ساماندهي پسماندهاي بيمارستاني چالشي بي انتها

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: ساماندهي پسماندهاي بيمارستاني چالشي بي انتها
تهران،گروه ميزگردها - كارشناسان بهداشت محيط معتقدند روزي فرا مي رسد كه انسان ها با آلوده كردن محيط زيست خود، فرصت زندگي را از خود خواهند گرفت. انسان ها با تخريب دانسته يا ندانسته محيط زيست هر روز عرصه زندگي را هم براي خود و هم براي آيندگان تنگ خواهند كرد.

در اين ميان موضوع توليد پسماند(زباله) از جمله فجايعي است كه انسان روي تنها زيستگاه خود يعني "زمين" به بار مي آورد. پسماندهايي كه متاسفانه بخش قابل توجهي از آن به شكل غير اصولي و بدون رعايت ضوابط و معيارهاي زيست محيطي در محيط زيست رها و يا دفع مي شود .

پسماندهاي بيمارستاني از جمله اين پسماندهاي ساخته دست بشر است كه در زمان حاضر و به گفته رييس سازمان حفاظت محيط زيست هر روز 400 تن پسماند بيمارستاني در كشور توليد مي شود .

مديريت پسماندهاي بيمارستاني شايد مهم تر از توليد آن باشد زيرا در صورت اجرا نشدن برنامه هاي ساماندهي پسماند بيمارستاني بايد در آينده شاهد تاثيرات مخرب آن روي سلامت انسان و محيط زيست باشيم .

به گفته كارشناسان بين 75 تا 80 درصد زباله هاي بيمارستاني را زباله هاي عادي و 20 تا 25 درصد اين زباله ها را زباله هاي عفوني يا خطرناك و شبه خطرناك تشكيل مي دهند. از پسماندهاي عادي بيمارستاني مي توان به عنوان مثال ته مانده هاي غذاي آشپزخانه، قوطي هاي كمپوت، اشيائي همچون اشياي تيز و برنده همچون سوزن سرنگ، تيغ هاي جراحي را پسماند خطرناك بيمارستاني مي گويند.

براساس ماده 2 "ضوابط و روش هاي مديريت اجرايي پسماندهاي پزشكي و پسماندهاي وابسته" ،به تمام پسماندهاي عفوني و زيان آور ناشي از بيمارستان ها ، مراكز بهداشتي درماني، آزمايشگاه هاي تشخيص طبي و ساير مراكز مشابه كه به دليل بالا بودن حداقل يكي از خواص خطرناك از قبيل سموم ، بيماري زايي ، قابليت انفجار يا اشتعال ، خورندگي و مشابه آن به مراقبت ويژه (مديريت خاص) نياز دارند پسماندهاي پزشكي ويژه گفته مي شود .

سوالي كه مطرح است اين است كه آيا 25 درصد زباله هاي عفوني و خطرناك در بيمارستان ها تفكيك مي شوند و يا يكجا با زباله هاي عادي قرار مي گيرند تا فرايند حمل آن به خارج از بيمارستان انجام شود؟

آيا در اين ارتباط قانوني براي مديريت پسماند در كشور وجود دارد؟ نقاط كور اين قانون در كجا است؟ تكليف پسماندهاي بيمارستاني با چه اقداماتي حل مي شود؟ آيا توليد كننده اين پسماندها كه بيمارستان ها هستند اطلاعي از مديريت و اقدامات لازم در رابطه با پسماندهاي بيمارستاني دارند يا دچار سردرگمي هستند؟

براي پاسخ به اين سووال ها، از چند تن از مسوولان و كارشناسان براي حضور در ميزگرد ايرنا در خصوص "ساماندهي پسماندهاي بيمارستاني " دعوت بعمل آمد.

در اين ميزگرد دكتر " كاظم ندافي " رييس مركز سلامت و محيط كار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي ، "محمد عليزاده " مدير گروه پسماند آب و خاك سازمان حفاظت محيط زيست، دكتر "لطف الله ارمنده" رييس بيمارستان پارسيان (بيمارستان خصوصي) و دكتر "كاميار فيلسوفي" كارشناس پسماند حضورداشتند.

همچنين "سيد محمد فياض" مدير عامل سازمان پسماند شهرداري تهران و باستاني مدير بيمارستان فيروزگر (وابسته به دانشگاه علوم پزشكي تهران) نيز براي شركت در اين ميزگرد دعوت شدند كه حضور نيافتند.

ميهمانان در اين ميزگرد نظرات متفاوتي در ارتباط با ساماندهي پسماندهاي بيمارستاني مطرح كردند. در حالي كه دكتر "لطف الله ارمنده" رييس بيمارستان پارسيان معتقد بود كه بخش درمان دچار بلاتكليفي در ارتباط با پسماندها است و اطلاع رساني دقيقي در خصوص دستور العمل ها ، صورت نگرفته است ، دكتر "فيلسوفي" كارشناس پسماند اين بلاتكليفي بيمارستان ها را با آموزش علمي و ايجاد نظم در خصوص ساماندهي پسماند قابل حل دانست.

دكتر ندافي نيز از اقدام هاي آموزشي وزارت بهداشت كه در خصوص ساماندهي پسماندهاي بيمارستاني صورت گرفته دفاع كرد و از كمبود اعتبار در اين زمينه خبر داد. و "محمد عليزاده" مديرگروه پسماند آب و خاك سازمان محيط زيست گفت : مساله ياد شده با آموزش و اعتبار كافي حل نمي شود، بلكه بايد اعمال قانون شود و از ابزار بازدارنده بيشتري استفاده كرد.

در اين بحث همچنين بر اهميت بي خطر سازي پسماندهاي ويژه بيمارستاني نه سوزاندان آنها تاكيد شد . بر اساس قانون بي خطر كردن پسماندهاي ويژه يا خطرناك بيمارستاني بر عهده توليد كننده (بيمارستان) است تا پس از آن، فرايند حمل و نقل آن به بيرون از بيمارستان صورت گيرد.

* بيمارستان ها و اهميت بي خطر سازي پسماندها

دكتر ندافي در پاسخ به اين سووال كه براساس بند ج ماده 2 ضوابط و روش هاي مديريت اجرايي پسماندهاي پزشكي "بي خطرسازي" عبارت است از اقداماتي كه ويژگي خطرناك بودن پسماند پزشكي را رفع كند. در زمان حاضر چند درصد بيمارستان ها به سامانه بي خطر سازي پسماندهاي پزشكي مجهز هستند؟ مي گويد:

هم اكنون 60 درصد بيمارستان ها به تجهيزات بي خطر ساز پسماند مطابق قانون و آيين نامه پسماند مجهز هستند و 40 درصد نيز فاقد اين دستگاه ها هستند. همچنين در زمان حاضر 65 درصد بيمارستان هايي كه وابسته به دانشگاه هاي علوم پزشكي هستند به اين سامانه مجهز هستند .

با توجه به تاكيد وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي در ارتباط با بيمارستان هاي تهران ، طي چهار ماه گذشته، 80 درصد بيمارستان هاي تهران اين سامانه را تهيه كردند و 15 درصد نيز در حال خريد سامانه و يا داراي قرارداد معتبر خريد هستند كه در اين ميان پنج درصد نيز هنوز هيچ اقدامي صورت نداده اند .

* سوال : اين آماري كه اشاره كرديد مربوط به كل بيمارستان هاي تهران است؟

** ندافي : بله . البته در اين زمينه بيمارستان هاي وابسته به دولت و وزارت بهداشت كمي جلوتر از بقيه هستند و ما كمك هاي دولتي هم به آنها مي دهيم . بيمارستان هاي تامين اجتماعي در اين زمينه عقب تر هستند كه الان قراردادهاي خود را ارايه كرده و در حال اقدام هستند . پنج درصد هم كه مطلقا كاري صورت نداده اند .

*سوال : با توجه به اهميت تفكيك پسماندهاي بيمارستاني به عبارت ديگر تفكيك پسماندهاي عادي از ويژه پزشكي، چندي پيش مشاور شهرداري تهران در خبري اعلام كرده بود كه كمتر از 30 درصد زباله هاي بيمارستاني تفكيك مي شود اين در حالي است كه وزير بهداشت اعلام كرده است كه 90 درصد زباله هاي بيمارستاني تفكيك مي شوند . نظر شما در اين ارتباط چيست؟

** ندافي : بر اساس آموزش ها و دستور العمل هاي داده شده به بيمارستان ها شايد حدود 90 درصد بيمارستان ها عمليات تفكيك را انجام مي دهند. اما براساس نتايج بررسي هايي كه در سالجاري براي بيمارستان ها انجام داديم ، بيمارستان هايي كه به طور كامل اين تفكيك را انجام مي دهند 50 درصد كل بيمارستان ها را شامل مي شوند . 40 درصد باقي مانده با درجاتي تفكيك را انجام مي دهند يعني اگر بسته زباله عفوني را باز مي كنيد مي بينيد پسماند آشپزخانه هم در آن بسته ديده مي شود كه اين مساله نبايد اتفاق بيافتد .

* 10 درصد بيمارستان هايي كه تفكيك انجام نمي دهند چه مي شوند؟

** آن 10 درصد بيمارستاني كه هيچ تفكيكي انجام نمي دهند از نظر درجه اعتبار بخشي پايين هستند و درجه سه بشمار مي آيند. اين بيمارستان ها مشكلات ساختاري عديده اي دارند تا به تفكيك پسماندهاي خود رسيدگي كنند. وضعيت اين بيمارستان ها وضعيت خانواده اي را مي ماند كه نان شب ندارد و ما آن خانواده را مجبور مي كنيم كه تا خانه را براي زلزله مقاوم سازي كند.

* وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي براي اينكه تفكيك به طور كامل براي هر بيمارستان عملي شود، چه اقدام هايي صورت داده است؟

** براساس برنامه آموزشي كه اداره سلامت محيط و كار وزارت بهداشت از نيمه دوم امسال تهيه كرده و به معاونت آموزشي اين وزارتخانه ارايه داده است، دانشجويان رشته هاي پزشكي و پيراپزشكي تفكيك از مبدا و شناسايي پسماندها را از همان زمان دانشجويي فرابگيرند تا پس از پايان تحصيل و جذب شدن آنها در مراكز درماني موضوع تفكيك پسماندها براي آنها نهادينه شود .

ما اگر بخواهيم اين ميزان 50 درصدي بيمارستاني كه به طور كامل تفكيك پسماندها را انجام مي دهند به يكصد درصد برسانيم بايد فرهنگ سازي انجام دهيم كه اين موضوع، موضوع ساده اي نيست و زير ساخت هاي آن بايد از زمان دانشجويي كاركنان مراكز درماني مهيا شود .

* عليزاده مدير گروه پسماند آب و خاك سازمان حفاظت محيط زيست: با توجه به اينكه مشكل قانوني وجود ندارد و به توليد كنندگان پسماند نيز اين موضوع تفهيم شده است خلاءهايي مشاهده مي شود كه با آموزش حل نمي شود. ما تا اعمال قانون نكنيم به شكلي كه ابزارهاي بازدارنده را به نحو مطلوب استفاده نكنيم قطعا اين اتفاق نمي افتد.

*سوال: ممكن است مشكل كمبود نيرو در رابطه با اعمال قانون داشته باشيم؟

**عليزاده: در همين استان تهران ، بيمارستان هاي درجه يك هم فعاليت مي كنند كه به رغم اينكه هيچ مشكل مالي در ارتباط با بي خطر سازي پسماندها ندارند اما متوجه مي شويم كه نيروي كارآمدي در خصوص تعيين تكليف اين پسماندها در همين بيمارستان هاي درجه يك وجود ندارد . در اين راستا يك مقدار در اجراي قانون شايد از ابزارهاي بازدارنده در حد مطلوب استفاده نكرده ايم و توانمندي ها كه در قانون به آن اشاره شده است كاملا اجرا نمي شود. موضوع ديگر اينكه بايد الزامات را افزايش دهيم . ما الان شاهد آن هستيم كه در بيمارستان ها ارزشيابي هايي از سوي وزارت بهداشت صورت مي گيرد كه بايد اثر گذاري اين ارزشيابي ها بيشتر شود.

* سوال: به نظر مي رسد كه يكي از بندهاي ارزشيابي بيمارستان ها مساله پسماندها باشد.

* ندافي از وزارتخانه : بله

* عليزاده از محيط زيست : دكتر ندافي صحيح مي فرمايند اما وزن اولويت به پسماندهاي بيمارستاني بايد در ارزشيابي ها از بيمارستان ها بيشتر باشد كه الان اين اتفاق نمي افتد.

*ارمنده رييس بيمارستان پارسيان(از بخش خصوص): حداقل طي دو سال گذشته در جلسات ماهيانه بيمارستان هاي خصوصي يك مسوول نيامده است به ما بگويد كه در ارتباط با پسماندها بايد چه اقدامي صورت دهيم و به عنوان مثال از كدام دستگاه براي بي خطرسازي آن استفاده كنيم . طي اين دو سال گاهي نامه اي دريافت مي شود و دستگاهي معرفي مي شود .

*سوال: آقاي دكتر منظورتان اين است كه هيچ برنامه منسجمي اين بيمارستان ها ندارند؟

*ارمنده: موضوع پسماند پزشكي تا اين لحظه هم براي ما (بيمارستان هاي خصوصي ) تبيين نشده و يا ارگاني نبوده است كه پاسخگو باشد.

*عليزاده: قانون مديريت پسماند با صراحت مي گويد كه پسماند توليد شده بايد توسط توليد كننده پسماند اداره شود و مسووليت آن برعهده توليد كننده پسماند است. بنابراين مركز خدمات درماني بايد داراي برنامه عملياتي در خصوص موضوع پسماند از قبيل تفكيك از مبدا ، آموزش و دپوي موقت باشد .

اظهارات دكتر ارمنده به عنوان رييس يك بيمارستان نشان دهنده وجود يك خلا است و اينكه بخش درمان ،آشنايي كامل به مسايل قانوني ندارد اگر داشت اين اتفاق نمي افتاد كه در اين جلسه يك واحد بيمارستاني انتظار اين را داشته باشد كه سازمان محيط زيست يا وزارت بهداشت براي آن برنامه داشته باشد .

فكر مي كنم يكي از خلا هاي بزرگي كه ما داريم اين است كه اطلاع رساني شود و اين قوانين و مقررات را تمام افراد اعم از حقيقي و حقوقي و افراد ذيربط بدانند كه قانون كشور و مطالبات قانوني چه است و هر كس بتواند به تكاليف خودش عمل كند .

* سوال: دكتر ندافي صبحت آقاي عليزاده اين بود كه اين بحث پسماند هاي بيمارستاني بحثي قانونمند و نظام مند است اما از سوي ديگردكتر ارمنده به عنوان رييس يكي از بيمارستان هاي كشور مبحثي متفاوت را عنوان مي كند؟

** ندافي : از نظر قانون و مقررات هيچ نقطه كوري وجود ندارد. بحثي كه آقاي دكتر ارمنده در مورد بلاتكليفي پسماندهاي بيمارستان هاي خصوصي عنوان كردند شايد نشان از نقصي باشد كه ممكن است اطلاع رساني خوبي را انجام نداده باشيم. اما قوانين و آيين نامه ها و مقررات در ارتباط با پسماندهاي پزشكي در روزنامه هاي كثير الانتشار و روزنامه رسمي جمهوري اسلامي نه تنها منتشر شده بلكه وزارت بهداشت ، كتاب هاي سازمان حفاظت محيط زيست در اين زمينه را نيز به چاپ رسانده است . ضمن اينكه براي بيمارستان ها دفترچه هاي راهنما را تهيه كرده كه به عنوان مثال بي خطر سازي پسماندهايش از چه نقطه اي شروع و به كجا ختم شود.

اگر بيمارستان بگويد اين دفترچه را ندارد مي تواند به وب سايت وزارت بهداشت و يا به اداره سلامت محيط و كار اين وزارتخانه مراجعه كند . ضمن اينكه راهنما و شيوه نامه انتخاب و نحوه تهيه دستگاه هاي غيرسوز بي خطر ساز پسماند پزشكي در سال 89 ابلاغ شده است . همچنين براي تمام بيمارستان هاي خصوصي كارگاه پسماند را برگزار كرديم كه در اين راستا 150 نفر هم تحت آموزش قرار گرفتند.

* سوال: دكتر ندافي چقدر براي حل موضوع پسماندهاي بيمارستاني اعتبار لازم است؟

* ندافي: در سال 86 كه ضوابط پسماند پزشكي توسط دولت ابلاغ شد وزارت بهداشت اين موضوع را به يك مشاور مورد تاييد سازمان مديريت واگذار كرد كه برآورد كند چقدر لازم است تا پسماندهاي بيمارستان هاي دانشگاه هاي علوم پزشكي كشور بي خطر شوند . در گزارشي كه مورد تاييد سازمان مديريت هم قرار گرفت آمده است ، 70 ميليارد تومان ، البته به قيمت سال 86 ، براي ساماندهي پسماندهاي بيمارستانهاي وابسته به علوم پزشكي لازم است كه از آن سال تا كنون حداقل ، بهاي دستگاه و تجهيزات، دو برابر شده است.

* سوال: آن مقدار اعتبار كه از سوي دولت محقق شد چقدر بود ؟

** ندافي : آن مقدار كه توسط دولت تحقق يافت 25 ميليارد تومان بود. البته وزارت بهداشت به بيمارستان هاي ياد شده اعلام كرد كه 50 درصد هزينه ساماندهي پسماندها را از محل درآمدهاي بيمارستاني و 50 درصد نيز توسط وزارت بهداشت پرداخت شود .تا كنون نيز حدود 55 ميليارد تومان در بيمارستان هاي دولتي براي اين كار هزينه شده است كه 25 ميليارد را دولت داده است . اما چون قيمت ها افزايش يافته است هنوز اين موضوع به پوشش 100 درصد نرسيده است.

طي يك سال گذشته نيز آنچه كه بيمارستان هاي تهران حتي بيمارستان هاي علوم پزشكي انجام داده اند همه با هزينه هاي خودشان بوده است. در اين خصوص ممكن است 25 ميليون تومان به كل بيمارستان هاي تهران كمك شده باشد كه رقم قابل توجهي نيست و بقيه را بيمارستان ها از محل درآمد ها اختصاصي خودشان بوده است. البته ناگفته نماند با توجه به مشكلات مالي زيادي كه بيمارستان هاي دولتي دارند، تحميل هزينه هايي از اين قبيل ، براي اين بيمارستان ها كمر شكن و دشوار است و بايد دولت حتما به اين بيمارستان ها كمك كند.

* سوال: زمان حاضر، موسم بودجه بندي است. اختصاص بودجه در رابطه با پسماندهاي بيمارستاني را چگونه ارزيابي مي كنيد؟

*ندافي : هر سال در موسم بودجه به شوراي شهر و كميسيون بهداشت و درمان مجلس شوراي اسلامي و ساير كميسيون هاي مجلس مراجعه مي كنيم و همه قول همكاري به ما مي دهند. اما هر وقت قانون بودجه ابلاغ مي شود ، هيچ رديف خاصي براي آن در نظر گرفته نمي شود .

*ارمنده : دكتر ندافي به كمك هاي دولت به بيمارستان هاي دولتي در رابطه با مديريت پسماند اشاره كردند اين در حالي است كه هيچ كمكي به بيمارستان هاي خصوصي در اين ارتباط نمي شود ، بيمارستان هايي كه برخي از آنها حتي نسبت به پرداخت حقوق كاركنان خود دچار مشكل هستند. به نظر من بايد زمينه را براي اين كار فراهم كنند. اگر اعتباري هم باشد فقط به بيمارستان هاي دولتي مي دهند و به بيمارستان خصوصي يك ريال هم كمك نمي شود. اين در حالي است كه بعد از حذف يارانه بيمارستان ها دچار مشكل شدند التبه من از بيمارستان هاي دولتي خبر ندارم .

در زمان حاضر براي بيمارستان ما (پارسيان) براي 20 روز 9 ميليون تومان هزينه آب و از ابتداي سال تا همين اوايل ديماه براي تهيه نان فقط 36 ميليون تومان هزينه تحميل شده است . اين در حالي است كه قبلا هزينه نان پنج ميليون تومان هم نمي شد. البته هزينه هاي ديگر هم هست به عنوان مثال وزارت بهداشت براي برگزاري يك كارگاه براي متخصصان و يا پرستاران ما چند ميليون تومان مي گيرد و يا مثلا بيمه ها درصد بسيار جزيي به پرداختي هاي خود اضافه كرده اند به گونه اي كه هزينه تخت روز اتاق عمومي بالاتر از سه تخت در اين بيمارستان 220 هزار تومان مي شود كه ما آن را با 105 هزار تومان در اختيار بيماران قرار مي دهيم .

*عليزاده (از محيط زيست): من نمي خواهم كسي را زير سوال ببرم اما من با اين شكل كار به هيچ وجه موافق نيستم . اينكه ما بياييم كمك مالي دولت را مستقيم به واحد درماني بدهيم كه حتما تجهيزات براي پسماند بخرند اما از سوي ديگر واحد درماني هم نداند كه كدام تجهيزات را بخرد و اگر هم بتواند دستگاهي را خريداري كنند مشكل مراقبت از آن دستگاه نيز پيش مي آيد و حتي ممكن است ظرفيت دستگاه خريداري شده متناسب با ميزان پسماندي كه آن واحد درماني توليد مي كند نداشته باشد . مستندات ما در محيط زيست نشان مي دهد 40 درصد دستگاه هاي خريداري شده پسماند در اين مراكز غير فعال هستند كه اين موضوع نتيجه گيري مي شود كه همان منابع محدودي كه داريم را درست مديريت نمي كنيم . در شرايط حال حاضر اگر 70 ميليارد تومان به 700 ميليارد تومان هم برسد باز هم موضوع پسماندهاي بيمارستاني با تامين منابع حل نمي شود .

* دكتر ندافي به جز كمك هاي دولتي ، راهكار ديگري نيز به بيمارستان ها پيشنهاد شده است؟

** ندافي : دو روش ديگر نيز به بيمارستان ها پيشنهاد داده ايم يكي اينكه با شركت هاي خصوصي قرارداد ببندند و اين شركت ها دستگاه را در بيمارستان مستقر كنند و پسماندها توسط دستگاه هاي ياد شده بي خطر شوند. بنابراين لازم نيست كه در بيمارستان سرمايه گذاري شود . روش ديگر هم ويژه بيمارستان هايي است كه مكاني براي مستقر شدن دستگاه ها ندارند بنابراين يك دستگاه سيار (موبايل) داخل بيمارستان مستقر مي شود و پس از بي خطر سازي پسماند ، به بيمارستان ديگري مي رودكه اين روش در كشورهايي از جمله در تركيه كانادا و آمريكا مرسوم است .

* سوال : اما آقاي دكتر برخي از بيمارستان ها حتي براي اين كار پاركينگ ندارند !

* ندافي : البته همينطور است كه مي گوييد . ممكن است خودرو حامل دستگاه داخل بيمارستان نتواند برود كه اين موضوع ممكن است ما را به حد مطلوبيت صد درصدي براي اجراي برنامه هايمان در خصوص بي خطر سازي پسماند نرساند.

* ارمنده : به بيمارستان ما نيز دستگاهي پيشنهاد شد كه حجم زيادي را در بيمارستان ما اشغال مي كرد از طرفي هم شركتي كه پسماندها را بي خطر مي كرد به ازاي هر كيلو پسماند بين 600 تا 700 تومان كار بي خطر سازي را انجام مي داد كه به صرف بيمارستان نبود و به همين علت تصميم گرفتيم براي خريد دستگاه هزينه كنيم .

* آقاي فيلسوفي به عنوان يك كارشناس پسماند ارزيابي شما چيست ؟

** اين بحث كه قوانين مديريت پسماند در كشور كامل است هيچ شكي وجود ندارد. همچنين آيين نامه اي را كه وزير سابق بهداشت (كامران باقري لنكراني) به مراكز خدمات بهداشتي و درماني در رابطه با نحوه جمع آوري پسماند و عملكرد مرتبط ابلاغ كردن نيز يكي ازكاملترين مجموعه هايي است كه مي شود استفاده كرد اما مشكل ما در فرهنگ سازي در تعيين تكليف پسماندهاي پزشكي است . همچنين آموزش براي تعيين تكليف اين پسماندها نيز بايد به صورت علمي انجام شود.

يك موضوعي كه نمي توان نسبت به آن بي اهميت بود اين است كه سازمان محيط زيست هرواحد صنعتي را موظف مي كند تا مشاوري براي پسماندهايش داشته باشد اما چرا اين اجبار در بيمارستان ها مبني بر حضور مشاور مربوطه وجود ندارد؟

بر اساس طرح تعيين تكليف پسماندهاي بيمارستاني كه دو سال پيش توسط سازمان محيط زيست به وزارت بهداشت ارايه شد ، پيشنهاد براين مبنا بود كه نوعي نظم بايد ايجاد و تفكيك پسماند از مبدا انجام شود . به عنوان مثال اگر 100 واحد پسماند بيمارستاني داريم 80 تا 85 واحد اين پسماندها عادي و بي خطر هستند و فقط حدود 15 درصد آنها خطرناك و شبه خطرناك هستند. تفكيك از مبدا به اين ترتيب است كه اگر سرانه پسماند براي هر تخت بيمارستاني را سه كيلوگرم در نظر بگيريم جدود 400 گرم آن پسماند خطرناك مي تواند باشد كه مي توان اين پسماند ها را در بسته هاي مشخصي و جدا از پسماندهاي عادي قرارداد با اين كار هزينه هاي بيمارستان در رابطه با پسماندها نيز پايين مي آيد.

جا دارد از زحمات شهرداري هم تشكر كرد كه كارگران شهرداري در رابطه با پسماندها خيلي زحمت مي كشند و از جان خود مايه مي گذارند بيمارستان به كارگرها يك ناهار مي دهد و آنها نيز پسماندها را جمع آوري كرده و با خود مي برند اما اين كار ، كار اصولي به شمار نمي آيد .

اگر مي خواهيد موضوع پسماند بيمارستاني به صورت كامل انجام شود به عنوان مثال بايد اتاق دپوي و حمل و نقل اين كار بايد اصولي باشد مثل برخي از كشورها يك خودرو جلو و يك خودرو نيز در عقب خودروي حمل زباله بيمارستاني حركت كند تا مبادا خودرو ياد شده دچار مشكلي از جمله تصادف شود .

فيلسوفي كارشناس پسماند در ادامه ميز گرد ايرنا مي گويد: درزمان حاضر بيمارستاني در حال فعاليت است كه براي سامانه فاضلاب جايزه نيز دريافت كرده است اما هنگامي كه دقت مي كنيد مي بنييد فاضلاب بيمارستان همچون يك اتاق است كه درآن حوضچه اي رو باز قرار داد و در آنجا نيز يك نفر با افزودن ماده اي در اين حوضچه فعاليت مي كند و يا انواع دستگاه هاي بي خطر ساز روسي و چيني در اين بيمارستان ها به چشم مي خورد كه استفاده بهينه از اين دستگاه ها نمي شود و برخي از آنها تا متوجه مي شوند كه ماموري براي سركشي به اين دستگاه ها در راه بيمارستان است دستگاه را روشن مي كنند كه وانمود به فعاليت كنند اين در حالي است كه باز هم تمام زحمات به گردن كارگر شهرداري مي افتد كه بايد زباله هاي بيمارستاني را به بيرون از بيمارستان ببرد.

من صحبت هاي آقاي عليزاده را تاييد مي كنم موضوع پسماندهاي بيمارستاني فقط با پول حل نمي شود به عنوان مثال با ايجاد نظمي خاص در ساماندهي پسماند از جمله تفكيك ، مي توان حتي براي بيمارستان در آمدزايي نيز كرد به عبارت ديگر اگر بيمارستان هر ماه 10 ميليون تومان بابت پسماندها هزينه مي كند با اجراي طرح تفكيك پسماند ها هزينه هاي خود را به دو ميليون تومان برساند . كه طرح تعيين تكليف پسماندهاي بيمارستاني در سال 87 به وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پز شكي ارايه شد .حتي مي توان بر روي پسماندها فعاليت هايي نيز انجام داد و درآمد زايي كرد.

*سوال: چه فعاليتي مي توان انجام داد ؟ به نظر شما مي توان پسماند را بازيافت كرد؟

*فيلسوفي : ما همه اش مي گوييم پسماند را بسوزانيم ، دفن كنيم يا از بين ببريم . ما بايد روزي به فكر بازيافت برخي از پسماندها كه از بهترين مواد اوليه ساخته مي شوند مثل كيسه هاي سرم نيز باشيم . در زمان حاضر برخي كشورهاي اروپايي از پسماندهايي از جمله كيسه خون لفافه ساندويچ درست مي كنند بنابراين اين پسماندها براي آنها نيز قيمت دارد .

* عليزاده: اما براساس قانون مديريت پسماند هر گونه بازيافت پسماندهاي بيمارستاني ممنوع است .

* فيلسوفي: البته قانون اين موضوع را ممنوع كرده است اما اگر به حالت بهينه برسيم مي توان از اين وضعيت ( بازيافت ) دفاع كرد . از نظر علمي كسي نمي تواند بگويد اين كار باز يافت نمي شود آن كيسه سرم كه از مواد خيلي عالي ساخته شده ، قابل بازيافت است منتها به خاطر شرايط فعلي كه ترس از سوءاستفاده وجود دارد قانون نيز آن را منع كرده است . اينكه قانون اين كار را ممنوع اعلام كرده است براي اين است كه كار، از روي اصول انجام نمي شود . بنده به عنوان يك كارشناس و صنعتگر پسماند تا بحال چندين تن پسماند بيمارستاني را به صورت تصادفي و ناخودآگاه با محصولات پلاستيكي خريداري كردم كه پسماندهاي بيمارستاني كشف شده را از بين برده ام اما خيلي ها اين كار را انجام نمي دهند.

* سوال : به جز وزارت بهداشت ، مسووليت تعيين تكليف پسماند مي تواند به عهده نهاد ديگري باشد ؟

*فيلسوفي : اين كار، صد در صد فني وصنعتي است و وزارت بهداشت بايد فقط نظارت داشته باشد بنابراين بايد بر عهده گروهي باشد كه صنعتگر باشند نه اينكه بدنه آن را پزشكان تشكيل دهند. آقاي دكتر ندافي اظهار مي دارند كه دوره هاي اين كار را براي زير مجموعه از جمله بيمارستان ها برگزار كرده اند اين در حالي است كه از صنعتگران پسماند نظري خواسته نشد.

مشكل ديگري كه پسماندهاي بيمارستاني تا الان تعيين تكليف نشده اند در اين است كه وزارت بهداشت هنگام برخورد با اين موضوع ، اهم في الاهم مي كند و به عنوان مثال بحث موضوعي از جمله تجهيز خانه هاي بهداشت روستايي را به پسماندهاي بيمارستاني ترجيح مي دهد.اما بايد يك مساله اي را در نظربگيريم كه پسماند بيمارستاني را نمي توان در سطح شهر رها كرد و مسووليت آن را گردن شهرداري گذاشت اين مهم است نمي دانم چرا كه هنوز ما نتوانسته ايم اين اهميت را جا بياندازيم.

بيمارستان و عملكرد آن آنقدر مهم است كه اگر ماموران سازمان محيط زيست به خاطر برخي تخطي هاي بيمارستان بخواهند آن را پلمپ كنند نمي توانند . چون بيمارستان كه يك واحد توليدي نيست كه به راحتي آن را تعطيل كرد بلكه عملكرد آن از آنجا كه با جان مردم سروكار دارد خيلي مهم است .بنابراين بايد براي پسماندها چاره اي جدي انديشيد .

* عليزاده مدير گروه پسماند آب و خاك سازمان حفاظت محيط زيست : با توجه به ضرورت ادامه بخش درمان، ما نمي توانيم اين مراكز را مثل مراكز صنعتي تعطيل كنيم اما يك راه اين است كه هر قدر فشار بيشتري روي وزارت بهداشت در رابطه با ساماندهي پسماندها ايجاد كنيم دست وزارت بهداشت براي مطالباتش از دولت در بحث بودجه بازتر مي شود . مشروط به اينكه برنامه جامع و كاملا منطبق بر نيازهاي كشور را داشته باشيم .

گزارميز ** 1776 ** 9187 ** 1823**1542

انتهاي خبر / خبرگزاري جمهوري اسلامي (ايرنا) / كد خبر 30816910

سه|ا|شنبه|ا|25|ا|بهمن|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 256]