تا باشگاه هسته ای

واضح آرشیو وب فارسی:تکناز:
یکم- کشف انرژی اتمی
کشف انرزی هسته ای یکی از مهمترین و اثر گذارترین کشفیات بشر در طول تاریخ است. در سال 1927 میلادی ، « آلبرت انیشتن » با طرح فرمولی ثابت نمود که « اگر اتم شکافته شود ، انرژی عظیمی ایجاد می شود.» دوشیوه بنیادی برای آزادسازی یک اتم وجود دارد: در روش «شکافت هسته ای» هسته اتم را با یک «نوترون» به دو جزء کوچک تر تقسیم می شود. نظیر اقدامی که در مورد ایزوتوپ های اورانیوم (یعنی اورانیوم 235 و 233) انجام می شود. و در روش دوم که به «همجوشی هسته ای » مشهور است ؛ با استفاده از دو اتم کوچک تر که معمولا هیدروزه یا ایزوتوپ های هیدروژن (مانند دو تریوم و ترتیوم ) هستند ، یک اتم بزرگ تر مثل هلیوم یا ایزوتوپ های آن را تشکیل می شود. این فرایند در خورشید برای تولید انرزی به کار می رود.[1]
علی رغم اهمیت این کشف از همان آغاز سوء استفاده قدرت های جهان از آن نگرانی عمیقی را در سطح جهان پدید آورد ؛ با فاصله اندکی آمریكایی ها برای نخستین بار به طور كاملاً سری در صحرای “نوادا” انفجار هسته ای را آزمایش كردند. در جنگ جهانی دوم هم هواپیمای ده تنی دبلیو به خلبانی سرگرد “كنراد” بمبی را كه نام آن “Litell boy” بود در هیروشیمای ژاپن منفجر كردند كه این بمب در 8 متری زمین منفجر شد و 120 هزار نفر را جزغاله كرد.

دوم- پیشینه انرژی اتمی در ایران
سال 1335، مجلس شورای ملی وقت، ایجاد «مركز اتمی دانشگاه تهران» را تصویب كرد و در آذرماه 1344، راكتور پنج مگاواتی آموزشی و تحقیقاتی ایران، كه از آمریكا خریداری شده بود آماده فعالیت شد.و در سال 1345، در مركز تحقیقات هسته ای امیرآباد تهران به كار گرفته شد و تاكنون نیز فعالیتش ادامه دارد.[2]
این راكتور به طور منظم مورد بررسی آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار دارد و از مواردی كه 93 درصد آن اورانیوم غنی شده است استفاده می كند. سال 1352 سازمان انرژی اتمی تشكیل شد و سریعاً برای احداث مجتمع های قدرت هسته ای وارد مذاكره شد. حكومت شاه قراردادهای ده سالة قابل تمدید جهت تهیة سوخت هسته ای با کشورهای آلمان ، فرانسه و آمریکا امضاء كرد.[3] قرار بود نیروگاه اتمی در بوشهر توسط وزارت تحقیقات و صنعت آلمان غربی به عنوان نخستین نیروگاه اتمی ایران‏در سال 1358 راه اندازی شود و پس از آن كار ساخت دیگر نیروگاه‏ها آغاز گردد. متعاقب این قرارداد، آمریكا بعد از مذاكراتی كه در 22 مرداد سال 1356 صورت گرفت، قرار شد: نیروگاه‏هایی در ایران احداث كند و هشت راكتور اتمی به رژیم شاه بفروشد و در 15 مهر 1356، فرانسه نیز اعلام كرد كه قرار است دو نیروگاه اتمی در ایران تأسیس كند و راكتورهایی را نیز به ایران بفروشد.[4]
با پیروزی انقلاب اسلامی، به دلیل مخالفت غربی‏ها با انقلاب اسلامی، این روند متوقف گردید و حتی در دوران جنگ، بخشی از امكانات احداث شده توسط فرانسوی‏ها، بمباران شد. پس از آن مذاكراتی با ژاپن صورت گرفت؛ اما ژاپنی‏ها هم تحت فشار غرب پاپس كشیدند. نهایتاً روس‏ها همكاری هسته‏ای با ایران را پذیرفتند.
تلاش های صورت گرفته در سال های 1364 تا 1376 موجب گردید، ایران بتواند از طریق دلالان خارجی به نقشه‏هایی كه در ساخت دستگاه‏های سانتریفوژ كاربرد دارند دسترسی پیدا كند. در این دوره، ایران توانست نقشه‏های مربوط به راكتور آب سنگین را هم به دست آورد. [5]
از سال 1376 تا سال 1380 با ساخت وسایل مورد نیاز در داخل و وارد كردن برخی از قطعات از خارج، جمهوری اسلامی ایران موفق به انجام آزمایش‏های مربوطه در محیط آزمایشگاهی شد. پس از موفقیت آزمایش‏ها در مقیاس آزمایشگاهی، از سال 80 به بعد این دانش به سایت‏های‏هسته‏ای از جمله سایت نطنز كه از چندین سال قبل احداث آن شروع شده بود، منتقل گردید. در همین دوران، ایران به دانش غنی سازی اورانیوم از طریق لیزر نیز دست یافت و در محیط آزمایشگاهی، فعالیت‏هایی را انجام داد و كار احداث راكتور آب سنگین نیز در اراك آغاز گردید.با دسترسی به چنین توانمندی، یعنی دستیابی به فناوری هسته‏ای[6] این دانش، عملیاتی نیز گردید و ایران توانست فرآیند غنی‏سازی و چرخه سوخت اتمی را اجرایی كند. این پیروزی شگفت با اتكا به دانشمندان ایرانی در چندین نقطه از كشور دنبال شد:
1. استخراج اورانیوم از معادن در ساغند یزد؛
2. تبدیل سنگ اورانیوم به كیك زرد یا كنسانتره اورانیوم در اردكان یزد؛
3. تبدیل كیك زرد از طریق فرآوری اورانیوم به سه گاز در اصفهان:
الف- گاز هگزا فلوراید اورانیوم معروف به UF6؛
ب- گاز تترافلوراید اورانیوم معروف به UF4؛
ج- اكسید اورانیوم معروف به UO2.
با استفاده از این سه نوع گاز در دستگاه‏های سانتریفوژ در سایت نطنز كه آخرین مرحله چرخه سوخت است، طی فرآیندی با جداسازی اتم‏های سنگین، غنی سازی صورت می‏گیرد.قابل ذكر است، درصد غنی سازی، متناسب با نوع كاربرد انجام می‏گیرد. بدین گونه كه غنی سازی 3- 4% برای سوخت نیروگاه‏های اتمی و برای بمب اتم، غنی سازی بالای 90% باید انجام گیرد.[7]

سوم- غنی سازی چیست؟
غنی سازی در دانش هسته ایی یعنی تولید اورانیومی که دارای درصد بالایی از ایزوتوپ U۲۳۵ باشد. اورانیوم مورد استفاده در راکتورهای اتمی باید به حدی غنی شود که حاوی ۲ تا ۳ درصد اورانیوم ۲۳۵ باشد، در حالی که اورانیومی که در ساخت بمب اتمی بکار میرود حداقل باید حاوی ۹۰ درصد اورانیوم ۲۳۵ باشد.برای به دست آوردن اورانیوم غنی شده به دستگاههای احتیاج داریم که "سانتریفوژ" نام دارد.
سانتریفوژ دستگاهی استوانه ایی شکل است که با سرعت بسیار زیاد حول محور خود می چرخد. هنگامی که گاز هگزا فلوئورید اورانیوم به داخل این سیلندر تزریق شود نیروی گریز از مرکز ناشی از چرخش آن باعث می شود که مولکولهای سبکتری که حاوی اورانیوم ۲۳۵ است در مرکز سیلندر متمرکز شوند و مولکولهای سنگینتری که حاوی اورانیوم ۲۳۸ هستند در پایین سیلندر انباشته شوند .اورانیوم ۲۳۵ غنی شده ای که از این طریق بدست می آید سپس به داخل سانتریفوژ دیگری دمیده میشود تا درجه خلوص آن باز هم بالاتر رود. این عمل بارها و بارها توسط سانتریفوژهای متعددی که بطور سری به یکدیگر متصل میشوند تکرار میشود تا جایی که اورانیوم ۲۳۵ با درصد خلوص موردنیاز بدست آید. آنچه که پس از جدا سازی اورانیوم ۲۳۵ باقی میماند به نام اورانیوم خالی یا فقیر شده شناخته می شود که اساسا از اورانیوم ۲۳۸ تشکیل یافته است. اورانیوم خالی فلز بسیار سنگینی است که اندکی خاصیت رادیو اکتیویته دارد و در ساخت گلوله های توپ ضد زره پوش و اجزای برخی جنگ افزار ها کاربرد دارد. این فرایند در ایران در کارخانه نطنز انجام می شود.[8]

چهارم – موفقیت های هسته ای ایران
عملکرد كارخانه نطنز
كارخانه نطنز از دو بخش شامل كارخانه آزمایشگاهی غنی سازی اورانیوم و كارخانه صنعتی غنی سازی اورانیوم تشكیل شده است. در كارخانه آزمایشگاهی مطابق گزارش های آژانس بین المللی انرژی اتمی، شش مجموعه 164 تایی از ماشین سانتریفیوژ در نظر گرفته شده است. برای ایجاد كارخانه صنعتی غنی سازی اورانیوم باید 54 هزار ماشین سانتریفیوژ وجود داشته باشد در مهرماه 1382 بر اساس توافقنامه سعدآباد، تهران متعهد شد كه غنی سازی اورانیوم را به حالت تعلیق در بیاورد، و علیرغم این كه بیش از 100ماشین سانتریفیوژ در نطنز وجود داشت ولی صرفا 10 ماشین سانتریفیوژ به هم متصل و روی آنها تست انجام و اورانیوم تا 2/1درصد غنی شده بود.اما ایران در اسفند سال 1384 اعلام كرد كه فرآیند تحقیق و توسعه هسته ای را در نطنز آغاز خواهد كرد.این فرایند در نطنز دو مرحله دارد. مرحله اول نصب ماشین های سانتریفیوژ جدید در نطنز برای این كه تعداد ماشین های سانتریفیوژ آماده به كار در نطنز به 164 برسد و مرحله دوم تست این ماشین ها یعنی انجام عملیات غنی سازی با استفاده از تزریق گاز هگزافلوراید اورانیوم است.ایران هم اکنون توانسته است یك مجموعه 164 تایی از ماشین های سانتریفیوژ را به هم متصل و با تزریق گاز روی آنها تست انجام دهد و اورانیوم را تا مقدار 8/4 درصد برای تهیه سوخت نیروگاه های آب سبك غنی كند. برای تبدیل نطنز به یك موقعیت صنعتی، صرفا به عملیاتی به نام «باز تولید» reproduction احتیاج داریم كه مجموعه های 164 تایی سانتریفیوژ را باز تولید كرده و كنار هم بگذاریم تا تعداد آنها به بیش از 50 هزار تا برسد و یك كارخانه صنعتی داشته باشیم.[9]
دستیابی کشورمان به چرخه کامل سوخت هسته ای حکایت از آن دارد که ایران توانسته است از مرحله استخراج سنگ اورانیوم، تبدیل سنگ به کیک زرد، تبدیل کیک زرد به هگزافلوراید اورانیوم یا همان UF6، انجام عملیاتی غنی سازی روی UF6 و خالی کردن فلئور آن و تهیه اکسید اورانیوم غنی شده، تبدیل اکسید اورانیوم غنی شده به قرص هایی با عرض هشت دهم و طول یک سانتیمتر که این قرص در درون غلاف زیرکنیوم قرار می گیرد و میله های سوخت را تشکیل می دهد با موفقیت به پایان رساند. و با موفقیت چشم گیری و علی رغم تحریمها و محدودیت های بین المللی به جمع اعضای باشگاه هسته ای جهان پیوست و در غنی سازی در جایگاه دهم یا یازدهم قرار گرفت. علاوه بر بومی بودن تمامی مراحل غنی سازی دستگاه های سانتریفیوژ توسط متخصصان کشورمان ساخته می شوند؛ این سانتریفیوژهای حدودا یک متر و هشتاد سانتیمتر ارتفاع دارد و از 200 قطعه تشکیل شده که 94 قطعه آن بسیار حساس و دارای تکنولوژی بالایی است. [10]

پنجم- اهداف جمهوری اسلامی ایران از دستیابی به تکنولوژی هسته ای:
این انرژی دارای کاربردهای فراوانی است که به دو بخش استفاده صلح جویانه و نظامی تقسیم می شود:
الف. استفاده صلح جویانه
جمهوری اسلامی ایران در طول سالیان اخیر همواره تاکید بر استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای داشته است و كاربردهای صلح آمیز، انگیزه اصلی طرح تجهیز هسته ای کشورمان می باشد که عبارتند از:
1- تحصیل توانمندی های مورد نیاز در عرصه های گوناگون بین المللی به شكل مدرن آن.
2- ورود به صنعت چرخة سوخت هسته ای (مجموعه حلقه هایی از دست یابی به سنگ و تبدیل آن به قرص اورانیوم را شامل می شود) كه اكنون ایران رسماً به این گروه دعوت شده است.
3- استفاده از كاربردهای غیرنظامی انرژی هسته ای در عرصه های مختلف و مورد نیاز طبیعی كشور از قبیل :
1-3. كاربرد انرژی اتمی در تولید برق.
2-3. كاربرد انرژی هسته ای در بخش صنایع.
3-3. كاربرد در بخش صنایع غذایی و كشاورزی.
4-3. كاربرد تكنیك های هسته ای در مدیریت منابع آب.
5-3. كاربرد انرژی هسته ای در بخش پزشكی و بهداشتی.
6 -3 . كاربرد در بخش دامپزشكی و دامپروری.[11]
ب- کاربرد نظامی
بدترین و خطرناک ترین نوع استفاده از این انرزی كاربردهای نظامی آن است كه به دلیل قدرت تخریبی بسیار بالا خسارت های غیرقابل تصور مختلفی را برای بشریت و طبیعت به وجود می آورد؛ انفجاریک بمب اتمی سبب تولید یک موج گرمای بسیار شدید ، تولید موج انفجار فوق العاده قوی ، ایجاد انواع مختلف تابش های خطرنک و تولید ابری از ذرات و غبارهای رادیو اکتیو و قطعات بمب که به مرور مجددا فرو می ریزد و... می شود.[12] نمونه بارز آن بكارگیری این سلاح مخرب توسط دولت آمریكا در شهرهای هیروشیما و ناكازاكی ژاپن در خلال جنگ جهانی دوم است كه قربانیان فراوانی را به همراه داشت و هنوز هم بسیاری از آثار این عمل غیرانسانی در آن جامعه مشهور و ملموس است.
جمهوری اسلامی ایران علیرغم مسابقه تسلیحاتی کشورهای بزرگ و برخی کشورهای منطقه در تولید و تکثیر این سلاح در جهت تهدید دیگر کشورها و عنصر بازدارندگی ؛ با توجه به خسارات و پیامدهای غیر انسانی آن از یک سو وهمچنین ممنوعیت استفاده از سلاح های کشتار جمعی در اسلام[13] و فتوای صریح مقام معظم رهبری در حرمت آن ، از ابتدای شکل گیری خود تا کنون ضمن پیوستن به کنوانسیون ها و قراردادهاى منع تولید و تکثیر سلاححهای کشتارجمعی و هسته ای همواره بر کنترل و عاری سازی تمامی کشور ها از انواع سلاح های کشتار جمعی تاکید داشته و در موقعیت های متعدد آن را پیگیری نموده است.و حتى در سخت‏ترین شرایط، مانند بمباران شیمیایى شهرهاى كشور توسط رژیم عراق، تعهد خود را مبنى بر عدم استفاده از این سلاح‏ها، به اثبات رسانده است.

ششم- جمهوری اسلامی ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی
1. ساختار آژانس بین‏المللی انرژی اتمی
آژانس بین المللی انرژی در سال 1975 آغاز به كار نمود كه از لحاظ ساختاری یك سازمان بین المللی مستقل است كه تحت هدایت عالیه سازمان ملل متحد قرار دارد و در چارچوب نظام ملل متحد فعالیت می‏كند.هدف عمده آژانس، ترویج و توسعه كاربردهای انرژی اتمی در برقراری صلح، بهداشت و رفاه در سراسر جهان، از طریق وضع استانداردهای ایمنی هسته‏ای و زیست محیطی و كنترل آنها، ارائه خدمات فناوری هسته‏ای و مبادله اطلاعات علمی و فنی در زمینه انرژی هسته‏ای است. آژانس بین المللی انرژی اتمی، تنها سازمان تخصصی بین المللی ای است كه مسقیماً به مجمع عمومی و در مواردی به شورای امنیت و شورای اقتصادی و اجتماعی ملل متحد گزارش می‏دهد. امروزه تعداد كشورهای عضو آژانس بالغ بر 140 كشور و مقر آن در وین اتریش است.
2. قواعد حقوقی ناظر بر عملكرد آژانس
1-2. اساسنامه آژانس؛
2-2. معاهده منع گسترش سلاح های هسته‏ای؛
معاهده منع گسترش سلاح های هسته‏ای در 1968 به تصویب رسید و از 1970 به اجرا درآمد. از آنجا كه این معاهده برای مدت 25 سال منعقد شده بود، لذا در 1995 برای مدت نامحدود تمدیدگردید. 186 كشور عضو این معاهده هستند.
3-2. موافقت نامه پادمان میان آژانس و كشورهای عضو آژانس؛
طبق ماده 12 اساسنامه آژانس، هر یك از كشورهای عضو باید به منظور انجام تدابیر پادمانی از سوی این آژانس، موافقت نامه پادمان را با آژانس امضا نمایند. این موافقت نامه كه جنبه نمونه دارد، مشتمل بر 98 ماده است. در این زمینه، موافقت نامه‏های بازرسی، ادواری و محدود آژانس پیش بینی شده‏است.
4-2. پروتكل الحاقی به موافقت نامه 2+93، مصوب سپتامبر 1997 توسط شورای حكام آژانس است. این پروتكل نیز همچون موافقت نامه پادمان، یك موافقت نامه نمونه می‏باشد كه مشتمل بر 18 ماده و دو ضمیمه مفصل است. این پروتكل میان هر یك از كشورهایی كه آمادگی پذیرش مقررات پروتكل را دارند و آژانس منعقد می‏شود. مرجع تصویب پروتكل از سوی آژانس، شورای حكام و امضا و اجرای آن با دبیركل آژانس است.تاكنون 80 كشور، از جمله كشورهای عضو اتحادیه اروپا و هر پنج قدرت هسته‏ای دارای حق وتو و نیز ژاپن و كره شمالی، پروتكل را امضا كرده‏اند. البته برخی از آنها، از جمله ایالات متحده آمریكا، آن را با اعمال حق شرط پذیرفته است.[14]
3. پروتكل الحاقی 2+93
پس از كشف برنامه هسته‏ای مخفی عراق به دنبال جنگ خلیج فارس -بحران كویت- و فعالیت‏های هسته‏ای مشكوك كره شمالی، تقویت پادمان‏های هسته‏ای آژانس بین‏المللی انرژی اتمی مورد توجه قرار گرفت. این مسئله سبب شد كه آمریكا و گروه غرب با استفاده از این بهانه به فكر تجدید نظر جدی در مكانیسم نظارتی و پادمان هسته‏ای آژانس و NPT بیفتند و در نتیجه ضرورت اصلاح و تقویت نظارت بر فعالیت‏های هسته‏ای دولت‏های فاقد سلاح هسته‏ای را مطرح سازند. استدلال كشورهای مذكور این بود كه رژیم نظارتی NPT گرچه در نظارت بر فعالیت‏های اظهار شده عراق مؤثر بوده، ولی در كشف فعالیت‏های اظهار نشده این كشور موفق نبوده است. و لذا سیستم‏های نظارتی باید تقویت و اصلاح شود. بر این اساس شورای حكام آژانس در دسامبر 1993 بررسی برنامه‏ای را تحت عنوان 2+93 به منظور تهیه پیشنهادی در خصوص تقویت مؤثر سیستم نظارتی در مدت دو سال آغاز كرد كه این برنامه به همین دلیل 2+93 نامیده شد.در ژوئن 1995 دبیرخانه آژانس، سند 2+93 را به شورای حكام آژانس تقدیم كرد. در آن سند اقدامات متعددی به منظور تقویت سیستم نظارتی NPT تشریح شده بود كه شامل تأسیسات و فعالیت‏های اظهار شده و اظهار نشده می‏گردید. این سند شامل دو بخش بود: بخش نخست در برگیرنده اقداماتی بود كه از دید دبیرخانه آژانس می‏توانست مطابق موافقتنامه‏های آژانس با كشورهای عضو غیرهسته‏ای تحت سند INFICIRC/153 فوراً اجرا شود. بخش دوم نیز در برگیرنده اقداماتی بود كه دبیرخانه بر اساس تصویب مقام حقوقی صلاحیت دار پیشنهاد كرده بود. نهایتاً با توجه به ارائه این سند توسط دبیرخانه شورای حكام آژانس در سال 1996 با تأسیس كمیته‏ای، مسئولیت تدوین مقررات بخش دوم سند 2+93 را به آن واگذار كرد. این كمیته نیز پیش نویس 2+93 را پس از برگزاری چندین نشست تهیه و در 15 مه 1997 به تصویب شورای حكام آژانس رساند. از این رو سند 2+93 تحت عنوان«پروتكل تقویت كارآمدی سیستم نظارتی آژانس بر فعالیت‏های هسته‏ای» مورد تصویب قرار گرفت.پروتكل 2+93 برای كشورهای عضوی طراحی شده است كه موافقتنامه بازرسی و نظارت را با آژانس امضا كرده‏اند. این پروتكل دارای یك مقدمه، 18 ماده و دو ضمیمه است. بر طبق ماده 1 پروتكل 2+93، در صورت بروز هرگونه تعارض بین مفاد موافقتنامه بازرسی153 و این پروتكل، مقررات پروتكل 2+93 اعمال خواهد شد.
4. وضعیت ایران در ارتباط با آژانس و پروتكل الحاقی
ایران یكی از قدیمی ترین كشورهایی است كه پیمان منع آزمایشات هسته ای (CTBT) را امضا كرد و كنوانسیون منع تولید و گسترش سلاح های هسته ای (NPT) را به رسمیت شناخته و به عضویت «آژانس بین المللی انرژی هسته ای» درآمد و نظارت مستقیم آژانس بین الملل انرژی هسته ای را بر فعالیت های خود پذیرفت. و آژانس بین الملل انرژی هسته ای طی چندین سال با بررسی دقیق فعالیت های ایران و تقویت كانون های نظارتی خود، بارها در گزارشات خود اعلام كرده است كه ایران به جز استفاده صلح آمیز از تكنولوژی هسته ای برنامه دیگری ندارد و هیچ مدرکی دال بر انحراف برنامه هسته ای ایران وجود ندارد.
اما با این حال موج جدید تبلیغات بر ضدّ فعّالیت های صلح‏آمیز هسته‏ای جمهوری اسلامی ایران و اقدامات آژانس بین‏المللی انرژی اتمی مطرح گردید كه نقطه شروع آن اوت 2002 توسط نمایندگان سازمان مجاهدین‏خلق – منافقین- بود كه مطالبی در مورد نیروگاه‏های نطنز و اراك بیان داشتند. پس از آن، شبكه خبری CNN عكس‏های ماهواره‏ای از تأسیسات نطنز و اراك را پخش و چنین وانمود كرد كه گویی این دو سایت هسته‏ای را كه به ادعای آنها برای ساخت سلاح اتمی ایجاد شده است، كشف‏كرده‏اند. آقای البرادعی در یک مصاحبه اظهار داشت كه آژانس از وجود تأسیسات مزبور اطّلاع كامل داشته و پخش تصاویر CNN برای آژانس خبر جدیدی تلّقی نمی‏شود. وی افزود: ما هدف از این تأسیسات را درك می‏كنیم و اعتقاد داریم تحت كنترل دقیق و و برای مصارف صلح جویانه هستند ولی در هر صورت باید به آنجا برویم و اطمینان حاصل كنیم كه آن تأسیسات تحت نظارت ‏نظام پادمان‏های آژانس قرار دارد. وی سپس به دعوت مقامات ایرانی برای بازدید از این تأسیسات اشاره كرد و گفت: موضوعی كه بر آن پافشاری خواهیم كرد، لزوم پیوستن ایران به پروتكل‏الحاقی است.مدیر كلّ آژانس بین المللی انرژی اتمی در بهمن ماه 1381 از ایران و تأسسات نطنز بازدید كرد. در ادامه البرادعی مأمور شد در اجلاس بعدی شورای حكّام -42ژوئن/ 26 خرداد- گزارش جامعی در مورد فعّالیت‏های هسته‏ای جمهوری اسلامی ایران تهیّه و ارائه كند. در همین زمان، آمریكا همه تلاش خود را برای ایجاد نوعی اجماع بین المللی بر ضدّ فعّالیت‏های صلح‏آمیز هسته‏ای جمهوری اسلامی ایران در زمان برگزاری اجلاس به عمل آورد.سرانجام مدیركل آژانس گزارش جامع خود را در مورد ایران در 18 ژوئن -28 خرداد- به شورای حكّام تسلیم كرد. که در آن هیچگونه تخلّف یا نقض تعهّد ایران را احراز نشده بود اما با کمال تعجب. مدیركل، در این گزارش در مورد عدم اظهار 1800 كیلوگرم اورانیوم طبیعی در 1991 را كه بر طبق قرارداد بازرسی ایران با آژانس، نیازی به اظهار آن نبوده است، بزرگ نمایی کرد و به نوعی برای پیوستن ایران به پروتكل 2+93 كه یك پروتكل داوطلبانه است نه اجباری، فشار آورد. و شورای حكّام از ایران خواست كه سریعاً و بی قید و شرط پروتكل الحاقی را امضا و اجرا كند. از آن پس آمریكا تمامی تلاش خود را به منظور تصویب قطعنامه‏ای بر ضد ایران در شورای حكّام وارسال پرونده ایران به شورای امنیت به کار برد. تا اینکه بالاخره با فشارهای سیاسی آمریکا و متحدینش بر آژانس و اعضای آن پرونده ایران بدون کوچکترین دلیل قانونی به شورای امنیت گزارش و در دستور کار اعضای آن قرار گرفت.هم اكنون نیز آمریكا تمامی تلاش خود را جهت دستیابی به اجماع اعضائ شورای امنیت در مورد اتخاذ تحریم های بین المللی بر علیه ایران به كار گرفته است . هرجند با توجه به عملكرد كاملا شفاف و قانونی ایران از یك سو و همچنین ایستادگی جدی ایران بر حقوق قانونی خویش به نظر نمی رسد این تلاش ها نتیجه مطلوبی برای آمریكا به دنبال داشته باشد.

هفتم – راهبرد ایران در مقابله با موضوع هسته ای
مقام معظم رهبری در این زمینه می فرمایند: «جمهوری اسلامی و ملت ایران بر اساس منطق اسلام به دنبال بمب اتمی نبوده و نیستند اما استفاده از دانش و فناوری هسته ای را حق مسلم خود می دانند و دانشمندان پر توان ایران همراه با دولت و ملت به عنوان وظیفه ای ملی این هدف را دنبال خواهند كرد»

مسلما دستیابی به دانش و فناوری هسته ای و استفاده صلح آمیز از آن در زمینه های مختلف، حق مسلم مردم ایران می باشد. خصوصا با توجه به اینکه نظام جمهوری اسلامی از ابتدا تاکنون به شدت با تولید و تکثیر سلاح های کشتار جمعی مخالف بوده و مبانی اسلامی و انسانی آن به هیچ وجه چنین موضوعی را بر نمی تابد. در عمل نیز نظام اسلامی نهایت همکاری را با سازمان های نظارتی بین المللی داشته و دارد و صداقت و حسن نیت خویش را به کرات به اثبات رسانیده است. و هیچ گونه تخلفی از قوانین و مقررات بین المللی نداشته است از این رو دلیلی برای محروم نگاه داشتن ایران از این دانش و فن آوری مهم وجود ندارد. بر این اساس همانگونه که مقام معظم رهبری و سایر مسؤولین عالی رتبه نظام اعلام نموده اند اگر آژانس بین المللی بخواهد تحت تأثیر فشارهای آمریکا و اسرائیل مردم ایران را از این حق محروم نموده و از انجام تعهدات متقابل خویش در زمینه فراهم نمودن امکانات و زمینه های لازم جهت دستیابی هر چه سریعتر ایران به دانش و فن آوری مسالمت آمیز هسته ای، خودداری نماید، نظام اسلامی و مردم ایران به هیچ وجه چنین ظلمی را برنتابیده و در ادامه همکاری های خود با آژانس تجدید نظر خواهد کرد.
بر اساس استراتژی فوق راه كارهای منطقی ایران جهت حل و فصل بحران هسته‏ای ایجاد شده توسط آمریكا، عبارتند از:
1. دستیابی به چرخه كامل سوخت هسته ای و اعلام ورود ایران به جمع 8 كشور صاحب فناوری غنی سازی اورانیوم اتفاقی تاثیرگذار، در روند پرونده هسته ای كشورمان به شمار می رود.
2. به كارگیری قابلیت جنبش عدم تعهد در شورای حكام و خارج از آن. در این الگو ایران توانست در اقدامی دیپلماتیك -همانند مذاكره با اروپا- با جنبش عدم تعهد در موضوع مباحث‏هسته‏ای همگرایی ایجاد كند.
3. استفاده از قدرت دو كشور چین و روسیه، از طریق انجام مذاكرات دیپلماتیك -همانند مورد اروپا- هرچند ظاهراً این دو كشور بر اساس پیش فرض اولیه ما اقدام و همكاری ننموده‏اند.
4. مسئولان جمهوری اسلامی با توجه به ناكارآمدی تصمیم شورای امنیت، مبنی بر تحریم از مواضع حق طلبانه و همراه با دوراندیشی جمهوری اسلامی، عقب نشینی نكرده و به تعاملات بین المللی برای گشودن راه های بیشتر مذاكره و گفت وگو ادامه دهند، ضمن آن كه تأكید بر حفظ و ارتقای سطح وحدت ملی و پشتیبانی مردمی، اساسی ترین عامل قدرت و توان جمهوری اسلامی در كنترل این بحران خواهد بود كه باید همه دست اندركاران در صیانت و توسعه آن، بكوشند.
پی نوشت ها
1. سید عبد المجید اشکوری ، ایران اتمی ، قم : همای غدیر، 1383 .صص19-20 .
2 . محمدرضا كلا ن فر یبا یی ، هدف ایران از دست یابی به انرژی هسته ای چیست؟ ، حلقه پرسش و پاسخ.
3. هرمیداس باوند تاریخ هسته ای ایران، روزنامه شرق، 12/7/1383.
4. احمدرضا توحیدی٬ آژانس بین المللی انرژی اتمی، پروتكل الحاقی و وضعیت ایران٬ نشریه معارف ش31 ٬ آذر‏ماه 84 . و ر.ک :
مهدی علیخانی ، شاه و اتم ، چگونگی آغاز فعالیت های هسته ای ایران ، پایگاه خبری تحلیلی شریف نیوز.
5. دستگاه‏هاى سانتریفوژ، نقش اصلى را در غنى سازى اورانیوم دارند و رآكتور آب سنگین، تولید كننده پلوتونیوم است
6. یعنى توانایى تبدیل اورانیوم طبیعى از طریق شكافت اتم به اورانیوم غنى شده.
7. عبدالمجید اشكورى، ایران اتمى، گزارش از پرونه، تكنولوژى هسته‏اى ایران، هماى غدیر، 1383، صص 50 - 55.
8. در نطنز چه می گذرد ؟ ، خبرگزاری آفتاب ، 23/1/1385 .
9. همان .
10. رضا آقازاده ، جزییات پیشرفت هسته ای اخیر ایران ، خبرگزاری مهر.
11. جهت آشنایی تفصیل با كاربردهای صلح آمیز انرژی هسته ای ر.ك: كاظم قریب آبادی، «فناوری هسته ای نیازها و ضرورت ها».
12. عبدالمجید اشكورى، ایران اتمى، گزارش از پرونه، تكنولوژى هسته‏اى ایران، هماى غدیر، 1383، ص32 .
13. علیرضا محمدی ؛ سلاح میکروبی ...آری...نه؟ ، مجله پرسمان ، شماره 40 - دی ماه 1384 .
14. احمدرضا توحیدی٬ آژانس بین المللی انرژی اتمی، پروتكل الحاقی و وضعیت ایران٬ نشریه معارف ش31 ٬ آذر‏ماه 84 .
15. كیهان، 1/4/83 (سخنرانی مقام معظم رهبری در دیدار با دست اندركاران جهاد دانشگاهی). برگرفته از سایت پرسمان

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: تکناز]

[مشاهده در: www.taknaz.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 171]