بنزین آزاد 600، 800 یا 1000تومان ؟

واضح آرشیو وب فارسی:ایران ناز:
بنزین آزاد 600، 800 یا 1000تومان ؟

سه سناریو در پنج محور «عدالت در مصرف یارانه بنزین»، «ایجاد انتظارات تورمی و تورم»، «كاهش مصرف و صرفه‌ جویی»، «افزایش درآمد حاصل از هدفمند كردن یارانه بنزین» و «كاهش آسیب‌پذیری در مقابل تحریم» مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است.
پیش از این در مورد میزان آزادسازی قیمت بنزین دو سناریو مطرح شده بود. اما یكی از سایت‌های نزدیك به دولت در مطلبی، سه سناریو برای بنزین پس از هدفمندی یارانه‌ها طراحی كرده است.
رجانیوز این سناریوها را در قالب تحلیلی از میثم دهقان (كارشناس ارشد شبكه تحلیلگران تكنولوژی ایران) نقل كرده كه نشان می‌دهد تعداد سناریوهای احتمالی به سه افزایش پیدا كرده است. هر چند بر احتمالی بودن این گزینه‌ها تاكید شده است اما به نظر می‌رسد سناریوهای نهایی كه در كارگروه تحول اقتصادی به تصویب رسیده است نیز به این گزینه‌ها نزیك باشد.
رجانیوز در این یادداشت آورده است: با توجه به دستاوردهای سهمیه‌بندی بنزین و همچنین اظهارات رویانیان مبنی بر تداوم سهمیه‌بندی بنزین با اجرای قانون هدفمند كردن یارانه‌ها، سه سناریوی محتملِ زیر پیش روی تصمیم‌گیران قرار دارد:
سناریوی اول: تخصیص 60 لیتر بنزین سهمیه‌ای با قیمت 300 تومان و عرضه بنزین آزاد به قیمت 600 تومان.
سناریوی دوم: تداوم 60 لیتر سهمیه بنزین 100 تومانی و افزایش قیمت بنزین آزاد به 800 تومان.
سناریوی سوم: تداوم 60 لیتر سهمیه بنزین 100 تومانی و افزایش قیمت بنزین آزاد به 1000 تومان.
در این یادداشت، سه سناریوی فوق در پنج محور «عدالت در مصرف یارانه بنزین»، «ایجاد انتظارات تورمی و تورم»، «كاهش مصرف و صرفه‌‌جویی»، «افزایش درآمد حاصل از هدفمند كردن یارانه بنزین» و «كاهش آسیب‌پذیری در مقابل تحریم» مورد بررسی و مقایسه قرار می‌گیرند:
1 - عدالت در مصرف یارانه بنزین: در سه سناریوی مذكور، قیمت بنزین مصرفی وابسته به میزان مصرف بنزین است و با افزایش مصرف، قیمت بنزین برای هر لیتر افزایش می‌یابد.
به ازای مصرف 90 لیتر در ماه كه متوسط مصرف هر خانوار است، قیمت بنزین در سناریوی اول و سوم 400 تومان و برای سناریوی دوم 333 تومان است. همچنین متوسط قیمت بنزین در سناریوی اول برای كسانی كه بیش از 120 لیتر در ماه مصرف می‌كنند، كمتر از سناریوی دوم و سوم خواهد شد.
با توجه به قیمت بنزین فوب خلیج فارس و هزینه حمل و نقل و احتساب مالیات بر ارزش افزوده قیمت هر لیتر بنزین بدون یارانه در حدود 800 تومان است. بنابراین پر واضح است كه در سناریوی اول به دلیل اینكه قیمت بنزین آزاد 600 تومان است، مصرف بیشتر به معنای بهره مندی از یارانه بیشتر است، در صورتی كه در دو سناریوی دیگر، مصرف بیشتر به معنای بهره مندی از یارانه بیشتر نخواهد بود.
قیمت متوسط بنزین به ازای مصرف بیشتر از 90 لیتر در ماه در سناریوی سوم و 120 لیتر در ماه در سناریوی دوم بیش از سناریو اول است. بنابراین اتخاذ سناریوهای دوم و سوم برای مصارف بیشتر به عدالت در توزیع یارانه بنزین نزدیك تر است.
2 -ایجاد انتظارات تورمی و تورم: در سناریوی اول با توجه به افزایش همزمان قیمت بنزین سهمیه‌ای و بنزین آزاد، تمامی مالكین خودرو از كم مصرف‌ها تا پرمصرف‌ها متأثر از افزایش قیمت بنزین خواهند بود كه این به معنای افزایش انتظارات تورمی و تورم در جامعه است.این در حالی است كه با توجه به آمار مصرف بنزین ارائه شده توسط شركت ملی پخش فرآورده‌های نفتی، متوسط مصرف روزانه بنزین آزاد در حدود 12 میلیون لیتر است كه با فرض مصرف روزانه 63 میلیون لیتر، سهم 20 درصدی را به خود اختصاص می‌دهد.

بنابراین افزایش قیمت بنزین آزاد به 800 یا 1000 تومان تنها 20 درصد مصرف روزانه بنزین را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد و در حدود 60 درصد مصرف كنندگان -كه در حدود 60 لیتر در ماه مصرف دارند-، افزایش هزینه‌ای را متوجه نخواهند شد. لذا انتظارات تورمی در این دو سناریو نسبت به سناریوی اول بسیار كمتر خواهد بود.
سناریوی دوم یعنی عرضه بنزین 800 تومان نسبت به سناریوی 1000 تومان انتظارات تورمی كمتری را به همراه خواهد داشت.
3- كاهش مصرف و صرفه‌جویی: افزایش قیمت بنزین آزاد به 800 یا 1000 تومان عملا انگیزه كاهش مصرف را به ازای مصرف بیشتر از الگو نسبت به قیمت 600 تومان به میزان قابل توجهی افزایش خواهد داد. در سناریوی اول انگیزه كاهش مصرف در مصارف كمتر از 60 لیتر نیز وجود دارد كه به دلیل وجود نداشتن بسترهای مناسب حمل و نقل عمومی در عموم شهرها منجر به افزایش نارضایتی‌های اجتماعی خواهد شد.
4 - افزایش درآمد حاصل از هدفمند كردن یارانه بنزین: در صورت تخصیص 60 لیتر بنزین سهمیه‌ای به هر خانوار با فرض 20 میلیون خانوار، روزانه 40 میلیون لیتر بنزین سهمیه‌ای تخصیص می‌یابد كه پیش بینی می‌شود مصرف بنزین آزاد روزانه به 20 میلیون لیتر افزایش یابد. بنابراین متوسط قیمت هر لیتر بنزین با اتخاذ هر یك از سناریوها مطابق جدول شماره یك خواهد شد.همان‌طور كه در این جدول مشاهده می‌شود، متوسط قیمت بنزین در سناریوی اول و سوم 400 و در سناریوی دوم 333 تومان می‌شود.
در سناریوهای دوم و سوم از آنجاكه دولت تغییری در مقدار و قیمت بنزین سهمیه‌ای ایجاد نكرده است، با تخصیص سهمیه فوق به هر خانوار ایرانی عملا یارانه بنزین را به شكلِ كالا (حامل انرژی یارانه‌ای) بازپرداخت كرده است كه معادل ریالی آن در سناریوی دوم (60×700) 42 هزار تومان و در سناریوی سوم (60×900) 54 هزار تومان به ازای هر خانوار است. اما در سناریوی دوم، ازآنجاكه قیمت بنزین سهمیه‌ای افزیش یافته است، مطابق با قانون دولت باید 50 درصد درآمد حاصل از آزاد سازی قیمت بنزین را به خانوارها به صورت نقدی بازتوزیع كند، بنابراین متوسط قیمت بنزین در سناریوی اول 200 تومان خواهد بود. در این شرایط، متوسط قیمت بنزین در سناریوهای دوم و سوم بیش از سناریوی اول می‌شود و این به معنای افزایش درآمد خالص دولت در هدفمند كردن یارانه بنزین است.
5 - كاهش آسیب‌پذیری در مقابل تحریم: در صورتی‌كه دولت، سناریوی دوم یا سوم را اتخاذ كند، با توجه به قیمت 800 و 1000 تومانی بنزین آزاد و همچنین قیمت 500 تومانی فوب خلیج فارس، انگیزه كافی در جهت قاچاق معكوس در نواحی مرزی ایجاد خواهد شد. در نتیجه نیاز به واردات بنزین و آسیب‌پذیری كشور ناشی از تحریم بنزین كاهش خواهد یافت.خلاصه نتایج حاصل از مقایسه سه سناریوی فوق در محورهای 5 گانه در جدول شماره دو نشان داده شده است.
همان‌طور كه در جدول نشان داده شده است، سناریوی دوم و سوم هزینه‌های به مراتب كمتری را نسبت به سناریوی اول برای دولت خواهد داشت. در انتخاب نهایی از آنجایی كه جلوگیری از تورم و انتظارات تورمی در شروع هدفمند كردن یارانه‌ها بسیار مهم است، اتخاذ سناریوی دوم كم هزینه‌ترین و مناسب‌ترین سناریوی پیش روی دولت است كه با كمترین هزینه اجتماعی و سیاسی، اهداف قانون هدفمند كردن یارانه‌ها را محقق خواهد ساخت.

ارسال شده در ۰۰۰۰/۰۰/۰۰ ۰۰:۰۰:۰۰

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایران ناز]

[مشاهده در: www.irannaz.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 241]