واضح آرشیو وب فارسی:پرشین وی: سلامت -به دنبال طرح هفت سوال از هفت مسوول درباره روغنهاي خوراكي خانه كشاورز چه نقشي در حمايت از برنامههاي توليد كشاورزان دارد؟ خانه كشاورز بر مبناي ماده 5 اساسنامه خود، وظيفه هماهنگ كردن كشاورزان كشور به منظور حمايت و احقاق حقوق حقه اقتصادي، انساني، اجتماعي و سياسي كشاورزان ايران را دارد و در اين راستا و بر مبناي سياستهاي توسعه پايدار در بخش كشاورزي و منافع ملي كشور از برنامههاي توليدي كشاورزان حمايت ميكند. حفظ منابع اصلي توليد چون آب، خاك و سرمايه در پخش و بازدهي مناسب آنها در توليد و افزايش بهرهوري و كاهش هزينههاي توليد و افزايش سودآوري كشاورزان با استفاده از تكنولوژيهاي نوين و مزيتهاي نسبي اقتصادي توليدات اهداف اصلي خانه كشاورز در حمايت از توليدات كشاورزان كشور است. آگاهي دادن به كشاورزان در زمينه استفاده از مزيتهاي اقتصادي در راستاي توسعه پايدار و حفاظت از منافع كشاورزان در ميانمدت و درازمدت نيز جزو وظايف اصلي خانه كشاورز محسوب ميشود و در اين راستا از تمام ظرفيتهاي موجود خود استفاده ميكند. كشت دانههاي روغني از چه اولويت كاري برخوردار است و چه مشكلاتي در زمينه كشت وجود دارد؟ توليد روغن نباتي در كشور در حال حاضر بيشتر از طريق گياهان زراعي چون آفتابگردان، سويا، كلزا، پنبهدانه و كمي هم ذرت و كنجد صورت ميپذيرد. به علت حمايتهاي يكسويه دولت در پنج سال گذشته از گياه گندم، توليد گياهان روغني مورد بيمهري قرار گرفته و جايگاه خود را در تناوب زراعي تا حدود زيادي از دست داده است و در موارد نسبتا زيادي فقط بهعنوان كشت دوم كه با محدوديتهاي آبي و زماني طول مدت رشد قرار ميگيرند، صورت ميپذيرد كه باعث كاهش عملكردها شده است. باوجود اينكه بيش از 12 سال از معرفي گياه كلزا بهعنوان يك گياه روغني كه در تناوب كشت زمستانه قرار دارد، ميگذرد هنوز به دليل رقابت اقتصادي با گندم رونق لازم را به دست نياورده است. همچنين توليد گياهان پنبه، آفتابگردان و سويا با كاهش سطح زير كشت روبهرو شده است بهطوري كه براي اولين بار در سال گذشته دهها هزار تن پنبه محلوج وارد كشور شد. مشكلات عمده توليد دانههاي روغني برميگردد به مشكل اصلي بخش كشاورزي كه عدم سرمايهگذاري لازم درون بخش در سه چهار دهه گذشته به همراه برخورد تبعيضي با محصولات كشاورزي حتي استراتژيك كه حمايت يكجانبه از گندم سطح زير كشت اين گياهان را كاهش داده است. توليد دانههاي روغني در سال 84 حدود 550 هزار تن بوده كه حدود 10 درصد نياز روغن نباتي كشور را تشكيل ميداده است و اگر توجه بيشتري بهخصوص به گياه كلزا صورت بگيرد، حداقل در برخي مناطق مثل شمال و غرب كشور ميتوانيم شاهد افزايش سطح زير كشت آن با كمترين خسارت به ساير محصولات باشيم. در سال 85 متاسفانه به دليل كشت بيش از حد گندم، كاهش توليد دانههاي روغني از جمله 20 درصد در سويا و 50 درصد در آفتابگردان، گلرنگ، كنجد و پنبهدانه را شاهد بوديم. خوشبختانه تحقيقات اواخر دهه 60 و اوايل دهه 70 نشان داد كه كشور بايد راه ديگري را نيز براي تامين روغن نباتي بگشايد و آن توليد زيتون است. روغن زيتون سالمترين روغن نباتي است و خوشبختانه كشور مستعد حداقل احداث بيش از يك ميليون هكتار از اراضي نامناسب براي ساير زراعتها ولي مناسب براي كشت زيتون است. چه انتظاري از دولت براي حل مشكلات داريد؟ دولت وظايف خود را آن هم به درستي انجام دهد و از دخالتهاي بيمورد در توليد پرهيز كند و مانع ورود تكنولوژيهاي نوين توليد از قبيل بذور مناسب و نهادههاي توليد نشود. دولت بايد در راستاي برنامههاي اعلام شده پنج ساله و افق چشمانداز حركت كند و از آن منحرف نشود. همچنين از بههم زدن نظم اقتصاد توليد و كشاورزي در قيمتگذاريها و حمايتها برخلاف مسايل فني و اقتصادي و برنامهاي پرهيز كند. دولت بايد از تشكلهاي توليدي و خدماتي حمايتهاي لازم را كرده و از كارشكني درون آنها پرهيز كند و بايد فهميد كه در دنياي امروز هيچ حكومتي در جهان بدون حضور تشكليافته بخش خصوصي نميتواند در رسيدن به اهداف و آرمانهايش موفق باشد. يكي از وظايف اساسي دولت كمك به توسعه تحقيقات در همه زمينهها از جمله بخش كشاورزي و در زمينه فعلي حمايت از تحقيقات در توليد دانههاي روغني است كه نبايد كوتاهي كند و بايد از تحقيقات هدفمند حمايتهاي لازم را بنمايد. دولت بايد سرمايهگذاري در زمينههاي زيربنايي كشاورزي به جاي روبناها را توسعه دهد. بسياري از يارانههاي پرداختي نه كمكي به توليد ميكند و نه توليدكننده. بايد آنها را به سمت زيربناها هدايت كند. آيا برنامه درازمدتي براي خودكفايي در زمينه توليد دانههاي روغني وجود دارد؟ با توجه به محدوديت شديد سرمايهگذاريهاي انجام يافته و ادامه روند گذشته، در حال حاضر در اين زمينه و محدوديتهاي ناشي از كمبود آب و در نهايت كمبود اراضي زراعي آبي و سياستهاي تبعيضي دولت در قيمتگذاري به نفع محصول خاص و مصرف سرانه حدود 15 تا 16 كيلو روغن نباتي در سال در كشور نبايد اميد زيادي براي افزايش توليدات دانههاي روغني زراعي در كوتاهمدت و حتي ميانمدت داشت البته ميتوان با كمي توجه بيشتر به گياه كلزا كه يك محصول زمستانه چه به صورت آبي و چه به صورت ديم است سطح زير كشت آن را با پذيرش خسارت محدود به زير كشت گندم افزايش داد و در كنار آن به تحقيقات و خدمات حمايتي گياهان زراعي دانههاي روغني توجه بيشتري كرد تا هم با افزايش كمي و هم افزايش كيفي توليدات بخشي از كمبودها جبران شود. ولي افزايش واقعي توليد روغن را در آينده بايد در گسترش باغات زيتون در كشور مشاهده كرد. باغات زيتون را حداقل ميتوان تا يك ميليون هكتار در سطح كشور بدون كمترين ضرر به ساير محصولات اساسي توسعه داد (البته با واريتههاي مناسب هر منطقه) و از طريق تراز تجاري روغن نباتي با در نظر گرفتن اينكه حداقل يك كيلو روغن زيتون ارزشي معادل سه تا چهار كيلو روغن نباتيهاي ديگر دارد، در ميان مدت با صادرات آن و وارد كردن روغن نباتي جايگزين به خودكفايي رسيد. بايد تاكيد كرد كه روغن زيتون مناسبترين و بهترين روغن خوراكي است و اين حق ملت ايران است كه در درازمدت به جاي مصرف ساير روغنها، با استفاده از اقليم و توپوگرايي مناسب در كشور از روغن زيتون توليدي داخلي بهرهمند شوند. آيا با توجه به مصرف بالاي روغن جامد در مناطق روستايي برنامه آموزشي براي زنان روستايي در زمينه بهداشت و تغذيه به خصوص جايگزيني روغن مايع به جاي روغن جامد داريد؟ متاسفانه به دليل اولويت ساير مشكلات درون بخش و محدوديتهاي فعاليتها هنوز به اين مسايل پرداخته نشده است ولي اميدوارم در آينده نه چندان دور شاهد فعاليت در زمينههاي ذكر شده باشيم. آيا برنامهاي براي كاهش مصرف سموم در خانه كشاورز در دست اجرا وجود دارد؟ به دنبال برنامههاي بهينهسازي مصرف كود و كاهش سموم در دهه 1370 كه اصل آن براساس كاهش مصرف بيرويه سموم در سطح كشور و افزايش انواع كودهاي شيميايي از قبيل پتاس، ريزمغذيها و كودهاي كامل و آلي بود، خانه كشاورز در سياستهاي حمايتي خود هم از توليدكننده و از مصرفكننده و جلوگيري از تجمع باقيمانده سموم روي محصولات كشاورزي از يك سو از كشاورزان هم فكر و هم سوي خود متقاضي مصرف بهينه سموم و مصرف به موقع آن بوده تا مصرف به صورت حداقل صورت پذيرد. متاسفانه چون در سالهاي اخير بيشتر سموم عرضه شده كيفيت لازم را نداشتهاند بنابراين كشاورزان ناچار به استفاده چندباره از سموم شدهاند وگرنه بيشتر كشاورزان امروز از مضرات سمپاشيهاي اضافي و گاهي بيمورد و خرد آگاه هستند و درك كردهاند كه در محصولات صادراتي خود چه مشكلاتي را با مصرف بيرويه سموم خواهند داشت و انصافا اگر امروز كشاورزان مصرف اضافي دارند مقصر نيستند. مقصر كساني هستند كه به هر دليل وظايف خود را فراموش كرده و به سموم كمكيفيت اجازه توزيع ميدهند. اگر دولت بهطور كل عرضه سموم را آزاد كند و مشكلات ايجاد نكند و طبق قانون فقط نظارت كند در حداقل زمان حتي كوتاهتر از دو سال، بخش خصوصي آماده عرضه بهترين سموم با مناسبترين قيمت براي حفاظت از محصولات كشاورزان است (چه وارداتي، چه توليد داخل.) آيا از كودهاي ميكرو در بخش كشاورزي استفاده ميشود و كشاورزان در اين زمينه اطلاعات كافي دارند؟ خوشبختانه به دنبال تحقيقات گسترده موسسه تحقيقات آب و خاك كشور در اوايل دهه 1370 و پيگيري آنان در تامين كودهاي شيميايي مناسب و طرح بهينهسازي مصرف كودهاي شيميايي و خارج كردن فرمول كودي كشور از دو كود ازته و فسفره و تبديل آن براي برطرف كردن نياز تغذيهاي گياهان، طرح گسترده تامين نياز غذايي گياهان از اواسط دهه 1370 شروع شد. با اجراي آن طرح، كودهاي ديگري از قبيل كودهاي پتاسيم، آهن، منگنز، گوگرد، روي و كودهاي كامل و كودهاي آلي مورد حمايت دولت قرار گرفت و در كمترين زمان لازم دهها كارخانه توليد و تامين كود در سراسر كشور با حمايت دولت احداث شد و برنامه گستردهاي براي توجيه كشاورزان در بهكارگيري اين نوع كودهاي جديد صورت پذيرفت و اين برنامه در طول زمان اجرا (پايان دولت آقاي خاتمي) با حمايت خانه كشاورز همراه بود و كشاورزان كشور پس از حدود نيم قرن تجربه كود سفيد و سياه (ازته و فسفره) شيوه بهكارگيري و استفاده از كودهاي جديد را ياد ميگرفتند كه ناگهان اين برنامه از سوي دولت نهم مورد بيمهري قرار گرفت بدون آنكه دليل مشخصي داشته باشد و باوجود اين بيمهري از سوي دولت در مصرف كودهاي جديد كه هم كيفيت و هم كميت توليدات را به شدت افزايش ميداد، خانه كشاورز كماكان تلاش خود را براي حمايت دولت از اين كودها چه در تدوين و تخصيص يارانه و چه حمايت از توليدكنندگان انجام ميدهد و لازم است در اين زمينه دولت در تصميمات خود تجديد نظر كرده و به كاربرد كودهاي ريزمغذي و آلي و كامل اهميت لازم را بدهد و از كاربرد آنها در توليدات كشاورزي چون دولتهاي گذشته حمايتهاي لازم را بكند
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: پرشین وی]
[مشاهده در: www.persianv.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 377]