واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: به گزارش ايرنا، موقعيت ايران بين روسيه ، آبهاي آزاد جنوب، اروپا، خاورميانه و شرق آسيا نيز بر اهميت راهبردي آن افزوده است، به گونه اي كه تاكنون دو شاهراه ترانزيت شمال – جنوب و شرق – غرب در جهان تعريف شده است كه هر دو از ايران مي گذرد. استفاده از ظرفيت هاي ترانزيت كشور قبل و بعد از پيروزي انقلاب اسلامي مورد توجه مقامات كشور بوده و براي بهره گيري از موقعيت ممتاز ايران در اين زمينه اقدامات مختلفي انجام شده است اما نگاه به آمار نشانگر فاصله زياد بين وعده ها و عمل در اين زمينه است. محمدرضا رحيمي معاون اول رييس جمهوري در همايش ملي ترانزيت كه اواخر آذرماه در تهران برگزار شد، با اذعان به جايگاه مهم ايران در زمينه انتقال بار و مسافر گفت: جمهوري اسلامي ايران با ظرفيت هاي فراوان در بخش ترانزيت و حمل و نقل مي تواند در آمدي بيش از درآمد حاصل از نفت را در بخش ترانزيت داشته باشد. رسانه هاي مختلف درآمد ايران از محل فروش نفت خام طي سال هاي گذشته را 57 تا 66 ميليارد دلار در سال اعلام كرده اند كه اين رقم حجم بالايي است و بيانات رحيمي را اغراق آميز جلوه مي دهد، اما كارشناسان مي گويند در صورت وجود عزم ملي، دستيابي به چنين درآمدي در عرصه ترانزيت كاري شدني است. به عقيده آنان، با توجه به موقعيت ممتاز جغرافيايي ايران و امتيازها و درآمدهاي جانبي گسترده اي كه ترانزيت كالا و مسافر در كشور ايجاد مي كند، دسترسي به اين مقدار درآمد دور از انتظار نيست. سرپرست سازمان توسعه تجارت ايران نيز در همايش ملي ترانزيت تاكيد كرد كه حجم انتقال كالا از طريق ايران در 8 ماه اول سال جاري نسبت به مدت مشابه سال قبل با 38 درصد افزايش به 7 ميليون تن رسيده است. حميد صافدل با اشاره به اينكه صنعت حمل و نقل بيشترين بازدهي و اشتغال زايي را در پي دارد، تاكيد كرد كه براساس تحقيقات انجام شده دركشورهاي پيشرفته صنعتي هر يك ميليارد دلار سرمايه گذاري در صنعت حمل و نقل براي 31400 نفر شغل ايجاد مي كند. به گفته وي، اكنون سهم حمل و نقل در توليد ناخالص ملي اندكي بالاتر از 10 درصد است و با بهره گيري از توان ترانزيتي مي توان اين رقم را تا 50 درصد افزايش داد. مقامات و كارشناسان صنعت حمل و نقل، درآمد ايران را از محل ترانزيت كالا در سال هاي گذشته بين 5/2 تا 4 ميليارد دلار اعلام كرده اند. بسياري از كشورها به منظور استفاده بهينه از موقعيت جغرافيايي خود با انجام سرمايه گذاري هاي لازم نسبت به ايجاد نظام مناسب براي توسعه حمل و نقل دريايي، ريلي، زميني و هوايي اقدام مي كنند و توسعه شبكه هاي تركيبي حمل كالا و مسافر براي گرفتن سهم بيشتري از بازار ترانزيت كالا و مسافر در برنامه بسياري از كشورها قرار دارد. نوسازي ناوگان حمل و نقل زميني در حوزه بار و مسافر از جمله اقدامات موفقي بود كه با سرمايه گذاري بخش خصوصي و حمايت جدي دولت صورت گرفت و با آغاز اجراي قانون هدفمند كردن يارانه ها، راه براي تسريع جايگزيني كاميون ها و اتوبوس هاي فرسوده هموارتر شده است. ايران در بخش حمل و نقل هوايي به دليل تحريم هاي تحميلي، محدوديت هاي خاصي در زمينه خريد هواپيما دارد، اما شركت هاي مختلف به ويژه شركت هاي متعلق به بخش خصوصي در اين زمينه توسعه مناسبي داشته اند. قرار گرفتن ايران در مسير هوايي شرق - غرب و شمال – جنوب نيز فرصت خوبي پيش روي كشور قرار داده و افزايش درآمدهاي حاصل از دريافت عوارض عبور هوايي را در پي داشته است به طوري كه برخي منابع، ميزان درآمد ايران از محل عبور هواپيماهاي خارجي از فضاي كشور را حدود 90 ميليون دلار اعلام كرده اند كه البته ، اين رقم نيز متناسب با توانمندي هاي بالقوه ايران نيست. طي سال هاي گذشته با توجه به افزايش ميزان حمل مسافر هوايي، كشورهاي مختلف سرمايه گذاري هاي كلاني در بخش توسعه فرودگاهي انجام داده اند. از آنجا كه ايران نيز يكي از كشورهاي مستعد براي تبديل به مركز ترانزيت مسافر و بار هوايي است، حتي قبل از انقلاب، طرح احداث يك فرودگاه بين المللي در تهران علاوه بر فرودگاه مهرآباد ارايه شده بود اما به دلايل مختلف در ايجاد آن تعلل شد. به اين ترتيب، در حالي كه با پيشنهاد سازمان بين المللي هوايي كشوري ( ايكائو ) ، از سال 1345 فعاليتهاي اوليه مربوط به طرح فرودگاه بين المللي تهران آغاز شده بود اما عمليات ساخت آن كه با نام فرودگاه بين المللي امام خميني (ره) شناخته مي شود، در عمل از اواخر سال 1369 يعني دو سال پس از پايان جنگ تحميلي آغاز شد و سرانجام، در دهه 80 اين فرودگاه درهاي خود را به روي هواپيماها و مسافران گشود. چهار دهه تاخير در راه اندازي اين فرودگاه موجب شد فرصت گرانبهاي ايران در بهره گيري از فرصت ترانزيت مسافران هوايي در سطح منطقه اي و بين المللي از دست برود و اكنون استانبول و دبي به مركزي براي عبور ترانزيت هوايي منطقه تبديل شده اند. با اين حال، ضروري است تلاش هاي لازم براي گرفتن سهم ايران از اين بخش انجام شود. در حمل و نقل دريايي نيز ايران با دارابودن بيش از 70 ميليون نفر جمعيت و قرارگرفتن در همسايگي كشورهايي كه به دريا راه ندارند، از موقعيتي ممتاز برخوردار است و تعريف كريدور شمال – جنوب با مشاركت چندين كشور بر اهميت بنادر ايران در حمل و نقل و ترانزيت بار افزوده است. در سال هاي گذشته در اثر بي توجهي به موقعيت ممتاز ايران و انجام نشدن سرمايه گذاري هاي لازم در كشور، دبي به قطب تجاري منطقه تبديل شد و راه اندازي بندر سلاله عمان به عنوان بزرگترين بندر منطقه با مشاركت شركت هاي خارجي نيز در عمل شانس بنادر ايران را براي تبديل شدن به بندر درجه يك منطقه كمرنگ كرده است. با اين حال، كارشناسان عقيده دارند اگرچه فعاليت بندر سلاله در ارايه خدمات به كشتي هاي فوق بزرگ كانتينري، شانس ايران را در استفاده از اين موقعيت را كاهش داده اما تاسيس اين بندر و بندر دبي نيز بدون استفاده از موقعيت جغرافيايي ايران براي توسعه حمل و نقل منطقه اي غير ممكن است. به همين دليل، ايران مي تواند با انجام سرمايه گذاري هاي لازم و ايجاد نظام مديريتي مناسب در تخليه و بارگيري كشتي و ارايه خدمات جانبي همچنان سهم مهمي در بازار حمل و نقل دريايي را از آن خود كند. بسياري از كارشناسان تاكيد دارند در حوزه حمل و نقل زميني و به ويژه ريلي، ايران از موقعيت بسيار ممتاز و حتي بي رقيب در منطقه برخوردار است و در صورت تسريع در ايجاد زير ساخت هاي سخت افزاري و نرم افزاري لازم، كشورمان به شاهراه ترانزيت كالا بين جنوب و شمال و غرب و شرق تبديل خواهد شد. وجود نظام توانمند در تخليه و بارگيري بنادر، هماهنگي بين حمل و نقل دريايي با زميني (كاميون) و ريلي به صورت تركيبي، كاهش هزينه هاي سربار با كاهش زمان معطلي كشتي ها در بنادر و كاميون ها در ايستگاه هاي تخليه و بارگيري، استقرار نظام توانمند در مديريت حمل بار در شبكه ريلي و استفاده از ظرفيت كامل اين شبكه و نيز، انجام سرمايه گذاري هاي لازم براي تكميل حلقه هاي مفقوده در اين بخش مي تواند علاوه بر استفاده از ظرفيت كامل كشور در ترانزيت كالا زمينه اشتغال ميليون ها نفر در حوزه هاي حمل و نقل و صنايع وابسته از جمله خدمات مرتبط را فراهم كند و به قول دكتر رحيمي، درآمدي معادل فروش نفت خام نصيب كشور سازد. اين در حالي است كه چنين درآمدي برخلاف درآمد ناشي از فروش نفت به عنوان ثروت كشور، درآمدي پايدار و ماندگار خواهد بود و نقشي مهم در رشد و توسعه ساير بخش ها از جمله صنعت، معدن و كشاورزي خواهد گذاشت. ** گزارميز** 1560 / 1551
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 551]