خانه‌هاي خدا؛ رها شده‌اند به امان خدا!

واضح آرشیو وب فارسی:عصر ایران: خانه‌هاي خدا؛ رها شده‌اند به امان خدا!
به دليل مشكل اقتصادي، برخي ائمه ي جماعات ترجيح مي دهند در ادارات، سازمانها، مراكز نظامي و انتظامي اقامه ي نماز كنند، لذا بيم آن مي رود كه نماز جماعت در مساجد به ويژه نماز ظهر تعطيل شود .
اعتدال: در ايران همه نهادها و مؤسسات سازماني دارند ولي قريب به 60 هزار واحد فرهنگي هيچ سازماني ندارند . يك سازمان سنتي به نحو ناقصي به صورت هيئتي آنها را اداره مي كند . هيچ سازماني اين سرمايه عظيم را يك پارچه نگاه نمي كند؛ مشكلات آن را بررسي نمي نمايد و در راه حل معضلات آن چاره انديشي نمي كند.

نگاهي گذرا به تاريخ اسلام مؤيد اين موضوع است كه مساجد براي مسلمانان پايگاهي اجتماعي به منظور اتخاذ تصميمهاي جمعي و حركتهاي حساس بوده اند . از سويي مساجد بهترين پايگاه براي ارتقاي معرفت ديني و معنوي جوانان و به موازات آن، مقابله با تهاجم فرهنگي و خرافه هايي هستند كه طي چند سال اخير از سوي دشمنان اسلام براي ضربه زدن به پايه هاي فرهنگي و ديني جوانان مسلمان ايراني، به شيوه هاي مختلف مورد استفاده قرار مي گيرند .

متاسفانه اما به رغم كاركردهاي متعدد و متنوعي كه مساجد داشته و تأثيرات ارزشمندي كه شناخت و استفاده مناسب از اين پايگاهها مي تواند در سطح جامعه و در ميان اقشار مختلف داشته باشد، اما اين مكانها امروزه به فضايي تك بعدي و اماكني تنها براي عبادت و اقامه نماز تبديل شده اند و نهايت استفاده از اين مكانها برگزاري مراسم ختم و عزاداري در مناسبتهاي خاصي چون عاشورا است و ديگر كاركردهاي آنها ناديده گرفته مي شوند .

اما در كنار همه نقشها و تأثيراتي كه مساجد به عنوان فضاهايي معنوي بر روح و فكر و جان فرد و جامعه دارند، معماري مساجد نيز شاخصي هستند كه با برخورداري از ويژگيهاي منحصر به فرد بر خلوص ، معنويت و جاذبه اين مكانها افزوده و نقشي بسيار مؤثر در حضور معنوي و خالصانه اقشار مختلف در اين مكانها دارند.

معماري مساجد نيز طي سالهاي اخير دستخوش تغييراتي شده و از اصالت خود دور شده است و همين امر معنويت اين پايگاههايي كه با معماري و زيبايي ايراني اسلامي عجين هستند را خدشه دار كرده است .به طوريكه مساجدي كه امروز در جاي جاي كشور مي بينيم هيچ شباهتي با مساجد ديگر كشورهاي اسلامي ندارد و بعضا به انباري و يا سالن شبيه تر است كه اين شايسته ايران نيست.

از سويي اجراي طرح هدفمندي يارانه ها تاثيرات متفاوتي بر بخش هاي مختلف جامعه دارد كه مساجد نيز از اين تاثيرات مستثني نبوده و نيستند. پس از هدفمندي يارانه ها بسياري از مساجد در پرداخت هزينه هاي مصرفي با مشكل مواجه شده اند . سال گذشته مجلس شوراي اسلامي معافيت مساجد روستايي از پرداخت قبوض برق و آب را تصويب كرد. در همان زمان پيشنهاد معافيت مساجد شهري نيز در مجلس مطرح شد ولي با مخالفت دولت مواجه شد.

بر اساس آمارهاي اعلام شده و نظر صاحب نظران، آخرين وضعيت مساجد كشور به اين شرح است:

1 - از تعداد 58000 مسجد، در حال حاضر بيش از نيمي از آنها فاقد فعاليت و تحرك لازم مي باشند و حدود 30 هزار مسجد، امام جماعت ندارد.

2 - تعداد مساجدي كه نماز در آنها در سه وقت صبح، ظهر و عصر و مغرب و عشا اقامه مي شود، به حدود به سه هزار مسجد مي رسد; يعني، فقط در حدود 6% از مساجد كشور در سه وقت اقامه نماز مي شود .

3 - به دليل مشكل اقتصادي، برخي ائمه ي جماعات ترجيح مي دهند در ادارات، سازمانها، مراكز نظامي و انتظامي اقامه ي نماز كنند، لذا بيم آن مي رود كه نماز جماعت در مساجد به ويژه نماز ظهر تعطيل شود .

4 - از جهت بهداشتي و نظافت ظاهري، مساجد جاذبه چنداني به ويژه براي جوانها ندارند و با وجود مراكز فرهنگي هنري بسيار زيبا و تميز كمتر كسي مايل است به اين مكانها رو آورد .

5 - خادمين و هيات امنا در غالب مساجد كشور نه تنها تلاشي براي جذب جوانان نمي كنند، بلكه گاهي خود مانع فعاليت بسيج و كانون هاي فرهنگي جوانان هستند و اكثر مساجد كشور صرفا در مدت محدود نماز باز بوده و نقشي در فعاليتهاي اجتماع و حل معضلات فرهنگي و اجتماعي ندارند .

6 - در محلات جديد به ويژه در شهرك ها تعداد محدودي مسجد وجود دارد كه مردم محل در ساخت و ساز اين مساجد با مشكل مواجه اند. بسيار به چشم مي خورد كه ساخت و ساز مسجدي حدود 15 سال به طول كشيده است و هنوز نيمه تمام مانده است .

7 - با وجود چند نهاد كه بخشي از ماموريت آن كمك به رونق مساجد است، مردم در خصوص مساجد با مشكل مواجه هستند و با مراجعه به هر يك از دستگاه ها مسائل، لاينحل باقي مي ماند .

8 - بر اساس آخرين آمار موجود زيربناي تقريبي مساجد كل كشور تا سال 1375 حدود 17 ميليون مترمربع بوده و زمين مساجد كشور حدود 36 ميليون مترمربع مي باشد كه با احتساب قيمت حداقل، سرمايه اي به ارزش تقريبي چهل هزار ميليارد تومان را شامل مي شود و جا دارد جهت اين سرمايه ملي و ديني فكري انديشيده شود .

9 - مجموع اعتباري را كه نهادهاي مسؤول جهت مساجد جذب و هزينه مي كنند، به سي ميليارد ريال نمي رسد و اين اعتبار در مقام مقايسه با ساخت يك فرهنگ سرا، يك بيمارستان كوچك، يك مجتمع آموزشي، يك پل كوچك و . . . برابري نمي كند و اگر سخاوت مردم متدين كه در برابر سه ميليارد تومان دولت ميلياردها تومان هزينه مي كنند نبود، امروزه از مساجد جز مشتي سنگ و آجر باقي نمي ماند . وضعيت بد اقتصادي مردم در سالهاي اخير و عدم توجه وزارتخانه ها و ارگانها به مساجد وضعيت نگران كننده اي را به وجود آورده است كه در صورت عدم رسيدگي جدي به زودي شاهد مساجدي خراب خواهيم بود .

10 - جمعيت سي هزار نفري ائمه ي جماعات - كه اكثرا از مرتبه علمي بالايي برخوردار هستند - و نيروهاي فرهنگي و اعضاي هيات امنا در مساجد يك سرمايه عظيم را تشكيل مي دهند كه به دليل حضور معنوي در اين سنگر حساس از كم هزينه ترين بخش نيروي انساني به شمار مي آيند . نيروهاي فهيم، ايثارگر، شجاع و كم توقعي كه سالهاست چراغ مساجد را روشن نگه داشته و با كرامت، خادم خانه خدا گشته اند .

11 - هيچ سازمان و ارگاني به صورت يك پارچه خود را متولي و مسؤول مساجد نمي داند . در زماني كه از اختيارات و ماموريت نهادها سؤال مي شود و زمان تقسيم بودجه و اعتبارات است، همه ي سازمانها اعتبار و بودجه مي خواهند اما زمان پاسخگويي و خدمات دادن، بيچاره مردم از اين سازمان به آن سازمان جهت مبلغ كمي مساعدت و كمك سرگردانند .

12 - اين سخن امام راحل و نظر رهبر معظم انقلاب كه «مساجد مانند روحانيت نبايد دولتي باشند» باعث سوءبرداشت بسياري از افراد به ويژه سازمان برنامه و بودجه، دولت، وزرا و استانداران شده است . چرا كه با تمسك به اين كلام از كمك كردن به مساجد طفره مي روند . لذا وضع به جايي رسيده است كه كشورهاي همسايه حتي كشور لائيك تركيه از مساجدي آباد، تميز، پررونق برخوردار هستند ولي مساجد جمهوري اسلامي اين گونه نيست آيا صدها مؤسسه، تعاوني و حتي روزنامه ها كه از كمك هاي دولتي استفاده مي كنند، دولتي شده اند؟ بانكها حاضرند به سالنهاي سينما، ورزشگاهها و . . . يارانه و وام بدهند ولي از كمك به مساجد معذورند .

13 - به جز مساجد معدودي كه در سطح كشور فعالند و در محيط خود تاثيرگذار هستند، بقيه ي مساجد به دلايل مختلف از جمله: بي نظمي، كثيفي، هيات امنا و خادم بداخلاق و وضعيت بد مالي فعاليت چنداني ندارد، و تنها فعاليت آنها اقامه ي يك نوبت نماز است .

نگاهي به واقعيتهاي موجود در زمينه مساجد نشان مي دهد به دليل اهميت مساجد و نقش حياتي كه در مبارزه با تهاجم فرهنگي از يك سو و حضور نيروهاي مؤمن و وجود سرمايه هاي مادي و معنوي از سوي ديگر دارد، ضروري است، به اين مشكلات مساجد رسيدگي شود . امروزه نيروهاي خط مقدم جبهه ي مبارزه با شبيخون فرهنگي دشمن مساجد هستند . نقشي را كه مساجد در نشر و گسترش اسلام و پيروزي انقلاب اسلامي و حمايت از جبهه هاي نبرد در جنگ تحميلي داشتند مجددا مي توانند ايفا كنند و با بسيج نيروها با دشمنان دين و ملت و فرهنگ اين جامعه مبارزه كنند .

اما با يك تحقيق ميداني ساده مي توان گفت در حال حاضر مساجد كل كشور ، فاقد نظام معيني هستند . در اين كشور همه ي نهادها و مؤسسات سازماني دارند ولي قريب به 60 هزار واحد فرهنگي هيچ سازماني ندارند . يك سازمان سنتي به نحو ناقصي به صورت هيئتي آنها را اداره مي كند . هيچ سازماني اين سرمايه عظيم را يك پارچه نگاه نمي كند; مشكلات آن را بررسي نمي نمايد و در راه حل معضلات آن چاره انديشي نمي كند . رها شده اند به امان خدا .

در حال حاضر 50 دستگاه و نهاد مختلف، هر يك به نوعي متولي امور مساجد هستند و همين امر پراكندگي فعاليتها، عدم انسجام، موازيكاري و در بسياري موارد غفلت از مسائل مهم و اساسي مربوط به اين پايگاهها را موجب مي شود .

برخي دستگاه هايي كه به نوعي با مديريت مساجد مرتبطند بدين شرحند:

1 - سازمان اوقاف و امور خيريه: اين سازمان عمدتا به مسائل حقوقي مساجد و اماكن مذهبي مي پردازد و از موقوفات محافظت مي كند . به عنوان ماموريت بعدي نيز به عمران مساجد مساعدت نموده و در تشكيل و معرفي هيات امنا به عنوان رقبه هاي وقف اقدام مي كند .

2 - مركز رسيدگي به امور مساجد: اين نهاد كه چند سالي است در حوزه تهران بزرگ و استان تهران فعاليت مي كند و عمده ي فعاليت خود را مصروف تامين ائمه ي جماعات مساجد و جابجايي نموده است، به صورت موردي نيز به امر ساخت و ساز و مسائل فرهنگي كمك مي نمايد وبه عنوان يك مركز - كه مورد قبول مساجد تهران است - به حل اختلافات نيز مي پردازد .

3 - سازمان تبليغات اسلامي: در اين سازمان، اداره كل مساجد، به امور مساجد كشور رسيدگي مي كند و در مجموع به چند موضوع نظير ائمه ي جماعات، بهداشت، اعتكاف، اعزام مبلغ و تا حد بسيار كمي به تقويت كتابخانه هاي مساجد مي پردازد .

4 - مؤسسه ي عمران مساجد: كه قبلا به نام صندوق عمران مساجد بود، مؤسسه اي است وابسته به سازمان تبليغات اسلامي و اوقاف . ماموريت اصلي آن رسيدگي به عمران مساجد و مساعدت به آنان است و در سابقه خود پي گيريهاي قانوني را از طريق هيات دولت جهت بعضي تسهيلات در ساخت و ساز و اداره ي مساجد داشته است .

5 - ستاد عالي كانونهاي فرهنگي و هنري مساجد: بر اساس مصوبه شوراي عالي انقلاب فرهنگي و به منظور تقويت و احياي مساجد تشكيل شده است، عمدتا مسئوليت تجهيز و تقويت كتابخانه هاي مساجد و سالنها را به عهده دارد واز طريق تاسيس كانونهاي فرهنگي هنري و تقويت واحدهاي فرهنگي و هنري اين اهداف را پي گيري مي نمايد . اين ستاد كه در هر استان دبيرخانه هايي را تاسيس كرده است، اكثرا تحت نظر ادارات كل فرهنگ و ارشاد اسلامي اين ماموريت را انجام مي دهد .

6 - ستاد احياي امر به معروف و نهي از منكر: كه از ستادهاي مردمي است، عملا از مسجد به عنوان ماموريت خود استفاده مي كند و در احياي مساجد نقش كمي دارد .

7 - نيروي مقاومت بسيج: اين نيرو به عنوان ماموريت اصلي خود نقشي در مساجد ندارد و از آنجا كه پايگاههاي نيروي مقاومت در اكثر مساجد كشور فعال هستند، بالطبع مي بايست نقشي در اداره مسجد و به خصوص مسائل فرهنگي مسجد داشته باشد. اين نيرو در بعضي مساجد تبليغات را به عهده دارد و در پاره اي از آنها با تشكيل كانونهاي بسيج به فعاليت مشغول است .

8 - جامعه روحانيت: حوزه هاي علميه نيز در مساجد نقشهايي دارند كه عمده نقش آنها در اعزام امام جماعت و رسيدگي موردي خواهد بود .

نگاهي به واقعيتهاي موجود در زمينه مساجد نشان مي دهد به دليل اهميت مساجد و نقش حياتي كه در مبارزه با تهاجم فرهنگي از يك سو و حضور نيروهاي مؤمن و وجود سرمايه هاي مادي و معنوي از سوي ديگر دارد، ضروري است، به اين موضوع رسيدگي شود . امروزه نيروهاي خط مقدم جبهه ي مبارزه با شبيخون فرهنگي دشمن مساجد هستند . نقشي را كه مساجد در نشر و گسترش اسلام و پيروزي انقلاب اسلامي و حمايت از جبهه هاي نبرد در جنگ تحميلي داشتند مجددا مي توانند ايفا كنند و با بسيج نيروها با دشمنان دين و ملت و فرهنگ اين جامعه مبارزه كنند .

البته اگر بحث زعامت و تصدي اين مكان هاي مقدس پيش بيايد ، سازمان تبليغات اسلامي، بسيج، مركز رسيدگي به امور مساجد، حوزه هاي علميه، اوقاف و . . . همه داعيه ي تصدي آن را دارند .

اگر براي امام جماعت هر يك از مساجد كشور مشكلي پيش آيد، يا زلزله و سيل مسجدي را تخريب كند; يا دزدي اموال مسجدي را ببرد و يا اختلافي بين مسجديها پيش بيايد همه نهادهاي مسؤول شانه خالي مي كنند و به يكديگر ارجاع مي دهند. گاهي اوقات هم به عنوان صدقه مبلغ كمي كمك مي كنند واقعا تاسف بار است كه با خانه ي خدا اين گونه برخورد مي شود . عجبا كه مهدهاي كودك در اين كشور سازماني دارند، ولي مساجد فاقد سازمان هستند! ورزشگاهها، مدارس، سينماها، كتابخانه ها، پاركها، خيابانها، تفريح گاهها، زندانها، بيمارستانها، دانشگاهها، داروخانه ها، و . . . همگي سازماني دارند ومشكلات آنها در جايي رسيدگي مي شود . نيروهاي انساني شاغل در اين مراكز آموزش مي بينند، نشريه دارند، بودجه و اعتبار دولتي دارند، ضابطه دارند ولي مساجد فاقد همه اين موارد هستند!

با يك نگاه اجمالي مي توان گفت مساجد، كه در طول تاريخ اسلام ، دوران مبارزات براي پيروزي انقلاب اسلامي و حيات پس از انقلاب اسلامي كاركردهاي متنوع و متعددي داشته اند و مسائل فرهنگي، هنري، ديني، تبليغي و حتي سياسي را شامل مي شده ، امروزه به دليل ضعفهايي كه ايجاد شده، نمي توانند آنگونه كه شايسته و بايسته است فعال و تأثيرگذار باشند.

دوشنبه|ا|24|ا|بهمن|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: عصر ایران]

[مشاهده در: www.asriran.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 255]