جهیزیه؛ رسمی مشترك در تمام دنیا

واضح آرشیو وب فارسی:فارس پاتوق:
جهیزیه؛ رسمی مشترک در تمام دنیا
در کشورهای اروپایی و به‌ویژه در کشور انگلیس جهیزیه در طبقات اشرافی به عنوان ارثیه در هنگام ازدواج از طرف پدر به فرزند دختر هدیه می‌شود و به این ترتیب فقط دخترانی که در زمان ازدواج….
جهیزیه؛ رسمی مشترك در تمام دنیا

بطور قطع بسیاری از آداب و رسوم ازدواج در زمان‌های بسیار گذشته ریشه دارد و حتی این رسومات در فرهنگ بسیاری از ملل دنیا مشترک هستند. البته ممکن است تصور شود که برخی از رسومات ازدواج مانند مهریه، جهیزیه و حتی شیربها از جمله رسومات و سنت‌هایی هستند که تنها در برخی از کشورهای آسیای شرقی و عرب‌زبان حاشیه خلیج فارس متداول و مرسوم هستند اما نتایج بدست آمده از بررسی‌های انجام شده در سطح کشورهای مختلف حاکی از آن است که برگزاری بسیاری از آداب ازدواج نظیر خرید حلقه و همچنین خرید جهیزیه و دادن شیربها از جمله رسومات مشترکی هستند که در فرهنگ کشورهای مختلف به شیوه‌های گوناگون و با اندکی تفاوت در مقایسه با هم متداول و مرسوم است. اگرچه امروزه در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته اروپایی و آمریکایی شاهد تغییراتی در اجرای این سنت دیرینه بوده‌ایم. اما تهیه جهیزیه توسط خانواده عروس از جمله رسوماتی است که همچنان در اغلب کشورهای دنیا متداول و مرسوم است. در حقیقت هدف از دادن جهیزیه کمک به جوانان برای آغاز یک زندگی مشترک بوده است و در بسیاری از کشورها جهیزیه عبارت است از پول، طلا یا حتی ملکی که در هنگام ازدواج از طرف خانواده عروس برای آغاز زندگی مشترک به زوج جوانی که قصد آغاز زندگی مشترک دارند هدیه می‌شود. اگر نگاهی به گذشته بیندازیم و جهیزیه‌ای را که مادران ما به همراه می‌آوردند را با جهیزیه‌ای که امروزه همان مادران برای فرزندانشان تهیه می‌کنند مقایسه ‌کنیم بدون تردید درخواهیم یافت که در دنیای امروز، جهیزیه قدم فراتر از تامین نیازهای اولیه زندگی مشترک گذاشته است. اغلب خانواده‌ها سعی می‌کنند تا از هر آنچه که در توان دارند برای تهیه جهیزیه فرزند خود استفاده کنند و جهیزیه کاملی را برای دختر خانواده تهیه کنند و به این ترتیب زوج‌های جوانی که به تازگی زندگی مشترک خود را آغاز کرده‌اند تا سالیان سال از خرید بسیاری از نیازهایشان بی‌نیاز خواهند بود. با وجود این‌که تهیه جهیزیه در اغلب کشورهای دنیا از یک شیوه خاص و مشترک تبعیت می‌کند و آن نیز برعهده خانواده عروس است ولی در خود ایران نیز به دلیل گستردگی مناطق و اقوام مختلف این رسم در برخی از استان‌ها تا حدودی تفاوت دارد. در برخی از شهرها مانند شهرهای استان‌های خراسان رضوی، خوزستان و هرمزگان خانواده داماد مسوولیت تهیه جهیزیه را برعهده دارند و در مقابل خانواده عروس نیز برای کمک به خانواده داماد مسوولیت پرداخت بخشی از هزینه‌‌های مراسم جشن ازدواج را تقبل می‌کنند. تاریخچه جهیزیه اگر بخواهیم جهیزیه را به عنوان یک سنت مشترک از نظر تاریخی مورد بررسی قرار دهیم باید به این نکته اشاره کنیم که این سنت کهن ریشه در فرهنگ کشورهای آفریقایی دارد که با هدف تامین سرمایه اولیه برای کسب و کار به داماد هدیه داده می‌شود و به این ترتیب داماد می‌توانست با استفاده از سرمایه اولیه‌ای که خانواده عروس در اختیار او قرار می‌داد مسوولیت تامین خواسته‌ها و نیازهای همسر و فرزندانش را برعهده گیرد. حتی در قدیمی‌ترین گزارش‌های موجود از گذشته‌های دور مانند قانون حمورابی که در قرن هجدهم قبل از میلاد تدوین شده است از جهیزیه به عنوان یکی از رسوم رایج در آن زمان نام برده شده است. تا پیش از قرن پنجم قبل از میلاد یعنی در دوران هومریک یونان قدیم رسم بر این بود که خانواد عروس به خانواده داماد شیربها می‌دادند تا این که در اواخر دوران کلاسیک به تدریج جهیزیه جایگزین شیربها شد. جهیزیه حتی در روم باستان هم متداول بود و به این ترتیب می‌توان گفت که این سنت از جمله رسومی است که نه‌تنها در کشورهای آسیایی، بلکه در کشورهای اروپایی هم وجود داشته است. در کشورهای اروپایی و به‌ویژه در کشور انگلیس جهیزیه در طبقات اشرافی به عنوان ارثیه در هنگام ازدواج از طرف پدر به فرزند دختر هدیه می‌شود و به این ترتیب فقط دخترانی که در زمان ازدواج از پدرشان جهیزیه نگرفته بودند در ارث سهیم می‌شوند. البته امروزه در اغلب کشورهای در حال توسعه در اروپا و آمریکا این رسم کهن و دیرینه به دست فراموشی سپرده شده است و در اغلب خانواده‌ها عروس و داماد با هدایای نقدی که در مراسم جشن ازدواج خود از دوستان، اقوام و نزدیکانشان هدیه می‌گیرند مقدمات اولیه زندگی مشترک را تامین می‌کنند. اما خانواده‌های سنتی همچنان به این سنت قدیمی پایبند هستند و خانواده دختر مسوولیت تهیه جهیزیه را برعهده می‌گیرد. البته باید این نکته را توجه داشت که در این کشورها برخلاف کشور ما جهیزیه تنها شامل ملزومات اولیه برای آغاز زندگی مشترک خواهد بود و بسیاری از کالاهای غیرضروری و لوکس تجملی که در خانواده‌های ایرانی بخشی از جهیزیه محسوب می‌شود با استفاده از هدایایی که عروس و داماد در مراسم جشن ازدواجشان می‌گیرند خریداری خواهد شد. رسم دیرینه جهیزیه در هند اگر بخواهیم نگاهی به رسومات رایج در گوشه و کنار دنیا بیندازیم و کشورهای مختلف را از نظر رسومی که در تهیه جهیزیه دارند مورد مقایسه قرار دهیم بدون تردید باید بگوییم که کشورهای آسیایی بیش از کشورهای اروپایی و آمریکایی به رسوماتی که از گذشته‌های دور مرسوم بوده است پایبند هستند. برای مثال هند از جمله کشورهایی است که در آنجا تهیه جهیزیه از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و از این رو تهیه جهیزیه و قوانینی که در خصوص تهیه آن وجود دارد از عوامل محدودکننده ازدواج دختران جوان بوده است. در کشور هند تهیه کالاها و اجناس مورد نیاز و همچنین تامین پول نقد و طلا از طرف خانواده عروس به عنوان جهیزیه نه‌تنها در زمان ازدواج بلکه در مناسبت‌های مختلف پس از ازدواج و حتی گاهی تا پایان عمر پدر و مادر فرزند دختر ادامه دارد در واقع در خانواده‌های هندی جهیزیه به عنوان راهکاری برای گریز از فقر پسران است و حتی رسم بر این است که خانواده داماد با توجه به موقعیت‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی خانواده دختر در هنگام خواستگاری تقاضای خود را در خصوص جهیزیه مطرح کنند و خانواده عروس با توجه به موقعیت خود با این تقاضاها موافقت می‌کنند و به این ترتیب مقدار جهیزیه از قبل از برگزاری مراسم ازدواج در بین طرفین توافق می‌شود تا جایی که در برخی ازخانواده‌ها حتی یک وسیله نقلیه که گاهی یک اتومبیل آخرین مدل خارجی است و همچنین مسکن که گاهی یک ویلا در اروپاست نیز به‌عنوان بخشی از جهیزیه به داماد هدیه می‌شود. شاید برایتان جالب باشد بدانید که در کشورهای اروپایی و آمریکایی نیز در گذشته برخلاف آنچه امروزه در این کشورها مرسوم است، موقعیت اجتماعی داماد ملاکی برای تعیین مقدار جهیزیه بود و از این رو افرادی که توانایی مالی چندان خوبی نداشتند هرگز نمی‌توانستند با افرادی از طبقات بالای اجتماع ازدواج کنند که امروزه هیچ اثری از این باور دیرینه در فرهنگ کشورهای اروپایی و امریکایی یافت نمی‌شود، علی‌رغم این که این سنت در گذشته در کشورهای اروپایی بخشی از حقوق مدنی افراد محسوب می‌شد. در کشورهای آسیای شرقی مانند چین، ژاپن، کره و برخی از دیگر کشورهای آسیایی رسم بر این است که چند روز پیش از مراسم ازدواج، خانواده داماد هدایایی شامل چای، میوه، غذاهای دریایی و همچنین گوشت را به عنوان هدیه ازدواج به عروس هدیه می‌کنند و در مقابل خانواده عروس هم جهیزیه مختصری که شامل لباس، جواهرات، وسایل آشپزخانه و وسایل دکوری است را به عنوان هدیه به داماد می‌دهند تا این دو جوان که قصد آغاز زندگی مشترک را دارند بتوانند با مقدمات اولیه زندگی که هر دو خانواده در اختیارشان قرار می‌دهند زندگی خود را آغاز کنند و تهیه دیگر ملزومات زندگی بر عهده خود آنها خواهد بود. در کشورهای عرب‌زبان حاشیه خلیج‌فارس هم تهیه جهیزیه برعهده خانواده داماد است و در این کشورها هرگونه لوازم و اثاثیه‌ای که از طرف خانواده دختر هدیه شود ناپسند تلقی می‌شود و به این ترتیب خانواده داماد نه‌تنها مسوولیت برگزاری مراسم ازدواج بلکه وظیفه تامین نیازهای اولیه برای آغاز زندگی مشترک فرزند خود را نیز برعهده دارند. آنچه جامعه ما را از جوامع غربی متمایز می‌سازد این است که اگرچه امروزه در کشورهای اروپایی و آمریکایی جوانان خودشان مسوولیت تهیه لوازم ضروری برای آغاز یک زندگی مشترک را برعهده می‌گیرند، اما در مقابل در کشور ما جهیزیه قدم فراتر از آماده‌سازی لوازم ضروری و حتی غیرضروری گذاشته است تا جایی که در بسیاری از خانواده‌ها حتی مارک کالاهای تهیه شده به عنوان جهیزیه نیز از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و به این ترتیب در برخی از خانواده‌ها هزینه اختصاص یافته برای تهیه جهیزیه گاه به بیش از ده‌ها میلیون تومان افزایش یافته و خانواده‌ها وسایلی را در جهیزیه دختران‌شان تهیه می‌کنند که بسیاری از خانواده‌های قدیمی تنها با بخش کوچکی از آن سال‌های طولانی به زندگی مشترک خود ادامه داده‌اند و این در حالی است که حتی برخی از این کالاها هیچ گاه مورد استفاده قرار نخواهد گرفت و قصد خانواده عروس از خرید این کالاهای غیرضروری این بوده است که به همه نشان دهند جهیزیه کامل و بی‌نقصی را برای فرزندشان تهیه کرده‌اند.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس پاتوق]

[مشاهده در: www.farspatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 355]