جاذبه‌هاي ديدني قم/موزه آستانه قم، گنجينه‌اي كه ناشناخته است

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: جاذبه‌هاي ديدني قم/موزه آستانه قم، گنجينه‌اي كه ناشناخته است
موزه آستانه قم، گنجينه‌اي كه ناشناخته است
قم - خبرگزاري مهر: موزه آستانه مقدسه حضرت معصومه(س) كه در جوار بارگاه ملكوتي اين بانوي بزرگوار قرار دارد يكي از ذخائر مهم و ارزشمند تاريخى و هنرى ميهن اسلامى ما محسوب مى‌شود كه از اهميت ويژه‌اى برخوردار بوده و در ايام تعطيلات نوروزي ميزبان گردشگران است.

به گزارش خبرنگار مهر، موزه آستانه مقدسه يكى از قديمى ترين موزه‌هاي كشور به شمار مي‌رود كه در آبان ماه سال 1314 شمسى در محوطه داخلى حرم مطهر و محل فعلى مسجد شهيد مطهرى تأسيس شد. فعاليت اين موزه تا حدود دى ماه سال 1353 ادامه يافت و از آن تاريخ تا سال 1361 به دلايل متعدد (از جمله لزوم گسترش فضاى جانبى موزه و احداث ساختمان فعلى) فعاليت موزه متوقف شد.

ساختمان كنونى موزه كه در ميدان آستانه واقع است، بعد از پيروزى انقلاب اسلامى در فروردين ماه سال 1361 احداث شد كه ابتدا با مساحتى حدود 500 متر مربع فعاليت داشت ولى در سال 1371 در زمان توليت آيت‌الله مسعودى خميني زيرزمين موزه راه اندازى شد كه مجموعاً ساخت آن به يك هزار متر مربع افزايش يافت.

فضاى فعلى موزه جوابگوى نياز نيست و به همين دليل در طرح جامع توسعه حرم مطهر، پيشنهاد تأسيس موزه‌اى بزرگ در چندين طبقه و همراه با امكانات و تجهيزات لازم ارائه شده است.

مجموعه آثار موزه شامل بخش‌هاى متنوعى از جمله بخش قرآن‌هاى خطى از قرن دوم تا دوره معاصر، مسكوكات ادوار اسلامى و پيش از اسلام، تابلوهاى نقاشى و شمايل مينياتورى، آثار چوبى خاتم كارى، آثار چوبى منبت كارى، ظروف سفالينه متعلق به هزاره اول و دوم قبل از ميلاد مسيح و ادوار اسلامى، ظروف چينى و شيشه‌اى و...، كاشى‌هاى زرين فام با طرح‌ها و نقوش و كتيبه‌هاى زيبا مربوط به قرون ششم تا هشتم هجرى قمرى، آثار حجارى و سنگ‌هاى تزئينى، لوازم فلزى با تزئينات قلمزنى، قاليچه‌هاى دستباف ابريشمى دوره صفوى و قاجار و پارچه‌هاى دستباف است.

گنجينه قرآن‌هاى خطى موزه

اين بخش به لحاظ تعداد آثار و برخوردارى از شيوه‌هاى ممتاز هنر كتاب آرايى مانند تذهيب، تجليد، خوشنويسى اهميت بسيار زيادى دارد. برخى از قرآن‌هاى موزه در قرون آغازين حيات اسلام يعنى در قرن دوم و سوم همزمان با حكومت خلفاى عباسى كتابت شده و برخى نيز در ساير ادوار اسلامى، مصادف با دوره حكومت آل بويه، سلجوقيان، ايلخانيان تيموريان، صفويان و قاجاريه كتابت شده است.

قديمى‌ترين قرآن موزه در سال 198 هجرى قمرى نوشته شده و در آغاز آن نام مامون خليفه عباسى مشهود است. بعضى از قرآن‌ها بر روى پوست و برخى ديگر بر روى پارچه و ساير قرآن‌ها بر روى انواع كاغذ نوشته شده است.

مصاحف موزه عمدتاً به خط كوفى، ثلث، نسخ، محقق و ريحان است كه برخى از آنها از آغاز تا انتها به يك شيوه از خط خوشنويسى و برخى ديگر به شكل توامان نويسى كتابت شده است. بيشتر آيات قرآن با مركب مشكى و برخى ديگر نيز با آب طلا و رنگ لاجورد تحرير شده است. بخشى از قرآن‌هاى موزه داراى ترجمه فارسى است كه در بعضى از آنها همزمان با كتابت متن آيات، نگارش ترجمه نيز به دنبال آن انجام پذيرفته ولى در برخى از نسخه‌ها پس از سپرى شدن مدت زمانى طولانى ترجمه فارسى به خط نسخ يا نستعليق بر آن افزوده شده كه تنوع سبك ترجمه در دوره‌ها و قرون مختلف كه بيانگر سير تاريخى تحول زبان و ادب پارسى است از نكات حائز اهميت در قرآن‌هاى مترجم است.

در اين بخش آثار ارزشمندى از خطاطان ادوار اسلامى همچون احمد نيريزى، فيض‌الله لاهورى، شمس الدين عبدالله دوست، محمد بن سليمان الهروى و على نقى بن محمد كبير ربانى موجود است.

بيشتر صفحات قرآنها با بهره‌گيرى از هنر زيبا و ظريف و پركار تذهيب مزّين شده و با استفاده از نقوش زيباى گل و بوته اسليمى، ترنج، سر ترنج، لچك ترنج، شمسه و شرفه، جدول كشى و كمند زرين، زنجيره و به كمك انواع رنگ‌ها مانند لاجورد، شنجرف و طلا به شيوه‌اى بسيار زيبا و دل انگيز آراسته شده است.

قرآن‌هاي موزه عمدتاً داراى انواع جلدهاى زيبا شامل جلد چرمى ساده، چرمى سوخت ضربى، سوخت معرق، جلد طلا كوب، جلد روغنى (لاكى) با تزئينات گل و مرغ و گل و بوته و همچنين برخى قرآن‌ها داراى جلد طلاپوش با سرطبل است.

مسكوكات

مجموعه مسكوكات موزه آستانه مقدسه قم از ديگر بخش‌هاى مهم آثار موزه را تشكيل مى‌دهد كه از لحاظ جنس، طرح و نقش و دوره تاريخى حائز اهميت است.

مسكوكات موزه از نظر جنس به سه دسته طلا، نقره و مس و از نقطه نظر تاريخى به سه دوره تاريخى اشكاني و ساساني، عرب ساساني و ادوار اسلامي است كه در دوره نخست برخى از سكه‌هاى نقره موجود در دوره حاكميت سلسله اشكانى و ساسانى ضرب شده اند كه روى اين سكه‌ها تصوير نقش برجسته و نيمرخ فرمانروا با نگاه به سمت چپ و بر پشت سكه نيز نقش آتشدان زرتشتى با شعله‌هايى كه از ميان آن متصاعد مى‌شود و غالباً نيز با دو نگهبان آتش ـ آذربد ـ ايستاده بر دو جانب آن مشهود است.

در سكه‌هاى موسوم به عرب ساسانى كه در سال‌هاى 30 تا 80 هجرى قمرى رواج داشته در نگاه نخست شبيه سكه‌اى متعلق به اواخر دوره ساسانى با چهره پادشاه و آتشدان است اما ويژگى شاخص در اين سلسله مسكوكات دعا يا عبارت دينى عربى است كه در حاشيه روى سكه ضرب خورده و بيشتر از همه عبارت الحاقى «بسم الله» و «لله الحمد» است كه اين امر توسط حكام مسلمان در آغاز حاكميت اسلام صورت مى‌گرفت و مجدداً سكه را نشر مى‌كردند.

در بخش سكه‌هاى ادوار اسلامى سكه‌هاى متعدد از جنس طلا و نقره متعلق به زمان حكومت خلفاى اموى و عباسى وجود دارد كه نام حاكم و سال ضرب و محل ضرب به خط كوفى روى سكه مشهود است. سكه‌هاى اموى عمدتاً در شهرهاى دمشق و واسط، ضرب شده و سكه‌هاى دوره عباسى نيز در شهرهاى عباسيه، كوفه، بغداد، رى، نهاوند، اصفهان، ضرب شده است.

بخش ديگر سكه‌هاى ادوار اسلامى متعلق به دوران حكومت سلجوقيان، ايلخانان و امراي مظفرى، آل جلاير، تيمورى، صفويه و قاجارى است.

اين بخش از سكه‌ها نيز عمدتاً در ضرابخانه‌هاى جرجان، نيشابور، بغداد، دامغان، رشت، فومن، تبريز، سمرقند، سارى، هرات، اصفهان، و... ضرب شده‌اند.

تعداد قابل توجهى از سكه‌هاى موجود كه از جنس نقره است در ضرابخانه دارالايمان قم ضرب شده‌اند.

نقاشي

در موزه آستانه مقدسه قم مجموعه متنوعى از تابلوهاى نقاشى مينياتور و رنگ و روغن مربوط به دوره قاجار و صفويه نگهدارى مى‌شود كه هر يك از جهاتى حائز اهميت هستند.

تابلوهاى موجود شامل سه بخش مي‌شود. بخش اعظم تابلوهاى نقاشى موزه، شامل تابلوهاى ـ شمايل ـ ائمه معصومين(ع)بوده كه عمدتا مربوط به دوره قاجار است و اين بخش نيز خود شامل دو قسم است كه قسم اول تابلوهاى مينياتورى و قسم دوم تابلوهاى رنگ و روغن در ابعاد بزرگ و مختلف و متنوع است.

بخش دوم شامل تابلوهاى رنگ و روغن است كه پشت شيشه كار شده و شامل تصاويرى از سلاطين دوره صفوى، قاجار و زنديه است.

بخش سوم نيز تابلوهاى رنگ و روغن تصاوير سلاطين قاجار است كه بر روى بوم و در ابعاد تقريبى 2×1.5 متر كار شده است.

نقاشى روى قاب آينه، نقاشى روى رحل قرآن، نقاشى روى قلمدان، نقاشي‌هاى مينايى روى ظروف فلزى، ادوات رزمى، ادوات تزئينى مانند مدال‌هاى مرصع و همچنين نقاشى گل و بوته مينايى روى در طلاپوش از ديگر نمونه‌هاي آثار نقاشي موزه آستانه به شمار مي‌رود.

منبت كارى

نمونه‌هاى متعددى از آثار منبت كارى ادوار اسلامى در موزه آستانه مقدسه حضرت معصومه (س) نگهدارى مي‌شود كه برخى از آنها شامل درهاى چوبى منبت كارى مربوط به دوره صفوى است كه در حواشى آن آياتى از قرآن مجيد به چشم مى‌خورد.

همچنين رحل منبت كارى دوره صفوى داراى نقوش گياهى و حيوانى، رحل منبت كارى دوره صفوى داراى نقوش انسانى و رحل منبت كارى و مشبك كارى دوره صفوى كه توسط اعتماد الدوله وزير شاه صفى وقف شده از ديگر نمونه‌هاي منبت كاري است.

خاتم كارى

نمونه‌هايى از آثار نفيس خاتم كارى در موزه آستانه مقدسه قم نگهدارى مى‌شود كه برخى از آنها شامل درب خاتم كارى بسيار نفيس مربوط به دوره قاجارى كه در زمان ناصر الدين شاه قاجار و در دوران صدرات ميرزا تقى خان امير كبير براى مقبره محمد شاه قاجار ساخته شده و درب خاتم كارى دوره قاجارى داراى كتيبه هايى حاوى اشعار معروف محتشم كاشانى در توصيف واقعه كربلا به خط نستعليق كه از جنس استخوان طراحى و اجرا شده، است.

رحل‌هاى قرآن در ابعاد مختلف و با طرح‌ها و نقوش بسيار زيبا، صندوق بزرگ خاتم كارى مربوط به مقبره شاه صفى صفوى و قاب آينه‌هاى خاتم كارى در اندازه‌هاى مختلف از ديگر نمونه‌هاي نفيس خاتم كاري است.

سفالگرى

ظروف سفالينه موزه قم از نظر قدمت به دو بخش كلى شامل سفالينه‌هاى مربوط به هزاره اول و دوم پيش از ميلاد مسيح و سفالينه‌هاى ادوار مختلف اسلامى تقسيم مي‌شوند.

سفالينه‌هاى دوره پيش از ميلاد بيشتر فاقد لعاب بوده و برخى از آنها داراى نقوش ساده گياهى است. اما سفالينه‌هاى دوران اسلامى عمدتاً داراى لعاب زرين فام، فيروزه‌اى و لاجورد مى‌باشند و تعدادى از آنها نيز داراى كتيبه هستند. همچنين در تزئينات اين ظروف از تكنيك نقش كنده و نقش افزوده و نقش قالبى استفاده شده است و بيشتر آنها داراى نقوش گياهى، اسليمى، خطوط پراكنده هستند.

از نظر شكل ظاهرى سفالينه‌هاى موزه به شكل بشقاب، كاسه، كوزه، آبخورى، پيه سوز، گلدان و غيره بوده و مربوط به مناطق باستانى سيلك كاشان، رى، جرجان، نيشابور، خوروين قزوين هستند.

شيشه‌گرى

مجموعه متنوعى از ظروف شيشه‌اى ادوار مختلف اسلامى در موزه قم نگهدارى مى‌شود كه به معرفى برخى از آنها مى‌پردازيم.
پياله شيشه‌اى به رنگ لاجوردى، ساخت رى و جرجان به قطر تقريبى 10 سانتى متر و ارتفاع چهار سانتى متر متعلق به قرن چهارم و پنجم، دوره ديلميان از جمله اين آثار است.

همچنين صراحى، بطرى و شيشه‌اى با نقوش شطرنجى قالبى به رنگ سبز تيره، بدنه شلجمى با گردن لوله‌اى بلند به ارتفاع حدود 23 سانتى متر، ساخت رى در قرن چهارم و پنجم، دوره ديلميان و ظروف دارو، روغندان و شيشه‌اى به رنگ سبز كم رنگ، بدنه شلجمى و گردن كوتاه با ارتفاع حدود 7.5 سانتى متر، قطر دهانه 2.5 سانتى متر ساخت قرن چهارم و پنجم هجرى از ديگر ظروف شيشه‌اي اين موزه را تشكيل مي‌دهند.

بطرى شيشه اى به رنگ مايل به سبز، داراى لوله كوتاه با دهانه كوچك محدب شلجمى به قطر داخلى 2 سانتى متر با قطر بطرى 10 سانتى متر يكي ديگر از ظروف شيشه‌اي است كه بدنه استوانه‌اى با پايه مقعر دارد و متعلق به قرن پنجم و ششم هجرى قمرى است.

برخى ديگر از اقسام ظروف شيشه‌اى موجود در موزه هر چند از قدمت كمترى برخوردارند اما از نظر شكل ظاهرى و نوع طرح و رنگ بسيار زيبا و جالب توجه هستند كه عبارتند از مجموعه لوسترهاى شيشه‌اى و بلورين داراى طرح‌ها و رنگ‌هاى مختلف، گلدان‌هاى بلور مرصع قاجارى، كاسه‌ها و پياله بلور بارفتن و اُپالين، انواع چراغ‌هاى نفتي در رنگ‌هاى آبى و صورتى و با لاله‌هاى شيشه‌اى الوان و گلاب پاش‌هاى بلورين مرصع هستند.

كاشيكاري

كاشي‌هاى موزه قم از نظر قدمت، نفاست، ابعاد، كثرت نقوش و تزئينات و تنوع كتيبه‌هاى موجود روى آن بسيار حائز اهميت و جالب توجه هستند.

از نظر قدمت، بيشتر كاشي‌ها مربوط به دوره سلجوقى و ايلخانى (قرن ششم و هفتم و هشتم) بوده كه بخش قابل توجهى از آن در كارخانه سيد ركن الدين در كاشان ساخته شده است.

بخش زياد كاشي‌هاى موزه را كاشي‌هاى ستاره‌اى يا كوكبى و چليپا، خشت كاشى و كاشى‌هاى معرق و كتيبه‌اى تشكيل مى‌دهد.
كاشي‌هاى كوكبى يا ستاره‌اى عمدتا داراى تزئينات زرين فام بوده و همچنين تعداد زيادى از آنها داراى نقوش برجسته زيباى گياهى شامل گل و بوته اسليمى هستند.

كتيبه‌هاى موجود بر روى كاشي‌ها به سه دسته تقسيم مى‌شوند كه يكي از آنها شامل آيات و سوره‌هاي قرآنى، احاديث و روايات ائمه معصومين (ع) و ابياتى از شعراى پارسى گوى ايرانى از جمله حكيم ابوالقاسم فردوسى است.

كاشى‌هاى خشتى قسمت ديگرى از كاشي‌هاى موزه قم را تشكيل مى‌دهد كه بيشتر داراى كتيبه‌هايى با حروف برجسته شامل سوره‌هاي قرآنى به ويژه سوره ياسين با تزئينات زرين فام و نقوش گياهى است. در اين قسمت هر كاشى شامل يك يا چند كلمه برجسته بوده كه مجموعه متعددى از آنها عبارات يك آيه و يا يك سوره را تشكيل مى‌دهد.

از نظر زيبايى و نفاست و ابعاد، يكى از زيباترين و نفيس‌ترين كاشي‌هاى موجود، كاشى‌هاى مرقد على بن جعفر است كه به شكل يك مستطيل بزرگ با ابعاد كلى 156×206 سانتيمتر كه شامل شش قطعه كوچكتر به ابعاد 78×70 سانتيمتر است و مربوط به اوايل قرن هشتم يا دوره ايلخانى بوده كه داراى كتيبه‌هايى به خط ثلث برجسته است.

آثار حجارى (سنگ‌تراشى)

هنر حجارى و سنگ‌تراشى يكى از رشته‌هاى مهم هنرى است كه در كشور ما از سابقه‌اى بس كهن برخوردار است و در جاى جاى ميهن اسلامى نمونه‌هاى متنوع و بسيار زيبايى از آثار حجارى را مى‌توان مشاهده كرد.

در موزه آستانه مقدسه قم نيز تعداد قابل توجهى از آثار حجارى وجود دارد كه بخش عمده آن شامل سنگ قبر شخصيت‌ها و حكام دوره قاجارى است، كه از جمله آنها مى‌توان به سنگ قبر فتحعلي‌شاه قاجار، محمدشاه قاجار، قهرمان ميرزا فرزند عباس ميرزا، سنگ قبر مهد عليا مادر ناصرالدين شاه، شعاع السلطنه پسر مظفرالدين شاه قاجار و يكى ديگر از رجال قاجار بنام ميرزا محمدخان اشاره كرد، چون مدفن افراد فوق داخل حرم مطهر قرار دارد صرفا براي ارج نهادن به مقام هنر و هنرمند سختكوش ايرانى، آثار مذكور به موزه انتقال يافته است.

همچنين يك سنگ آب كشكولى دوره قاجارى و قطعات بزرگ و متعدد سنگ مرمر ازاره با نقوش گياهى متعلق به دوره صفوى از ديگر آثار حجارى موزه آستانه مقدسه قم به شمار مى رود.

آنچه به برخى از اين آثار اهميت خاصى بخشيده وجود آيات شريفه قرآنى، اسماء الهى و جملات و عبارات دينى و اسلامى است كه جلوه آن را صد چندان كرده است.

كار حجارى اين آثار به همت هنرمندانى همچون سيدحسين و محمدعلى اصفهانى، محمدحسين حجارباشى، محمدعلى و ميرزا على اكبر طهرانى به انجام رسيده است.

همچنين خطاطى و خوشنويسى يكى از اين آثار توسط جناب ميرزا غلامرضا از خوشنويسان مشهور دوره قاجارى صورت پذيرفته است.

سنگهاى قيمتى

بخش عمده سنگ‌هاى قيمتى موزه را مجموعه سنگ‌هاى عقيق و دُر و يشم تشكيل مى‌دهد كه از نظر شكل ظاهرى به شكل مربع، مستطيل، بيضى، دايره و چندضلعى است.

بيشتر عقيق‌ها داراى انواع كتيبه به خط نستعليق بوده و كتيبه‌ها داراى مضامين قرآنى و ادعيه و اسماءالله است و از نظر قدمت نيز عمدتا مربوط به دوره صفوى و قاجارى است.

تعدادى ديگر از آثار موزه را مدال‌هاى نفيس تشكيل مى‌دهد كه بخش مركزى آنها داراى نقاشى مينياتورى است و حواشى آن با طلا و سنگ‌هاى قيمتى تزئين شده است.

گردنبند (سينه ريز) طلايى احمدشاهى، با نقش برجسته طاووس زرين، به همراه سكه‌هاى آويز اشرفى از ديگر آثار نفيس اين بخش است.

همچنين ادوات رزمى دوره قاجارى از قبيل شمشير فولادى داراى تزئينات طلاكوبى و داراى غلاف مزين به سنگ‌هاى قيمتى و نقوش مينايى، تبر طلاكوب و ميناكارى، قمه فولادى دسته استخوانى با غلاف بسيار زيبا با نقوش سراسرى مينايى با نوك زمرّدنشان، همچنين سپر و كلاهخود با تزئينات ياقوت و زمرد و طلاكوبى، قنديل بسيار زيباى دوره قاجارى از جنس طلا كه با قطعات ريز و متعدد ياقوت و زمرد ترصيع شده و قنديل طلاى قاجارى با تزئينات ميناكارى از جمله مهمترين آثار جواهرنشان موزه قم محسوب مى‌شوند.

فلزكارى

در موزه آستانه مقدسه قم نمونه‌هاى متنوعى از آثار فلزكارى ادوار مختلف اسلامى وجود دارد كه برخى از آنها عبارتند از پيه سوز مفرغ پيش از اسلام، شمعدان‌هاى برنجى دوره سلجوقى، بخور سوزها و شمعدان مشبك دوره صفوى، چراغ روغنى برنجى و طوق‌هاى فولادى مشبك دوره صفوى، ادوات جنگى مرصع از قبيل سپر و شمشيرهاى جواهر نشان، كلاه‌خود وزره فولادى دوره قاجارى، قنديل‌هاى زيباى زرين و مينايى دوره قاجارى و... است.

همچنين درهاى قديمى انتقالى از حرم مطهر با روكش سراسرى طلا و نقره كه داراى تزئينات قلمزنى بسيار زيبا است از ديگر آثار بخش فلزكارى موزه آستانه مقدسه قم به شمار مى‌رود.

آثار دستباف (قاليبافى)

در مجموعه آثار دستباف موزه قم قالي‌ها و قاليچه‌هاى ابريشمى از جلوه خاصى برخوردار هستند. عمده اين قالى‌ها مربوط به دوره صفوى و قاجارى است كه از نظر ظرافت بافت و كيفيت طرح و نقشه و رنگ از ارزش هنرى والايى برخوردار است و برخى از آنها جزو شاهكار هنر قالى بافى به شمار مى‌آيد.

بيشتر قالى‌ها و قاليچه‌ها داراى نقوش گل و بوته اسليمى، شمسه، ترنج، لچك ترنج، سر ترنج و كتيبه‌هاى قرآنى است.

تعدادى از قاليچه‌هاى ابريشمى دوره صفوى داراى ضخامتى بين يك تا دو ميليمتر است كه بيانگر منت‌هاى ظرافت در بافت اين آثار نفيس است. برخى از فرش‌هاى موزه قم تار و پود آن از كُرك بافته شده و داراى كتيبه قرآنى است.

قديمى ترين و بزرگ‌ترين فرش موزه، فرش ابريشمى متعلق به دوره شاه عباس ثانى صفوى است كه به شكل دو نيم دايره و مساحت هر يك حدود 30 مترمربع است و ضخامت آن حدود 2 ميليمتر بوده و از نفايس بسيار ارزشمند محسوب مى‌شود.

آثار دستباف (پارچه بافى)

پارچه‌هاى دستباف موزه آستانه مقدسه قم داراى تنوع خاصى هستند كه از آن جمله مى‌توان به پارچه‌هاى ابريشمى، گلابتون، پارچه‌هاى كتان، مخمل، ماهوت، شال، ترمه اشاره كرد.

اين پارچه‌ها با استفاده از شيوه‌هاى مختلف سوزن دوزى از قبيل نقره دوز، يراق دوزى، پته دوزى، تكه دوزى، شمسه دوزى، مليله دوزى، قلابدوزى و... تزئين شده‌اند.

بيشتر پارچه‌ها داراى نقوش گياهى مانند گل و بوته اسليمى، بته جقه، انواع گل و مرغ، نقش ترنج، لچك ترنج، سر ترنج بوده كه با استفاده از انواع نخ به ويژه الياف نازك نقره و طلا نقش‌هاى بسيار زيبا خلق شده‌اند.

برخى پارچه نيز داراى نقوش انسانى و برخى ديگر داراى نقوش حيوانى مانند سيمرغ و اژدها هستند.

تعدادى از پارچه‌هاى ابريشمى دوره صفوى نيز زمينه اصلى آن با كتيبه‌هاى حاوى آيات و سوره‌هاى كوتاه قرآنى از جمله سوره مباركه "نصر" بافته شده است.

نمونه‌اى ديگر از پارچه‌هاى دستباف موزه قم، پرده يا پارچه ويژه روى ضريح حضرت معصومه (س) است كه داراى كتيبه‌هاى بسيار زيبايى به خط نستعليق با مضامين شعر در مدح آن حضرت بوده كه به شيوه سوزن دوزى اجرا شده و حواشى آن به شيوه قلاب دوزى به زيبايى هر چه تمام‌تر تزئين شده است و محل بافت ان اصفهان و متعلق به دوره قاجارى است.

برخى پارچه‌هاى ابريشمى با نقوش انسانى متعلق به دوره صفوى و برخى ديگر متعلق به دوره قاجارى است.

تكه‌اى از پرده خانه كعبه كه آياتى از سوره مباركه حج به خط ثلث برجسته به شيوه ده يك دوزى روى آن اجرا شده از ديگر آثار ارزشمند مجموعه پارچه‌هاى نفيس موزه قم به شمار مى‌رود.

بازديد سالانه 100 هزار نفر

با توجه به عشق و ارادت فوق العاده‌اى كه مردم كشورمان نسبت به خاندان عصمت و طهارت به ويژه بارگاه كريمه اهل بيت حضرت فاطمه معصومه(س) دارند، همواره هداياى ارزشمندى را به مرقد نورانى اين بانوى بزرگوار تقديم كرده‌اند كه خوشبختانه در چند ساله اخير روندى رو به رشد داشته و در اين ارتباط بيش از ده‌ها قلم اشياى نفيس شامل قرآن‌هاى خطى، مسكوكات ادوار اسلامى، تابلوهاى نقاشى، ظروف سفالينه، آثار دستباف و ساير آثار هنرى به موزه اهدا شده است.

همچنين به علت موقعيت مكانى و همجوارى با حرم مطهر، استقبال قابل توجهى وجود دارد كه به طور متوسط سالانه يكصد هزار نفر از موزه بازديد مى‌كنند.

در چند ساله اخير تعداد زيادى سكه‌هاى ارزشمند ادوار اسلامى شامل چهار آلبوم و تعدادى تابلوهاى خط و نقاشى و... يك عدد در خاتم كارى بسيار نفيس و همچنين تعدادى سنگ قبر رجال و سلاطين دوره قاجارى كه از نظر هنر حجارى بسيار نفيس و ارزشمند بودند، از اماكن و بيوتات وابسته به حرم مطهر جمع آورى و به موزه انتقال داده شدند.

در سطح بين المللى نيز همكارى‌هايى بين موزه آستانه مقدسه قم و مركز بين المللى موزه‌ها (سازمان ايكوم) وجود داشته و دارد. همچنين ضمن هماهنگى‌هاى لازم با نهادهاى ذي‌ربط به ويژه سازمان ايرانگردى و جهانگردى، برنامه بازديد از موزه براى جهانگردانى كه وارد قم مى‌شوند پيش بينى شده كه همه ساله علاقه مندان زيادى از كشورهاى اروپايى و آسيايى و.. از موزه بازديد مى‌كنند.

موزه آستانه مقدسه همه روزه به جز دوشنبه‌ها و ايام وفات ائمه(ع) معصومين از ساعت هشت الى 14 ميزبان علاقمندان است.

© 2003 Mehr News Agency .

پنجشنبه|ا|3|ا|فروردين|ا|1391

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 494]