آنوباني‌ني يك قدم تا نابودي

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: گزارش مهر/كتيبه 4500 ساله بازيچه دست كودكان/ "آنوباني‌ني" يك قدم تا نابودي
كتيبه 4500 ساله بازيچه دست كودكان/ "آنوباني‌ني" يك قدم تا نابودي
سرپل ذهاب - خبرگزاري مهر: سنگ برجسته هاي 4500 ساله آنوباني‌ني كه از بعد قدمت تاريخي، كهن تر از بيستون جهاني و تخت جمشيد پر آوازه است، كنار محوطه دبيرستان خواجه عبدالله انصاري شهرستان سرپل ذهاب، بازيچه دست كودكان شده است.

به گزارش خبرنگار مهر، بنا به گفته بسياري از مورخين داريوش اول هخامنشي زماني كه به سوي بلاد بين‌النهرين لشكركشي مي‌كرد از سنگ برجسته آنوباني‌ني ديدن كرد و بر آن شد تا نمونه اي مشابه از خود به جاي بگذارد و همين زمينه‌ساز آن شد تا دستور دهد كتيبه‌اي را در بيستون كه امروزه از آن به عنوان بزرگ‌ترين سند زمان هخامنشيان ياد مي‌شود، حجاري كنند.

امروز كتيبه هايي با اين ارزش و قدمت كه سندي محكم از تمدن ايران هستند و شكوه تاريخ كهن ما را نشا‌ن مي‌دهند، كنار محوطه‌ي يك دبيرستان قرار دارند كه متأسفانه نه حريم اين آثار رعايت شده و نه تدابيري براي حفظ و نگهداري آنها اتخاذ شده است.

اثري با اين پيشينه و قدمت تنها در گوشه اي بي تفاوت رها شده است و شايد اگر سرايدار مدرسه خواجه كمي كج خلق باشد، شما حتي موفق به ديدن آن هم نشويد.

به هر حال ديري نخواهد پاييد كه از اين سنگ نگاره هاي پر از مجد و عظمت به واسطه ي اثرات جوي و طبيعي، باران هاي اسيدي و عوامل انساني تنها نامي آن باقي خواهد ماند.

موقعيت شهرستان سرپل ذهاب

شهرستان سرپل ذهاب از نظر مسافت در 140 كيلومتري جنوب غربي كرمانشاه قرار دارد كه علاوه بر موقعيت ممتاز طبيعي مانند سراب‌ها، كوه‌ها، رودها و دشت‌هاي بسيار زيبا از نظر تاريخي نيز جايگاه بسيار ويژه اي دارد كه وجود آثاري مانند گور دخمه‌ دكان داوود، طاق گَرا، زيج منيژه، قلعه‌شاهين، برج كل گارا، قلعه مريم و... بر غناي تاريخي اين شهرستان مي‌افزايد، اما يكي از قديمي‌ترين نقش‌برجسته‌ها و كتيبه‌هايي كه در اين شهرستان وجود دارد نقش برجسته آنوباني‌ني است.

نقش برجسته هاي آنوباني‌ني

باستان‌شناسان قدمت آن را به نيمه‌ي دوم هزاره‌ي سوم پيش از ميلاد نسبت مي‌دهند و معتقدند كه اين نقش برجسته بين 4200 تا 4500 سال قدمت دارد و از آن به عنوان يكي از قديمي‌ترين كتيبه‌هاي آسيا ياد مي‌كنند كه امروزه در صخره‌ي سرپل‌ذهاب فعلي در منطقه‌ "ميان كل" جنب محوطه‌ دبيرستان خواجه عبدالله انصاري قرار دارد.

از منابع مختلف چنين بر مي‌آيد كه لولوبيان در هزاره‌ي سوم پيش از ميلاد داراي حكومتي بوده‌اند كه سيطره آن از رود دياله تا درياچه‌ اروميه ادامه داشته و در روزگار آشوريان سرزمين‌شان "زاموآ" خوانده مي‌شده است.

از نظر نژادي نيز گمان مي‌رود كه اينان از بوميان ايران باشند و اين احتمال را نيز محققين مي‌دهند كه با عيلاميان نزديكي نژادي داشته باشند.

نقش هاي كتيبه آنوباني‌ني و نوشته پادشاه لولوبيان

قيطاسي، كارشناس تاريخ و باستان شناس در اين زمينه به خبرنگار مهر گفت: علاوه بر نقش‌برجسته‌ي آنوباني‌ني، كتبيه‌اي نيز به خط "اكدي"در راستاي نقش‌برجسته حجاري شده است.

وي افزود: در اين نقش برجسته آنوباني‌ني به حالت ايستاده در سمت راست حجاري شده كه داراي ريش بلند و صورتي نيم‌رخ است و كلاه مدوري بر سر، گردنبدي بر گردن و كمربندي بر كمر دارد، لباس او كوتاه و مطبق و كفش‌هايش از نوع صندل است كه به نوعي لباس‌هاي مردم "ماد"را در هزاره‌ي اول پيش از ميلاد تداعي مي‌كند، در دست راست وي سلاح و در دست چپش كماني ديده مي‌شود و در زير پاي آنوباني‌ني دشمن‌هاي شكست خورده حجاري شده است.

وي در ادامه تشريح اين نقش برجسته گفت: در مقابل شاه، ‌الهه "ني‌ني" ايستاده است، او نيز كلاهي بلند و منگوله‌دار و پيراهني پشمي تا مچ پا بر تن دارد، الهه‌ي ني‌ني تيرداني پر از تير در پشت دارد و با دست راست حلقه‌ي سلطنتي را به طرف آنوباني‌ني دراز كرده است، در دست چپش سر طنابي با هشت اسير ديده مي‌شود كه همگي برهنه هستند و از اين اسرا دو نفر در پشت سر الهه‌ي ني‌ني و شش نفر ديگر در قسمت پايين حجاري شده‌اند و دست‌هايشان از پشت بسته شده است، در بالاي نقش و در بين سر شاه و الهه‌ي ني‌ني دايره‌اي نقش شده كه داخل آن ستاره‌اي چهار پر قرار دارد.

قيطاسي اضافه كرد: در زير پاي الهه و دو اسير پشت سرِ وي كتيبه‌اي به زبان اكدي بدين مضمون نوشته شده است:

"آنوباني‌ني پادشاه لولوبوم تصوير خويش و تصوير ني‌ني را بر كوه بادير نقش كرده آن كس كه اين لوح را محو كند به نفرين و لعنت آنو، آنونوم،‌ بل، بليت، رامان، ايشتار، سين و شمش گرفتار باد و نسل او بر باد رواد"

وي ادامه داد: متن اين كتيبه و اشكال حجاري شده در اين كتيبه بي‌شك ما را به ياد كتيبه‌ داريوش اول هخامنشي در بيستون مي‌اندازد كه مي گويند داريوش اول پس از ديدن كتيبه هاي آنوباني‌ني، دستور حجاري بيستون را داده است.

وي در پايان گفت: البته در كوه كَل‌گا‌را علاوه بر نقش برجسته آنوناني‌ني سه نقش ديگر از لولوبيان و يك نقش‌ از گودرز شاه از حاكمان اشكاني وجود دارد.

از ماست كه بر ماست

به راستي اگر اين اثر با يك دهم اين قدمت در يكي از كشورهاي تازه تأسيس عربي يا هر كشور ديگري قرار داشت علاوه بر حفظ و نگاه داري درست و اصولي از آن، چه ميزان توريست را تنها به واسطه همين يك اثر به كشورشان مي كشاندند و چه بهره برداري هاي سياسي و اقتصادي از آن مي كردند؟

اين در حالي است كه آنوباني ني كهن در ايران-كرمانشاه-سرپل ذهاب- كوه كَل‌گا‌را، به فراموشي سپرده شده است و به عبارت درست تر، فاصله اش تا نابودي و محو شدن از حافظه تاريخ، يك قدم است.

ما تنها مي توانيم اميدوار باشيم تا شايد مسئول يا مسئوليني دلسوز با اقداماتي درست و سنجيده مانع از پاك شدن قسمتي از حافظه ي تاريخي دور دست كشورمان شوند تا آيندگان نيز بتوانند نظاره گر شكوه تاريخ و تمدن گذشته اين مرز و بوم باشند.

© 2003 Mehr News Agency .

شنبه|ا|20|ا|خرداد|ا|1391

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 473]