قبلا از آب، كره مي‌گرفتند، حالا آب را به جاي كره مي‌فروشند!

واضح آرشیو وب فارسی:عصر ایران: قبلا از آب، كره مي‌گرفتند، حالا آب را به جاي كره مي‌فروشند!
با يكي از توليد كنندگان رب و آبميوه كه در اين باره صحبت مي كنم مي گويد: مردم فكر مي كنند اين ها رب هاي چيني است در حالي كه چين بد سابقه نيز اين چنين تقلب نمي كند. آن را با مقداري پودر كدو و يا كدوي پخته و له شده مخلوط مي‌كنند و همراه با رب گوجه فرنگي مي‌جوشانند. صبر كنيد. هنوز مانده.
گذشته از گراني و تورم و افزايش عجيب و غريب قيمت خواربار و مايحتاج مردم، در اين ميان تقلب و كم فروشي توليدكنندگان و فروشندگان مسئله مهم ديگري است كه مردم را آزار مي دهد.

به گزارش خراسان، تقلب و كم فروشي شايد قدمتي به اندازه عمر انسان داشته باشد ولي تا همين چند سال پيش عمدتا در زمينه هايي تقلب مي شد كه تاثير مستقيم بر زندگي و بهداشت مردم نمي گذاشت. ولي امروز اين پديده زشت به طور گسترده در جوامع مختلف توسط افراد سودجو به طور حساب شده در بخش گسترده اي از كالاها اعمال مي شود، كه فقط كشورهايي كه استاندارد مناسب و قوانين و مقررات سختي براي مبارزه با متخلفان وضع كرده اند و با قدرت، آن ها را اعمال مي كنند، از اين گرفتاري ها تا حدي در امان هستند.

در اين بين گاهي ممكن است افراد سودجو و متقلب به فكر استفاده از بازار پرفروش و پر رونق مواد غذايي كه همواره مشتري زياد و كاربرد عمومي دارد، بيفتند و براي كم كردن هزينه هاي توليد(به ويژه در شرايط دشوار كنوني) و به دست آوردن سود بيشتر دست به تقلب در مواد غذايي بزنند كه از اين راه سلامت مردم را به خطر مي اندازند. بيشتر اين تقلب ها در بازار خرده فروشي است، اما گاه ممكن است به بازار فروش مواد اوليه هم سرايت كند.

در بازار چه خبر است؟

بي شك بهترين راه كسب اطلاعات در اين باره تهيه گزارش ميداني است. به عبارت ديگر وارد بازار شدن و با كسبه خرده فروش و بنكدار به صحبت نشستن و نيز درد دل مردم را شنيدن و ديدن نمونه هايي تاسف بار. آن چه مي خوانيد حاصل چند هفته جستجو و مشاهده است. البته قصد بدبين كردن شما را ندارم يا آن كه بگويم اين كم فروشي ها و تقلب ها عموميت دارد. به نظر مي رسد كه عده قليلي دست به چنين اقدامات ناشايستي مي زنند ولي بيشتر براي اطلاع مسئولان و نه مردم(كه خود بهتر از ما تجربه كرده اند) به اين موارد اشاره مي كنم. به هر صورت از اين كه مجبورم وجود چنين تقلب هايي را تاييد و حتي توضيح دهم احساس خوبي ندارم. اي كاش هرگز مجبور به تهيه چنين گزارشي نمي شدم.

برخي از شايع ترين تقلبات مواد غذايي كه بنكداران، كسبه و مردم از آن سخن مي گويند و حتي در پاره اي موارد نمونه هايي را نشانم مي دهند از اين قرار است:

چاي: يكي از فروشندگان عمده چاي، قهوه و نسكافه با نشان دادن پلاستيك بزرگي حاوي چاي فرآوري شده كه عطر خوبي هم دارد مي گويد: اين چاي به ظاهر عطر و طعم خوبي دارد. زود دم هم هست ولي تقلبي است.

وي اضافه مي كند: چاي از نظر مواد رنگ دهنده و طعم دهنده تقلبي هميشه مورد سوءاستفاده سودجويان بوده. گاهي چاي واقعي را مثل اين نمونه با تفاله هاي خشك شده چاي از قهوه خانه و ... و با رنگ و طعم مصنوعي و غير مجاز مخلوط مي كنند و به نام چاي مرغوب به مصرف كننده بي اطلاع عرضه مي كنند.

جالب آن كه برخي كسبه بهترين آزمون براي تشخيص چاي تقلبي را نيز ارائه مي دهند: ريختن مقداري از آن در آب سرد است. چاي طبيعي و مرغوب در آب سرد رنگ نداده و طعم آب سرد را چندان تغيير نمي دهد.

شير و ماست: يك شهروند كه 2 كيلو شير به اصطلاح محلي پر چرب خريده است با يك آزمايش ساده حقيقت تلخي را نشانم مي دهد. او يك ليوان از آن شير را كه چند دقيقه اي هم مانده خالي مي كند. ولي روي ديواره ليوان هيچ اثري از شير باقي نمي ماند. در واقع آن شير به قدري رقيق است كه بيشتر به آب شبيه است.

در مورد ماست نيز شهروند ديگري چند نمونه ماست بسته بندي شده و شيك را نشانم مي دهد كه مثل خامه كش مي‌آيد ولي جالب آن كه طعم آن بيش از آن كه ترش باشد شيرين است و گس.

طي صحبتي كه با چند تن از توليد كنندگان مي كنم مي فهمم كه رايج ترين تقلب هايي كه ممكن است در شير صورت بگيرد شامل افزودن آب، افزودن محلول نشاسته، مخلوط كردن شير خشك حل شده به شير و اضافه كردن جوش شيرين و فرمل ( براي پنهان كردن فساد) مي شود. چون با اضافه كردن آب حالت و رنگ شير چندان تغييري نمي كند، بنابراين برخي فروشندگان سودجو مقداري آب به شير اضافه مي كنند و براي اين كه غلظت آن نيز در حد طبيعي باقي بماند مقداري نشاسته نيز به آن اضافه مي كنند تا به سادگي قابل تشخيص نباشد. براي مخفي ماندن فساد شير برخي فروشندگان يا دامداران مقداري جوش شيرين به شير فاسد اضافه مي كنند كه موجب خنثي شدن اسيدهاي حاصله از ميكروب ها مي شود و به اين ترتيب شير در اثر حرارت لخته و دلمه نمي شود و فساد آن مخفي مي ماند كه تشخيص اين تقلب نياز به وسايل و امكانات آزمايشگاهي دارد، ولي تشخيص نشاسته در شير آسان است به اين صورت كه شير را كمي حرارت داده و به آن يك قطره محلول يد( تنتوريد) اضافه مي كنيم، پيدا شدن رنگ آبي دليل بر افزودن نشاسته يا آرد به شير مي باشد.

در مورد ماست، علاوه بر احتمال تقلب در شير مورد استفاده براي توليد كنندگان، امكان افزودن موادي براي افزايش قوام ماست وجود دارد. يك ماده بسيار قديمي، موثر و تقلبي، افزودن نشاسته براي افزايش قوام است كه با اضافه كردن يد و با نشان دادن رنگ آبي مي توان در برخي موارد اين تقلب ها را شناسايي كرد. در مواقعي كه از نشاسته استفاده مي شود ماست زودتر ترش مي شود كه آقايان فكر اين را هم كرده اند و براي جلوگيري از ترش شدن به آن جوش شيرين اضافه مي كنند. گاهي اوقات هم، چنانچه شايع است براي نشان دادن چربي ماست ممكن است از انداختن يك دستمال كاغذي بر روي سطح كاسه يا سطل ماست استفاده شود.

زردچوبه: هرگز فكر نمي كردم در باره زردچوبه هم تقلب صورت بگيرد ولي نمونه هاي جالبي از آن را در يك مغازه عطاري نشانم مي دهند و مي گويند: موادي نظير آرد يا نان خشك، پوست پسته، گل افرا و زردچوبه را با يكديگر مخلوط مي كنند و به عنوان زردچوبه مي فروشند.

كشك: اولين بار با كشك تقلبي در يكي از آزمايشگاه هاي مواد غذايي آشنا شدم. راستش تشخيص تقلبي بودنش برايم خيلي سخت بود ولي مسئول آزمايشگاه توضيح داد كه كشك يا به صورت خشك و يا به صورت مايع عرضه مي شود. تقلب هاي اصلي كشك اضافه كردن آرد به محصول است كه در چنين شرايطي كشك مايع توليد شده به اندازه كافي اسيدي نيست، كه يكي از تبعات اصلي آن ايجاد خطر مسموميت هاي كشنده مانند بوتوليسم بر اثر مصرف اين ماده غذايي به صورت سنتي و غير پاستوريزه است. در ضمن در مواردي براي توليد كشك تقلبي از آرد و نمك و روغن نباتي، گل سفيد و ... استفاده مي كنند.

نان: با قطع آرد يارانه اي و آزادسازي قيمت آرد، هفته اول بسياري از نانوايان، قيمت هر قطعه نان را با چند برابر قيمت عرضه كردند، اين نان ها سفيدتر، بزرگ تر و پركنجدتر از گذشته بود، با سپري شدن زمان، قيمت ها به همان حال باقي ماند و نان ها كوچك تر و تيره تر شد، حال مي توانيد كنجدها را روي نان بشماريد. همچنين نان سفيد در پاره اي از مناطق داراي طرفداران بيشتري است. شايد شما هم يكي از آن ها باشيد ولي چندي پيش شهروندي نان بسيار سفيد و اشتها برانگيزي را نشانم داد كه طعم تلخي داشت. وقتي در اين مورد تحقيق كردم متوجه شدم برخي سودجويان مقداري زاج به آردهاي تيره اضافه مي كنند تا به رنگ سفيد درآيد بدون توجه به زيان هاي آن.

رب گوجه فرنگي: تقلب در اين محصول نيز روش هاي متفاوتي دارد. به خصوص در رب هاي فله. آن چه مسلم است در نگاه اول تقلبي بودن رب مشخص نمي شود. ولي پس از استفاده و پخت غذا تازه مي فهمي كه اين رب به هيچ عنوان طعم گوجه فرنگي نمي دهد. 2 نمونه از رب هاي تقلبي را كه دوستان خريداري كرده بودند ديدم. يكي فله و ديگري بسته بندي شده. رب خوش رنگ و سفتي به نظر مي رسيد ولي دلمه دلمه بود و بوي متفاوتي داشت.

با يكي از توليد كنندگان رب و آبميوه كه در اين باره صحبت مي كنم مي گويد: مردم فكر مي كنند اين ها رب هاي چيني است در حالي كه چين بد سابقه نيز اين چنين تقلب نمي كند. در واقع افراد سودجو آن را با مقداري پودر كدو و يا كدوي پخته و له شده مخلوط مي‌كنند و همراه با رب گوجه فرنگي مي‌جوشانند. صبر كنيد. هنوز مانده.

در پاره اي موارد مقداري سيب زميني پخته و له شده به جاي كدو به آن مي افزايند يا مقداري نشاسته به رب اضافه مي كنند تا نشاسته مقداري از آب را جذب كند و در نتيجه رب سفت و غليظ به نظر آيد. بهترين راه شناسايي بدون امكانات آزمايشگاهي رقيق كردن رب به ميزان 7 تا 8 برابر معين و تبديل كردن مجدد آن به آب گوجه فرنگي است كه مي توان رنگ و مزه و بافت غير طبيعي آن را با آب گوجه فرنگي تازه يا رب گوجه فرنگي اصلي و رقيق شده مقايسه كرد.

فرآورده هاي گوشتي: شايد صنايع گوشتي بيشترين امكان تقلب را در بين گروه هاي مختلف مواد غذايي داشته باشند، زيرا كه مواد اوليه پس از مخلوط شدن و يكنواخت شدن در ظاهر، قابل شناسايي نيستند، فلسفه توليد فرآورده هاي گوشتي در ابتدا اين بوده كه از مجموعه گوشت و تركيبات ديگر، مثل آرد و شير خشك و سويا و ... محصولي به وجود بيايد كه علاوه بر انرژي زيادي كه براي فعاليت هاي روزمره به وجود مي آورد، قيمت تمام شده كمتري نسبت به گوشت خالص و در كنار همه اين ها، طعم و مزه دلخواهي داشته باشد. تفاوت اصلي در كيفيت و قيمت فرآورده هاي گوشتي در ميزان گوشت استفاده شده در اين محصولات و در مرحله بعدي نوع گوشت از نظر تقسيم بندي است. بنابراين اولين تقلب استفاده بيشتر از محصولات ارزان تر مثل آرد و سويا و . . . است كه تشخيص اين موضوع براي مصرف كننده بسيار مشكل خواهد بود.

مطمئنم براي اين مورد خودتان نمونه هاي زيادي را شاهد بوده ايد. استفاده بيش از حد ادويه در سوسيس و كالباس براي مخفي كردن تركيبات نا مناسب آن، وجود بافت هايي كه حتي قابل جويدن نيست، بوي بد و ظاهر آردي و له شونده اين محصولات از جمله نمونه هايي است كه هر روز شاهد آن هستيم.

همچنين عرضه برخي بسته هاي يك كيلويي گوشت چرخ كرده كه بخش عمده آن را چربي به جاي گوشت تشكيل مي دهد. اين مورد را حتي در فروشگاه هاي بزرگ و معتبر نيز به راحتي مي توانيد بيابيد.

زعفران: قيمت بالاي زعفران موجب شده كه اين ماده مورد تقلب هاي زيادي قرار بگيرد، زعفران از پرچم گل هاي زعفران تهيه مي شود. در فصل جمع آوري و فروش زعفران بازار تقلب نيز داغ مي شود. بخصوص در مورد زعفران هايي كه توسط افراد دوره گرد و دست فروش به قيمتي وسوسه كننده عرضه مي شود. چند نمونه از اين به اصطلاح زعفران ها را در فروشگاه يك برند معروف مي بينم كه ظاهرا براي فروش آورده بودند. تشخيص تقلبي بودن آن براي من دشوار است ولي مالك فروشگاه توضيح مي دهد: براي تقلب در زعفران پاره اي از متقلبان از پرچم گياه گلرنگ و گياه هاي مشابه استفاده و آن را با زعفران مخلوط مي كنند و بعضي ديگر از ريشك هاي اطراف ذرت استفاده و آن را با رنگ هاي مصنوعي متمايل به رنگ زعفران رنگ مي كنند. ولي در اين تقلب چون ريشه بلال مستقيم و پرچم زعفران انحنا دارد مي توان به راحتي آن را تشخيص داد.

وي اضافه مي كند: در مورد پودر زعفران نيز از پودر گلرنگ استفاده مي شود و چون اين پودر تقريبا قرمز رنگ است آن را با گرده ذرت مخلوط مي كنند تا رنگ آن تبديل شود. براي تشخيص تقلبي بودن زعفران مي توان تكه هاي زعفران را روي شعله گاز قرار داد. در اين حالت زعفران خالص به رنگ بنفش يا نارنجي درمي آيد اما در مورد زعفران تقلبي، رنگ زرد ايجاد مي شود. نوع ديگر تقلب در زعفران رنگ كردن ريشه هاي گوشت و فروختن آن به جاي زعفران است.

كره: ظاهرا يكي از تقلب هاي احتمالي كره مخلوط كردن آن با روغن هاي نباتي است كه البته تشخيص آن نياز به تجربه و دقت بيشتري نسبت به ساير تقلب ها دارد و همچنين اضافه كردن آب در آن به منظور افزايش وزن است.

چندي پيش كه يكي از آشنايان با چند قالب 100 گرمي كره به سراغم آمد و گفت كه اين كره ها تقلبي است باورش برايم مشكل بود چون بسته بندي شكيلي داشت و ظاهر كره نيز مناسب بود ولي وقتي از آن مي چشيدي بيشتر طعم مارگارين و روغن نباتي مي داد تا كره.

از يكي از عمده فروشان اين حرفه در اين باره مي پرسم. مي گويد: مقدار آب روغن حيواني حدود صفر درصد و مقدار آب موجود در كره حدود 20 – 25 درصد است. عده اي از متقلبان براي بالا بردن وزن كره مقداري آب يا آب و يك ماده جاذب رطوبت و نمك به آن اضافه مي كنند، بدين ترتيب كه آب ولرم را با كره مالش مي دهند و يا آب را با كره در دستگاه مخلوط مي كنند و بدين ترتيب مقدار آب كره گاهي از 20 تا 40 درصد افزايش مي يابد، بدين ترتيب وزن آب و ماده جاذب رطوبت و نمك به وزن كره اضافه مي شود و از مقدار چربي آن كاسته مي شود.

با اين حساب ظاهرا مطمئن ترين راه مصرف محصولات لبني استفاده از فرآورده هاي پاستوريزه و استريليزه آن است. ولي نمونه هايي كه مشاهده مي كنم در بسياري موارد محصولات لبني معروف و پاستوريزه و استريليزه است.

پنير: بسته هاي پنير 500 گرمي سابق اكنون در مواردي كمتر از 500 گرم پنير دارند و بيشتر آن آب پنير است. حتي در مواردي تاريخ پنيرهاي تاريخ مصرف گذشته اي را كه پوشش آلومينيومي آن باد كرده است عوض مي كنند و با سوراخ كردن پوشش آن، تورمش را مخفي مي كنند كه با بر عكس كردن اين گونه پنيرها و ريختن آب پنير از سوراخ مذكور مي توان به انقضاي تاريخ مصرف آن پي برد.

خامه عسل: خامه اي را كه گزارش را با آن شروع كردم كه به خاطر داريد؟ همان دوستي كه اين تجربه تلخ را داشته برايم يك قوطي شكيل خامه عسل نيز مي آورد. اين ماده غذايي نيز از جمله محصولات جديدي است كه هر چند ابتدا با كيفيت مناسبي عرضه شد، ولي در ماه هاي اخير رنگ جعبه 100 گرمي خامه عسل به رنگ زرد است، در حالي كه خامه درون آن به رنگ سفيد است و كمتر زردي عسل را با خود دارد. بنابراين مصرف كننده با مشاهده جعبه كوچك و زردرنگ خامه عسل به تصور حجم بالاي عسل، به خريد آن راغب مي شود، در حالي كه محتواي جعبه مقدار نازلي از عسل در خود دارد.

فلفل: مي دانستم كه در باره فلفل سياه به دليل گراني آن تقلب صورت مي گيرد ولي اخيرا اين اقدام ناشايست افزايش يافته. يكي از عمده فروشان مواد غذايي و عطاري با نشان دادن بسته هاي فلفل 100 گرمي تقلبي مي گويد: موادي را مانند خاك اره نرم، پودر پوست گردو و فندق، آرد نخودچي، پودر هسته خرما و تفاله زيتون، به عنوان ماده پايه و براي تندي آن به فلفل اضافه مي كنند.

انواع شكلات و اسنك: آن گونه كه كسبه و مردم مي گويند و شما هم حتما ديده ايد ونيازي به آوردن مصداق نيست، هر چند در كيفيت انواع شكلات و اسنك تغيير چنداني صورت نگرفته ولي ضمن ثابت بودن قيمت، اندازه آن ها هر روز بيشتر آب مي رود. به جرات مي توان گفت يكي ديگر از مصاديق كم فروشي در بسته هاي رنگي و جذاب چيپس و پفك ديده مي شود، بسته هايي كه محتواي چيپس و پفك كمتر از نصف آن را پر مي كند و بقيه توسط هوا پر مي شود، به طوري كه مصرف كننده هنگام خريد متوجه اين كم فروشي نمي شود، چون بسته چيپس و پفك پر شده از محصول به نظر مي رسد، در حالي كه تجربه ثابت كرده به رغم تبليغات زياد صاحبان اين كارخانجات و شهرت نشان تجاري آن ها، اين كم فروشي تكرار مي شود و سازمان حمايت از مصرف كننده در مورد آن واكنشي نشان نمي دهد.

همچنين برخي توليدكنندگان ترجيح مي دهند، كالاهايي مانند شكلات را در جعبه هاي 300 يا 400 گرمي پلاستيكي عرضه كنند. اين بسته بندي هر چند رعايت بهداشت بيشتر در توليد و عرضه كالارا نشان مي دهد، اما شكل اين جعبه ها سوال برانگيز است. كف اين جعبه ها كه از ديد مصرف كننده پنهان است، از داخل جعبه بالاآمده و حجم زيادي از جعبه را اشغال كرده، بنابراين به رغم جعبه بزرگ ميزان شكلات موجود در آن اندك است. چنين كاري كمتر در كالاهاي مشابه خارجي مشاهده مي شود.

ميوه هاي سلفوني: اگر كمي از مركز شهر دور و به مناطق مرفه نشين نزديك شويد، انواع كالاهاي خوش رنگ و لعاب را مي بينيد كه به جاي عرضه فله اي، به صورت بسته هايي كوچك و براق از پشت سلفون هاي نازك خودنمايي مي كند.

هرچند اين مورد را نيز شما هم تجربه كرده ايد ولي چند نمونه را كه پيش از اين مشتريان باز كرده بودند بازرسي مي كنم. زير توت فرنگي هاي درشت و به اصطلاح سفارشي روي بسته توت فرنگي هاي ريز و يا حتي كال چيده شده است. در باره گوجه سبز هاي نوبرانه كه كيلويي 10000 تومان فروخته مي شود نيز دقيقا همين اتفاق افتاده. حتي بسته هاي زيباي سيب و نارنگي پاكستاني.

با توجه به سود سرشار اين قبيل ميوه ها، ميوه فروشي ها اين روزها و به خصوص ايام عيد هر چند از نام و نشان تجاري خاصي تبعيت نمي كردند، اما به بسته بندي سيب، خيار، كيوي، نارنگي و... روي آورده اند. اين به خودي خود خوب است ولي مشكل اين جاست كه اجناس زير و روي بسته هيچ شباهتي به هم ندارد، ولي استفاده از ظروف يك بار مصرف و چند متر سلفون كافي است تا قيمت اين ميوه ها به چند برابر افزايش يابد.

پاسخ توليد كنندگان

پس از مشاهده اين موارد سعي مي كنم با مسئولان واحدهاي توليدي اين كالاها تماس بگيرم و از آن ها توضيح بخواهم. مسئول روابط عمومي يكي از كارخانه هاي لبني معروف ضمن تكذيب هرگونه كم فروشي و تقلب در محصولاتش مي گويد توليدات ما كاملا زير نظر بازرسان صورت مي گيرد و دستگاه هاي ما نيز بر يك اساس تنظيم و كار مي كنند بنابراين چنين چيزي امكان ندارد.

وقتي مي گويم كه چند نمونه از كم فروشي در محصولات آن ها از قبيل پنير و خامه در مقابل من قرار دارد، مي گويد: "تكذيب مي كنيم. اگر هم به طور استثنا موردي وجود دارد، بياورند تا تعويض كنيم."

مسئول واحد بازاريابي يكي از كارخانه هاي بزرگ و معروف توليد اسنك نيز در پاسخ پرسشم مبني بر كوچك تر شدن هر ماهه نوعي اسنك خاص مي گويد: چنين چيزي امكان ندارد. ولي در نهايت مي گويد: البته ما چنين كاري نكرده ايم ولي اگر هم بكنيم حق داريم. شما تصور كنيد مواد اوليه روز به روز گران تر شود و از آن طرف به شما بگويند حق افزايش قيمت نداريد. حال شما چه مي كنيد؟ واقعا در چنين شرايطي براي آن كه كارخانه ورشكست نشود و صدها كارگر بي كار نشوند چه كاري جز اين مي توان كرد؟

وقتي با چندين توليد كننده ديگر نيز صحبت مي كنم و پاسخ هايي مشابه مي شنوم، مي فهمم كه كم فروشي رايج در برخي كالاها كه به بعضي از آن ها اشاره شد، فقط ناشي از نبود نظارت يا تلاش براي كسب سود بيشتر نيست. بلكه به نوعي آخرين راه براي حفظ واحد توليدي است.

همان طور كه "ولي ا... داوودآبادي" دبير انجمن توليد و صادركنندگان كنسانتره و آب ميوه درباره علت اين گونه كم فروشي ها از موضع توليدكنندگان توضيح مي دهد: قيمت كالاتوسط سازمان حمايت از توليدكنندگان و مصرف كنندگان از قبل تعيين مي شود، اين كار براساس صورت حساب هاي خريد كه توليدكننده ها ارائه مي كنند، انجام مي شود، در حالي كه قيمت مواد اوليه ثابت نيست و دايم نوسان دارد و توليدكننده مجبور است، كالارا براساس قيمت تعيين شده عرضه كند.

وي اضافه مي كند: از طرفي تعدد كالاهاي توليدي منجر به ايجاد رقابت منفي شده يعني به جاي توجه به كيفيت، چون قيمت را پايين مي آورد، از كيفيت كالامي كاهد، تا به سود مورد نظر هم برسد. به گفته وي، در تمام دنيا توليدكننده را آزاد مي گذارند تا طبق كيفيت كالايش به تعيين قيمت بپردازد.
مبارزه با تقلب

بي شك رها كردن بازار در اين وضعيت امكان ندارد و علاوه بر ضررهاي اقتصادي جبران ناپذير در كوتاه و بلند مدت، تهديد سلامت روح و جسم شهروندان را در پي دارد.

مهندس "نسرين قاسميان پور" كارشناس كنترل مواد غذايي و بهداشتي در اين باره معتقد است: مبارزه با تقلب از 3 نظر اهميت دارد؛ اول از نظر بهداشتي به خاطر موادي كه به مواد غذايي اضافه شده و براي سلامتي مضر و خطرناك است.

دوم از نظر اقتصادي، زيرا پولي كه براي خريد پرداخت مي شود، بيش از ارزش ماده خريداري شده است و اگر محصول با رقابت ساير توليد كنندگان مواجه شود از دور رقابت خارج مي شود.

و در نهايت از نظر اجتماعي، زيرا اعتماد مصرف كنندگان نسبت به محصول از بين مي رود و همچنين اساس اجتماعي را بر تقلب و فساد پايه گذاري مي كند.

وي در پاسخ اين سئوال كه كدام نوع از مواد غذايي بيشتر در معرض تقلب است؟ مي گويد: آن دسته از مواد غذايي بيشتر در معرض تقلب است كه بسته بندي صنعتي ندارد و در اصل يك فرآورده شناسنامه دار نيست. زيرا در انواع مواد غذايي صنعتي ابتدا فرمول ساخت تهيه مي شود و به سازمان هاي كنترل كننده مثل وزارت بهداشت يا سازمان استاندارد و تحقيقات صنعتي ارائه مي شود، پس از تاييد اين فرمولاسيون توليد انجام و سازمان كنترل كننده، محصول را از نظر تطابق با فرمول اوليه، مورد نمونه برداري و آزمايش قرار مي دهد. بنابراين در بيشتر موارد امكان تقلب در محصولات صنعتي فاقد شناسنامه و بسته بندي مناسب وجود دارد و تقلب بيشتر مربوط به مواد غذايي وفاقد بسته بندي است، پس تا حد امكان مي بايست از مصرف چنين محصولاتي خودداري كرد.

وعده هاي مسئولان

در اين آشفته بازار بد نيست نظري هم بيندازيم به وعده هاي مسئولان مبني بر نظارت و كنترل بازار كه به طور مشهود حلقه مفقوده اين وضعيت است.

در تاريخ 17/03/90 بود كه موضوع كم‌فروشي برخي از توليدكنندگان به بحث داغي در ميان فعالان بازار و توليدكنندگان تبديل شده بود. با وجود اين، مسئولان موسسه‌ استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران با اشاره به اين‌كه مردم نبايد زياد نگران باشند، تاكيد كردند كه در بازار كشور كم‌فروشي وجود ندارد. جالب آن كه مستندات آن ها مربوط به بيش از 4 ماه قبل از آن تاريخ بود.

اين در حالي است كه در آن ماه ها توليدكنندگان رشته‌هاي مختلف صنعت غذا مانند نان صنعتي، لبني، ماكاروني، سس، شيريني و شكلات و امثال آن به دلايلي همچون رشد قيمت تمام شده محصولات درخواست افزايش قيمت محصولات توليدي خود را ارائه كرد‌ه‌ بودند. درخواست‌هايي كه معمولا توسط متوليان دولتي رد شد.

به گزارش ايسنا در همان زمان مديرعامل يكي از نشان هاي معروف تجاري صنعت لبني كه تمايلي به افشاي نامش نداشت، در واكنش به اين موضوع گفته بود كه به طور طبيعي زماني كه با درخواست‌هاي توليدكنندگان براي افزايش قيمت مخالفت مي‌شود، برخي شركت‌ها نيز از راه‌هاي ميانبر استفاده مي‌كنند.

در تاريخ 6/12/1390 نيز قائم مقام معاونت بازرگاني داخلي وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: علاوه بر سازمان حمايت، معاونت بازرسي اصناف، نظارت و كنترل نامحسوس، سازمان تعزيرات حكومتي و مجموعه بازرسان اصناف از طريق گشت هاي مشترك به رصد تخلفات و برخورد جدي با سودجويان و دلالان خواهند پرداخت.

«حسين مدرس خياباني» از تشديد بازرسي و كنترل بر روي عرضه كالاها و محصولات خبر داد و گفت: به منظور جلوگيري از كم فروشي و امتناع از فروش كالاها، طرح ويژه بازرسي و نظارت با همكاري دستگاه هاي مرتبط با جديت به اجرا در مي آيد.

همچنين 23 فروردين سال جاري معاون اول رئيس جمهور از تشديد نظارت‌ ها و مديريت بر وضعيت بازار در سال جديد خبر داد و گفت : در جلسه كارگروه كنترل بازار مقرر شد كه از نوسانات احتمالي و بر هم خوردن تعادل قيمت ها جلوگيري شود. "محمد رضا رحيمي" افزود : در اين جلسه ضمن بررسي قيمت كالاها در سال جديد ، تمهيداتي براي مديريت قيمت ها پيش بيني شد.

تنها 5 روز بعد از آن وزير صنعت، معدن و تجارت از مديران بازرگاني داخلي و سازمان حمايت مصرف كنندگان و توليدكنندگان خواست مديريت، نظارت و كنترل بازار را همچون ايام عيد ادامه دهند و مراقبت هاي لازم را در سطح تامين و عرضه نيز داشته باشند.

به گزارش پايگاه اطلاع رساني دولت به نقل از واحد مركزي خبر "مهدي غضنفري" خطاب به مديران سازمان حمايت مصرف كنندگان و توليد كنندگان گفت: بايد به طور مستمر در سطح بازار حضور داشته باشيد و به رصد بپردازيد، مبادا افزايش قيمت ها از نظرتان دور بماند.

پنجم ارديبهشت ماه جاري نيز معاون بازرسي سازمان صنعت و معدن و تجارت خراسان رضوي نيز گفت: به منظور كنترل بازار و تشديد نظارت "طرح نظارتي فراگير بازار" در 3 محور نظارت، بازرسي و رسيدگي به شكايت و گزارش هاي مردمي تنظيم شده است.

به گزارش مهر "علي غفوري مقدم" در نشستي خبري با اصحاب رسانه در مورد محور نظارت طرح فراگيري بازار بيان كرد: در اين محور بخش هاي مختلف توزيع و توليد و عرضه نظارت شده و قيمت كالا و نوسانات و بررسي وضعيت توليد، تامين و واردات كالاهاي اساسي و تراز كالايي اقلام پروتئيني و دامي، فولاد، قند، لوازم خانگي در اولويت بازرسي ها قرار دارد.

وي ادامه داد: نظارت مستمر بر انبارها و مراكز نگهداري و وضعيت ورود و خروج كالا از ديگر اقداماتي است كه در محور نظارت انجام مي گيرد.

به گمانم گزارش را همين جا با همين حرف ها تمام كنم بهتر است. قضاوت با مردم عزيز!
چكيده گزارش

تا همين چند سال پيش عمدتا در زمينه هايي تقلب مي شد كه تاثير مستقيم بر زندگي و بهداشت مردم نمي گذاشت ولي امروزه اين پديده زشت به طور گسترده در جوامع مختلف توسط افراد سودجو به طور حساب شده در بخش گسترده اي از كالاها اعمال مي شود كه فقط كشورهايي كه استاندارد مناسب و قوانين و مقررات سختي براي مبارزه با متخلفان وضع كرده اند و با قدرت، آن ها را اعمال مي كنند، از اين گرفتاري ها تا حدي در امان هستند. در اين بين گاهي ممكن است افراد سودجو و متقلب به فكر استفاده از بازار پرفروش و پر رونق مواد غذايي كه همواره مشتري زياد و كاربرد عمومي دارد، بيفتند و براي كم كردن هزينه هاي توليد(به ويژه در شرايط دشوار كنوني به منظور حفظ واحد توليدي) يا به دست آوردن سود بيشتر دست به تقلب در مواد غذايي بزنند كه از اين راه سلامت مردم را به خطر مي اندازند. بيشتر اين تقلب ها در بازار خرده فروشي است، اما گاه ممكن است به بازار فروش مواد اوليه هم سرايت كند. در اين بين هنوز مسئولان وعده مي دهند درحالي كه كم فروشي و تقلب رو به افزايش است.

سه|ا|شنبه|ا|12|ا|ارديبهشت|ا|1391

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: عصر ایران]

[مشاهده در: www.asriran.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 218]