روزي كه اراده مردم به بار نشست

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: گزارش تحليلي/22 بهمن؛ نماد خودباوري ملت ايران/ روزي كه اراده مردم به بار نشست
22 بهمن؛ نماد خودباوري ملت ايران/ روزي كه اراده مردم به بار نشست
شميرانات - خبرگزاري مهر: "استقلال، آزادي، جمهوري اسلامي" يكي از مهمترين شعارهايي است كه در جريان پيروزي انقلاب اسلامي و روز 22 بهمن مطرح شد و اين شعار به عنوان ماهيت انقلاب اسلامي و اراده ملت امروز به بار نشسته است.

به گزارش خبرنگار مهر، روز 22 بهمن ماه به عنوان روز "استقلال، آزادي، جمهوري اسلامي" نامگذاري شده است، چراكه در جريان نهضت انقلاب اسلامي از ۱۹ دي ۱۳۵۶ تا ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ شعارهاي زيادي مطرح شد كه مهمترين، تأثيرگذارترين و ماندگارترين آن شعار "استقلال، آزادي، جمهوري اسلامي" است.

"استقلال، آزادي، جمهوري اسلامي" از شعارهاي اصلي انقلاب اسلامي ايران بود كه نشانه هاي آن نه تنها در مقدمه قانون اساسي، بلكه در اصول مختلف آن ديده مي شود. به اعتقاد كارشناسان، شعار مذكور عصاره آرمان مبارزان انقلاب اسلامي است و ماهيت انقلاب را تشكيل مي دهد و ساختار سياسي جمهوري اسلامي به مقدار زيادي متأثر از اين شعار است.

رهنمودهاي امام خميني(ره)/ استقلال و موجوديت هر جامعه از استقلال فرهنگ آن نشأت مي گيرد

رهنمودهاي امام خميني(ره) در خصوص مسئله استقلال: "هيچ ملتي نمي تواند استقلال پيدا كند، الا اين كه خودش را بفهمد و تا زماني كه ملتها خودشان را گم كرده اند و ديگران را به جاي خودشان نشانده اند، نمي توانند استقلال پيدا كنند.

استقلال و موجوديت هر جامعه، از استقلال فرهنگ آن نشأت مي گيرد و ساده انديشي است كه گمان شود با وابستگي فرهنگي، استقلال در ابعاد ديگر يا يكي از آنها امكان پذير است".

رهنمودهاي امام خميني(ره) در خصوص مسئله آزادي: "خداوند يك نعمت بزرگ "آزادي" به شما داده و الآن تحت امتحان هستيد. نعمت آزادي، بالاترين نعمتي است كه بشر دارد. شما فاقد اين نعمت بوديد و نمي توانستيد يك كلمه حرف بزنيد و با هم جمع شويد. خدا به شما نعمت آزادي را داده و شما را در امتحان اين آزادي قرار داده است كه ببيند شما با اين آزادي چه مي كنيد".

حكومت جمهوري اسلامي ايران متكي به آراي عمومي ملت است

جمهوري اسلامي: "ماهيت حكومت جمهوري اسلامي، اين است كه با شرايطي كه اسلام براي حكومت قرار داده است، با اتكا به آراي عمومي ملت، حكومت تشكيل شده و مجري احكام اسلام باشد. حكومت جمهوري اسلامي مورد نظر ما، از رويه پيامبر اكرم(ص) و امام علي(ع) الهام خواهد گرفت و متكي به آراي عمومي ملت است.

انقلاب ما، گرچه تحولي اساسي در نظام حكومتي و حتي سامانه هاي اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي و... كشور بود، اما به واقع، ديدگاه و نگرشي را به ديگر جوامع هديه كرد كه قرنها پيش تر، پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله آن را بنيان نهاده بود.

ايدئولوژي انقلاب، فقط تغيير حكومت نبود؛ اصلاح ساختارهاي فكري مردمي بود كه محروميت و مظلوميت را سهم غير قابل انكار خود از جامعه مي دانستند. انقلاب ما، فرياد آزادي خواهي ملتي بود كه سايه سنگين استبداد را با نور الهي آزادي عوض كرد و اين ارمغان را به جهانيان داد كه مجسمه استبداد، در هر شكل و شمايلي و مسلح به هر سلاحي كه باشد، زير گامهاي استوار مردمان عدالت خواه، خرد خواهد شد".

مفهوم استقلال

اولين واژه شعار ياد شده استقلال است. دخالتهاي مكرر دولتهاي استعماري روس و انگليس در امور داخلي ايران در دوره قاجار و پهلوي اول و سپس دخالت آشكار ايالات متحده آمريكا در امور داخلي ايران در دوره پهلوي دوم موجب شد، قطع دست اجانب از امور كشور و رسيدن به استقلال واقعي به آرمان مبارزان نهضت مشروطيت و انقلاب اسلامي تبديل شود.

منظور از استقلال سياسي آن است كه يك كشور از نظر مديريت سياسي تابع يا متأثر از كشور ديگر نباشد.

در اين مفهوم استقلال و حاكميت خارجي ادامه و مكمل حاكميت داخلي است كه به موجب آن دولت انحصارا ابتكار تعيين سرنوشت كشور را بدون دخالت ساير دولتها داراست.

در حاكميت خارجي دولت، كشور مستلزم نفي هرگونه تبعيت يا وابستگي آن كشور در برابر دولتهاي خارجي است.

دولت كشور داراي حاكميت خارجي، در روابط متقابل خود در سطح بين الملل با دولت كشورهاي ديگر به طور كامل برابر است و به عنوان يك شخصيت حقوقي مستقل و برابر با دولتهاي ديگر رفتار مي كند.

اصل احترام به حاكميت ملي كشورها، اصلي است كه در حقوق بين الملل پذيرفته شده و در اسناد بين المللي نيز مورد تأييد كشورها قرار گرفته است.

در بند چهار منشور ملل متحد آمده، كليه اعضا در روابط بين المللي خود از تهديد به زور يا استفاده از آن بر ضد تماميت ارضي يا استقلال سياسي هر كشوري خودداري خواهند كرد.

مفهوم آزادي

دومين واژه شعار مذكور آزادي است كه يكي از مهمترين خواسته هاي مردم ايران در يك قرن اخير بوده است و در جريان نهضت مشروطيت و نهضت ملي شدن صنعت نفت نيز مطرح شد و در جريان پيروزي انقلاب اسلامي مردم با صداي رساتري آزادي و رهايي از بند نظام استبدادي را فرياد زدند.

آزادي حقي است كه به موجب آن افراد بتوانند استعدادها و تواناييهاي طبيعي و خدادادي خود را به كار اندازند، مشروط بر آنكه آسيب يا زياني به ديگران وارد نسازند. آزادي در اسلام به معناي آزادي از هر قيد و بند و از هرعبوديتي به جز عبوديت براي خداي سبحان است.

در كلام شهيد مطهري، آزادي سمت و سويي مي يابد كه بنا به دلايلي نبايد از انسان سلب شود. اين عناصر عبارتند از اين كه بروز و ظهور استعدادهاي آدمي نيازمند فضاي آزاد است.

در فضاي بسته و محيط خفقان آميز و استبدادي و به عبارتي در فقدان آزاديهاي اجتماعي و سياسي، زمينه اي براي بروز خلاقيتها و استعدادها به وجود نمي آيد. در فضاي مستبدانه اي كه بر جامعه حاكم است، چاپلوسان و زبان بازان قدرت مي يابند و آزادگان و آزادانديشان ذليل و حقير مي شوند، چرا كه وضعيت موجود، اجازه چون و چرا كردن به خيرخواهان و مصلحان را نمي دهد.

آزادي از لوازم حيات و تكامل انسان است

تنها آنان كه زبان به مدح بگشايند، جايي و مقامي مي يابند و بس. استاد مطهري آزادي را يكي از لوازم حيات و تكامل ذكر كرده و معتقد است موجودات براي رسيدن به مرحله تكامل و رشد به سه عنصر"تربيت"، "امنيت"و "حريت" نيازمندند.

استقلال و آزادي در قانون اساسي جمهوري اسلامي

قانون اساسي جمهوري اسلامي در اصول متعددي به جايگاه رفيع استقلال و آزادي اشاره دارد. "طرد كامل استعمار و جلوگيري از نفوذ اجانب" و "تقويت‏ كامل‏ بنيه‏ دفاع‏ ملي‏ از طريق‏ آموزش‏ نظامي‏ عمومي‏ براي‏ حفظ استقلال‏ و تماميت‏ ارضي‏ و نظام‏ اسلامي‏ كشور" به عنوان يكي از برنامه هاي سياسي دولت در بند پنج و ۱۱ اصل سوم قانون اساسي آمده است.

اصل نهم قانون اساسي نيز استقلال و آزادي را لازم و ملزوم يكديگر دانسته و اجازه نمي دهد فرد يا گروهي به نام آزادي به استقلال كشور لطمه وارد كند يا برعكس به نام حفظ استقلال، آزاديهاي مشروع را سلب كند.

در اصل نهم قانون اساسي چنين آمده است: "در جمهوري اسلامي ايران، آزادي و استقلال و وحدت و تماميت ارضي كشور از يكديگر تفكيك ناپذيرند و حفظ آنها وظيفه دولت و آحاد ملت است. هيچ فرد يا گروه يا مقامي حق ندارد به نام استفاده از آزادي، به استقلال سياسي، فرهنگي، اقتصادي، نظامي و تماميت ارضي ايران كمترين خدشه اي وارد كند...".

استقلال بدون آزادي دوام نداشته و آزادي بدون استقلال نيز بردگي و وابستگي است

در فصل سوم قانون اساسي اصول ۱۹ تا ۴۲ حقوق ملت درجلوه هاي مختلف بيان شده و آزادي افراد تا آن حد كه به حقوق و آزادي ديگران و ارزشهاي جامعه ضرري نرساند وسيعا مورد تأكيد قرار گرفته است. استقلال بدون آزادي، دوام نخواهد داشت و آزادي بدون استقلال، نيز بردگي و وابستگي است و اين هر دو، تنها در سايه وحدت و حفظ تماميت ارضي جمهوري اسلامي ايران، قابل دفاع و حمايت هستند.

جمهوري اسلامي از خواسته هاي مردم در جريان پيروزي انقلاب اسلامي بوده است

عبارت جمهوري اسلامي كه جزئي از شعار مذكور است نيز يكي از مهمترين خواسته هاي مردم در جريان پيروزي انقلاب اسلامي بوده كه اين خواسته، بعدها در جريان تعيين نظام سياسي، جايگزين رژيم سلطنتي در ۱۲ فروردين ۱۳۵۸ مورد تأييد اكثريت ملت قرار گرفت.

جمهوري اسلامي شكل نويني از نظامهاي حكومتي است كه تلاش مي كند با الهام از قوانين و تعاليم نجات بخش اسلام الگوي زندگي جديدي درعرصه اجتماعي و سياسي بشر امروزي ارائه دهد تا بر اساس آن نيازهاي مادي و معنوي انسان توئمان فراهم شود.

از نظام جمهوري به "حكومت مردم بر مردم" تعبير مي شود و "جمهوريت" در نظام حكومتي، نشان دهنده نقش مردم در تشكيل و استمرار آن است، به طوري كه مردم با حضور در صحنه‌هاي مختلف علاوه بر مشاركت در تعيين سرنوشت خويش خواسته‌هاي خود را از حكومت مطالبه مي كنند.

جمهوري بيانگر شكل حكومت است كه آن را از نظامهاي سلطنتي و جمهوريهاي ظاهري متمايز مي سازد و بيانگر نقش مردم در تعيين زمامداران است.

واژه اسلامي نيز نظام سياسي ايران را از ساير نظامهاي جمهوري رايج در جهان متمايز مي سازد. اسلامي بودن نظام به معناي حاكميت ارزشهاي اسلامي برتمامي امور كشور است و ولي فقيه، ولايت امر و امامت امت را برعهده مي گيرد.

درباره اسلامي بودن امور در جمهوري اسلامي در اصل‏ چهارم قانون اساسي آمده است: "كليه‏ قوانين‏ و مقررات‏ مدني‏، جزايي‏، مالي‏، اقتصادي‏، اداري‏، فرهنگي‏، نظامي‏، سياسي‏ و غير اينها بايد بر اساس‏ موازين‏ اسلامي‏ باشد. اين‏ اصل‏ بر اطلاق‏ با عموم‏ همه‏ اصول‏ قانون‏ اساسي‏ و قوانين‏ و مقررات‏ ديگر حاكم‏ است‏ و تشخيص‏ اين‏ امر برعهده‏ فقها شوراي‏ نگهبان‏ است‏".

همچنين براساس اصل ۵۷ قانون اساسي قواي‏ حاكم‏ در جمهور اسلامي‏ ايران عبارتند از: قوه مقننه، قوه مجريه، قوه قضائيه كه زير نظر ولايت مطلقه امر و امامت امت برطبق اصول آينده اين قانون اعمال شده و اين قوا مستقل از يكديگرند.

امام خميني (ره) رهبر و بنيانگذار جمهوري اسلامي نيز قبل از پيروزي انقلاب اسلامي در پاسخ به سوال خبرنگار "فاينشنال تايم" انگليس كه پرسيد، دنياي غرب شناخت صحيحي از حكومت اسلامي شما ندارد، فرمود: "ما خواستار جمهوري اسلامي مي باشيم. جمهوري، فرم و شكل حكومت را تشكيل مي دهد و اسلامي يعني محتواي آن فرم، كه قوانين الهي است".

در اصل اول قانون اساسي جمهوري اسلامي درباره نوع حكومت كشور آمده است: "حكومت‏ ايران‏ جمهوري‏ اسلامي‏ است‏ كه‏ ملت‏ ايران‏، بر اساس‏ اعتقاد ديرينه‏ اش‏ به‏ حكومت‏ حق‏ و عدل‏ قرآن‏، در پي‏ انقلاب‏ پيروزمند خود به‏ رهبري‏ مرجع عاليقدر تقليد آيت‏ الله‏ العظمي‏ امام‏ خميني‏، در همه‏ پرسي‏ دهم‏ و يازدهم‏ فروردين‏ ماه‏ 1358‏هجري‏ شمسي‏ با اكثريت‏ 98.2 درصد كليه‏ كساني‏ كه‏ حق‏ رأي‏ داشتند، به‏ آن‏ راي‏ مثبت‏ داد".

در اصل چهارم قانون اساسي نقش محوري مردم در نظام جمهوري اسلامي و انتخاب زمامدران توسط آنان مورد تأكيد قرار گرفته است: "در جمهوري‏ اسلامي‏ ايران‏ امور كشور بايد به‏ اتكا آرا عمومي‏ اداره‏ شود، از راه‏ انتخابات‏، انتخاب‏ رئيس‏ جمهور، نمايندگان‏ مجلس‏ شوراي‏ اسلامي‏، اعضاي‏ شوراها و نظاير اينها، يا از راه‏ همه‏ پرسي‏ در مواردي‏ كه‏ در اصول‏ ديگر اين‏ قانون‏ معين‏ مي شود".

نظام جمهوري اسلامي تبلور شعار "استقلال، آزادي، جمهوري اسلامي" است

بنابراين مي توان گفت كه شعار استقلال، آزادي، جمهوري اسلامي يكي از مهمترين شعارهايي است كه در جريان پيروزي انقلاب اسلامي مطرح شده و با قرار گرفتن در اصول مختلف قانون اساسي به يكي از مهمترين و ماندگارترين شعارهاي انقلاب تبديل شد. در واقع اين شعار ماهيت انقلاب و روح حاكم بر قانون اساسي جمهوري اسلامي است و در يك جمله مي توان گفت كه نظام جمهوري اسلامي تبلور شعار "استقلال، آزادي، جمهوري اسلامي" است.

.......................

خديجه سياسرنژاد

© 2003 Mehr News Agency .

شنبه|ا|22|ا|بهمن|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 90]