واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: خريداري زيان
يکي از دستورالعملهاي انسان ساز براي زندگي،وصيت امام صادق عليه السلام به يكى از اصحاب خاصّشان به نام عبداللّه بن جندب است كه مقامات والايى در معنويات و معارف داشته است. سلسله مطالب _ ره جويان صادق _ به بيان و توضيح جملات ايشان مي پردازد.مراحل محاسبهدر كتابهاي اخلاقي، دستورالعملهايي به افراد داده شده تا بتوانند بهتر به اين مهم بپردازند. براي محاسبه نفس سه يا چهار مرحله شمرده شده است: اول مشارطه است؛ يعني از اول صبح انسان با خودش شرط كند كه آن روز وظايفش را به خوبي انجام دهد و از گناهان نيز بپرهيزد. دوم مراقبه است؛ يعني در طول روز مراقب خود و اعمالش باشد تا از آنچه با خود عهد كرده تخطّي نكند. سوم محاسبه است، كه در آخر شب، به حساب كارهاي خود برسد؛ بررسي كند كه چه مقدار به وظايف خويش عمل كرده و چه مقدار كوتاهي داشته است. مرحله چهارم كه برخي از علماي اخلاق آن را ذكر كردهاند معاتبه (جبران كردن) است؛ يعني اگر انسان در محاسبه متوجه لغزشها و اشتباهاتي در رفتارش شد، به جبران آنها خود را تنبيه كند؛ مثلا خود را ملزم كند كه روز بعد را روزه بگيرد يا مبلغي انفاق كند يا قدري قرآن تلاوت نمايد يا كار خير ديگري انجام دهد تا جبران مافات شود.از دست دادن سرمايه و خريدن زيان؛ از كف دادن عمر و سعادت اخروي و دچار عذاب ابدي گرديدن؛ نتيجه و حاصل گناه است.در مسأله محاسبه آنچه بيش از همه اهميت دارد خود حساب كشيدن از خويش است، تا اگر كار خوبي انجام داده بوديم، خدا را شكر كنيم و توفيق ادامه آن را بخواهيم و اگر قصور ورزيده بوديم، به فكر تدارك آن بيفتيم. نكاتي در باب محاسبهدرباره محاسبه نفس، نكات مهم ديگري نيز وجود دارد كه در اين جا به برخي از آنها اشاره ميكنيم: الف) اجتناب از گناهانسان بايد درباره گناه بيشتر بينديشد كه اصلا گناه يعني چه؟اعتقاد ما اين است كه خداوند ما را آفريده و ضمن معرفي راه خوب و بد به ما، انتخاب هريك از آنها را در اختيار خود ما قرار داده است. هم چنين معتقديم عالم ديگري غير از اين دنيا نيز وجود دارد كه در آن به كارهايمان و انتخابهايي كه در اين دنيا كردهايم رسيدگي ميشود و كيفر و پاداش ميبينيم. مقتضاي چنين اعتقادي اين است كه از سرمايه عمري كه در اختيار داريم به بهترين شكل استفاده كنيم. ما به اين دنيا پا گذاشته ايم تا امتحان شويم، طي مراحلي خودسازي كنيم و به كمال برسيم تا در زندگي ابدي از نتايج آن بهرهمند گرديم. بنابراين بايد توجه داشته باشيم كه زندگاني اين دنيا موقتي و در مقايسه با آخرت، نظير زندگي جنيني نسبت به زندگي دنيوي است. همانگونه كه جنين فقط چند ماهي را در شكم مادر ميگذراند، آن هم براي اين كه آماده زندگي اين جهاني شود، ما هم در اين دوره كوتاه زندگي دنيايي، براي زندگي ابدي آماده ميشويم، با اين تفاوت كه رشد جنيني اجباري بود، ولي رشد اين جهاني اختياري است. علاوه بر آن، زندگي جنيني با زندگي دنيوي از حيث مدت قابل مقايسه است، ولي جهان آخرت به دليل ابدي بودنش، به هيچ وجه، با زندگي محدود اين جهاني قابل مقايسه نيست.به هر صورت، اين دنيا محل ابتلا و خودسازي است. بايد خود را براي عالم ديگر مهيّا كنيم. اگر با اين نگرش نگاه كنيم، ميبينيم در مقابل سرمايهاي كه از كف ميدهيم، چيزي به دست ميآوريم كه براي زندگي ابديمان بسيار سودمند است و بايد خدا را شكر كنيم. اما اگر نگرشي غير از اين داشته باشيم يا دچار غفلت شويم، در مقابل صَرف سرمايه گران مايه، بدبختي اخروي براي خويش مهيّا ساخته ايم. پس بايد به فكر جبران آن برآييمِ. چقدر فرق است بين اين كه كسي معاملهاي بكند، و مشكلش فقط اين باشد كه از آن سودي نبرد، اما در هر صورت سرمايهاش بر جاي باقي بماند، و اين كه كسي در معامله سود كه نميبرد، ضرر هم ميكند و اصل سرمايه را از كف ميدهد. گناه كردن از همين سنخ معامله دوم است؛ يعني از دست دادن سرمايه و خريدن زيان؛ از كف دادن عمر و سعادت اخروي و دچار عذاب ابدي گرديدن.منبع: مصباح يزدي، محمدتقي، پندهاى امام صادق(عليه السلام) به رهجويان صادق، با اندکي تصرف.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 368]