نكاتي پيرامون صعود به سبلان

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: گزارش تصويري و تشريحي/سبلان؛ اعجاز طبيعت براي گردشگران/ نكاتي پيرامون صعود به سبلان
سبلان؛ اعجاز طبيعت براي گردشگران/ نكاتي پيرامون صعود به سبلان
اردبيل – خبرگزاري مهر: كوه و قله سبلان كه به دليل برخورداري از ويژگيهاي بي نظير طبيعي و پتانسيل گردشگري در فهرست آثار ملي كشور به ثبت رسيده براي ثبت در فهرست جهاني نيز آماده مي شود، اما اعجاز طبيعت و زيبائيهاي منحصر به فرد آن هنوز براي بخوبي معرفي نشده است.

به گزارش خبرنگار مهر، در حالي كه بنا به اخبار غير رسمي سالانه بيش از 20 هزار نفر از سراسر كشور براي كوهنوردي و صعود به قله سبلان به اين منطقه سفر مي كنند، تا كنون هيچگونه برنامه ريزي مناسبي براي افزايش تعداد گردشگران و كوهنوردان و يا حتي ماندگاري آنها انجام نشده و حتي از ظرفيتهاي اين طبيعت از جمله پيستهاي اسكي، برخي آبگرمها و... استفاده نشده است.

در كشورهاي اروپايي و حتي برخي كشورهاي آسيايي براي ايجاد منطقه توريستي و يا برگزاري مسابقات اسكي برف مصنوعي ايجاد مي كنند اما دامنه كوه سبلان كه به دليل شرايط جوي و آب و هوايي بيش از هشت ماه از سال و در ارتفاعات به صورت دائمي داراي برف است، همچنان بدون استفاده مانده و از ظرفيتهاي طبيعي آن بهره گرفته نمي شود.

كوه سبلان در ۲۵ كيلومتري جنوب شرقي شهرستان مشگين‌شهر در استان اردبيل قرار گرفته‌ و سه قله سرشناس دارد كه از مسافت دور نيز قابل مشاهده است. قله بزرگ آن به سلطان و دو قله ديگر آن به هرم و كسري مشهورند و به مانند عقابي بال گشوده بر بام شهرهاي اطراف خود جلوه گري مي كنند.

سبلان سومين قله بلند ايران پس از دماوند و علم كوه است و قسمت شرقي كوه سبلان به قله آتشفشان سبلان كه در بلنداي ۴۸۱۱ متري قرار دارد، منتهي مي‌شود. تمام قله‌هاي سبلان در همه ايام سال پوشيده از يخ و برفهاي دائمي هستند.

جوشش حيات در دامنه آتشفشان خاموش

سه قله آتشفشان سبلان به دليل فروريختگي به شدت فرسوده است. قله بلندتر سبلان يعني "سلطان ساوالان" و دو قله ديگر هرم و كسري به علت فروريختگي و ريزش دهانه (كالدرا) شكل مخروط به شدت قطعه قطعه شده است.

در قسمت شمال و در قاعده‌اي كه بلندتدين قله سبلان در آن واقع است، درياچه كوچكي وجود دارد كه به عقيده برخي محققان باقي مانده دهانه آتشفشاني است. آتشفشان مركزي بر روي يك فرا بوم خاوري _ باختري از گدازه‌هاي ائوسن فوران كرده است.

در دامنه جنوبي سبلان، چشمه هاي گوگردي زيادي وجود دارد كه آب آنها در حدود 40 درجه سانتيگراد حرارت دارد و تنها گواه فعاليت آتشفشان خاموش سبلان است. اين چشمه‌هاي گوگردي نشان دهنده آخرين فعاليتهاي يك آتشفشان و بيانگر خاموش نشدن آن هستند.

چشمه هاي گوگردي يا آبگرمهاي معدني در قسمتهاي مختلف دامنه اين كوه عظيم وجود دارد كه مي توان به آبگرم قينرچه مشگين شهر، آبگرم گاوميش گلي سرعين و آبگرم سقز چي نير اشاره كرد.

خواص درماني آبگرمهاي رشته كوه سبلان هر ساله گردشگران داخلي و خارجي را به اين منطقه هدايت مي كند بطوريكه اين استان را به سرزمين چشمه هاي بهشتي شهره كرده است.

ساوالان؛ گيرنده وحي يا آشيانه بلند برف

سبلان در ميان ترك زبانان محلي ايران "ساوالان" و در ميان تالشي ها "سولون" خوانده مي شود. درباره ريشه اين واژه، دو نظريه مطرح است.

نخست آنكه برخي معتقدند نام اين كوه ريشه در زبان تركي دارد؛ بدين ترتيب كه نام ساوالان از دو بخش «ساو» و «آلان» تشكيل شده‌ كه به ترتيب به معناي "پيام" و "گيرنده" و به معني گيرنده پيام يا گيرنده وحي خواهد بود.و اين مي تواند به خاطر روايت گوشه نشيني سي ساله زرتشت پيامبر در اين كوه باشد.

اما روايت ديگر، مربوط به معناي تالشي و گيلكي سولون است. در زبان گيلكي "سو" يعني بالا، "و" يعني برف و "لون" يعني لانه. بنابراين سولون را مي توان "آشيانه بلند برف" دانست.

اما اعجازهاي سبلان به ويژگيهاي طبيعي آن مختصر نمي شود و طبق روايات متعددي از جمله روايت ذكر شده در اوستا، كتاب يسنا در كوه سبلان بر زرتشت نازل شده و مقبره زرتشت پيامبر در كنار سنگ محراب اين كوه واقع شده است، بطوريكه كوه سبلان در ميان مردمان ساكن در دامنه آن كوهي مقدس است كه با نيكي از آن ياد مي شود.

به گفته يك محقق باستان شناسي، تقدس سبلان نه تنها به دليل واقع شدن آرامگاه زرتشت پيامبر در كنار سنگ محراب است بلكه به روايتي برخي امامان نيز در دامنه آن زندگي مي كردند بطوريكه در كوه "آغ امام" يا آتشگاه يك امام زاده دفن شده است.

ياشار احدي يكي از دلايل اثبات پرستش دين زرتشت در دامنه اين كوه را وجود آتشگاههايي دانست كه هم اكنون نام برخي از روستاها را شامل مي شود و اضافه كرد: در گذشته سنگ محراب قدوسيت خاصي داشت و اشخاصي كه به كوه صعود مي كردند حاجت خود را به سنگ سنجاق مي كردند.

به گفته وي طبق روايتي در دامنه معروف كوه بابا مقصود كه از كوههاي سبلان است پيري عارف زندگي مي كرد و در همان جا به خاك سپرده شد و باعث نامگذاري كوه به آن نام شده است.

شگفتي طبيعت در سبلان

يكي از راهنمايان كوهنوردي استان اردبيل اعجازهاي بي شمار طبيعي سبلان را از جمله مهمترين دلايل اسقبال گردشگران و كوهنوردان از اين كوه مي داند.

علي درخشان در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: در كنار اعجازهاي تاريخي در جبهه غربي قله سلطان و در كنار جانپناه، سنگي به شكل عقاب به نام قارتال (در تركي آذربايجاني به معني عقاب) قرار دارد كه در طول تاريخ به نماد سبلان تبديل شده‌ و اين قطعه سنگ به شكل عقابي است كه نشسته و سر را به سوي شرق چرخانده‌ است.

وي با بيان اينكه درياچه سبلان در بالاترين ارتفاع اين كوه نه تنها در ايران بلكه در دنيا بي نظير است و شگفتي طبيعت را به نمايش گذاشته، تصريح كرد: اين براي گردشگران باعث تعجب و شگفتي است كه در حالي كه قله كوه همواره پوشيده از برف است از بطن آن آبگرمهايي با دماي بيش از 40 درجه سانتيگراد جريان دارد.

اين كوهنورد با اشاره به شقايقهاي وحشي كه از جمله زيباييهاي بكر اين منطقه است تصاوير بي بديل طبيعت در فصول مختلف سال در دامنه كوه را مثال زدني توصيف كرد.

لزوم انتخاب مسير صعود متناسب با توانمندي كوهنورد

وي با يادآوري اينكه كوه سبلان مسيرهاي صعودي مختلفي با شرايط و ويژگيهاي متفاوت دارد، گفت: مسير جنوبي، جانپناه غرب از جبهه غربي، پناهگاه شمال شرق و مسير جنوب غربي مسيرهاي مختلف صعود به قله است كه از بين آنها مسير شمال شرق در زمستان و تابستان مورد استفاده عمومي است.

درخشان گفت: همه ساله گروههاي متعددي به اين كوه صعود مي كنند كه بيشتر آن در فصل تابستان است و به دليل شرايط اقليمي كوهستان، صعود زمستاني نيازمند آمادگي جسماني و تجهيزات ايمني است.

وي تصريح كرد: در مسيرهاي تكنيكي كه شامل جنوب غربي، جنوب و شمال غربي مي شود به دليل نامشخص بودن مسير و نبود جانپناه كوهنورد بايد اطلاعات كامل و تكنيكي از كوه و نحوه صعود به آن داشته باشد.

عضو هيئت كوهنوردي استان با اشاره به خطر آفرين بودن برخي مسيرها عنوان كرد: مسيرهايي كه ريزشي است براي صعود آماتوري مناسب نبوده و بهتر است در هنگام صعود با كمك گرفتن از راهنمايان، دقت لازم را داشته باشند.

درخشان گفت: مدت زمان نرمال صعود به اين كوه سه روز است كه معمولا در غالب اردوهاي دو روزه برگزار مي شود و يك شب ماندن در پناهگاه باعث هم هوايي و عادت كردن به شرايط اقليمي و فشار هوا در ارتفاعات است.

وي به همراه داشتن تجهيزاتي از جمله لباس، چوب دستي، چادر، كفش مناسب كوه و كلاه ضد طوفان را ضروري دانست و افزود: استفاده از غذاهاي گوشتي در ارتفاعات به دليل دير هضم شدن آن نامناسب است و كوهنورد در عين تجهيز كامل بايد سبك و راحت حركت كند.

سبلان محل تمرين قوي ترين كوهنوردان ايران

مسئول كميته پزشكي فدراسيون كوهنوردي ايران نيز به خبرنگار مهر گفت: صعود به كوه سبلان درحالي كه از مسيرهاي نرمال به سادگي انجام مي شود مي تواند از مسيرهاي تكنيكي سخت و دشوار باشد بطوريكه اين كوه محل تمرين قوي ترين كوهنوردان حرفه اي ايران است.

جلال الدين شاهبازي تصريح كرد: نام بزرگ سبلان باعث شده كوههاي اطراف آن ناشناس بماند در حالي كه در اطراف سبلان ارتفاعات بالاي چهار هزار متر بسياري از جمله بابا مقصود، قزل بره، جوت باجي، تلكه داغي است.

وي سه مولفه ارتفاع، مسير و درجه سختي صعود را براي يك صعود موفق قابل توجه دانست و افزود: كوهنوردان به خصوص كوهنوردان حرفه اي با توجه به اين مولفه ها مي توانند مسيرهاي مناسبي براي صعود انتخاب كنند.

شاهبازي با اشاره به يخچالهاي طبيعي اين كوهستان آمادگي جسماني و تمرينات بدني مداوم براي صعودهاي حرفه اي را از اولويتهاي قدم گذاشتن در قلمرو كوهستان برشمرد.

وي تصريح كرد: صعود در كوهستان علاوه بر آمادگي جسماني نيازمند دقت و آشنايي با فيزيك منطقه است كه در صورت بي توجهي مي تواند باعث ايجاد مشكلاتي از جمله مشكلات جسماني براي كوهنورد شود.

ضعف سرويس دهي پناهگاه سبلان

كوه سبلان به دليل موقعيت طبيعي ويژه خود همه ساله بازديدكنندگان بسياري را به خود جذب مي كند كه به تناسب توامندي خود از مسيرهاي مختلفي صعود به قله را انتخاب مي كنند.

امكانات اقامتي كوهستان كه شامل پناهگاه دائمي، پناهگاه غير دائمي يا فصلي و جانپناه است از ضرورياتي است كه به دليل بي توجهي و ضعف در برنامه ريزيها نتوانسته است پاسخگوي مراجعه كنندگان خود باشد بطوريكه پناهگاه فصلي مسير شمال شرق بدون داشتن آب آشاميدني مناسب، سرويس بهداشتي و سيستمهاي گرمايشي با دريافت هزينه از مراجعان تنها در حد يك چهار ديواري مختصر تعريف شده است.

از سويي جانپناه جبهه غربي با ظرفيت كمتر از ده نفر با عدم سرويس دهي فعاليتهاي خود را درحد صدور گواهي خلاصه كرده، همچنين تنها پناهگاه احداث شده توسط سپاه پاسداران پس از پنج سال همچنان بي استفاده مانده است.

ضرورت رعايت تعهدات زيست محيطي

شاهبازي يكي از الزامات احداث پناهگاه را مديريت مناسب همراه با رعايت تعهدات زيست محيطي عنوان كرد و يادآور شد: در احداث ساختمانهايي رفاهي به خصوص در مناطق طبيعي كه بكر و وحشي است بايد به تمامي جوانب تعهدات زيست محيطي حتي به هم نخوردن آرامش حيوانات توجه كرد.

عضو اتحاديه امداد و نجات وضعيت پناهگاهاي سبلان را با توجه به خيل عظيم مراجعان نامناسب توصيف كرد و با اشاره به پناهگاه دوم افزود: ساخت پناهگاه دوم توسط آمريكاييها براي دسترسي داشتن به مرزهاي شوروي سابق با اصول خاصي صورت گرفته كه در حال حاضر تخريب شده و پناهگاه اول ظرفيت تنها 100 نفر را دارد.

قله سبلان به شماره ۱۹۴۹۶/۱۲ در فهرست آثار طبيعي ملي كشور به ثبت رسيده و سند ماليكت آن از ارتفاع بالاي سه هزار و ۶۰۰ متري قله سبلان به وسعت شش هزار و ۲۰۰ هكتار به نام سازمان حفاظت محيط زيست صادر و به عنوان ميراث طبيعي اين استان نيز ثبت شده است.

هم اكنون نيز پرونده كوه سبلان به عنوان يك اثر طبيعي بي بديل براي ارسال به يونسكو و ثبت در فهرست آثار جهاني آماده شد و به گفته بهروز ندايي مديركل ميراث فرهنگي استان اردبيل با روند فعلي طي چند سال آينده كوه سبلان به عنوان اصلي ترين و شاخص ترين اثر طبيعي استان اردبيل ثبت جهاني خواهد شد.

بي شك پس از ثبت جهاني كوه سبلان به عنوان شاخص ترين پديده طبيعي و نماد اردبيل مردم دنيا شناخت بيشتري از شگفتيها و زيباييهاي كوه چهار هزار و 811 متري سبلان اردبيل خواهند داشت.

............................
گزارش: ونوس بهنود

© 2003 Mehr News Agency .

سه|ا|شنبه|ا|29|ا|فروردين|ا|1391

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 269]