واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: بر سر مزارم قرآن بخوانوصیتنامه علامه حلى به فرزندش
وصیتنامه علامه حلى به فرزندش فخر المحققین بسم الله الرحمن الرحیم فرزندم! خداى متعال بر طاعتش یارىات كند، و بر انجام كار نیك و مداومت بر آن موفقت گرداند، و به آنچه دوست دارد و مىپسندد رهنمودت سازد، و به هر آنچه از خیر، آرزومندى رساندت، و در دنیا و آخرت سعادتمندت گرداند، و لحظههاى زندگىات را با چشم روشنى همراه سازد، عمرى طولانى با سعادت و آسایش نصیب كند، و كارهایت را به اعمال صالح پایان دهد، و موجبات سعادت را روزىات گرداند، و بركات فراوان را بر تو نازل گرداند، از ناملایمات مصونت دارد و بدیها را از تو دفع نماید.بدان من در این كتاب(قواعد الاحكام) با الفاظى كوتاه و عباراتى شیوا قواعد احكام اسلام را براى تو تبیین كردم، و راه و روش استوار را روشن نمودم، و این در حالى است كه عمرم از پنجاه گذشته و وارد دهه ششم آن مىشوم، كه رسول خدا(صلى الله علیه و آله) فرمود: این زمان آغاز هجوم مرگهاست، پس اگر (عمرم در این دهه به پایان رسید) و خداى متعال حكمش را بر من جارى نمود، و آنچه را سرنوشت تمامى بندگان است درباره من جاری فرمود، من تو را وصیت مىكنم: - به رعایت تقواى خداوند؛ زیرا تقوا سودمندترین چیزى است كه آدمى براى روزى كه چشمها در آن خیره مىماند و هیچ یاورى وجود ندارد، مهیا مىسازد.- بر تو باد كه از فرامین الهى پیروى نموده و آنچه را كه خداوند مىپسندد انجام، و از آنچه نمىپسندد اجتناب(دوری) نمایى و محرمات را ترك گویى. از همنشینى با فرومایگان و معاشرت با نادانان سخت بپرهیز كه بهره معاشرت با ایشان جز خلق و خویى پست و مذموم نیست، بله با دانشمندان و اهل فضیلت، همنشین شو، كه حاصل آن آمادگى كامل براى تحصیل كمال و درك و فهم نادانستههاست، و باید امروز تو، بهتر از دیروزت باشد.- عمر خویش را در راه بدست آوردن كمالات نفسانى و كسب فضیلتهاى علمى و اوج گیرى از پستى و نقصان به قله كمال سپرى نما. - لحظههاى زندگىات را وقف انجام نیكىها و یارى نمودن به برادران نما، بدى را با نیكى، و نیكى را با امتنان پاسخ گو.- از همنشینى با فرومایگان و معاشرت با نادانان سخت بپرهیز كه بهره معاشرت با ایشان جز خلق و خویى پست و مذموم نیست، بله با دانشمندان و اهل فضیلت، همنشین شو، كه حاصل آن آمادگى كامل براى تحصیل كمال و درك و فهم نادانستههاست، و باید امروز تو، بهتر از دیروزت باشد.- بر تو باد صبر و توكل و رضا. خود را هر روز و شام به حساب كش، و از خداى خویش فراوان مغفرت طلب. - از نفرین مظلوم حذر كن خصوصا ایتام و بیوهزنان؛ زیرا كه خداوند درباره شكستن دلهاى شكسته، گذشت نمىكند.- بر تو باد خواندن نماز شب كه رسول خدا(صلى الله علیه و آله) تشویق و ترغیب به آن نمود و فرمود:«من ختم له بقیام اللیل ثم مات فله الجنه»(1)؛ كسى كه عمرش به شب زندهدارى به پایان رسد، بهشت از آن او خواهد بود.- بر تو باد صله رحم، كه بر عمر مىافزاید. و بر تو باد خُلق نیكو، زیرا كه رسول خدا(صلى الله علیه و آله) فرمود: «انكم لن تسعوا الناس باموالكم فسعو هم باخلاقكم»(2)؛ شما را توان آن نیست كه با دارایىهایتان به همه مردم احسان كنید، پس با رفتار نیك خود آنان را خشنود سازید. - بر تو باد نیكى با اولاد پیامبر، كه خداوند با تاكید درباره آنان سفارش نموده و دوستى ایشان را مزد رسالت قرار داده است، آنجا كه مىفرماید:«قل لا اسئلكم علیه اجرا الا الموده فى القربى»(3)؛ بگو بر این رسالت مزدى از شما، جز دوست داشتن خویشاوندان، نمىخواهم.» بر تو باد خواندن نماز شب كه رسول خدا(صلى الله علیه و آله) تشویق و ترغیب به آن نمود و فرمود:«من ختم له بقیام اللیل ثم مات فله الجنه»؛ كسى كه عمرش به شب زندهدارى به پایان رسد، بهشت از آن او خواهد بود.رسول خدا فرمود: همانا روز رستاخیز چهار دسته را شفاعت مىكنم اگر چه گناهان فراوانى داشته باشند: كسى كه فرزندانم را یارى نماید، و كسى كه در تنگنا با اموالش به اولاد من كمك نماید، و كسى كه با زبان و دل به آنان محبت ورزد، و كسى كه براى رفع نیازهاى فرزندان تبعید شده یا رانده شدهام، تلاش نماید.(4) امام صادق(علیه السلام) فرمود:روز قیامت منادى ندا مىدهد كه: اى مردم خاموش شوید كه محمد - درود خداوند بر او و آلش - با شما سخن مىگوید: مردم ساكت مىشوند و پیامبر و آل او مىایستند و پیامبر مىگوید:اى مردم! هر كس به من خدمتى نموده یا نیكى كرده و یا منتى بر من دارد، بلند شود تا پاداشش دهم.
مردم در پاسخ مىگویند: پدران و مادرانمان به فدایت چه خدمتى، و چه منتى؟ و چه احسانى ما نسبت به شما نمودهایم؟ این خدا و پیامبراند كه بر همه خلایق نیكى و احسان نموده و منت دارند.آنگاه پیامبر مىفرماید: آن كه یكى از اولاد مرا پناه داده، یا نیكى نموده، یا لباس پوشانده، یا سیر نموده، بایستد تا پاداشش دهم.پس عدهاى كه چنین كرده بودند بلند مىشوند، و از جانب خداوند ندا مىآید كه:اى محمد! اى حبیب من! پاداش آنان را به تو واگذار نمودم. در هر كجاى بهشت كه مىخواهى سكنایشان ده .و پیامبر آنان را مسكن مىدهد، در جایى كه از محمد و خاندانش محجوب نباشند. (5)- بر تو باد بزرگداشت فقیهان و احترام به دانشمندان، كه رسول خدا(صلى الله علیه و آله) فرمود: «من اكرم فقیها مسلما لقى الله یوم القیامه و هو عنه راض و من اهان فقیها مسلما لقى الله یوم القیامه و هو علیه غضبان»؛ آن كس كه یك فقیه مسلمان را بزرگ دارد، خداوند را در روز رستاخیز در حالى كه از او خشنود است ملاقات مىنماید، و آن كس كه به یك فقیه مسلمان اهانت ورزد خداوند را در روز قیامت در حالى كه از او خشمناك است، ملاقات خواهد نمود. نیز نگاه به چهره عالم و نظر به در خانه او و همنشینى با او را عبادت قرار داد. رسول خدا فرمود: همانا روز رستاخیز چهار دسته را شفاعت مىكنم اگر چه گناهان فراوانى داشته باشند: كسى كه فرزندانم را یارى نماید، و كسى كه در تنگنا با اموالش به اولاد من كمك نماید، و كسى كه با زبان و دل به آنان محبت ورزد، و كسى كه براى رفع نیازهاى فرزندان تبعید شده یا رانده شدهام، تلاش نماید.- بر تو باد كوشش هر چه بیشتر در افزودن دانش و تفقه در دین، كه امیر مومنان(علیه السلام) به فرزندش فرمود: تفقه فى الدین، فان الفقها، ورثة الانبیا و ان طالب العلم لیستغفر لهم من فى السموات و من فى الارض، حتى الطیر فى الهواء و الحوت فى البحر و ان الملائكه لتضع اجنحتها لطالب العلم رضا به؛ دین را خوب بشناس، زیرا كه عالمان در دین، وارثین پیامبراناند، و تمام موجودات آسمانى و زمینى، حتى پرنده در هوا و ماهى در دریا، براى جوینده علم مغفرت مىطلبند، و نیز فرشتگان براى خوشنودى او بالهایشان را بر زمین مىگسترانند. - دانش خویش را پنهان مكن، و از بذل و بخشش آن به مستحقین دریغ مدار كه خداوند مىفرماید: «ان الذین یكتمون ما انزلنا من البینات و الهدى من بعد ما بیناه للناس فى الكتاب اولئك یلعنهم الله و یلعنهم اللاعنون»(6)؛ كسانى را كه دلایل روشن و هدایت كننده ما را، پس از آن كه در كتاب براى مردم بیانشان كردهایم، كتمان مىكنند، هم خدا لعنت مىكند و هم دیگر لعنت كنندگان. و رسول خدا فرمود: اذا ظهر البدع فى امتى فلیظهر العالم علمه، فمن یفعل فعلیه لعنة الله تعالى(7)؛ بر عالم است كه به هنگام ظهور بدعتها در میان امت من، دانش خود را آشكار نماید، و آن كه چنین نكند مورد لعنت خداوند متعال خواهد بود. و نیز فرمود:«لا توتوا الحكمة غیر اهلها فتظلموها، ولا تمنعوا اهلها فتظلموهم؛ حكمت را به نااهلش ندهید كه به آن ستم نمودهاید، و از اهلش دریغ مدارید كه به ایشان ستم ورزیدهاید.- بر تو باد تلاوت قرآن كریم، و اندیشیدن در ژرفاى معانى آن و عمل به فرامین آن. از روایات و سخنان رسول گرامى پیروى كن، و در معانى آن كاوش نما. من كتابهاى متعددى در این باره براى تو نگاشتهام. آنچه تاكنون گفتم درباره خودت بود، (و سودش به تو خواهد رسید) اما آنچه مربوط به من است و بهرهاش به من خواهد رسید؛ چند مورد است: - گاهی از اوقات برایم طلب رحمت كن. - ثواب برخى طاعاتت را به روح من اهدا بنما . - از من كم یاد مكن كه باوفایان تو را بى وفا خوانند، و زیاده از حد نیز از من نام مبر كه بلند همتان ناتوانت دانند، بلكه در تنهایى و پس از نمازهایت به یاد من باش. - وامهاى واجب و پیمانهاى لازم مرا ادا نما. - تا آنجا كه امكان دارد قبرم را زیارت كن، و قدرى قرآن بخوان. - هر كتابى را كه نگارشش را آغاز نمودم و پیش از اتمام آن از دنیا رفتم، به اتمام رسان، و كاستىها و كمبودها و خطاها و غفلتهایى كه در آن مىیابى اصلاح نما. این است وصیت من به تو.(8) والله خلیفتى علیهوالسلام علیك و رحمة الله و بركاته پینوشتها:1- وسایل الشیعه، باب 38 از ابواب بقیة الصلوة، ح 24 .2- وسائل الشیعه، باب 107 از ابواب العشره از كتاب الحج، ح 7 .3- شورى/ 23 .4- وسائل الشیعه، باب 17 از ابواب فعل المعروف، از كتاب الامر بالمعروف، ح 2 .5- وسائل الشیعه، باب 17 از ابواب فعل المعروف، ح 3 .6- بقره/ 159 .7- وسائل الشیعه، باب 40 از ابواب فعل از كتاب الامر بالمعروف، ح 1. 8- ایضاح الفوائد، ج 4، صص 752 – 756 .برگرفته از كتاب قواعد الاحكام كه علامه حلی وصیتنامه را در انتهای آن نوشته است. سایت تبیان مهری هدهدی
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 291]