اوج و افول الجزيره در پوشش بيداري اسلامي

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: اوج و افول الجزيره در پوشش بيداري اسلامي
جام جم آنلاين: مقدمه: شبكه «الجزيره» كه در سال1996 فعاليت خود را شروع كرد، از ابتدا مدعي بود كه به هيچ جريان سياسي وابسته نيست. پوشش كامل اقدامات ضد بشري رژيم اسرائيل در قبال غزه و جنگ با حزب الله را مي توان دليلي بر اين مدعا دانست.

اين رسانه در قبال انقلاب مصر و ليبي و تونس و يمن هم به طور تمام قد وارد شد، به طوري كه دولت «يمن» دفتر اين شبكه را در «صنعاء» تعطيل نمود و اجازه فعاليت به خبرنگار اين شبكه را نداد بنابراين اغراق نيست اگر شبكه الجزيره را يكي از مهمترين عوامل تأثيرگذار در انقلاب هاي مصر و تونس بدانيم.

شبكه الجزيره عربي كه پربيننده و محبوب ترين رسانه در جهان عرب است،با پوشش دادن كامل اخبار تحولات در كشورهاي عربي تاكنون اين گونه به مخاطبان خود القاء كرده است كه شبكه اي بي طرف است.

اما واقعيت آن است كه هدف الجزيره در دست گرفتن افكار عمومي جهان عرب و در بسياري از موارد اعمال كنندۀ سياست هاي دولت قطر است بنابراين وابسته نبودن يك رسانه دروغي بس بزرگ است ؛ فقط بايد كمي صبر و حوصله كرد.

اين مطلب درباره «الجزيره» هم صادق است زيرا اين منبع خبري به خوبي اتفاقات منطقه را پوشش داد ولي هنگامي كه نوبت به «بحرين» رسيد، همگان ديدند كه «الجزيره» در كنار پوشش كامل وقايع سوريه، مصر، تونس، ليبي و يمن، سخني از انقلاب مردم بحرين به ميان نمي آورد، به طوري كه اظهار نظر هاي بسياري در مورد عدم بي طرفي اين شبكه بيان شده است.

آن گونه كه روزنامه «واشنگتن پست» در اظهار نظر خود در مورد اين شبكه اظهار داشت:«... الجزيره گمان مي كند بي طرف است ولي در قبال وقايع بحرين و به نفع سياست هاي مديران خود كاملاً سكوت كرده است».

شماري از منتقدان رفتار دوگانه‌ «الجزيره»، را طبيعي مي‌دانندو اعتقاد دارند امير قطر تاثير مستقيمي بر برنامه‌هاي آن مي گذارد.

ديويد روبرتز از «موسسه پژوهشي دفاع و امنيت سلطنتي» (RUSI) معتقد است كه كسي از نظر سياسي الجزيره را كنترل نمي‌كند، اما راهكارهاي سياسي غيرمستقيمي به اين شبكه ارائه مي‌شود.

وي مي‌گويد:«اين طور نيست كه امير قطر تلفن بزند و بگويد: من فلان داستان و بهمان خبر را مي‌خواهم. اما گردانندگان «الجزيره» خود را موظف به دنباله‌روي از سياست‌هاي دولت قطر مي‌دانند».

اعتراضات به مشي جديد اين شبكه خبري ادامه داشت تا اين كه مدير اين شبكه در «دمشق» استعفا داد و دانشجويان لبناني مقابل دفتر الجزيره در بيروت تجمع اعتراض آميزي برگزار نمودند.

عوامل فوق نشان مي دهد كه الجزيزه نمي تواند هميشه خود را بي طرف اعلام كند و روزي مي رسد كه منافع مديران خود را در خطر مي بيند طوري كه الجزيره جهت دار را مي توان مشاهده كرد.

چگونگي شكل گيري الجزيره

شيخ نشين قطر مركز شبكه الجزيره است، رسانه اي كه در ۱۵ سال اخير به صورت پر نفوذترين نهاد خبري جهان عرب درآمده است و با شروع تحولات انقلابي در خاورميانه و شمال آفريقا و همان طور كه وزير امور خارجه آمريكا تائيد كرده، از اين لحاظ به صورت مهمترين «شبكه خبري فراگير» در جهان ظهوركرده است.

اتفاقي كه سه دهه قبل در راستاي اعمال قوانين اسلامي در عربستان سعودي اتفاق افتاد، سال ها بعد به صورت يكي از عوامل تعيين كننده در تاسيس شبكه خبري الجزيره در آمد!

سي و سه سال پيش، مشاعل «بنت فهد بن محمد آل سعود» از اقوام نزديك ملك خالد پادشاه وقت عربستان سعودي هنگام تحصيل در بيروت روابط عاشقانه و مخفيانه اي با پسر سفير عربستان سعودي در لبنان پيدا كرد.

آنان پس از بازگشت به عربستان و برملا شدن ماجرا، مشاعل را در فرودگاه رياض در هنگام تلاش براي خروج از كشور و درحالي كه لباس مردانه پوشيده بود، دستگير كردند و در ۲۴ تيرماه ۱۳۵۶ شاهزاده خانم ۱۹ ساله و معشوقش را به جرم زناي محصنه در رياض در ملا عام گردن زدند.

در بهار ۱۳۵۹ ، يك تلويزيون بريتانيايي فيلم مستندي از اعدام آن دو را تهيه و پخش كرد. پخش فيلم «مرگ يك شاهزاده خانم» ابتدا در بريتانيا و سپس در آمريكا، با اعتراض شديد عربستان سعودي مواجه شد.

در سال ۱۳۷۵ تلويزيون «بي بي سي عربي» كه با كمك مالي عربستان سعودي و قطر فعاليت مي كرد، كوشيد تا اين فيلم را پخش كند اما مخالفت رياض و قطع حمايت مالي اش باعث بسته شدن اين شبكه تلويزيوني شد.

«شيخ حمد بن خليفه آل ثاني» امير فعلي قطر كه تنها يك سال پيش از آن در كودتايي بدون خونريزي پدرش را سرنگون كرده بود، از فرصت استفاده كرد و با استخدام ۲۵۰ تن از روزنامه نگاران و تهيه كنندگان بيكار تلويزيون عربي بي بي سي، شبكه خبري «الجزيره» را در آبان ماه ۱۳۷۵ راه اندازي كرد.

اين شبكه درجريان جنگ افغانستان، اشغال عراق، جنگ 22 روزه در زمينه اطلاع رساني در رقابت با رسانه هاي غربي بسيار موفق ظاهر شد كه اين مقاله مجال پرداختن به آن نيست.

الجزيره و انقلاب هاي تونس و مصر

الجزيره يكي از اولين شبكه هاي خبري جهان بود كه در ۲۶ آذر ماه سال گذشته خود سوزي «محمد البوعزيزي» جوان ۲۶ ساله دستفروش تونسي را مخابره كرد، حادثه اي كه سرآغاز خيزش هاي مردمي در منطقه اي به وسعت الجزاير تا عمان شد كه هر روز ابعاد جديدتري پيدا مي كند.

دولت «بن علي» درست مدتي پيش از شكل گيري اعترضات مردمي اخير، دفتر الجزيره در تونس را بست و روابط خود را با دولت قطر به عنوان حامي اصلي اين شبكه قطع كرد.

هرچند اين تصميمِ مقامات تونس، اين شبكه را با مشكلات زيادي در پوشش اخبار اين كشور مواجه كرد، اما بسته شدن دفتر الجزيره همان گونه كه بر همگان نمايان شد نتوانست بر عزم راسخ آن در پوشش كامل رويدادهاي خشونت‏بارتونس خدشه‏اي وارد كند.

الجزيره ديگر لازم نبود تا خبرنگاران خود را به منطقه اعزام كند و به طور مستقيم از دفتر خود در اين كشور گزارش ارسال نمايد؛ چرا كه اينترنت و به طور خاص‏تر پايگاه‏هاي اجتماعيِ «Face book» و «Twitter» اين ‏بار از هر شهروند تونسي خبرنگاري ساخته بود تا تنها با موبايل خود حوادث را ضبط كرده و آن را در اينترنت منتشر و باقي ماجرا را به الجزيره واگذار كند.

اما در اهميت عملكرد الجزيره در اين برهه همين بس كه به جاي اصرار بر تماس با شخصيت هاي سياسي يا تحليلگران محلي و ضبط و پخش گزارش هاي عمدتا تكراري و بي معني آنان، به دليل تاكيد بر ارتباط بيشتر با مردم كوچه و بازار به عنوان يك رويكرد آگاهانه، سيلي از تصاوير تلويزيوني حرفه اي و غيرحرفه اي از مردم كوچه و بازار جهان عرب و درخواست هايشان را مخابره كرد و با انتشار مقاله هايي در وبلاگ، فيس بوك و توييتر از آنان حمايت كرد. اقدامي كه باعث شد تا وزير امور خارجه آمريكا آشكارا از نحوه خبر رساني و تحليل آن شبكه تمجيد كند.

روز ۱۲ اسفند ماه سال ۱۳۸۹ «هيلاري كلينتون»، وزير امور خارجه آمريكا در سخناني در برابر كميته روابط خارجي سناي آمريكا با تمجيد از عملكرد شبكه خبري الجزيره گفت: «تعداد بينندگان شبكه الجزيره درآمريكا بالا رفته، زيرا خبر را آن چنان كه اتفاق افتاده پخش مي كند.در شبكه هاي تلويزيوني ما به جاي اخبار، مباحث يكنواخت ميان مفسران سياسي، يك ميليون آگهي تبليغاتي و (مطالب نامربوط) پخش مي شود كه به اطلاعات مان چيزي اضافه نمي كند، چه رسد به بينندگان غيرآمريكايي اين شبكه ها!»

الجزيزه به رغم تعطيلي دفاتر آن در مصر و منع كامل فعاليت خبرنگارانش در اين كشور، همچنان به اطلاع رساني مي پرداخت.

بخش مهمي از اين استمرار در اطلاع رساني مديون حضور خبرنگاران و كارشناس مصري در دفتر اين شبكه بود كه ارتباطات آنها با جامعه مصر، بسياري ازمشكلات را حل مي كرد.

همچنين اين نكته قابل يادآوري است كه بسياري از مديران ارشد شبكه الجزيره، مصري هستند و حتي در برهه اي نيز اين موضوع مطرح شد كه جمعي از مصري هاي هوادار اخوان المسلمين، سمت هاي كلان الجزيره را در دست دارند. اين موضوع در ماجراي حوادث پس از انتخابات 88 ايران و سكوت الجزيره در برابر آن بيشتر به واقعيت نزديك شد.

الجزيره درتحولات اخير تونس نيز نقش بارزي در اطلاع رساني اين حوادث ايفا نموده بود. دلايل حمايت گسترده اين رسانه قطري از جنبش اعتراضي مردم تونس را مي توان در سه مورد:

1 )رقابت تنگاتنگ دولت قطر با عربستان و مخالفت با دولت «بن علي» در راستاي دپيلماسي رسانه‌اي دوحه در منطقه

2) حمايت اين شبكه از اسلامگرايان تونسي و حضور حاميان جريان‌هاي اسلامي همانند جريان «راشد الغنوشي» رهبر اسلامگرايان در شبكه الجزيره

3) حضور حاميان جريانات معارض دولت «بن علي» در الجزيره، عنوان كرد.

رويكرد الجزيره در پوشش خيزش مردمي بحرين

اما با گسترش اين اعتراضات به كشورهاي حوزه خليج فارس به ويژه بحرين ، الجزيره كم كم رنگ باخت و نقش اين شبكه كم رنگ گرديد.

در اين زمان بود كه پرسش هاي زيادي در مورد سياست و خط مشي خبري الجزيره و بي طرفي آن مطرح گرديد زيرا روندي كه الجزيره در تونس و مصر به دنبال آن بود در بحرين پي گيري نشد اين موضوع مخاطبان اين شبكه را با شك و ترديد هايي مواجه ساخته است.

پايگاه خبري دويچه وله در اين زمينه مي نويسد: حضور پررنگ «الجزيره» در «بهار عربي»، با آغاز حركت‌هاي اعتراضي در بحرين، كم‌رنگ‌تر شد. جاي خالي «الجزيره» در كنار مردم معترض بحرين، موجي از انتقاد به راه انداخت، آن گونه كه حتي يك روزنامه‌ قطري نوشت، «الجزيره در مخمصه گرفتار شده است».

جهت گيري جديد شبكه الجزيره در حوداث بحرين به گونه اي است كه پايگاه اطلاع رساني شبكه «بي بي سي عربي» نيز در گزارشي اعلام كرد، شبكه هاي العالم و المنار دو شبكه اي هستند كه در انعكاس تحولات و ناآرامي هاي بحرين در ميدان «اللولوء»، نقش به سزايي ايفا نموده اند و همچنين نقش موثري در جلب توجه مخاطبين داشتند اما برعكس اين موضوع مسامحه شبكه الجزيره در اطلاع رساني تحولات بحرين است كه تا جايي ادامه داشت كه تظاهركنندگان پلاكاردهايي را در انتقاد از عملكرد شبكه الجزيره در انعكاس رويدادهاي بحرين با خود همراه آورده بودند.

شبكه الجزيره وابسته به اميرقطر است و منابع مالي خود را از همين پادشاهي دريافت مي كند.نوع نگاه شبكه الجزيره به تحولات بحرين تحت تأثير سياست هاي ويژه اي است كه با بحرين دارد و مي خواهد به نوعي ملاحظات امير قطر با پادشاه بحرين را نگه دارد.

البته الجزيره اخبار مربوط به تحولات بحرين را پوشش مي دهد با اين تفاوت كه گستردگي آن را با در نظر گرفتن ملاحظاتي كم رنگ جلوه مي دهد. مثلا آن گونه كه اخبار تحولات تونس و مصر را پوشش مي داد در مورد بحرين چنين سياستي ندارد. دليل اين مسئله نيز همان طور كه اشاره كردم ارتباط ويژه بين پادشاه بحرين و اميرقطر است.

غيبت مخالفان سعودي و يا قطري، بازتاب كم رنگ رويدادهاي بحرين و انتقاد شرمگينانه از مداخله نيروهاي سعودي و همپيمانانش در آن اميرنشين به پاي تمايل اين شبكه به حفظ وضع موجود در خليج فارس گذاشته مي شود.

اعلام استعفاي «غسان بن جدو» مسئول دفتر شبكه در بيروت در آخر ماه آوريل2011، به دليل اختلاف نظر در باره چگونگي پوشش رويدادهاي ليبي و سوريه كه وي آن را هوادارانه مي انگاشت، نشان از حساسيت و شكنندگي الجزيره در مقابل تحولات منطقه دارد.

الجزيره و خبر سازي درباره سوريه

پرسشي كه بلافاصله پس از استعفاي بن جدو در افكار عمومي عربي مطرح شد اين بود كه چرا او اقدام به اين كار كرد؟

نزديكان غسان بن جدو در شبكه نيو تي وي لبنان - كه بيشترين تعامل رسانه اي را در اين كشور با شبكه الجزيره دارد - معتقدند كه او به شدت نسبت به سوء رفتار حرفه اي اين شبكه در ارتباط با سوريه انتقاد داشت: از صحنه سازي هايي كه به كمك وابستگان سعد حريري در طرابلس و عكار لبنان انجام شد تا كپي برداري از درگيري هاي خونين ليبي و وارد كردن آنها در فيلم هاي تظاهرات و درگيري هاي سوريه،انتشار اسامي سربازان و درجه داران جدا شده از ارتش سوريه كه بعدا توسط خود اين افراد تكذيب شد، داستان عبدالله شاهد الجزيره در شهر درعا هم كه بسيار معروف است،شاهدي كه در پشت بام يكي از بيمارستان هاي دمشق كشف شد و... اينها همه فقط بخشي از اقدامات غير حرفه اي بود كه حتي صداي اعتراض رسانه هايي نظيرمجله نيوزويك را هم درآورد و به اين ترتيب «غسان بن جدو» كه بر حرفه اي گري صادقانه در رسانه تأكيد داشت ، اين رويكرد را برنتابيد و از شبكه الجزيره رفت.

چه عواملي موجب چنين تحريف گسترده خبري از سوي الجزيره شده است؟ بسياري در كشورهاي عربي از خود مي پرسند آيا اين همان الجزيره است كه در جنگ هاي اخير در لبنان و غزه در كنار مقاومت ايستاد؟ آيا اين همان الجزيره است كه در انقلاب مصر نقش پررنگي در پوشش خبري اعتراضات داشت؟چرا الجزيره در بحران بحرين سكوت كرد و... .

عده اي معتقدند كه مشكل از «پرسش كنندگان» است و شبكه الجزيره هيچ تغييري نكرده است، فقط اين بار به خاطر اين كه طوفان به سوريه رسيده است صداي اعتراض شما از عملكرد اين شبكه بلند شده است اما متاسفانه حجم تحريف هاي خبري و تصويري توسط الجزيره در جريان ناآرامي هاي سوريه آن قدر زياد است كه نمي توان اين پرسش ها را حداقل از منظر حرفه اي مطرح نكرد.

هر چند بروز رفتارهاي متناقض از سوي دولت ها بر مبناي پيگيري منافع ملي شان قابل توجيه است اما وقتي كه نوبت شبكه هاي خبري مي شود چنين رويكردي باعث ريزش مخاطبين خواهد شد.

«بن جدو» خبرنگار الجزيره همچنين در اين باره مي گويدمن به صراحت مي‌گويم آنچه در سوريه مي‌گذرد، انقلاب نيست براي اين كه اين تحركات هفته به هفته و جمعه به جمعه است در حالي كه انقلاب‌ها ساعت‌ها، روزها، ماه‌ها طول مي‌كشند مثل اتفاقي كه در تونس و مصر رخ داد يا آنچه اكنون در يمن مي‌گذرد.

مردم هر روز به طور گسترده‌اي تظاهرات و راهپيمايي مي‌كنند در حالي كه ما در سوريه صحبت از حركت‌هاي اعتراضي پس از نماز جمعه مي‌زنيم. نسبت مشاركت عمومي نيز بسيار كم است و در روزهاي اخير به شدت كاهش يافته است. دليل آن هم اين است كه مردم سوريه در بيشتر مواقع چندان با اين تحركات موافق نيستند.در اين جا اين الجزيره و العربيه هستند كه آن را به صورت انقلاب جلوه مي دهند.

چالش الجزيره و استعفاي نيروهاي آن

سانسور خبري و رويكرد شبكه الجزيره نسبت به و قايع بحرين به گونه اي بود كه در طول دو ماه گذشته نه تنها اعتراض بسياري از مخاطبان را به دنبال داشت، بلكه دامنه اين اعتراضات به ميان كاركنان اين شبكه نيز كشيده شد و «غسان بن جدو» مدير اين شبكه در لبنان و يكي از مجريان باسابقه و زبده الجزيره در اعتراض به نحوه پوشش خبري حوادث بحرين از سمت خود استعفا داد.

اين گونه است كه چرخش ۱۸۰ درجه اي سياست هاي اين شبكه كه به عنوان بازوي ديپلماسي رسانه اي كشور قطر عمل مي كند، سوالات جدي را به دنبال دارد.

با اين حال، عملكرد اين شبكه در قبال تحولات بحرين، همكاري قطر با نيروهاي سپر جزيره و تلاش دستگاه ديپلماسي اين كشور براي كمك به ديكتاتور يمن همسو با ديگر كشورهاي شوراي همكاري خليج فارس، باعث شد تا تلاش هاي اميرنشين قطر در راستاي ديپلماسي عمومي دچار خلاء جدي شود.

تعداد زيادي از مجريان و دست اندركاران قديمي برنامه هاي شبكه تلويزيوني الجزيره قطر، در اعتراض به نبود رويه واحد در پوشش اخبار و تحولات مربوط به خيزش كشورهاي عربي به ويژه اعمال سانسورو تحديد اطلاعات مرتبط با قيام مردمي بحرين استعفا دادند.

«غسان بن جدو» يكي از مجريان معروف اين شبكه چند روز پيش به صف استعفا دهندگان پيوست و پس ازآن خبر استعفاي فيصل قاسم مجري برنامه «جهت گيري مخالف» در الجزيره نيز منتشر شد به گونه اي كه به نظر مي رسد اين شبكه با مشكل از دست دادن تعدادي از نيروهاي سرشناس و حرفه اي خود روبه رو شده است.

روزنامه القدس العربي چاپ لندن در اين زمينه نوشت: الجزيره به تدريج ستارگان خود را از دست خواهد داد و به سمت مرحله جديد و متفاوتي در حركت است.

استعفاي اعتراض آميز «غسان بن جدو» مجري تونسي الاصل الجزيره، سوال هاي متعددي را مطرح كرده و واكنش هاي متفاوتي را در داخل و خارج اين شبكه به دنبال داشت.وي مجري برنامه «گفت و گوي آشكار» بود.

«جدو» همچنين رييس دفتر الجزيره در بيروت بود و در پوشش و تحليل خبري حمله اسرائيل به لبنان در تابستان 2006 براي اين شبكه نقش به سزايي داشت.

استعفاي اعتراض آميز جدو در چارچوب روند استعفاي دوستان و همكاران سابق او مانند «يسري فودة» مجري برنامه كاملا محرمانه، «عبدالعزيز عبدالغني» مدير دفتر قاهره، «يوسف الشريف»، مديردفتر استانبول ، «اكرم خزام»، مدير دفتر مسكو صورت گرفت.

«جدو» درباره دلايل استعفاي خود گفت:برخي انتظار آن را نداشتند و عده‌اي نيز گفتند استعفايي مثل مابقي استعفاها است ولي اين كه بعدا برخي گفتند كه درك كرده‌اند، آثار اين استعفا بوده است زيرا از من خواستند كه به يك سري توافقات تن دهم كه بعدا همين توافقات هم زير پا گذاشته شد.

وي همچنين درباره استعفاي خود به شبكه المنار گفت كه تلويزيون الجزيره در جريان پوشش خبري حوادث سوريه و ليبي از مهارت حرفه اي شناخته شده خارج شد و به استفاده از شيوه تحريك آميز روي آورد و همين رويكرد موجب استعفا و پايان ارتباط او با الجزيره شد. وي استعفاي كتبي خود را به بخش اداري الجزيره ارسال كرده است.

البته نيابد گويندگان ديگر الجزيره مانند «جمانه نمور»، «لونه الشبل» و «لينا زهرالدين» را كه پيشتر استعفا داده بودند را فراموش كرد.

پايگاه اينترنتي «دويچه وله» نيز نوشت، رييس شبكه الجزيره اخيرا شماري از برنامه‌هاي سياسي با وجهه را حذف نمود و گردانندگان آنها را اخراج كرد. وي در مقابل ، تعداد گزارش‌هاي مستقيم از اتفاقات داغ در كشورهاي عربي شمال آفريقا را افزايش داد.

بن جدو: الجزيره گرفتار در پارادوكس بحرين، سوريه

«بن جدو» درباره بهانه شبكه الجزيره از عدم امكان خبر رساني در بحرين مي گويد:آنچه در بحرين رخ مي‌دهد به هيچ وجه و در هيچ حالتي قابل قبول نيست. اين كه مي‌گويند نمي‌توان در بحرين به فيلم و عكس دست يافت، كاملا غير قابل قبول است. در بحرين هم همانند ليبي مردمي هستند كه فيلم و عكس تهيه مي‌كنند و مي‌فرستند ولي به هيچ وجه پوشش داده نمي‌شود. همين وضعيت در سوريه هم حاكم است. يعني در سوريه هم امكان تهيه عكس و فيلم مانند بحرين نيست در ليبي هم نيست، اما چگونه است كه پوشش خبري در اين كشورها از سوي الجزيره بسيار بالاست اما خبري از بحرين نيست. اين تبعيض براي چيست...

براي مثال در نوار خبري يكي از شبكه‌هاي ماهواره‌اي خواندم كه يكي از خودروهاي مخالفان شش پليس را زير كرد و آنها را كشت. اولا چه كسي گفت كه اين خودرو مربوط به مخالفان است. تازه بعد مشخص شد كه اين فيلم قديمي بوده و اصلا ربطي به تحولات اخير سوريه نداشته است.

در بحرين كه اصلا هيچ چيز گفته نمي‌شود، 30 مسجد و حسينيه كاملا ويران شدند، ده‌ها نفر بازداشت، كشته و مورد تعرض قرار گرفتند ولي حتي يك نوار خبري در جايي ديده نشد. اين يك مشاركت سياسي در خونريزي‌ها است. بله در سوريه اعتراض‌هايي وجود دارد ولي وقتي كه مي‌فهميم فيلم يا عكسي كه ازمخالفان نشان داده‌اند دست كاري شده است لازم است نسبت به تمامي فيلم‌ها و عكس‌هايي كه ارسال مي‌شود شك كنيم تا به درستي آنها اطمينان يابيم...

بن جدو سپس مي گويد، به اعتقاد من آن چه اكنون رخ مي‌دهد كاملا خطا و لازم است كه رسانه‌هاي عربي و به ويژه الجزيزه در عملكرد خود تجديد نظر كنند. اكنون به مرحله‌اي رسيده‌ايم كه كسي به رسانه‌هاي عربي به واسطه گرايش‌هاي سياسي‌شان اعتماد نمي‌كند.

مثلا شايد الآن جريان 14 مارس به الجزيره علاقه‌مند شده باشد و عده‌اي ديگر نسبت به آن بي‌اعتماد باشند اما اين به آن معنا نيست كه جريان 14 مارس الجزيره را تاييد مي‌كند، الجزيره اگر سراغ مخاطبان قديمي اش برود مي‌بيند كه آنها هيچ اعتمادي به آن نمي‌كنند چرا كه عنصر صداقت را از دست داده است.

انتقاد از الجزيره

«روزنامه السفير» چاپ لبنان دراين زمينه نوشت: شبكه الجزيره قطر اكنون به پوشش گزينشي اخبار انقلاب هاي عربي متهم شده و بسياري از بينندگان آن به دليل عدم پوشش گسترده انقلاب بحرين از آن انتقاد كرده اند و گفته اندكه اين رويكرد بر خلاف پوشش اخبار يمن، سوريه و مصر بود

انتقاد از شبكه الجزيره فقط به عملكرد حرفه اي ، نبود شفافيت درپوشش اخبار و تحولات انقلاب هاي عربي و نيز قطع برخي برنامه ها محدود نمانده بلكه دعوت از ميهمانان خاص در پوشش برنامه هاي خبري نيز مورد سوال قرار گرفت.

«روزنامه العرب» چاپ قطر دو روز پيش به بررسي ديدگاه هاي بسياري از چهره هاي فرهنگي اين كشور پرداخت و نوشت: از نظر اين افراد، دليل جلوگيري از حضور آنان در تلويزيون الجزيره و استفاده از مهارت هاي آنان در تحليل تحولات اخير سوال برانگيز است.

«روزنامه القدس العربي» نيز درگزارشي با بيان اينكه الجزيره موضع گيري خود درمورد انقلاب هاي عربي را با حضور افرادي خاص در برنامه هايش مطرح مي سازد نوشت: اين شبكه از حضور بسياري از كارشناسان و تحليلگران بي طرف در تلويزيون به منظور توضيح و تشريح تحولات انقلاب كشورهاي عربي جلوگيري كرده و در اين خصوص فقط به تعداد بسيار اندكي از فعالان سياسي به ويژه از بين محافل مخالف رو مي آورد.

الجزيره تا آنجا در پوشش خبري گزينشي از انقلاب مردمي در كشورهاي عربي پيش رفت كه برخي رسانه هاي عربي خبر دادند، وزارت خارجه قطر با ارسال دستورالعملي به شبكه الجزيره از آن خواسته بود تا رويدادها و سركوب هاي رژيم آل خليفه عليه مردم بحرين را پوشش ندهد.

بر اساس گزارش شبكه خبري «نحرين نت» يك خبرنگار شاغل در بخش انگليسي شبكه الجزيره فاش كرد كه هيات مديره اين شبكه دستورالعملي از وزارت خارجه قطر دريافت نموده است كه بر اساس آن شبكه الجزيره بايد در پوشش خبر انقلاب‌هاي مردمي جهان عرب به ويژه كشورهاي حوزه خليج فارس، كمال دقت و تامل را بنمايد.

اين خبرنگار افزود: اين نگرش كه الجزيره عامل و سازنده انقلاب‌ها در جهان عرب است، نادرست و ساخته و پرداخته همين شبكه است.

روزنامه لبناني «السفير» نيز در اين زمينه به نقل ازمنابع آگاه مي نويسد: الجزيره روياي كار حرفه اي و شفاف را پايان داده و فعاليت حرفه اي آن اكنون در سرازيري قرار گرفته و اين شبكه به اتاق عمليات براي تشويق و تحريك تبديل شده است و آنچه را كه نيروهاي آن در طول سال ها با سعي و تلاش به دست آورده بودند به هدر مي دهد.

اين سوال مطرح است كه چگونه الجزيره پوشش خبري گسترده و فراواني از حوادث ليبي، يمن و سوريه داشته اما با وجود ريخته شدن خون صدها نفر از مردم بحرين چندان به حوادث آن اشاره اي نمي كند.

«مهدي فضائلي»، رييس سابق خبرگزاري فارس در اين باره مي گويد: مهمترين رسانه اي كه در اين قيام ها و جهت دهي به آن ها نقش داشته اند، شبكه تلويزيوني الجزيره قطر و شبكه هاي تلويزيوني برون مرزي ايران هستند البته شبكه الجزيره قطر در خصوص موضوع بحرين دچار چالش جدي شد و به دليل عدم رعايت بي طرفي، بخشي از برجسته ترين كارشناسان و نيروهاي خود را از دست داد.

پشتيبانان الجزيره

عده‌اي از فعالان سياسي و روزنامه‌نگاران، انتقاد به «الجزيره» را ناروا مي‌دانند و معتقدند كه اين شبكه براي ادامه‌ي حيات خود بايد هشيارانه عمل كند.

«حسن الانصاري»، كارشناس سياسي و روزنامه‌نگار مقيم دوحه مي‌گويد:«از دست كاركنان الجزيره چه‌كاري برمي‌آيد؟ آنها بايد گزارش بدهند؛ بايد به اخبار مصر و سوريه و يمن و كشورهاي ديگر بپردازند. به هر حال ناچارند كه براي خودشان اولويت‌هايي قائل شوند».

«محسن مرزوق» از «بنياد عربي براي تقويت دموكراسي» هم معتقد است كه كاركنان «الجزيره» وظيفه‌ي خطيري به‌عهده دارند.

او مي‌گويد:«تاريخ نشان خواهد داد كه در ايجاد اين انقلاب‌ها، شبكه‌ «الجزيره» نقش بزرگي ايفا كرده است. بقيه‌ي حرف‌ها و انتقادها مسائلي جزيي هستند».

مركز امور بين الملل صدا و سيما

شنبه|ا|29|ا|بهمن|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 154]