واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: وبلاگ > معتمدی، غلامحسین - دکتر غلامحسین معتمدی روانپزشک هر چند ارائهً تعریفی جامع از عشق امکان پذیر نیست ولی تجربه و حالت عاشقی قابل بررسی است . محتوای عشق را می توان تجزیه و تحلیل کرد و براساس یافته های تجربی و پژوهشی از انواع گوناگون عشق سخن راند . با قبول این واقعیت که عشق برای افراد مختلف معانی متفاوتی دارد باید گفت که برای اکثر افراد وجود سه جزء تشکیل دهنده ضروری است که در اشکال ترکیبی گوناگون به چشم می خورند. این سه جزء عبارتند از نزدیکی یا صمیمیت، شور یا تمنا و احساس تعهد. نزدیکی یا صمیمیت (intimacy) در برگیرنده گرمی رابطه ، دوستی، درک و فهم متقابل، برقراری ارتباط، حمایت و مشارکت است. شور یا تمنا (passion) با تمایل شدید و برانگیختگی جسمانی و فیزیکی نسبت به معشوق مشخص می شود که اغلب جذبه جنسی و نیاز احساسی شدیدی را که توسط محبوب ارضاء می گردد در بر می گیرد. احساس تعهد (commitment) نشان دهنده اتخاذ تصمیم برای وقف کردن خود نسبت به رابطه و کوشش برای حفظ و تداوم آن است. احساس تعهد ماهیت شناختی و عقلانی و صمیمیت ماهیت احساسی دارند و شور و تمنا نیز همچون یک سائقه یا انگیزه عمل می کند. شور و تمنا نقش برجسته در درگیری های عاشقانه کوتاه مدت و صمیمیت و احساس تعهد نقش کلیدی در روابط دیر پای بازی می کنند. در نظریه مثلثی عشق که به استرن برگ (sternberg) تعلق دارد هریک از این ارکان زاویه ای از مثلثی را تشکیل می دهند که عشق میان دو نفر را ترسیم می کند وترکیب های گوناگون این ارکان انواع هشتگانه عشق را به وجود می آورند که عبارتند از : رابطه فاقد عشق: اگر صمیمیت، شور و احساس تعهد مفقود باشند در حقیقت عشقی وجود ندارد. در این حالت با یک رابطه سطحی، سرسری یا اتفاقی و عاری از تعهد روبرو هستیم که افراد درگیر در آن را تنها می توان آشنا با یک دیگر دانست . در این جا حتی دوستی نیز وجود ندارد زیرا دوستی نیازمند صمیمیت است. بسیاری از ازدواج های سنتی بخصوص درگذشته ها که می توان آن ها را ازدواج کور نامید بر این مبنا صورت می گرفتند. منتهی در گذشته به علت انگ منفی طلاق که از نظر فرهنگی در جامعه رواج داشت امکان ادامهً این ازدواج ها وجود داشت. ولی تصور این که امروزه ازدواجی براین مبنا شکل بگیرد دشوار و فکر این که تداوم یابد دشوار تر است. در این جا گویی عبارت ازدواج قمار است مصداق می یابد. علاقه: اگر صمیمیت موجود و شورو احساس تعهد مفقود باشد با رابطه ای مبنی بر علاقه یا دوست داشتن روبرو هستیم. این نوع در دوستی هایی به چشم می خورد که نزدیکی و صمیمیت وجود دارد ولی تمنا و شور و شوقی برانگیخته نمی شود. بسیاری از عاشقان این جمله را از معشوق خود شنیده اند که" تن تو را دوست دارم ولی عاشق تو نیستم." چنین عبارتی به این نوع رابطه اشاره دارد. شیفتگی: این حالت در شیفتگی بی دلیل نسبت به کسانی که شناخت چندانی از آن هاوجود ندارد دیده می شود. تمنا و شور و شوق شدید وجود دارد ولی نزدیکی، صمیمیت و شناخت و احساس تعهدی در کار نیست. بسیاری از عشق های اولیه دوران نوجوانی به این صورت هستند. پسری که عاشق دختر همسایه ای شده که تنها تصویر او را در پنجره دیده و شناختی از او ندارد و حتی با او صحبت نکرده است این نوع عشق را تجربه می کند. عشق تهی: در این جا احساس تعهد نسبت به رابطه وجود دارد ولی از شور و شوق و نزدیکی و صمیمیت خبری نیست. برخی از پیوندهای زناشویی با این حالت شروع می شوند و متاسفانه در بسیاری از ازدواج ها یا روابط طولانی که گرمی و شور و هیجان اولیه از میان رفته و افراد به هر دلیلی در کنار یک دیگر باقی می مانند این نوع عشق یا رابطه وجود دارد. در بسیاری از جوامع که ازدواج بر مبنای برنامه ریزی خانوادگی و به دلایل اقتصادی یا سیاسی صورت می گیرد با این نوع روبرو هستیم. طبیعی است که اشکال فوق با تصور رایجی که از عشق وجود دارد ناهمخوان است زیرا از سایر اجزایی که در عشق سراغ داریم عاری است. امّا عشق یک تجربه چند وجهی است و این واقعیت در اشکال پیچیده تر آن که حاصل ترکیب سه جزء متشکل عشق است به صورت زیر خود را نشان می دهد. عشق رمانتیک: در این نوع صمیمیت و تمنا و شور و هیجان به میزان بالا و توامان وجود دارد. لذا می توان گفت عشق رمانتیک در ترکیب علاقه و شیفتگی خود را نشان می دهد. این نوع و عشق رفیقانه باید به طور مفصل موردبحث قرار گیرد. عشق رفیقانه: وقتی که صمیمیت و احساس تعهد در کنار هم قرار می گیرند عشق رفیقانه شکل می گیرد. در این جا نزدیکی و صمیمیت، برقراری ارتباط و مشارکت همراه سرمایه گذاری طرفین به روی رابطه به چشم می خورد که منجر به ایجاد رابطه دوستانه عمیق و بادوام می شود. این عشق در مراحل بعدی ازدواج های طولانی و شادکامانه ای رخ می نماید که در آن ها شور و هیجان دوران اولیه به تدریج فروکش کرده است اما رابطه فیمابین از استحکام لازم برخوردار است. عشق ابلهانه: شور و هیجان و تمنا همراه احساس تعهد در غیاب صمیمیت و نزدیکی تجربه احمقانه ای را شکل می دهد که عشق ابلهانه خوانده می شود. عشق های طوفانی که بر اثر شور و هیجان سرشار به ازدواج سریع و ناگهانی منجر می شود بدون آن که طرفین شناخت کاملی از هم داشته باشند بر مبنای شیفتگی یا این نوع عشق صورت می گیرد. شناخت ناکافی همیشه از عوامل نامطلوبی است که خطر طلاق را افزایش می دهد. عشق کامل: در این نوع هر سه راس مثلث عشق یعنی صمیمیت، شور و احساس تعهد به میزان بالا در کنار هم قرار می گیرند. این عشقی است که همه آن را جستجو می کنند و داستان ها درباره آن نوشته شده است .البته اگر طرفین این شانس را داشتند که به چنین عشقی دست یابند، نباید ماجرا را خاتمه یافته تلقی کنند. زیرا چیزی که بیشتر اهمیت دارد توانایی تداوم و حفظ آن است. عشق کامل نیز مانند هر رابطه ای یک گوهر گرانبها نیست که اگر به شما تعلق گرفت هر اتفاقی که بیفتد ارزش خود راحفظ کند یا حتی قیمت آن بالاتر رود. بلکه مانند تولد یک فرزند یا پرورش یک گیاه زنده است که تداوم حیات و رشد آن نیاز به توجه ، نگهداری و سعی و کوشش دارد. باید توجه داشت که در بررسی محتوی انواع عشق میزان هریک از عواملی که ذکر شد یعنی صمیمیت ، شور و احساس تعهد نیز باید مورد توجه قرار گیرد. هریک از این عوامل می توانند شدت و ضعف داشته باشند و این موضوع در تعامل میان طرفین و تداوم آن نیز نقش بازی می کند. از سوی دیگر باید توجه داشت که طبقه بندی فوق برای سهولت فهم مطلب مورد استفاده قرار می گیرد و در زندگی واقعی تمایز میان انواع ذکر شده ممکن است تا این اندازه روشن و واضح نباشد. در عین حال پیچیدگی ها و تداخلات میان این انواع نیز بیشتر از آن است که در عالم نظر فرض می شود. بین انواع فوق دو نوع رمانتیک یا پرسوز و گداز و رفیقانه نیازمند توجه بیشتر هستند
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 728]