واضح آرشیو وب فارسی:پرشین وی: موادغذائی - در سالهاي اخير شاهد پخش اخباري مبني بر استفاده از هورمونها در پرورش دامها و بخصوص طيور بودهايم و گاهي مسائلي همچون بروز كيستهاي تخمداني و رشد موهاي زائد در بدن زنان را به استفاده از گوشت مرغهايي كه در پرورش آنها از هورمونها استفاده شده است، نسبت ميدهند. بيش از 60 سال است كه در دامهاي اهلي از فرآوردههاي موثر در افزايش ميزان رشد استفاده ميشود. اين فرآوردهها كه تحت عنوان محركين رشد از آنها ياد ميشود، تركيباتي هستند كه به طور كلي به دو دسته عوامل ضدباكتريايي (آنتي بيوتيكها و پروبيوتيكها) و مواد آنابوليك (استروژن و اندروژنها و هورمون رشد) تقسيم ميشوند. در دهه 1940 دانشمندان دريافتند كه افزودن آنتيبيوتيكها و تركيبات آنابوليك همانند استروژن مصنوعي به غذاي دام و طيور باعث بهبود افزايش وزن در آنها ميشود و در همان سالها بود كه توليد تجاري آنتيبيوتيكها و استروژنها شكل گرفت. در دهه 1950 سازمان غذا و داروي آمريكا(اف.دي.اي) مجوز مصرف اين مواد را در دامپزشكي صادر كرد. آنتيبيوتيكها از طريق تاثير بر باكتريهاي دستگاه گوارش و هورمونهاي محرك رشد از طريق افزايش ميزان پروتئينسازي در بدن دام و طيور، اثرات خود را اعمال ميكنند. هورمونهاي محرك رشد (آنابوليك) كه در دام و طيور مصرف ميشوند، شامل هورمون رشد گاوي (بي.اس.تي)، اندروژنها، استروژن و پروژسترون هستند. از سالها قبل مشخص شده كه هورمون رشد، عمدهترين هورموني است كه باعث تغيير در ميزان ترشح شير در بخش اعظم دورة شيردهي در گاو ميشود و تزريق روزانه آن باعث افزايش توليد شير خواهد شد. در حال حاضر، استفاده از هورمون رشد از 3 تا 4 هفته بعد از زايمان گاو شروع شده و تا حدود 40 هفتگي با فواصل روزانه يا هفتگي ادامه مييابد. تزريق هورمون رشد همچنين باعث افزايش وزن خوكها، برهها و گاوهاي در حال رشد ميشود. اين افزايش وزن همراه با افزايش تجمع پروتئين، كاهش محتوي چربي و بهبود ضريب تبديل غذايي است. يك پروتئين بيخطر هورمون رشد گاوي، يك پروتئين است و مشابه با تمام پروتئينهاي موجود در رژيم غذايي انسانها، تحت تأثير آنزيمهاي گوارشي به واحدهاي سازندهاش يعني اسيدهاي آمينه تجزيه ميشود. اما نكته قابل توجه اين است كه بهطور طبيعي، حتي در شير گاوهايي كه از اين هورمون استفاده نكردهاند نيز مقادير مختلفي از بي.اس.تي يافت ميشود و در شير گاوهايي كه بي.اس.تي را بهصورت تزريقي دريافت ميكنند، هيچ افزايشي در مقدار اين هورمون مشاهده نشده است. از سوي ديگر تحقيقات نشان ميدهد بي.اس.تي موجود در شير بهعنوان خطري براي مصرف كنندگان محسوب نميشود. اين هورمون، يك هورمون پروتئيني بزرگ است كه از دستگاه گوارش جذب نميشود و بعد از تجزيه هم هيچ عملكرد بيولوژيكي در انسان ندارد. اين تركيب، تنها بعد از تزريق مستقيم به گاو فعال ميشود و شير دامهاي درمان شده با بي.اس.تي، از تماميجهات شبيه به شير دامهاي درمان نشده است. بنابر اعلام اف.دي.اي مصرف بي.اس.تي موجود در شير دامها توسط انسان مشكلي ايجاد نميكند و حتي تلاشهاي انجام گرفته به منظور تحريك رشد در كودكان مبتلا به كوتولگي ناشي از كمكاري غدة هيپوفيز با استفاده از تزريق بي.اس.تي، به طوركلي با شكست روبرو شده است. اما علاوه بر اين هورمون، در گاوهاي گوشتي از 2 هورمون طبيعي جنس ماده يعني استروژن و پروژسترون و يك هورمون طبيعي جنس نر يعني تستوسترون، به عنوان هورمونهاي محرك رشد استفاده ميشود. نتايج بدست آمده نشان دادهاند كه باقيمانده داروئي در بافتهاي خوراكي دامهايي كه از استروژن و پروژسترون استفاده كردهاند، بسيار ناچيز است و توليد روزانه اين هورمونها در بدن انسان بسيار بيشتر از مقداري است كه ممكن است همراه با گوشت دامهاي درمان شده وارد بدن انسان شود. بطوريكه يك قطعة 500 گرمياز گوشت دام درمان شده با استروژن، حاوي مقدار استروژني است كه 15 هزار بار كمتر از متوسط توليد روزانه اين هورمون در بدن مردان و چندين ميليون بار كمتر از ميزان توليد آن در زنان آبستن است. حتي در حساسترين گروههاي انساني (پسران نابالغ)، مقدار استروژن اضافي كه از طريق مصرف گوشت دام درمان شده با اين هورمون دريافت ميگردد، 1000 بار كمتر از ميزان توليد روزانه اين هورمون است. با اين تفاصيل مشخص ميشود كه هورمونهاي رشد و استروئيدهايي كه به منظور تحريك رشد در دام و طيور مصرف ميشوند براي اينكه بتوانند اثرات خود را اعمال نمايند، بايد از طريق تزريق وارد بدن دام و طيور شوند. حال سؤال اينجاست كه آيا ممكن است هر روز فقط در ايران به حدود 600 ميليون قطعه جوجه گوشتي استروئيد يا هورمون رشد تزريق شود؟ مسلما پاسخ به اين سؤال منفي است و حتي در صورت عملي بودن، عوارض سوء ناشي از استرس وارد شده به طيور خيلي بيشتر از اثرات مفيد اين هورمونها در افزايش رشد برآورد ميشود. از سوي ديگر پيشرفتهاي حاصل در امر تغذيه و اصلاح نژاد جوجههاي گوشتي، موجب افزايش سرعت رشد وكاهش دوره پرورش در دو دهه گذشته شده است به گونهاي كه سن كشتار جوجههاي گوشتي از 70 روز در اوايل دهه 1970 به 40 روز در سالهاي آخر قرن بيستم كاهش يافته است و مدت زمان لازم جهت رسيدن به وزن مطلوب قابل عرضه به بازار هر ساله حدود نصف روز كاهش مييابد. اما متاسفانه اين افزايش سرعت رشد طيور گوشتي مشكلاتي را هم به همراه دارد. اختلالات متابوليكي (سندرم مرگ ناگهاني، اختلالات و اشكالات اسكلتي و سندروم آسيت) و افزايش تلفات از جمله اين مشكلات است. در اين ميان سندرم مرگ ناگهاني (SDS) يكي از علل اصلي خسارات اقتصادي در صنعت پرورش مرغ گوشتي در سراسر دنيا است كه در پرندگان داراي رشد بسيار سريع اتفاق ميافتد. از اين رو امروزه يكي از مباحث داغ صنعت پرورش طيور بكارگيري روشهاي كاهش كنترل شده سرعت رشد در مراحل خاصي از دوره پرورش طيور است، لذا مطرح شدن موضوع استفاده از هورمونها در پرورش طيور به منظور افزايش سرعت رشد، موضوعي نادرست بنظر ميرسد. علاوه بر اين موارد تحقيقات نشان داده است كه برخلاف دامهاي اهلي، با مصرف هورمونها در طيور، مقادير زيادي از خوراك تبديل به ذخيره چربي در لاشه ميگردد كه از نظر اقتصادي به نفع توليدكنندگان نيست و به دليل بالا بردن احتمال مشكلات قلبي، سلامت مصرفكنندگان را نيز تحتتاثير قرار ميدهد. دستاندركاران پرورش طيور در ايران با استناد به مجموعه اين عوامل عنوان ميكنند كه تنها در شرايط تحقيقاتي و آن هم براي بررسي اثرات فيزيولوژيك در اين صنعت، از هورمونها استفاده ميشود و نه به منظور افزايش رشد طيور و توليد تخممرغ.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: پرشین وی]
[مشاهده در: www.persianv.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 302]