آشنايي با علائم و تشخيص هاي افتراقي در مسموميتها

واضح آرشیو وب فارسی:باشگاه خبرنگاران جوان: آشنايي با علائم و تشخيص هاي افتراقي در مسموميتها
مسموميت ها از جمله موارد بهداشتي هستند كه در زمان مواجه با آنها بايد اطلاعات جامعي داشت كه در اين مطلب به برخي از آنها اشاره مي كنيم.

* در برخورد با مسموميت ها به نكات زير توجه كنيد :

۱- تحقيق كنيد كه چه ماده اي باعث مسموميت فرد شده .
۲- اگر نشانه هايي از سوختگي در اطراف دهان فرد مسموم مشاهده نموديد , به آهستگي يك ليوان آب يا شير به او بدهيد .
۳- مصدوم را در وضعيت ريكاوري قرار دهيد ( چه بيهوش باشد وچه هوشيار )
۴ –ظروفي كه ماده سمي در آن قرار دارد را براي بررسي همراه مصدوم به بيمارستان ببريد.

نشانه هاي عمومي وتشخيص هاي افتراقي در مسموميت ها:

۱) كاهش وزن:

در مسموميت مزمن با آرسنيك:ضعف وبيحالي،كمخوني،كاهش وزن،طعم فلزي در دهان،اختلالات گوارشي،اختلالات پوستي،نوارهاي سفيد رنگ در ديستال ناخن

دي نيتروفيل:كاهش وزن،اختلالات كليوي يا كبدي،كاتاراكت،آگرانولوسيتوز

سرب:درد،كوفتگي،افتادگي مچ دست وپا،كاهش وزن، اختلال رشد

جيوه:اختلالاتCNS ،كليه وريه،كاهش وزن در نوع مزمن

۲)ضعف وبيحالي:

* سرب وآرسنيك

بوتوليسم:اختلال گوارشي،فلج حركتي قرينه ودو طرفه پايين رونده،فلج بولبار (دوبيني،ديسفاژي،اختلال تكلم)،نارسايي تنفسي

ديورتيك هاي تيازيدي:علايم دهيدراتاسيون،هيپوكالمي(ضعف،كرامپ عضلاني، آريتمي)،تشنج(نادر وثانويه به هيپوناترمي)،تهوع،استفراغ،اسهال، آلكالوز متابوليك،هيپر گليسمي(ناشايع)

* جيوه

تركيبات نيتريت:بر حسب ميزان اسيدوز ودرصد متهموگلوبينمي(علايمي نظير هيپوتانسيونريا، ضعف وبيحالي، سردرد، تهوع،استفراغ،خواب آلودگي

ارگانوفسفات:اثرات موسكاريني(تعريق،اشك ريزش،بي اختياري ادرار ومدفوع،برادي كاردي،هيپوتانسيون، تاري ديد وميوزيس)،اثرات نيكوتيني(فاسيكولاسيون وكرامپ عضلاني، ضعف وبيحالي، فلج شل، كاهش يا فقدان رفلكسها،تاكي كاردي وهيپوتانسيون)

نيكوتين: اول اثرات موسكاريني وسپس اثرات نيكوتيني

نئوستيگمين،سوكسينيل كولين، تاليوم،تركيبات كلردار هم موجب ضعف وبيحالي ميشوند.

۳) ترمور ولرز:

بخار مس،اكسيدهاي فلزي، تئوفيلين،آنتي سايكوتيك ها(فنوتيازين)،ليتيم،كوكائين،داروهاي پايين اورنده قند خون،MAOI

4) برادي پنه وهيپوونتيلاسون:

هرماده هي كه موجب تضعيف CNS بشوداز جملهاتانول،كلونيدين، مواد مخدرشبه ترياك، (عارضه ديررس : باربيتوراتها،مارگزيدگي، سيانيد،منوكسيد كربن نيز ميباشد)

۵) تاكي پنه، هيپر پنه،يا هيپر ونتيلاسيون:

آمفتامين،آتروپين،باربيتوراتها، منوكسيدكربنف تئوفيلين، سيانيد،كوكائين
۶)برادي كاردي: آنتي كولين استرازها(قيزوستيگمين، نئوستيگمين، حشره كشهاي ارگانوفسفره) :در مراحل اوليه اثرات موسكاريني ودر مسموميتهاي شديد هثرات نيكوتيني دارد.بتا بلوكر،كانال كلسيم بلوكرها، داروهاي كولينرژيك(پيلوكارپين،كاربامول،قارچهاي سمي،نيكوتين)،كلونيدين،داروهاي ديژيتال،مواد مخدر، رزرپين، سيانيد

۷) تاكي كاردي:

آنتي كولينرژيكها،آمفتامين، داروهاي پائين آورنده قند خون، سمپاتوميمتيكها(آدرنالين،نوراپي نفرين،افدرين،فنيل افرين)،تئوفيلين،هورمونهاي تيروئيد(تيروكسينولوتيروكسين)،MAOI

8) تب:

آنتي سايكوتيك،آمفتامين، آرسنيك، آنتي كولينرژيسك،ضد افسردگيهاي حلقوي، سزب، تئوفيلين، آنتي هيستامين، سمپاتوميمتيك

نكته:كليه مسموميتهاي كه موجب اسپاسم يا فاسيكولاسيون شديد ويا تشنج ميشوند ميتواند تب ايجاد كند.

* علائم ونشانه هاي پوستي وتشخيص هاي افتراقي:

۱)پوست گرم وخشك:آنتي كولينرژيكها(آنتي هيستامين ها، داروهاي ضد پاركينسون، آتروپين،فنوتيازين و…) اعصاب غدد عرق از نوع سمپاتيك بوده وكولينرژيك ميباشد وگيرنده هاي آن از نوع موسكاريني است لذا آن دسته از داروهائي كه خاصيت آنتي موسكاريني دارند موجب خشكي پوست وبرافروختگي وتب ميشوند.

۲)ايكتر:

ناشي از اختلال كبدي: استامينوفن، نفتالن، فنوتيازين،ديورتيكها، سولفاناميد، ايزونيازيدها، كلرپرومازين

ناشي از هموليز: نيتريت،نيترات، بنزن

۳)سيانوز مقاوم به اكسيژن: هر عامتي كه موجب متهموگلوبينمي وسولفوهموگلوبينمي شود نظير تركيبات نيترات ونيتريت،آنيلين، سولفات مس،ليدوكائين،متوكلوپراميد،نفتالن

۴)تعريق:آمفتامين،داروهاي كولينرژيكم، آنتي كولين استراز،كوكائين،تئوفيلين

۵)برافروختگي: آمفتامين،داروهاي كولينرژيك، سمپاتوميمتيك(آدرنالين،نوراپينفرين،افدرين و…)،كاربامازپين،نياسين،رزرپين

۶)پورپورا:وارفارين،نيش عنكبوت ومار

۷)خارش: عوارض داروئي،مواد مخدر،فني توئين، ريفامپسين

* علائم ونشانه هاي سروگردن وتشخيص هاي افتراقي:

۱)ميدريازيس:آنتي كولينرژيك، آمفتامين، سمپاتوميمتيك، باربيتوراتها، بوتوليسم، كاربامازپين، سيانيد،نيكوتين،و….

۲)ميوزيس:باربيتوراتها، آنتي كولين استرازها، كولينرژيك، موادمخدر شبه ترياك،كلونيدين، نيكوتين،فنوتيازين

۳)فتوفوبي:هر عاملي كه باعث ميدريازيس شود،عوامل محرك وسوزاننده، دود،جيوه

۴)سفتي گردن:كوكائين،فنوتيازين،استريكنين

علائم ونشانه هاي دستگاه تنفس وتشخيص هاي افتراقي:

۱)تنگي نفس:فيزوستيگمين،بتا بلوكر،منوكسيد كربن،نيتريت….

۲)تاكي پنه: هيپر پنه،برادي پنه

۳)برونكواسپاسم: پني سيلين،بتابلوكر،فيزوستيگمين،…

۴)تنفس كوسمال:مسموميت با هيدروكربن ،بريليم،…

۵)ادم ريه: آمفتامين،انسولين،بتابلوكر،متادون،…

* علائم ونشانه هاي سيستم قلب وعروق وتشخيص هاي افتراقي:

۱)درد قفسه سينه: گوانيتيدين، نيكوتين،…

۲)تپش قلب:نينتريت، نيتروگليسيرين،…

۳)هيپوتانسيون وضعيتي:اتانول، MAOI ،داروهاي آنتي سايكوتيك ،الفا بلوكر،متيل دوپا، بروموكريپتين، وازوديلاتور، ديورتيك ها،…

علائم ونشانه هاي دستگاه گوارش وتشخيص هاي افتراقي:

۱)تهوع واستفراغ: هرنوع مسموميت داروئي وصنعتي موجب تهوع واستفراغ ميشود.

۲)ديسفاژي وبلع دردناك:كليه موادسوزاننده ومخرب وعقرب گزيدگي،…

۳)درد شكمي: آنتي بيوتيك ،اريترومايسين، بتابلوكر، كوكائين، …

۴)اسهال: الكل، گليكول،نيكوتينف سيانيد، آنتي بيوتيك،ديژيتال، آرسنيك، بتا بلوكر،ويتامين D ،آهن،…

۵)يبوست: ديلتيازم، فنوتيازينآنتي هيستامين،تاليوم،بتا بلوكر،…

۶)گاستروانتريت هموراژيك:آرسنيك، اگزالات،…

علائم ونشانه هاي سيستم ادراري وتشخيص هاي افتراقي:

۱)نارسائي حاد كليه:

داروئي:ديلتيازم،استامينوفنريا، ديفن هيدرامين،پنيسيلامين، آمينوگليكوزيد،انالاپريل،اريترومايسين، فروسمايد، آسپرين،كاپتوپريل،كاربامازپين،تيازيد،وارفارين،…

نارسائي حاد كليه غير داروئي:بيسموت،اگزالات، آهن، فسفر، تاليوم،نفتالن،…

۲)هماچوري:آلوپورينول،دوكسوروبين، نفتالن، اسيد اسكوربيك، ايندومتاسين، سولفاناميد،سيكلوفسفامايد

۳)احتباس ادراري: آتروپين،ايزونيازيد،لوودوپا،باكلوفن،…

* علائم ونشانه هاي سيستم عصبي وتشخيص ها ي افتراقي:

۱)كاهش سطح هوشياري:ناركوتيك،استون،نيتريت، سايمتيدين، اگزالات،ديژيتال، آمفتامين، ليتيم، كاربامازپين،آنتي هيستامين

۲)كوماي ديررس:استامينوفن،منوكسيد كربن،متانول،…

۳)هذيان:الكل، كوكائين، فنوتيازين،آمفتامين،آرسنيك،تاليوم،…

۴)سردرد:اتانول،استون،آميل نيتريت، ليتيوم، ايزونيازيد،تاليوم، متوتروكسات، ديژيتال،سيانيد،…

۵)اسپاسم عضلاني: اتيلن گليكول، ضد افسردگي،آتروپين،فنوتيازين،…

درد عضلاني:تاليوم،تيازيد، سديم،…

* درمان هاي مسموميت:

جلوگيري از جذب مواد:بعد از گرفتن شرح حال ،معاينه دقيق وثبت آنها،اولين اقدام در مسموميتها جلوگيري از جذب دارو يا سم است.از آنجائيكه اكثر مسموميتها از طريق خوردن صورت ميگيرد لذا از طريق ايجاد استفراغ ولاواژ معده مواد خورده شده را تخليه وسپس با استفاده از نظير زغال فعال شده از جذب سموم از سطح دستگاه گوارش جلوگيري كرده ودر نهايت با تجويز داروي مسهل دفع آنها را از دستگاه گوارش سرعت بخشيد.

تخليه معده:در ۱تا ۲ ساعت اول بعد مسموميت از اهميت زيادي برخوردار است.به دليل اينكه بسياري از داروها وسموم بتعث تاخير تخليه معده به روده ميشوند(ساليسيلاتها، باربيتوراتها، ضدافسردگيها ي حلقوي، آنتي هيستامين،آنتي كولينرژيك،…)وبعضي داراي چرخه بعدي هستند ولذا لذا توصيه ميشود كه عمل تخليه معده حتي با گذشت ۱۲ ساعت از مسموميت نيز در تمامي بيماران صورت گيرد.(مگر اينكه كنترانديكاسيون خاصي وجود داشته باشد.)

* موارد منع تخليه معده:

۱)مسموميت با مواد سوزاننده قليايي يا اسيدي

۲)مسموميت با نفت

۳)تشنج

۴)كاهش هوشياري ويا كوما

۵)اختلالات آناتوميك

۶)اعمال جراحي بزرگ شكم

۷)اختلالات انعقادي

* روش هاي تخليه معده:

ايجاد استفراغ: ازاين روش زماني استفاده ميشود كه شستشوي معده به فوريت امكان پذير نباشد.ويا مقدار ماده خورده شده توكسيك نباشد. بهترين روش استفاده از شربت ايپكا است.شربت ايپكا:اين دارو جديدا از ليست داروهاي فارماكوپه ايران حذف شده.اين شربت با اثر بر روي مركز استفراغ در بصل النخاع وتحريك معده بعد از ۱۵-۳۰ دقيقه موجب استفراغ ميشود.وشايع ترين عارضه آن خواب آلودگي واسهال است.

موارد منع استفاده از ايپكا:هماتمز،اختلال انعقادي، كاهش سطح هوشياري، كاهش رفلكس gag و…

نكته:مصرف ايپكا در مسموميت با اتانول بي ارزش است زيرا الكل سريعا جذب ميشود.

در صورتيكه ماده خورده شده خاصيت ضد استفراغ داشته باشد(كلرپرومازين) تجويز ايپكا موثر نيست

در صورتيكه به شربت ايپكا دسترسي نداريد از روش زير استفاده كنيد:

۱ليوان آب+شير+آب ميوه به مسموم داده وبا انگشت يا آبسلانگ ناحيه حلق را تحريك ويا اينكه يك قاشق مربا خوري نمك طعام ويا نصف قاشق چايخوري پودر خردل را در يك ليوان آب حل نموده ويا يك ليوان نرمال سالن به بيمار بخورانيد وسپس رفلكس gag را تحريك كنيد.

آپومورفين:يك داروي استفراغ آور قوي است.اما به دليل نداشتن اثرات مضعف CNS ودستگاه تنفس امروزه ديگر به طور رايج از آن استفاده نميشود.

شستشوي معده: بهترين روش جهت تخليه معده بوده است. تنها موارد منع مصرف اختلالات انعقادي ومسموميت با مواد سوزاننده قليايي يا اسيدي است.

روش كار:يك NGT را انتخاب نموده وبعد از توضيح دادن به بيمار لوله را از طريق دهان يا بيني وارد معده كنيد وسپس بيمار را به پهلو خوابانده ووارد معده مينمائيم. بعد از گذاشتن لوله محلول شستشوي نرمال سالن را ۳۰۰ سي سي سه بار وارد معده ميكنيم وهر بار از معده خارج ميكنيم.

* جلوگيري از جذب مواد از مخاط روده:

زغال فعال شده يا شاربن:پودر يا زغال فعال شده شاربن را در محلول سالن نرمال حل نمودهو بعد از تخليه معده از اين دارو استفاده كرد.شاربن بعلت داشتن منافذ ريز ميتواند مواد را به صورت سطحي جذب كند.

مسهل: مسهل براي شاربن، سوربيتول است .

* مسموميتها وآنتي دوت آنها:

N -استيل سيستئين :در مسموميت با استامين.فن حداكثر ظرف يك ساعت پس از مسموميت به بيمار داده ميشود.

عوارض جانبي:استئوماتيت،تهوع،استفراغ

o كلريد آمونيم:آمفتامين واستريكنين

o آتروپين:در مسموميت با دارو ويا موادي كه موجب سندرم كولينرژيك ميشود.(كاربامات،حشره كشهاي ارگانوفسفره)

Calcium EDTA:

o يك ماده متصل شونده به فلزات بوده وجهت مسموميت با كادميوم،كروميك،كبالت،مس، روي، سرب ، اورانيوم مصرف ميشود.

o گلوكونات كلسيم:فرم خوراكي: جهت رسوب نمكهاي خورده شده فلوريد،منيزيم، اگزالات استفاده ميشود.

فرم تزريقي:در مسيموميت با مسددهاي كانال كلسيمو همچنين در هيپوكلسمي حاصل از مسموميتها واسپاسم حاصل از نيش رتيل استفاده ميشود.

فرم زير جلدي:در سوختگيهاي جلدي با اسيد فلوئيدريك جهت كنترل درد وپيشرفت نكروز استفاده ميشود

o آميل نيتريت ،نيتريت سديم، سديم تيوسولفات:در مسموميت با سيانيد

در هنگام استفاده از آميل نيتريت استنشاقي از اكسيژن ۱۰۰ در صد استفاده ميكنيم

عارضه اصلي نيتريت سديم:هيپوتانسيون

o دفروكسامين:در مسموميت با آهن ويا در مواردي كه غلظت سرمي آهن بيش از ۵۰۰ باشد.(قبل از تزريق بيمار دهيدراته باشد ودر صورت وجود آنوري يا اختلال كليوي منع مصرف دارد.)

o ديازپام: در مسموميت هايي كه موجب بروز تشنج يا بيقراري شديد شده وداروي اختصاصي ضد آن وجود نداشته باشد.(آمفتامين،سندرم قطع الكل، مواد مخدرو…)

o ديفن هيدرامين:در درمان علائم اكستراپيراميدال وديستوني حاصل از فنوتيازين و…

o اتانول:در مسموميت با متانول واتيلن گليكول (عارضه اتانول:هيپو گليسمي وسركوب CNS )

o گلوكاگون: در مسموميت با پروپرانولول وساير بتا بلوكرها وهيپو گليسمي (عارضه:تهوع واستفراغ)

o نالوكسان: در درمان دپرسيون تنفسي وCNSناشي از مواد مخدر وهيپوتانسيون مقاوم به درمان در مسموميت با كلونيدين

o فيزوستيگمين:در مسموميت با آنتي كولينرژيك(مصرف در آسم ،بيماريهاي قلبي –عروقي وانسداد روده ممنوع است.

o پيراليدوكسيم: در مسموميت با حشره كشها ي ارگانوفسفره به كار ميرود.

o پروتامين سولفات: در مسموميت با هپارين

o بيكربنات سديم: جهت قليائي كردن ادرار براي افزايش دفع ساليسيلات ها وفنوباربيتال واصلاح اسيدوز

o ويتامين K :در مسموميت با وارفارين

o نشاسته:در مسموميت با يد

* مسموميت با داروهاي قلبي-عروقي ودرمان آنها:

آميودارون: علائم مسموميت: تهوع ،استفراغ، بي اشتهائي ،يبوست، افزايش فواصل PR وqt وافزايش آنزيم هاي كبدي وفيبروز ريوي(جديترين عارضه)

تدابير درماني:ايجاد استفراغ يا لاواژ معده وسپس تجويز زغال فعال شده ومسهل

مهار كننده آنزيم تبديل كننده آنژيوتانسيون: كاپتوپريل،انالاپريل، ليزينوپريل:علائم: مسموميت حاد به صورت هيپوتانسيون وتاكي كاردي ،نوتروپني، پروتوئينوري، كاهش حس چشائي وسر گيجه

تدابير درماني: تجويز اكسيژن و گرفتن علائم حياتي، استفراغ، لاواژ معده وزغال فعال شده ومسهل

* بتا بلوكر: تابلوي اصلي :هيپوتانسيون وبرادي كاردي

علائم قلبي عروقي: برادي كاردي، افزايش فاصله PRوQRS،آسيستول،شوك كارديوژنيك

علائم CNS :آن دسته از داروهائي كه قدرت حلاليت در چربي را دارند مثل پروپرانولول داراي اثرات CNS بوده به صورت خواب آلودگي ،تشنج، اختلال هوشياري

علائم تنفسي: برونكواسپاسم وادم ريه

تدابير درماني:ايجاد استفراغ وتجويز شربت ايپكا ممنوع است. انجام لاواژ معده، سپس تجويز زغال فعال شده ومسهل.

* كانال كلسيم بلوكر:علائم : هيپوتانسيون، برادي كاردي

علائم قلبي –عرزوقي:هيپوتانسيون وشوك همراه با برادي كاردي به جز نيفيديپين كه همراه با تاكيكاردي وجود دارد.

علائم CNS:ضعف وبيحالي، خواب آلودگي، لكنت زبان

علائم گوارشي: تهوع واستفراغ، يبوست

درمان: تجويز شربت ايپكا منع نسبي دارد.زيرا موجب تشديد براديكاردي وموجب آسپيراسيون ميشود.

لاواژ معده ،تجويز زغال فعال شده وسپس مسهل

ديژيتال ها: تابلوي اصلي :استفراغ،آريتمي هاي قلبي واختلال هوشياري

علائم قلبي عروقي:آريتمي قلبي

تدابير درماني:CPR پايه وپيشرفته،مانيتورينگ بيمار،منع مصرف شربت ايپكا چون باعث تحريك واگ و موجب تشديد مسموميت ميشود.لاواژ معده،زغال فعال شده وتجويز مسهل، كنترل استفراغ با متوكلوپراميد

* داروهاي اعصاب وروان:

داروهاي آنتي سايكوتيك:

نام داروها: كلرپرومازين،هالوپريدول، پرومتازين، پرفنازين

علائم ونشانه ها: تابلوي اصلي:اختلال حركتي اكستراپيرميدال(آكاتژيا، آكنزي،پاركينسون، ديسكنزي)، اختلال هوشياري، هيپوترمي،هيپوتانسيون،تضعيف تنفسي

اثرات آنتي كولينرژيك:خشكي وبر افروختگي پوست، تب، توهم بينائي وشنوائي و…..

اثرات قلبي: هيپوتانسيون اورتواستاتيك، آريتمي و…

فتوسنسيويتي: آفتاب سوختگي، هيپر پيگمانتاسيون وكهير

اثرات خوني: لكوپني، آگرانولوسيتوز

ساير يافته ها: سكسكه وخارش(كلرپرومازين)، سردرد ميگرني(پيپرازين) ،سندرم قطع دارو( هالوپريدول)

تدابير درماني: CPR پيشرفته وپايه، لاواژ معده(حتي پس از گذشت ۱۲ ساعت) ، تجويز زغال فعال شده ومسهل، اصلاح اختلالات الكتروليتي و اسيد و باز

نام دارو: باربيتوراتها:فنوباربيتال ،تئوفيلين، پريميدون)

علائم ونشانه ها: تابلوي اصلي: تضعيف CNS ، تضعيف سيستم قلبي وعروقي (هيپوتانسيون)

دستگاه عصبي: مسموميت با باربيتوراتهاابتدا با خواب آلودگي،اختلال هوشياري، كاهش رفلكس ها ،ميوزيس ضعيف،وبه طرف كوما پيش ميرود

علائم قلبي وعروقي: هيپوتانسيون وشوك ثانويه به اختلال مركز تنظيم سيستم قلبي وعروقي و در مغز وازوديلاتاسيون شديد عروق

علائم گوارشي: كاهش تون وحركات روده ويبوست

تدابير درماني: CPR پايه وپيشرفته،در صورت بروز اختلال تنفسي يا كوما انجام انتوباسيون ودر صورت لزوم تهويه مكانيكي،خودداري از تجويز شربت ايپكا در صورت خواب آلودگي ، لاواژمعده(خصوصا در ۴ساعت اول) وس تجويز زغال فعال شده وتجويز مسهل،تجويز نالوكسان، گلوكز هيپرتونيك ،ويتامين وريدي به تمام مسمومين با اختلال تنفسي وهوشياري

بنزوديازپين ها: علائم ونشانه ها: تضعيف پيشرونده CNS (شامل منگي، خواب آلودگي و…)،ضعف ،سردرد، آتاكسي، سرگيجه، آنتي كولينرژيك خفيف(خشكي دهان ،اتساع مردمك،تاكي كاردي،…)

تدابيردرماني: درصورت لزوم CPR پايه وپيشرفته،ايجاد استفراغ يا انجام لاواژ معده وزغال فعال شده ومسهل،آنتي دوت اختصاصي فلومازنيل

نام دارو :ليتيم

عتائم ونشانه هااستفراغ، اسهال،خواب آلودگيريا، ترمور ظريف عضلات،وزوز گوش، نيستاگموس و…

علائم CNS :ترمور ظريف دستها، تشديد رفلكسها، حركات كره اي شكل،پاركينسونيسم، اضطراب،…

علائم قلبي وعروقي: تاكي كاردي، هيپوتانسيون، كلاپس عروقي، ميوكارديت و…

تدابير درماني: CPR پايه وپيشرفته،در ۳۰ تا ۶۰ دقيقه اول ميتوام از شربت ايپكا استفاده نمود. وپس از آن بايد از لاواژ معده استفاده نمود. ليتيم بطور موثر ا به داخل زغلال فعال شده جذب نميشود لذا استفاده از آن بي اثر است.

نام دارو:MAOIs

علائم ونشانه ها:

علائم عصبي: بي قراري، تحريك پذيري، سردرد ، خواب آلودگي، توهم و…

علائم قلبي عروقي: هيپر تانسيون، تاكي كاردي، طپش قلب

علائم گوارشي: تهوع، استفراغ، درد شكم واسهال

تدابير درماني: CPR پايه پيشرفته،لاواژ معده، زغال فعال شده ودر چند نوبت به فاصله ۴ ساعت ومسهل تجويز شود.

* مسموميت با داروهاي متفرقه واقدامات درماني:

استامينوفن: يك داروي ضدتب،درد وبا كمي خاصيت ضد التهابي است.

علائم ونشانه ها: مسموميت با اين دارو بر اساس مدت زمان گذشته از خوردن دارو به ۴ مرحله تقسيم ميشود كه عبارتند از ۱) دوره نهفته(۲۴ ساعت اول): تهوع،استفراغ، بي اشتهائي، رنگ پريدگي، تعريق

۲)هپاتوتوكسيته(۲۴-۴۸ ساعت پس از خوردن دارو) علائم فوق كمي فروكش كرده وبه صورت درد شكم ،تهوع، ضعف وبيحالي،حساسيت كبدي وهپاتومگالي

۳)مرحله ماكزيمم ضيعات كبدي(۷۲-۹۶ ساعت بعد از خوردن) نكروز كبدي به اوج خود رسيده ومرگ ومير در اين مرحله است.

۴) دوره بهبودي(۴روز تا ۲ هفته پس از خوردن دارو) با درمان مناسب كبد شروع به ترميم مينمكايد.

* تدابير درماني:CPR پايه وپيشرفته

تخليه معده در ۲ ساعت اول وحداكثر تا ۴ ساعت بعد از خوردن دارو(لاواژ معده)،خودداري از ايجاد استفراغ با شربت ايپكا وسپس تجوبيز زغال فعال شده،تجويز آنتي دوت اختصاصي(N-استيل سيستئين)،((جديترين عارضه NAC : واكنش آنافيلاكتوئيد))

الوپورينول: مهار كننده آنزيم گزانتين اكسيداز بوده (گزانتين وهيپوگزانتين را به اسيد اوريك تبديل نموده) ودر درمان هيپر اوريسمي اوليه وثانويه

علائم :تهوع ،استفراغ، سردرد، واكنش هاي آلرژيك

تدابير درماني:به دليل جذب سريع دارو تجويز ايپكا يا لاواژ معده بعد از يك ساعت ارزشي ندارد.

آمانتادين:داروي ضد ويروسي با خاصيت دوپامينرژيك است ودر درمان ۹۰ درصد بدون تغيير از كليه ها دفع ميشود.

علائم ونشانه ها: بيخوابي ،سرگيجه، دليريوم، سايكوز و…

تدابير درماني: در ۲-۴ اول بعد از مسموميت لاواژ معده وسپس زغال فعال شده ومسهل

آنتي كوآگولانت ها: هپارين از طريق افزايش آنزيم آنتي ترومبين ۳ اثر كرده وموجب كاهش قدرت انعقادپذيري ميشود.

علائم ونشانه ها: خونريزي

تدابير درماني: قطع تجويز هپارين، آنتي دوت اختصاصي:پروتامين سولفات

آنتاگونيست هاي اچ(۲ سايمتيدين، رانيتيدين، فاموتيدين):

علائم ونشانه ها: خواب آلودگي، افسردگي، توهم، هيپوتانسيون، خشكي دهان

تدابير درماني:لاواژ معده، تجويز زغال فعال شده، مسهل

آمينوگليكوزيد(كانامايسين، نئومايسين، جنتامايسين، استرپتومايسين،…)

تدابير درماني: تجويز گلوكانات كلسيم ،آنتي دوت اختصاصي: نئوستيگمين

* انسولين:

يك هورمون پائين آورنده قند خون بوده

علائم ونشانه ها: علائم CNS :تحريك پذيري، عصبانيت، سردرد، خواب آلودگي، خميازه كشيرن،…

سيستم سمپاتيك:افزايش فعاليت آدرنرژيك(اضطراب، تاكيكاردي،تعريق و…)

درمان:تجويز گلوكز

* ساليسيلات:

در درمان تب،درد، بيماريهاي التهابي

علائم ونشانه ها:علائم خفيف: سوزش دهان، حلق، هيپرپنه، وزوزگوش،تهوع،استفراغ، سرگيجه، ضعف وبيحالي و…

متوسط:تهوع، استفراغ، تعريق، كري، رنگ پريدگي، كاهش هوشياري، لكنت زباتن، دليريوم

در مسموميت شديد: تضعيف CNS وتنفس، سيانوز، ادم ريوي غير قلبي، ادم پاپي، ادم نمغزي ،CHF

تدابير درماني:تا ۱۲ ساعت بعد مسموميت تجويز ايپكا ويا لاواژ معده وسپس تجويز زغال فعال شده تقريبا تمامي بيماران دهيدراته بوده وبايد انفوزيون وريدي مايعات شروع شود. در صورت خونريزي فعال :تجويز ويتامين K

* تئوفيلين: برونكوديلاتور

علائم ونشانه ها: تهوع، استفراغ، تاكيكاردي، ترمور، بيقراري، آريتمي بطني وفوق بطني، هيپوتانسيون وايست قلبي

تدابير درماني: حتي با گذشت ۱۰ ساعت از مسموميت خوراكي بايد اقدام به لاواژ معده وسپس زغال فعال شده ومسهل نمود.(بقيه درمانها علامتي است)

* داروهاي ضد تيروئيد: كاربامازول، متي مازول

علائم ونشانه ها:راشهاي ماكو پاپولر خارش دار، تب، درد مفاصل، لنفادنوپاتي، لكوپني،…(عارضه جدي: آگرانولوسيتوز)

تدابير درماني: تجويز ايپكا، لاواژ معده (در ۴ ساعت اول) وشپش زغال فعال شده ومسهل

* ويتامين ها:

vit A : در ۴-۶ ساعت اول تجويز ايپكا ،زغال فعال شده ومسهل

علائم ونشانه ها: علائم عصبي ،ضعف و خستگي، درماتيت ، اختلال كبدي، تهوع واستفراغ و…

Vit K : علائم ونشانه ها: بر افروختگي، تنگي نفس ، درد سينه و…

درمان عوارض جانبي با اين داروها كنسرواتيو است.

Vit D :علائم ونشانه ها: تهوع واستفراغ ،اسهال ، پر ادراري، پرنوشي، افزايش BP

تدابير درماني: ايجاد استنفراغ وتجويز زغال فععال شده ومسهل ، كاهش كلسيم رژيم غذائي، تجويز كلسي تونين در صورت هيپر كلسمي

مواد مخدر وشبه ترياك:(كدوئين، دكسترومتورفان، فنتانيل، هروئين، متادون، مورفين،…)

علائم ونشانه ها:

علائم CNS : خواب آلودگيريا، استئوپور، كوما، برادي پنه

علائم قلبي عروقي: هيپوتانسيون اورتواستاتيك، شوك ثانويه به هيپوكسي

ساير يافته ها:تهوع ،استفراغ، كاهش حركات روده، احتباس ادراريو…

تدابير درماني: لاواژ معده وسپس تجويز زغال فعال شده ومسهل،در صورت دپرسيون تنفسي اكسيژن ۱۰۰ درصد وانتوباسيون وتهويه مكانيكي،تجويز آنتي دوت اختصاصي: نالوكسان

* الكل ها:

متانول: تابلوي اصلي: اختلال بينائي ، اسيدوز متابوليك

بينائي: تاري ديد، اسكوتوم مركزي،پر خوني ديسك بينائي ،ادم پاپي، درد چشم و…

علائم CNS : سر درد ، سرگيجه، سفتي و درد گردن، ضعف وبيحالي

علائم گوارشي: تاهوع، استفراغ، درد ، گاستريت هموراژيم

تنفس: تاكي پنه، هيپر پنه

تدابير درمتني: تجويز آنتي دوت متانول ،اتانول است.

* اتانول:

علائم CNS :تغييرات خلقي ،رفتاري، شخصيتي، لكنت زبان وعدم تعادل، دپرسيون مركز تنفسي واختلال هوشياري و…

علائم گوارشي: تهوع، استفراغ، درد شكم،…

علائم تنفسي:دپرسيون تنفسي، داروهاي آرامبخش يا خواب آور،…

تدابير درماني: تجويز ايپكا، لاواژ معده در ۹۰ دقيقه اول،آنتي دوت اختصاصي: متانول

* مسموميت با مواد بهداشتي وآرايشي:

مواد آرايشي: رنگ مو

علائم ونشانه ها: به ندرت موجب مسموميت حاد شده وبيشتر اثرات تحريك موضعي مخاط دهان ومعده را دارد.

تدابير درماني:(تجويز مكرر شير ،لاواژ معده در صورت مصرف زياد )

رژ لب ولاك ناخن: تهوع ، استفراغ، دپرسيون CNS ، وخواب آلودگي

تدابير درماني:(مصرف شير واستفراغ ولاواژ معده در صورت مصرف زياد)

* مسموميت هاي محيطي وصنعتي:

مسموميت با دود حاصل از آتش سوزي:دي اكسيد كربن، دي اكسيد نيتروژن، گاز كلر، مونوكسيد كربن

علائم ونشانه ها: صدمه بر روي مجاري تنقسي فوقاني بوده كه موجب اريتم ، ادم، نكروز مخاط وگاهي انسداد مجاري تنفسي فوقاني است.

آمونياك:از سوختن پشم ،نايلون، ابريشم وملامين بوجود مي ايد. علائم ونشانه ها: اريتم ،ادم، نكروز مخاط دستگاه تنفسي

دي اكسيد نيتروژن: در آتش سوزي خرمن هاوماشين ها:تخريب آلوئول ها با توليد اسيد نيتريت واسيد نيتريك ،برونكو اسپاسم ،تنگي نفس، تهوع، استفراغ،سردرد، درد سينه

دي اكسد سولفورو: از سوختن پشم ، گوشت، پوست بوجود مي آيد.

علائم ونشانه ها: تخريب مخاط،سرفه، عطسه، اشكرذيزش، سردرد، تهوع، استفراغريا،…

مونواكسيد كربن: با اتصال به Hb باعث هيپوكسي ميشود وسردرد، ضعف وبيحالي، اختلال هوشياري ودر نهايت تشنج وكوما

اسيد سولقوريك: با بوي تخم مرغ گنديده علائم ونشانه ها: رينيت، فارنژيت، برونشيت، پنوموني، ادم ريوي،سردرد، بيقراري، لرز، اختلال هوشياري

تدابير درماني: در صورتيكه علائم تنفسي ويا عصبي وجود نداشته باشد وغلظت كربوكسي هموگلوبين قبل از تجويز اكسيژن ۱۰۰ درصد باشد ميتوان بيمار را مرخص كرد.

دربيماران علامت دار :اكسيژن ۱۰۰ درصد ومرطوب،جلوگيري از بروز هيپوترمي،تجويز ضد درد وآرامبخش

مهمترين اقدام: اكسيژناسيون كافي خون در صورت لزوم انتوباسيون

* مسموميت با نفت ومشتقات آن:

تلبلوي اصلي:تحريك دستگاه گوارشي، دپرسيون CNS ، اختلالات تنفسي

علائم گوارشي: سوزش گلو ،حلق، تهوع، استفراغ، درد شكم،…

علائم تنفسي: جديترين واقعه در مسموميت با اين مواد آسپيراسيون وعوارض حاصل از آن است.(سرفه، نفس نفس زدن، احساس خفگي، دم صدادار و…)

علائم CNS :گيجي، رخوت وبيحالي، خواب آلودگي، كوما وتشنج

تدابير درماني: CPR پايه وپيشرفته،خودداري از تجويز ايپكا ولاواژ معده،در گذشته از روغن زيتون ومعدني استفاده ميشد اما اين مواد خطر بروز آسپيراسيون واثرات آنرا افزايش ميدهد.،استفاده از كورتون توصيه نميشود.

* نفتالن:

تابلوي اصلي: هموليز، زردي، اوليگوري، تشنج،…

مسموميت خوراكي: تهوع، استفراغ، اسهال، سوزش ادرار، آنمي وايكتر،…

در مسموميت استنشاقي: سردرد، اختلالات گوارشي، كنفوزيون، اختلال بينائي

تدابير درماني: تجويز ايپكا ويا لاواژ معده وسپس مسهل،ترانسفوزيون خون در صورت لزوم

* مونوكسيد كربن:

علائم بر اساس درصد كربوكسي هموگلوبين است. كه از سردرد خفيف تا آزار دهنده ،تنگي نفس، تاكي كاردي، تنفس شين استوك ،تهوع، استفراغ، ضعف ،اختلال بينائي، تب،…

تدابير درماني: CPR پايه وپيشرفته

در صورت وجود دپرسيون تنفسي يا مركزي استفاده از نالوكسان ،در صورت وجود ادم مغزي از مانيتول، استفاده از اكسيژن توصيه ميشود.

سيانيد: تابلوي اصلي: اختلال تنفسي، هيپوتانسيون، تشنج وكوما

تدابير درماني: CPR پايه وپيشرفته،نام ئلاواژ معده با شير يا آب،تجويز آنتي دوت سيانيد با ۳ داروي آميل نيتريت ،سديم نيتريت ، سديم تيوسولفات

* هالوژن ها:

يد: تجويز شير يا محلول نشاسته يا سفيده خام تخم مرغ،نشاسته ۱۵ گرم در ۵۰۰ سي سي آب) به فاصله ۱۵ دقيقه اقدام به لاواژ معده نمود تا زمانيكه رنگ محتويات معده ديگر آبي نباشد.

برم: تهوع ،استفراغ، دپرسيون CNS

تدابير درماني: ايجاد استفراغ يا لاواژ معده وسپس تجويز مسهل ، تجويزNacl ، فروسمايد

* فلزات سنگين:

آرسنيك: در حشره كشهاي ،جونده كش ها، قارچ كش ها، سموم نباتي، مواد سراميك

علائم ونشانه ها: ديسفاژي، سوزش گلو،تهوع، استفراغ، درد شكم، اسهال، دهيدراتاسيون،تنگي نفس، كوما وتشنج،…

تدابير درماني: تجويز اكسيژن،ايجاد استفراغ يا لاواژ معده، استفاده از ديمر كاپرول

آهن: دستگاه گوارش، تهوع، استفراغ ،درد شكم، اسهال، اتساع عروق، شوك، خواب آلودگي ، هيپو ولمي واسيدوزر،…

تدابير درماني:دفروكسامين

حشره كش هاي ارگانوفسفره: تابلوي اصلي: اختلال بينائي، گوارشي، تنفسي،…

تدابير درماني: لاواژ معده ،زغال فعال شده، استفاده از آنتي دوت اختصاصي: پراليدوكسيم وآتروپين

* اگر كودك زير ۶ سال ماده‌اي مسموم كننده بلعيد، چه كنم؟

اول از همه بقيه‌ي آن ماده را از دسترس كودك دور كنيد. بعد سعي كنيد هرچيزي كه در دهانش باقي مانده تف كند. يك نمونه از آن را براي سم شناسي در صورت نياز نگه داريد، مگر اين كه ظرف محتوي آن ماده را داشته باشيد. اگر هركدام از علايم زير را ديديد فورا با اورژانس تماس بگيريد.
• مشكل در تنفس
• درد شديد گلو
• سوختگي لب يا دهان
• تشنج
• عدم هشياري
• خواب‌آلودگي شديد
* فرزندتان را وادار به استفراغ نكنيد.

اگر كودك اسيد قوي مثل شوينده‌ كاسه توالت، يا قليايي قوي مثل راهگشا يا تميزكننده اجاق گاز خورده باشد، استفراغ تنها باعث مي‌شود كه ماده سوزنده از راه گلو و دهان بالا بيايد و آسيب بيشتري ايجاد كند.
اگر كودك داروي تجويز شده يا بدون نسخه اي را خورده، بسته دارو را كنار دستتان نگه داريد تا بتوانيد اطلاعات كامل را درباره آن بدهيد. اگر مي‌توانيد، ماكزيمم مقدار قرص يا دارويي را كه احتمال دارد خورده باشد را با شمردن تعداد داروي باقي مانده در ظرف حساب كنيد.
متخصصان معمولا به والدين توصيه مي‌كردند كه شربت ايپكا يا كربن فعال شده را براي پيشامدهاي مسمويت در دسترس داشته باشند، اما آكادمي طب كودكان امريكا (AAP) ديگر نگهداري اپيكا در منزل را توصيه نمي‌كند. اپيكا راه درمان موثري براي مسمويت نيست، بيشتر مراكز فوريت پزشكي هم ديگر از آن استفاده نمي‌كنند، و كربن فعال شده هم راه امني براي درمان كودكان در منزل به شمار نمي‌رود.
اگر هنوز اپيكا در منزل داريد، AAP توصيه مي‌كند سريعا و مطمئنا آن را دور بريزيد. (هرگز هيچ دارويي را در سطل زباله‌اي كه كودكتان به آن دسترسي دارد نريزيد)
* اگر سم روي پوست كودك ريخت چه كنم؟

همه لباسهاي آلوده را دربياوريد و پوست تماس يافته را با آب ولرم شستشو دهيد. اگر پوست ظاهر سوختگي پيدا كرده، شستشو را حداقل تا ۱۵ دقيقه ديگر ادامه دهيد. براي توصيه هاي بيشتر با مركز سموم تماس بگيريد.

* اگر ماده‌اي سمي به داخل چشم كودك ريخت چه كنم؟

بلافاصله چشم كودك را با آب ولرم شستشو دهيد. اگر بچه ترسيده يا ناراحت باشد كار آساني نخواهد بود. اگر بزرگسال ديگري حضور دارد، از او كمك بخواهيد تا در حين ريختن آب داخل چشم كودك براي خارح كردن ماده سمي، دست و پاي او را نگهدارد. اگر تنها هستيد، كودك را محكم لاي حوله با پتو بپيچيد و زير يك بازوي خود نگهداريد. آب ولرم را به آرامي در گوشه داخلي چشم بريزيد. سعي كنيد پلك ها را باز نگهداريد يا از كودك بخواهيد پلك نزند. در طول ۱۵ دقيقه شستشوي چشم به كودكتان دلگرمي بدهيد. اگر از اين ماده روي قسمتهاي ديگر بدن كودكتان هم ريخته است، شايد بهتر است به جاي اين كار او را زير دوش ببريد. (مي‌توانيد به همراهش زير دوش برويد و كمكش كنيد).

* اگر كودك در معرض دودهاي سمي قرار گرفت چه كنم؟

فرزندتان را هرچه سريع تر به هواي تازه برسانيد. اگر نفس نمي‌كشد، سريعا عمليات ماساژ قلبي CPR را آغاز كنيد. اگر تنها هستيد، CPR را به مدت يك دقيقه ادامه دهيد، بعد با اورژانس تماس بگيريد. سپس دوباره CPR را آغاز كنيد و تا رسيدن كمك يا زماني كه كودك خودش شروع به تنفس كند به اين كار ادامه دهيد.
اگر كودك پيش دبستاني شما مدتي در معرض دودهاي سمي بوده اما تاثيري در او ظاهر نشده است، با دكترش صحبت كنيد. احتمالا او جزئيات حادثه را مي‌پرسد و براي اقدامات بعدي راهنمايي‌تان مي‌كند.

* آيا مواد سمي ديگري هستند كه بايد نسبت به آنها هشيار باشم؟

بله. اگر خانه شما قبل از سال ۱۹۸۰ ساخته شده باشد احتمال مسموميت سرب هست. در اغلب موارد كودكان سرب را از طريق خوردن براده‌ها يا تنفس گرد سرب در زمان تعميرات وارد بدن خود مي‌كنند. مسموميت سرب مي‌تواند مشكلاتي در رشد جسمي و فكري و در رفتار ايجاد كند.
مسموميت مونوكسيد كربن بيشتر از هر مسمويت تصادفي ديگري عامل مرگ و مير در ايالات متحده امريكا است. مونوكسيد كربن گازي است بي رنگ و بي بو كه در صورت بدكاري وسايل خانه يا نصب نادرست در خانه شما نشت پيدا مي‌كند. كودكان قبل از بزرگان در خانه علايم مسموميت را بروز مي‌دهند. علايم اوليه عبارتند از سردرد، سرگيجه و خواب آلودگي. در نتيجه ادامه‌ي نشت، تهوع، استفراغ، تپش قلب و بيهوشي . حتي مرگ هم ممكن است رخ دهد. نصب رديابِ منوكسيدكربن در منزل و آزمودن مرتب آن در كنار دودياب خانگي تمهيد مناسبي است.

* چطور از مسموميت پيشگيري كنم؟

بيش از نيمي از مسموميتها در كودكان زير ۶ سال و نود درصدِ آنها در خانه اتفاق مي‌افتند. شايعترين سموم خانگي لوازم آرايشي، محصولات بهداشت فردي، شوينده‌ها و مُسكن‌ها هستند. امكان وجود اين سموم را در خانه خود بررسي كنيد. همه سموم احتمالي را جايي دور از دسترس كودكان بگذاريد. براي تمام دراورها و كابينت هاي حاوي مواد يا اشياي خطرناك از قفل امنيتي استفاده كنيد. داروهايي با درپوش مقاوم به كودك خريداري كنيد و هرگز به كودك نگوييد دارو آب نبات است.
وقتي در خانه مهمان داريد، دقت كنيد كه مواد مسموميت‌زاي احتمالي دور از دسترس باشند. هرچقدر هم كه احتياط كنيد، اگر داروي مادربزرگ جلوي آينه جا بماند، كودكتان در معرض مسمويت خواهد ماند.
هرگز مواد مضر را در ظرفهاي خالي – مثلا ظرف آبميوه – كه كودك فكر كند مي‌تواند بخورد يا بنوشد نريزيد. خميردندان، صابون، شامپو، يا ديگر مواد مصرفي عمومي را با محصولات خطرناك در يك قفسه نگهداري نكنيد. از مغازه گياه فروشي درباره سمي بودن گياهان اطراف خانه يا باغچه خود سوال كنيد و به هر قيمت آنها را از بين ببريد. گياهان خانگي را دور از دسترس نگهداري كنيد.
هنگام استفاده كودك از لوازم هنري مثل چسب و ماژيك مراقب او باشيد. (نبايد بگذاريد كه حتي مواد غيرسمي را داخل دهانش كند). اگر كودك شما در گذشته سمي را خورده است بايد حساس تر باشيد. كودكي كه يك بار دچار حادثه مسموميت شده، به احتمال زياد باز هم دچار حادثه‌ي ديگر خواهد شد.
شماره تلفن تماسهاي فوريتي را نزديك دستگاه تلفن خانه خود نگهداري كنيد. نسبت به اطلاع پرستار بچه از محل شماره‌هاي اورژانسي اطمينان حاصل كنيد.

* فنل
فنل يا اسيد فنيك از سموم فرار محسوب مي‌شود. ماده‌اي است متبلور كه در تجارت به رنگ سفيد بوده و اشكال دارويي آن مختلف است. حداكثر مقدار خوراكي فنل ۰٫۱ گرم در يكبار است، مقدار ۴ گرم آن از راه خوراكي مسموميت شديد توليد مي‌كند و مقدار ۱۵ گرم از آن كشنده است.

علايم مسموميت شامل سوزش مخاط دهان و حلق، سستي ، سرگيجه ،تنگي نفس، تشنج و اغما مي‌باشد. معالجه آن شستشوي معده با آب آهك، روغن كرچك و تزريق سرم است.

* سيانور
سيانور دو پتاس و اسيد سيانيدريك دو سم قوي هستند كه به مقدار كم در مغز بادام تلخ يافت مي‌شوند. اگر فردي تعداد زيادي بادام تلخ بخورد مسموم مي‌شود. مقدار كشنده سيانور دو پتاس ۰٫۳ – ۰٫۲ گرم و اسيد‌ سيانيدريك ۰٫۶ گرم است. مرگ بوسيله اسيد سيانيدريك فوري است.

پس از خوردن سم بلافاصله شخص به حالت اغما رفته ، حدقه چشم گشاد شده و نبض غير قابل درك مي‌شود و بر اثر تشنج مي‌ميرد. ممكن است تزريق داخل وريدي محلول تيوسولفات دو سود شخص را از مرگ نجات دهد.

* كولشي‌سين
آلكالوئيد گياهي است به نام زعفران پاييزي كه ماده موثرش بيشتر در دانه و پياز گياه يافت مي‌شود. كولشي‌سين از جمله موادي است كه در بدن جمع مي‌شود و حداكثر مقدار خوراك آن ۰٫۰۵ گرم در يكبار است. علايم مسموميت در انسان به صورت سردرد شديد ، استفراغ ، ادرار زياد ، تشنج ، فلج شدن خون در رگهاي بدن و در صورت ادامه يافتن علايم ، منجر به مرگ خواهد شد.

* نيكوتين
نيكوتين ماده موثر و آلكالوئيد توتون است كه به شكل مايع بيرنگ با بوي تند مي‌باشد. نيكوتين اثر محرك بر روي سيستم عصب مركزي داشته و روي عضلات مخطط وقتي كه با دوزهاي قوي مصرف شود اثر فلج كننده دارد. مقدار ۰٫۱ گرم از نيكوتين دوز سمي است. اثرات سمي آن به سرعت آشكار مي‌شود كه شامل اختلالات گوارشي ، اختلالات و واكنشهاي عصبي ، بي‌نظمي قلب و در نهايت در اثر تشنج ، مرگ عارض مي‌شود.

* اسيد و باز
از اسيدها ، اسيد هيدرو كلريك ، اسيد سولفوريك، اسيد نيتريك و اسيد استيك غليظ به مقدار ۲۰ – ۱۰ گرم كشنده است. از بازها آمونياك و ژتاس و آهك را مي‌توان نام برد. خوردن اسيد و باز قوي ، مخاط دهان ، گلو ، مري و معده را سوزانده و موجب درد شكم و استفراغ شديد مي‌گردد.

* آتروپين
آلكالوئيدي است كه در اغلب گياهان سمي تيره سيب زميني (Solanaceae) مانند تاتوره يافت مي‌شود. آتروپين داروي فلج كننده اعصاب سمپاتيك است و باعث افزايش فعاليت قلب ، كاهش ترشحات غدد مترشحه ، تشنج عضلات صاف و تحريك سيستم عصبي مركزي مي‌شود. علايم مسموميت به صورت خشكي گلو ، عطش زياد ، التهاب حنجره و در نهايت اغما و مرگ است. آتروپين به مقدار ۱۰ – ۵ ميلي‌گرم تزريق زير جلدي ، سمي و كشنده است.

* ترياك و مشتقات آن
مرفين ماده اساسي ترياك است. در طب علاوه بر مورفين مشتقات مصنوعي از آن را كه اثرات مشابه مرفين دارند بكار مي‌برند. هروئين يا كلرئيدرات استردي استيل مورفين پودري است متبلور و تلخ كه سميت آن ۵ مرتبه بيش از مرفين است و ۰٫۱ گرم آن كشنده است. كدئين يا اتر متيليك مورفين مصرف بيش از ۰٫۱ گرم آن ايجاد مسموميت مي‌كند. از علايم مسموميت كدئين زنگ زدن گوشها در ابتداي مسموميت است.

* بي‌حس كننده‌هاي موضعي
علاوه بر كوكائين كه از طريق مصنوعي نيز تهيه مي‌شود، بعضي از داروهاي بي‌حس كننده موضعي ديگر نيز بطور مصنوعي توليد شده‌اند كه مصرف بيش از حد داراي اثرات سمي است و از لحاظ سم شناسي قابل توجه هستند مانند استوائين ، نووكائين و بوتلين.
ضد عفوني كننده‌ها و مواد رنگ كننده
مواد ضد عفوني كننده ايكه در پزشكي يا در توليد مواد غذايي مورد استفاده قرار مي‌گيرند، عموما داراي اثرات كم و بيش سمي بوده و در صورتي كه به مقادير زيادتر از حد لزوم مصرف شوند مسموميتهاي حاد يا مزمن ايجاد مي‌كنند. بطور كلي مهمترين ضد عفوني كننده‌هاي طبي اعم از تركيبات معدني يا آلي عبارتند از: آب اكسيژنه، كلراتها ، پرمنگناتها، فرمالدئيدو ….
ولي مقادير زياد آنها اگر در مواد خوراكي مدت طولاني استفاده شوند مسموميتهاي خفيف و مزمن توليد مي‌نمايند. از مواد رنگ كننده مي‌توان بلدومتيلن ، آبترين ، ويوله متيل و … را نام برد. امروزه سازمانهاي بهداشت مواد غذايي ، مواد رنگ كننده مورد استفاده در غذاها را اعم از اينكه براي زينت بكار برده شوند و يا براي حفظ و نگهداري آنها از فاسد شدن ، تحت نظر گرفته و رنگهاي مصرفي را نيز از نظر صلاحيت مشخص كرده‌اند./ع

يکشنبه|ا|14|ا|اسفند|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: باشگاه خبرنگاران جوان]

[مشاهده در: www.yjc.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 4988]