چطور ستون فقرات كار مي‌كند؟

واضح آرشیو وب فارسی:باشگاه خبرنگاران جوان: چطور ستون فقرات كار مي‌كند؟
بيش از 30 استخوان كه مهره ناميده مي‌شوند،‌ روي هم قرار دارند و با يكديگر ستون فقرات را مي‌سازند.

به گزارش سروس علمي، پزشكي باشگاه خبرنگاران؛ اين مهره‌ها به چهار بخش تقسيم مي‌شوند: هشت مهره گردن (از C1 تا C7)،‌دوازده مهره‌ سينه‌اي يا بخش بالايي پشتي (T1 تا T12) و پنج مهره كمري (از L1 تا L5) تقسيم مي‌‌شوند و بالاخره استخوان‌هاي ساكروم و كوكسيكس كه متصل به هم در انتهاي ستون فقرات قرار دارند.مهره‌ها با رباط‌ها،‌تاندون‌ها و عضلات به هم متصل مي‌شوند.

كمردرد هنگامي رخ مي‌دهد كه براي مثال فردي چيزي سنگين را بلند مي‌‌كند، و باعث يكي از اين عضلات يا ليگامان‌ها تحت كشش، فشار، رگ به رگ‌شدگي يا گرفتگي عضلات در يكي از اين عضلات يا ليگامان‌ها در پشت قرار گيرند.ميان مهره‌هايي بالشتك‌هاي گرد، اسفنجي از غضروف وجود دارد كه ديسك ناميده مي‌شوند و ماند يك جاذب ضربه عمل مي‌كنند.

تحليل رفتن ديسك‌ها يا وارد آمدن فشار بيش از حد مي‌توان باعث جابه‌جايي و بيرون زدن ديسك بين‌مهره‌اي شود، و با ايجاد فشار بر ريشه‌هاي عصبي به ايجاد در بينجامد. هنگامي چنين اتفاقي رخ دهد، اين عارضه را لغزيدگي، بيرون‌زدگي، فتق يا پارگي ديسك مي‌گويند، اين عارضه حاكي باعث عارضه دائمي عصبي مي‌شود.

طناب نخاعي كه درون ستون فقرات قرار دارد، به بخش‌هايي مشابه تقسيم مي‌شود:
- نخاع گردني.
- نخاع سينه‌اي.
- نخاع كمري.
- نخاع خاجي.
- نخاع دنبالچه.

طناب نخاعي همچنين داراي ريشه‌هاي عصبي و ريشه‌چه‌هايي است كه زوائدي شاخه‌مانند ايجاد مي‌كنند كه در طول ريشه پشتي نخاع، سلول‌هاي گره ريشه پشتي قرار دارند كه در انتقال پيام‌هاي درد از طناب نخاعي به مغز نقش مهمي دارند. ايجاد جراحت، آسيب يا ضربه وارد آمدن در اينجا باعث ايجاد درد مي‌شود.

*نگاهي نزديك‌تر به بخش‌هاي ستون فقرات

ستون فقرات گردني، يا گردن، از 7 مهره تشكيل شده است. ستون فقرات گردني در حالت طبيعي به راحتي از به طرفين و بالا و پايين حركت مي‌كنند. در بخش گردني ستون فقرات دو مهره منحصر به فرد قرار دارد. مهره اطلس و مهر آكسيس. اين مهره‌ها به طور خاص براي ايجاد توانايي چنين چرخشي سازگاري پيدا كرده‌اند.

ستون فقرات سينه‌اي يا "بخش مياني پشت"، شامل 12 مهره است و در زير بخش گردني ستون فقرات قرار دارند. دنده‌هاي شما در ميانه پشت به اين مهره‌ها متصل مي‌شوند.

ستون مهره‌هاي كمري "بخش پاييني پشت" شامل پنج مهره (در اغلب موارد؛ در برخي موارد ممكن است مهره ششم هم در بخش كمري ستون فقرات وجود داشته باشد). ستون فقرات كمري در زير بخش سينه‌اي قرار دارد. بخش پاييني پشت مقدار زيادي از وزن بدن را تحمل مي‌كند و به همين خاطر افراد به خصوص به كمردرد آسيب‌پذير هستند.

*ستون فقرات چگونه كار مي‌كند؟

ستون فقرات شما حمايت ساختاري را براي بدن شما فراهم مي‌كند و از طناب نخاعي محافظت مي‌كند. ستون فقرات از 24 قطعه استخواني به نام "مهره‌ها" تشكيل شده است كه بر روي يكديگر قرار گرفته‌اند. پزشكان ستون فقرات را به پنج ناحيه تقسيم مي‌كنند:

ستون فقرات گردني (7 مهره).
ستون فقرات سينه‌اي (12 مهره).
ستون فقرات كمري (5 مهره).
ساكروم (استخوان خاجي كه در واقع از پنج مهره چسبيده به يكديگر تشكيل شده است).
كوكسيكس (استخوان دنبالچه كه در واقع از چهار مهره چسبيده به يكديگر تشكيل شده است).

ستون فقرات تواناي انجام حركات پيچيده‌اي را دارد. بين هر دو مهره يك بالشتك اسفنجي قرار دارد كه ضربات ايجاد شده هنگام راه رفتن، دويدن و حركت كردن را جذب مي‌كند كه به آن ديسك بين‌مهره‌اي مي‌گويند.

رباط‌هايي مهره‌‌‌ها و ديسك‌هاي بين‌مهره‌اي را كنار هم نگه مي‌دارند و تاندون‌ها عضلات را به ستون مهره‌ها متصل مي‌كنند. هنگامي كه عضلات شما منقبض مي‌شوند تا ستون فقرات
شما را حركت دهند، با توجه كشساني و انعطاف‌پذيري رباط‌هاي اطراف، ستون فقرات مي‌تواند خم شود و بچرخد.

ستون فقرات طناب نخاعي را در برمي‌گيرد و از آن محافظت مي‌كند. نخاع عصب اصلي است كه پيام‌هاي عصبي را بين مغز و بقيه بدن منتقل مي‌كند.

در ستون فقرات طبيعي، مهره‌ها به صورت يك قوس ملايم s شكل قرار دارند، به طوري كه بخش گردني ستون فقرات كمي به سوي داخل قوس دارد، بخش سينه‌اي اندكي به سمت بيرون قوس دارد، و بخش كمري ستون فقرات به داخل قوس بر مي‌دارد.

با اينكه بيشتر كمردردهاي علتي عضلاني دارند، ممجموعه‌اي از مشكلات مي‌تواند از چهارچوب استخواني آنها منشا بگيرد. براي مثال لغزش يا فتق ديسك‌ها كه مي‌تواند كاملا دردناك باشد.

هنگام سلامت استخوان‌هاي ستون فقرات محكم و متراكم هستند. مانند همه استخوان‌ها،‌مهره‌ها قدرت خود را به طور عمده از دو ماده معدني مهم- كلسيم و فسفات مي‌گيرند. هنگامي كمبود اين مواد معدني در بدن و جود داشته باشد، يا به علت سبك زندگي بي‌تحرك (فعاليت‌هاي تحميل‌كننده وزن در واقع به حفظ استحكام استخوان كمك مي‌كنند) يا بيماري مانند پوكي استخوان وجود دارد، استخوان ساختار و استحكامش را از دست مي‌دهد. مهره‌ها به جز در مواردي كه استخوان‌ها به اين ترتيب ضعيف شده‌ باشند يا به علت حادثه يا سقوط آسيب ديده باشند، به آساني نمي‌شكنند يا دچار فرسودگي نمي‌شوند.

بخش‌هاي مختلف ستون فقرات كه از گردن تا لگن امتداد پيدا مي‌كنند، با يكديگر كار مي‌كنند تا حمايت و پايداري لازم براي تحمل بيشتر وزن بخش فوقاني بدن را فراهم كنند. هر يكي از مهره‌ها داراي منفذي است كه تونلي را براي طناب نخاعي تشكيل مي‌دهد،‌ بنابراين طناب نخاعي را در مسيرش از پايين تا مغز حمايت مي‌كند.

اما ستون فقرات تنها يك لوله محافظتي نيست. ستون فقرات در عين حاليكه محافظت و حمايت از نخاع را فراهم مي‌كند،‌ طراحي‌اش به صورتي است كه به شما امكان مي‌دهيد، خم شويد،‌ بچرخيد، و همچنين بخش بالايي تنه تان را به هر طرفي بچرخانيد. اين خود استخوان‌ها نيستند كه خم مي‌شوند يا مي‌چرخند: انعطاف‌پذيري ستون فقرات ناشي از ساختارهايي است كه بين استخوان‌ها قرار دارند، كه شامل رويه‌هاي مفصلي و ديسك‌هاي بين‌مهره‌اي است.

*ديسك‌هاي بين‌مهره‌اي

ديسك بين‌مهره‌اي ميان استخوان‌هاي ستون فقرات قرار دارند،‌و فضايي براي رشته‌هاي عصبي براي بيرون آمدن از طناب نخاعي و رفتن به بخش‌هاي ديگر بدن فراهم مي‌كنند. اين ديسك‌ها از حلقه سفت بيروني متشكل از ماده فيبري لاستيكي كه همان غضروف است، تشكيل شده‌اند: اگر شما ديسك را به صورت افقي ببريد، مانند آن به نظر مي‌رسد كه پيازي را از وسط آن بريده باشيد. در مركز اين حلقه‌هاي بافت فيبروالاستيك مايع ضخيم وجود دارد كه قوامي ژله‌اي دارد.

اين حلقه‌ها به همراه مركز ژله‌مانندشان بيشتر ضربه‌ها را كه در حين راه رفتن، دويدن، پرش و حتي نشستن ممكن است روي ستون فقرات وارد آيد،‌ جذب مي‌كنند. هر بار كه شما به جلو و عقب خم مي‌شويد يا مي‌چرخيد،‌ تغييري در فشار در ناحيه محتوي مايع ژله‌اي ديسك ايجاد مي‌شود. اين تغيير فشار در مقادير متوسط در واقع براي ديسك‌ها خوب است. اما در درازمدت، خم شدن بيش از حد به جلو، در حاليكه كمر گرد است و پاها در حالت مستقيم قرار دارند- مي‌توانند به اين حلقه‌ها كه مايع را درون خود نگه مي‌دارند، آسيب وارد كنند.

متاسفانه اين حركت خم شدن يكي از كارهايي است كه بسياري از مردم به طور مكرر در طول يك روز معمول براي رساندن دست به اشيا يا بلند كردن آنها انجام مي‌دهند. حتي نشستن نادرست با صورت قوزكرده مي‌تواند ديسك‌ها را در معرض آسيب احتمالي قرار دهد.

اين آسيب در ديسك در حلقه بيروني در مركز ديسك نزديك مايع رخ مي‌دهد،‌و بعد به سوي بيروني‌ترين لايه ديسك ادامه پيدا مي‌كند. اين عارضه را اغلب لغزيدگي ديسك مي‌گويند،‌ اما در واقع ديسك بين دو مهره لغزش پيدا نمي‌كند. در واقع مايع درون ديسك شروع به بيرون زدن از ميان حلقه‌ها مي‌كند. وقتي اين عارضه به نقطه‌اي پيشرفت كند كه تنها چند حلقه باقي مانده باشد كه مايع درون ديسك را نگهداشته باشد، به آن بيرون‌زدگي ديسك مي‌گويند. اين حلقه‌ها مي‌توانند بر روي طناب نخاعي يا اعصاب خروجي از نخاع فشار بياورند. اگر همه حلقه‌ها پاره شوند،‌ ديسك پاره‌شده يا فتق پيدا كرده است.

برخي از افراد ممكن است دچار عارضه‌اي به نام بيماري تحليل‌برنده ديسك شوند. اين عارضه معمولا در طول سال‌هاي بسيار به آرامي پيشرفت مي‌كند. در اين فرآيند، يك يا تعداد بيشتري از ديسك‌ها خشك و غيرقابل‌انعطاف مي‌شوند، توانايي خود د جذب بارها و ضرباتي را كه در حين حركات بر آنها وارد مي‌‌شود، از دست مي‌دهند. سن هم بر ديسك‌هاي
ستون فقرات اثر مي‌گذارد. در 2 سالگي اين ديسك‌ها از 70 درصد آب تشكيل شده‌اند، اما با افزايش سن ديسك‌ها به طورطبيعي محتواي آب‌شان را از دست مي‌دهند.

اگر ديسك تحليل برود، خشك شود، بيرون بزند يا پاره شود،‌ ارتفاع آن كاهش پيدا مي‌كند. اين امر باعث مي‌شود مهره‌ها به هم نزديك‌تر شوند،‌ بنابراين رويه‌هاي مفصلي در هنگام حركت ضربه بسيار بيشتري را تحمل مي‌كنند. و در نتيجه آنها هم دچار فرسودگي زودرس مي‌شوند. كاهش ارتفاع ديسك همچنين شكاف ميان استخوان‌ها را كه از آن اعصاب بيرون مي‌آيند، باريك‌تر مي‌كند. اين باريك شدن ممكن است به روي عصب فشار بياورد و باعث ايجاد درد شود.

تمام عارضه‌هايي كه بر روي ديسك‌هاي بين‌مهره‌اي ستون فقرات اثر مي‌گذارند،‌ممكن است در مراحل بعدي بسيار دردناك و ناتوان‌كننده شوند. اين بيماري‌ها ممكن است با كار روزانه،‌ ورزش و بازي، و كاركرد جنسي فرد تداخل كند./ح

سه|ا|شنبه|ا|16|ا|اسفند|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: باشگاه خبرنگاران جوان]

[مشاهده در: www.yjc.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 999]