آثاري در مسير جهاني شدن

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: سفر به پايتخت پلهاي تاريخي/حيرت انگيزترين پلهاي تاريخي جهان در لرستان/ آثاري در مسير جهاني شدن
حيرت انگيزترين پلهاي تاريخي جهان در لرستان/ آثاري در مسير جهاني شدن
خرم آباد - خبرگزاري مهر: لرستان با دارا بودن بيش از 100 پل تاريخي به عنوان پايتخت پلهاي تاريخي ايران مطرح است، آثاري كه از آنها به عنوان حيرت انگيزترين پلهاي تاريخي دنيا ياد مي شود و ثبت جهاني آنها در دستور كار قرار گرفته است.

به گزارش خبرنگار مهر، استان لرستان با موقعيت استراتژيك خود همواره در طول تاريخ به عنوان يكي از مهم ترين گذرگاههاي شمال به جنوب كشور مطرح بوده به طوريكه اين استان در دوره مادها، هخامنشي، ساساني و اسلامي در مسير همگتانه ـ شوش در موقعيت ويژه اي قرار داشته و پل كشكان نيز در 50 كيلومتري جنوب خرم آباد در اين مسير احداث شده است.

پل هاي گاوميشان، شاپوري، پل آجري، پلدختر، كلهر، كشكان و شكسته از جمله پلهاي تاريخي لرستان هستند كه بيش از هزار و 400 سال قدمت تاريخي دارند و از معماري و هنر و پل سازي منحصربه فرد برخوردارند.

شناسايي بيش از 100 پل تاريخي در استان لرستان

تعداد زيادي از اين پلهاي حيرت انگيز با طول بيش از 200 متر و چشمه طاق هايي به طول بيش از 30 متر جلوه هايي از فن آوري و معماري پيشينيان خردمند اين ديار را به نمايش گذارده اند.

اين در حاليست كه ثبت جهاني پلهاي تاريخي استان لرستان از جمله مصوبات دور دوم سفر هيئت دولت به اين استان است كه به نظر مي رسد تحقق اين مطالبه به حق مردم استان لرستان نيازمند پيگيري ويژه مسئولان و تشكلهاي فعال در حوزه ميراث فرهنگي است.

مشاور ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان لرستان در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به وضعيت مرمت پلهاي تاريخي لرستان براي ثبت جهاني اظهار داشت: در حال حاضر براي ثبت جهاني پلهاي تاريخي لرستان عمليات اسكن ليزر، مستند سازي پلها، فتوگرامتري و ... آنها در استان صورت گرفته است.

مطالعات ثبت جهاني 6 پل تاريخي لرستان انجام شد

محمد رضا اسدي با بيان اينكه در استان لرستان بيش از 100 پل تاريخي شناسايي شده است، بيان داشت: در حال حاضر كار ثبت جهاني شش پل شاخص استان لرستان در دستور كار قرار گرفته است.

مشاور ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان لرستان يادآور شد: اين پلهاي شاخص شامل پل كشكان، پل شكسته، پل كلهر، پلدختر، پل گاوميشان و پل زال است.

اسدي با اشاره به وضعيت كارگاههاي مرمت پلهاي تاريخي لرستان يادآور شد: در حال حاضر كارگاههاي مرمت پلهاي تاريخي لرستان به صورت فعال مشغول به فعاليت هستند.

وي با اشاره به مراحل ثبت جهاني پلهاي تاريخي لرستان بيان داشت: در تيرماه سال 88 يك هيئت كارشناس از سوي سازمان ميراث فرهنگي و صنايع دستي كشور پلهاي تاريخي لرستان را مورد بازديد قرار دادند.

مشاور ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان لرستان عنوان كرد: طي اين بازديد صورت جلسه اي مبني بر تهيه مدارك لازم، طرحها و ... پلهاي تاريخي لرستان به ميراث فرهنگي لرستان محول شد.

اسدي افزود: بر اساس اين صورت جلسه همه اقدامات، مطالعات و مستندات لازم به سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري كشور براي معرفي و ثبت جهاني پلهاي تاريخي لرستان ارائه شده است.

ارتفاع پل كشكان به اندازه يك ساختمان 12 طبقه است

وي با بيان اينكه يكي از مولفه هاي لازم براي ثبت جهاني پلهاي تاريخي لرستان منحصر به فرد بودن آنها است، ادامه داد: در حال حاضر پلهاي تاريخي لرستان در جهان داراي ويژگي هاي منحصر به فردي است.

مشاور ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان لرستان با اشاره به پل تاريخي كشكان عنوان كرد: يكي از مولفه هاي منحصر به فرد اين پل مساحت بيش از 200 متري پايه هاي آن و همچنين ارتفاع بلند آن است كه به اندازه يك ساختمان 12 طبقه ارتفاع دارد.

اسدي تصريح كرد: ويژگي هاي منحصر به فرد پل كشكان مانند مساحت پايه ها و ارتفاع آن در هيچ پلي در دنيا وجود ندارد.

پل شكسته تنها پل سنگي دنيا

وي با اشاره به ويژگي هاي منحصر به فرد پل شكسته استان لرستان نيز بيان داشت: اين پل متعلق به دوره ساساني و تنها پلي در دنيا است كه تمام سنگ است.

مشاور ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان لرستان افزود: حجم و بزرگ بودن اين پل نيز از ديگر ويژگي هاي منحصر به فرد پل شكسته استان لرستان است.

اسدي همچنين با اشاره به ويژگيهاي منحصر به فرد ديگر پل تاريخي لرستان يعني پل گاوميشان يادآور شد: ويژگي منحصر به فرد اين پل مربوط به دهنه اين پل است كه بزرگترين دهنه پلهاي تاريخي جهان را به خود اختصاص داده است.

وي به ويژگيهاي اثر تاريخي "پلدختر" اشاره كرد و بيان داشت: ويژگي منحصر به فرد اين پل نيز عظمت و موقعيت قرار گيري آن است.

پل كلهر؛ اثري متعلق به دوره هاي مختلف تاريخي

مشاور ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان لرستان با اشاره به پل تاريخي كلهر معمولان نيز ادامه داد: ويژگي منحصر به فرد اين پل تاريخي "سلسه پل" بودن آن است.

اسدي يادآور شد: همچنين ويژگي منحصر به فرد ديگر اين پل اين است كه متعلق به دوره هاي مختلف تاريخي است به طوريكه پل كلهر مربوط به 5 تا 6 دوره تاريخي است.

وي در بخش ديگري از سخنان خود با اشاره به اعتبارات ملي و استاني در نظر گرفته شده براي مرمت پلهاي تاريخي لرستان بيان داشت: اعتبارات ملي كه براي مرمت پلهاي تاريخي لرستان در نظر گرفته شده بيش از 250 ميليون تومان است.

اعتبار ملي مرمت پلهاي تاريخي لرستان اختصاص نيافت

مشاور ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان لرستان يادآور شد: متاسفانه هنوز اين اعتبار تخصيص داده نشده است.

اسدي با اشاره به اعتبارت استاني مرمت پلهاي تاريخي لرستان افزود: بيش از 250 ميليون تومان از محل اعتبارات استاني براي مرمت پلهاي تاريخي لرستان در نظر گرفته شده كه از اين مبلغ بيش از 60 درصد تخصيص داده شده است.

وي در بخش ديگري از سخنان خود با اشاره به مدت زماني كه لازم است براي ثبت جهاني يك اثر تاريخي صرف شود، بيان داشت: مدت زمان لازم براي ثبت جهاني يك اثر تاريخي حداقل سه سال است.

مشاور ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان لرستان با تاكيد بر اينكه همه كارهاي لازم در استان توسط كارشناسان ميراث فرهنگي براي تهيه مدارك لازم ثبت جهاني پلهاي تاريخي لرستان انجام گرفته است، ادامه داد: در اين راستا حمايت سازمانهاي مردم نهاد، حاميان ميراث فرهنگي، مردم منطقه، نمايندگان و مسئولان براي تسريع در ثبت جهاني پلهاي تاريخي لرستان ضروري است.

اسدي با بيان اينكه كار جمع آوري مستندات، مطالعات، اسكن ليزر، فتوگرامتري و ... پلهاي تاريخي لرستان در كمتر از دو سال انجام گرفته است، يادآور شد: پيش بيني مي شود كه تا پايان سال 91 و بعد از معرفي پلهاي تاريخي لرستان به شوراي ثبت جهاني كشور اين آثار تاريخي به ثبت جهاني برسند.

پل شاپوري، عامل ارتباط لرستان و خوزستان

پل شاپوري يا طاق پل شكسته در قسمت جنوبي شهر خرم آباد واقع شده و عامل ارتباط غرب استان (طرهان) با شرق و از آنجا به خوزستان و تيسفون (پايتخت ساسانيان) بوده و احتمالاً براي توزيع آب نيز مورد بهره برداري قرار مي گرفته است.

طول اين پل 312 مترو ارتفاع آن 10.75 متر است كه از 28 چشمه طاق و 27 پايه تشكيل شده و سطح هر پايه 61 متر و فاصله بين دو پايه 7.5 متر است.

هم اكنون پنج چشمه طاق پل سالم بوده و مابقي بر اثر عوامل طبيعي تخريب شده است. چشمه طاقهاي پل به صورت جناقي ساخته شده و سبك سازي پل در قسمت طولي پل در زير روگذر پل صورت گرفته است و پايه هاي پل و موج شكنهاي آن به صورت لوزي شش ضلعي از سنگ ساخته شده است.

مصالح پل را سنگهاي قلوة رودخانه اي و لاشه سنگ در چشمه طاقها و از سنگ هاي پاكتراش در قسمت پايه ها استفاده شده است. كف پل سنگ فرش و از نوع سنگ بلوك قرمز است كه در اثر فرسايش آب از صورت كادر بودن خارج شده است.

اين پل عظيم و ديدني مربوط به دوره ساساني و به شماره 1058 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.

پل دختر، اثر ارزنده معماري پيش از اسلام

پل دختر كه از آثار ارزنده معماري پيش از اسلام در لرستان محسوب مي شود در ورودي شهر پلدختر واقع شده است. اين دومين پلي است كه در لرستان بنام "كر و دت" يا پل دختر مشهور است.

هرچند اين بنا در قرن 4 ه.ق مورد مرمت و تجديدبنا قرار گرفته است اما اصل آن بنا به احتمال قريب به يقين مربوط به دوره ساساني است.

جهت پل شرقي غربي و طول آن 270 متر است. پايه هاي پهن و قطور اين پل كه از سنگهاي پاك تراش ساخته شده اند در داخل رودخانه هنوز پابرجاست.

در حال حاضر تنها يك طاق از پل موجود است كه جاده خرم آباد - انديمشك از زير آن مي گذرد. بلنداي اين طاق 18 متر از سطح آسفالت است و نزديك به 30 متر از آب رودخانه ارتفاع دارد. درباره وجه تسميه پل برخي آنرا منتسب به ايزدبانو آناهيتا مي دانند.

بي ترديد اين پل اهميت ويژه اي در ارتباط بين مناطق جنوب با غرب و مركز و شمال داشته و علاوه بر اتصال لرستان و ايلام راه اصلي شاپور خواست به جندي شاپور شهر قديمي خوزستان (دوره ساساني) به شمار مي رفته است.

اين بنا به شماره 1678 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.

پل گاو ميشان، فاتح رودخانه سيمره

پل گاوميشان در فاصله 30 كيلومتري شهرستان پلدختر و بر فراز رودخانه سيمره در حد فاصل استانهاي ايلام و لرستان احداث شده است. جهت پل شمال شرقي به جنوب غربي است.

طول اين پل حدود 175 متر و عرض گذر سطح پل نزديك به 8 متر و 20 سانتيمتراست و در حال حاضر داراي 6 چشمه طاق است.

عرض چشمه اصلي اين پل حدود 33 متر و 70 سانتيمتر و مصالح اصلي آن را ملات، آجر و سنگ تشكيل مي دهند. معماري پاتاقها به سبك معماري دوره ساساني است اما در چشمه طاقها آثار مرمت دوره هاي صفوي و قاجاري ديده مي شود.

بنا به گفته برخي مورخان نامگذاري اين پل به "گاوميشو" به جهت پرورش گاوميش در منطقه بوده است اما با توجه به اهميت گاو در آيين مهر پرستي ممكن است اين نام از آيين مهرپرستي ماخوذ شده باشد.

اين پل كه از بناهاي عظيم دوره ساساني است به شماره 2222 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.

پل كشكان، مسير راه باستاني شاپور خواست

پل كشكان در بخش چگني برروي رودخانه اي به همين نام و در مسير راه باستاني شاپور خواست به طرهان احداث شده است. در متون تاريخي از آن به عنوان كژكي ياد شده است. طول پل حدود 320 متر و عرض هريك از دو چشمه شرقي آن 23.20 متر است. ارتفاع آن در بالاترين قسمت 26 متر و در كوتاهترين قسمت 10 متر است و از 12 طاق پل تنها سه دهنه آن تخريب شده و بقيه هنور سالم هستند .برخي از پايه هاي پل باسنگهاي بزرگ وحجاري شده ساخته شده اند. مواد و مصالح اين بناي سترگ از سنگ ، گچ و آجر تشكيل شده است.

در كنار اين پل بقاياي سه پل ديگر از دوره هاي گذشته وجود دارد كه با مشخصات پلهاي ساساني قابل مقايسه هستند.

بناي فعلي منسوب به آل حسنويه و مربوط به قرن 4 ه.ق است كه به شماره 355 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيد است.

پل كلهر، پلي منحصر به فرد در پلدختر

اين پل در بخش معمولان از توابع شهرستان پلدخترواقع شده است و پايه هاي آن بصورت بيضي شكل است؛ از ويژگي هاي آن مي توان به وجود سكويي در داخل دو پايه اصلي پل نام برد كه اين سكو از 12 پله ساخته شده و كاربرد آن دقيقاً روشن نيست ولي احتمالاً به عنوان پشت بند از آنها استفاده شده است.

رنگ ملات پل در قسمت پايه ها متمايل به قرمز رنگ است كه به علت تركيب آن با يك نوع شنهاي قرمز رنگ و همچنين يك نوع گياه به نام تره پي Tarahpey استفاده شده است.

كتيبه اي در قسمت غربي پل بر سينه كوه بالاتر از مسير گذر روي پل به طرف شمال غربي آن به دستور بدر بن حسنويه نوشته شده است و قرينه آن در قسمت جنوب بر سينه كوه وجود داشته كه متأسفانة به علت عمليات راهسازي تخريب گرديده است.

اين پل در ادوار مختلف مورد استفاده قرار گرفته است ولي بيشتر قسمتهاي آن مربوط به زمان بدر بن حسنويه ( 374 هـ .ق ) است.

اين بنا به شماره 2586 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.

..........................................................

گزارش: فاطمه حسيني

© 2003 Mehr News Agency .

شنبه|ا|29|ا|بهمن|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 131]