واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی: سؤالهاي پرخطر، بپرسند يا نپرسند؟ جام جم آنلاين: كودكان هر لحظه ممكن است از والدين درباره منشأ تولد، چگونگي به دنيا آمدن، جنسيت و... بپرسند. متاسفانه بسياري از والدين در اين هنگام دست و پاي خود را گم ميكنند و با تشويش و نگراني به اين ميانديشند كه آيا فرزند كوچك آنها دچار انحراف خطرناكي شده است؟ بعضي والدين سعي ميكنند اين قبيل پرسشها را مسكوت بگذارند، برخي نيز پاسخهاي انتزاعي و فانتزي به كودك ميدهند، اما برخورد درست والدين با اين پرسشها چگونه بايد باشد؟ فرزندان ما در زندگي چند نوع رشد را تجربه ميكنند: رشد جسماني، رشد شناختي (تغيير در شيوه تفكر)، رشد اخلاقي (شناخت خير و شر و تشخيص خوبي و بدي)، رشد اجتماعي (جدا شدن فرزند از خانواده و رفتن او به سمت اجتماع)، رشد رواني (اعتماد به نفس، تقويت اراده و ...) و رشد جنسي (تحولات هورمونها و فعاليت غدد جنسي). شروع كنجكاويهاي جنسي يك روانشناس دراين باره ميگويد: فردي كه در دوران كودكي هيچ تجربهاي از تحولات جنسي، تمايلات جنسي، ترشحات جنسي و ... را ندارد پس از بلوغ اين حالات را تجربه ميكند. كودكي كه به سمت رشد جنسي ميرود از نظر رشد شناختي نيز تغيير ميكند و اين هر دو منجر به پرسشها و كنجكاويهايي درباره مسائل جنسي خواهد شد. به عبارت ديگر، كودكي كه رشد شناختي ندارد و هنوز در مرحله نوباوگي و نوزادي است طبيعتا هيچ پرسشي درباره مسائل جنسي ندارد، اما هر چقدر رشد ميكند و تحولات را در خودش ميبيند كنجكاويهايش نيز به همان ميزان بيشتر ميشود؛ البته اوج اين كنجكاويها در دوره بلوغ اتفاق ميافتد. شايد به همين علت است كه اين سنين را سن بحراني زندگي ميشناسيم. تغييرات فيزيكي بدن در اين دوره ميتواند براي فرد ابهام ايجاد كند. دكتر حسين ابراهيمي مقدم ميافزايد: خانوادههايي كه ارتباط مناسبي بين والد و فرزند وجود ندارد شاهد هستيم اين مسائل (پرسشهاي جنسي) در گروه همسال بررسي ميشود كه چه بسا به دليل نداشتن اطلاعات درست، موجبات گمراهي را فراهم ميكند بنابراين بسيار حياتي است كه والدين با در نظر گرفتن مقطع سني كودك به پرسشهاي او پاسخ دهند وگرنه فرزندشان به سمت دوستان و همسالان خود گرايش يافته و در فضايي نامطلوب اطلاعات گمراه كنندهاي دريافت خواهد كرد. هر چند بتازگي آموزشهاي محدودي در مدارس و دانشگاهها در اين باره ارائه ميشود، اما اولا مطالب عنوان شده بسيار ناقص است و از سويي ارائه چنين مطالبي در دوران دانشگاه دير به نظر ميرسد. تبعات دروغ به كودك به گفته وي والدين بايد به خاطر داشته باشند هيچگاه نبايد در هيچ مقطع سني به كودكان پاسخ غلط داده شود. در دوران كودكي، فرزندان ما بسيار زودباور هستند. اگر به آنها گفته شود شما را از بيمارستان خريدهايم يا خدا شما را از آسمان براي ما فرستاده است و ... به احتمال زياد باور ميكنند و در خيالپردازيها و فانتزيگريهايشان به كار ميبرند اما آنها به طور مسلم با بزرگ تر شدن خود پي به نادرستي اين اطلاعات ميبرند و حكم صادر ميكنند: «پدر و مادر من دروغ گفتهاند، در نتيجه پدر و مادر من دروغگو هستند بنابراين ميتوانند دروغهاي ديگري هم بگويند و اتفاقا به خاطر اين كه ميتوانند دوباره دروغ بگويند پس غيرقابل اعتماد هستند. پس من بعد از اين مشكلات و سوالاتم را با آنها در ميان نخواهم گذاشت.» همان طور كه در اين نتيجهگيريهاي سلسلهاي ميبينيد موضوع جديتر از آن است كه تصور ميكنيم. يك دروغ به نظر مصلحتي كه شايد اهميت چنداني براي والدين نداشته باشد در درازمدت ميتواند ريشه جدايي فرزند از كانون خانواده باشد. چرا مسائل جنسي به تابو تبديل ميشود؟ آموزش و راهنمايي در دوره بلوغ اهميت بسيار زيادي دارد. واقعا والدين بايد به ضرورت اين راهنماييها پي ببرند و تغييرات جسمي و ذهني دوره بلوغ را در فضايي مثبت و با ادبياتي صحيح براي فرزندانشان شرح دهند. چه اشكالي دارد والدين ما ورود فرزندشان از دوره كودكي به دوره نوجواني و جواني را به او تبريك بگويند. نكته مهمي كه والدين بايد به آن توجه كنند اين است كه اگر واقعا پاسخي به پرسشها و ابهامات فرزندشان ندارند او را نزد مشاور و روانشناس ببرند. خيلي مهم است كه در اين دوره فرزند ما آگاهيهاي صحيحي درباره مسائل جنسي داشته باشد تا آنها به تابويي در ذهن او تبديل نشوند وگرنه دريافت نكردن اطلاعات درست ميتواند تاثير منفي در زندگي زناشويي او داشته باشد از طرفي به تحريك كنجكاويهاي او در دوره كودكي نيز منجر ميشود. نيازي به بازگويي جزييات نيست دكتر ابراهيمي مقدم دراين باره ميافزايد: والدين بايد درباره توضيحات و رفتارهاي جنسيشان بسيار محتاطانه عمل كنند. متاسفانه بعضي والدين از آن طرف بام ميافتند و توضيحاتي ميدهند كه نيازي به آن حجم از ورود به جزييات نيست. اين مساله درباره رفتارهاي جنسي والدين نيز صدق ميكند كه به هيچ عنوان نبايد در حضور كودك انجام شود؛ البته اين سخن به آن معنا نيست كه والدين به همديگر ابراز علاقه و عاطفه نكنند. اتفاقا كودك در خانواده ابراز علاقه به همسر را از والدينش ياد ميگيرد، چرا كه دوست داشتن، اكتسابي و ياد گرفتني است و اگر فرد در خانواده دوست داشتن را ياد نگيرد در آينده نيز نخواهد توانست همسرش را دوست داشته باشد، همچنان كه بسياري از زوجها حتي در بيان نيازها و خواستههاي خود با هم مشكل دارند. به عنوان مثال واقعا نميتوانند وقتي باهم حرف ميزنند از كلمات محبتآميز و زيبا استفاه كنند، در عوض موجي از توهين در گفتگوهايشان رد و بدل ميشود. لزوم آگاهي والدين به دورههاي رشد وي ميگويد: قبول داريم كه پاسخ به پرسشهاي جنسي كودك و نوجوان تا اندازهاي دشوار است، اما تجربيات موجود نشان ميدهد والدين ميتوانند با پاسخهاي درست خود به كودك كمك كنند سريعتر و سالمتر به آگاهيهاي جنسي برسد. به عنوان مثال كودكان نوپا وقتي برهنه هستند بيشتر بدن خود را لمس ميكنند. در اين مرحله از تكامل، آنها از برهنه بودن خود هيچ شرم و حيايي ندارند. واكنش والدين نيز در اين مرحله بايد پذيرش اين رفتارهاي كودكانه باشد. والدين بيهوده دست و پايشان را گم نكنند و نترسند. كودك در اين مرحله نه تفكر جنسي دارد و نه به رشد هورمونهاي جنسي رسيده است. فكر نكنيد كه كودك با لمس بدن خود احساسهاي جنسي پيدا ميكند. البته به رفتارهاي كودك كه ممكن است به زياده روي منجر شود، محتاط باشيم. مثالهايي براي پرسشهاي كودكان والدين بتدريج ميتوانند از كلمات واقعي و صحيح براي بيان بخشهايي از بدن استفاده كنند. بسته به اين كه كودك چند سال دارد ميتوان به او گفت مثلا يكي از تفاوتهاي دختر با پسر اين است كه در شكم دخترها دو كيسه كوچك وجود دارد كه پسرها آن را ندارند. فرزند شما بعدها كه بزرگ ميشود ميبيند شما درست گفتهايد. ميتوانيد به فرزندتان بگوييد كودك از يك تخم كوچك در شكم مادر رشد ميكند. در اينجا مادر به شكم خود اشاره كند. بعدها هم كه كودك بزرگ ميشود ميبيند شما دروغ نگفتهايد. هيچ لزومي ندارد كه به كودكان درباره اعمال جنسي چيزي گفته شود. ميتوانيد بگوييد وقتي يك زن و مرد با هم ازدواج ميكنند خداوند اراده ميكند آنها صاحب فرزند شوند. بسياري از كودكان زير 6 سال اين پاسخ را ميپذيرند، وقتي هم كه بزرگ شدند متوجه ميشوند شما دروغ نگفتهايد. زمان پاسخگويي ازسوي ديگر پزشكان متخصص معتقدند وقتي والدين به پرسشهاي كودكانشان اهميت ميدهند و پاسخهاي سنجيدهاي براي ابهامهاي آنها دارند، ذهن فرزندانشان به سمت آرامش سوق مييابد، در صورتي كه فرار از سوال يا پاسخهاي فانتزي ذهن كودك را بيشتر درگير موضوع ميكند. فراموش نكنيد صحبت درباره اين موضوع تنها زماني بايد باشد كه كودك كنجكاوي نشان ميدهد يا سوالاتش را ميپرسد، بنابراين وقتي كودك سوالي درباره مسائل جنسي نميپرسد نيازي به توضيح دادن نيست. البته اگر احساس كرديد كودك يا نوجوان شما به مرحلهاي از رشد رسيده كه بايد سوالاتي در اين باره بپرسد، اما چيزي را مطرح نميكند ميتوانيد به بهانههاي ديگري او را نزد يك روانشناس يا مشاور ببريد. (البته پيش از مراجعه حتما موضوع را با مشاور يا روانشناس در ميان بگذاريد.) روانشناس بخوبي ميتواند پلهاي مورد نظر را برقرار و مطالب مورد نياز را به نوجوان شما منتقل كند.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نیک صالحی]
[مشاهده در: www.niksalehi.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 79]