، جلوگيري از رسوخ فرهنگ بيگانه در فرهنگ بومي و محلي هر منطقه است و اين امر را از طريق آموزش و به كار گيري روش هاي سازنده و مفيد بايد جستجو كرد. زهرا سلمان نژاد ؛ از ديگر عوامل موثر در تقويت فرهنگ بومي ايلام ،عرضه لباس هاي محلي در بازارهاي استان عنوان كرد و گفت: در واقع مي توان حق انتخاب چنين لباس هايي را براي مردم بوجود بياوريم و با تبليغ سازنده در اين خصوص و بيان مزاياي استفاده و بهره گيري چنين لباس هايي در موارد مختلف مي توان به ريشه دار شدن فرهنگ بومي در ميان نسل جديد اميدوار بود. وي اظهار داشت: بهره گيري از چنين لباس هايي در مراسم جشن اعياد و ازدواج مي تواند تأثير گذار است و مي تواند به حفظ سنت و ماندگار شدن اين آداب و رسوم در ميان نسلها كمك كند. گزارش: ناهيد ابراهيمي 7177
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 531]