گردشگري تالاب انزلي رونق مي‌گيرد

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: گردشگري تالاب انزلي رونق مي‌گيرد
جام جم آنلاين: حتي حالا كه برف و بارش انزلي را قرق كرده، تالاب اين شهر در رنج بي‌آبي است. انزلي اگر مي‌خواهد از ليست قرمز(ليست تالاب‌هاي در معرض خطر‌) خارج شود و به وضعيت سفيد برگردد بايد عمقش را دست‌كم به 6 متر برساند يعني با همه تهديد‌ها و تنگناها مقابله كند و 4 متر كسري عمق آبش را از بين ببرد.

زماني كه انزلي در ليست قرمز قرار گرفت عمقش به 2 متر رسيده بود و حالا كه همچنان در وضعيت خطر غوطه مي‌خورد، در بعضي نقاط عمقش به كمتر از اين مقدار هم رسيده؛ مشكل عمده تالاب انزلي اين است، اما همه مشكلش اين نيست.

تالاب انزلي يك پهنه 15 هزار هكتاري مملو از پساب و پسماند است شبيه يك بطري مالامال از سم. مدت‌هاست زباله‌هاي خشك و ‌تر و ميليون‌ها متر مكعب فاضلاب‌هاي خانگي مردم شهرها و روستاهاي صومعه‌سرا، رشت، انزلي و فومن روانه تالاب مي‌شود و انزلي يك گام بيشتر در لجن فرو مي‌رود. انزلي حالا تا زير بيني‌اش آلوده است، تالاب امروز انباشته از كود شيميايي است، هر كس از راه مي‌رسد و تالاب را سر راهش مي‌بيند چيزي روانه‌اش مي‌كند حتي كشاورزاني كه در حواشي انزلي كار مي‌كنند سموم دفع آفاتشان را به تالاب مي‌ريزند و نمي‌دانند ورود سالانه بيش از 2 ميليون ليتر سم به محيط تالاب، حيات ماهيان بومي و مهاجر اين منطقه را به خطر مي‌اندازد و ذخايرگياهي و جانوري اين زيستگاه را تهديد مي‌كند.

مشكل انزلي اين است كه مردم توقعاتي بيش از توانش از آن دارند. مردم و مسوولان فكر مي‌كنند چون خاصيت تالاب‌ها عمل كردن همچون سپر در مقابل آلودگي‌هاست پس مي‌توان با آن به روش‌هاي دلخواه رفتار كرد، آنها گمان مي‌كنند چون تالاب به دريا مي‌ريزد پس آلودگي‌ها در آن نمي‌ماند و با جريان آب مي‌رود، اما تالاب براي اين‌كه دريا آلوده نشود، آلودگي‌ها را در خود جمع مي‌كند و آنقدر از دريا دفاع مي‌كند تا خودش از پا دربيايد؛ دقيقا همان كاري كه انزلي با خودش كرده است.

تن تالاب لايروبي مي‌شود

مشكل اصلي تالاب انزلي با رودخانه‌هايي است كه به آن مي‌ريزد، يعني اين رودها هستند كه آلودگي‌ها را به تالاب مي‌آورند. شهريور سال 89 يعني زماني كه طرح احياي تالاب انزلي چند روز بيشتر از كليد خوردنش نمي‌گذشت مسعود باقرزاده كريمي مدير فني دفتر تالاب‌هاي سازمان حفاظت محيط‌زيست در گفت‌وگو با «جام‌جم» چالش انزلي با رودخانه‌هاي اطرافش را شرح داد و اعلام كرد كه چون انزلي در انتهاي 11 رودخانه قرار گرفته پس هر اتفاقي كه در بالادست اين حوزه‌ها بيفتد روي تالاب نيز اثر مي‌گذارد.

كريمي معتقد بود عده‌اي فكر مي‌كنند چون تالاب‌ها مي‌تواند مثل سپر عمل كند و آلودگي‌ها را در خود نگه دارد مشكلي پيش نمي‌آيد، اما امروز حجم آلودگي‌هاي تالاب انزلي به قدري بالاست كه بيم از دست رفتن آن مي‌رود. از نگاه او امروز حجم آلاينده‌ها به حدي رسيده كه تالاب قدرت پالايندگي‌اش را از دست داده و در نتيجه آبي كه از آن به درياي خزر مي‌ريزد نيز آلوده است.

يكسال و نيم قبل، مدير فني دفتر تالاب‌هاي سازمان حفاظت محيط‌زيست بر اين باور بود كه تالاب انزلي درآن بخش از بدنه آبي‌اش كه عمق قابل توجهي دارد با مشكلات كمتري روبه‌روست و به خاطر تردد آسان قايق‌ها «آزولاها» همان گياهان مزاحمي كه اكسيژن تالاب را مي‌بلعند نيز پراكنده مي‌شوند اما در جاهاي كم عمق كه رفت و آمد قايق‌ها امكان ندارد آلودگي‌ها تجمع كرده‌اند و به خاطر ورود فاضلاب و غني شدن بي‌مورد آب، ني‌ها انبوه شده و در نتيجه آزولاها در آب راكد اطراف آن مجال رشد يافته‌اند.

نكته: ثروت‌هاي طبيعي و ملي نابود مي‌شوند چون مردم محلي آنها را از آن خودشان نمي‌دانند و از طبيعت اطرافشان سود نمي‌برند. اين مساله براي تالاب انزلي و مردمانش بخوبي صدق مي‌كند

البته بعد از گذشت يكسال و نيم از روزي كه باقر زاده كريمي در مورد تالاب اينگونه قضاوت مي‌كرد حالا مسوولان كشوري و محلي محيط‌زيست از اجراي موفقيت‌آميز بخشي از طرح احيا سخن مي‌گويند. محمدجواد محمدي‌زاده، رئيس اين سازمان كه همزمان با سيزدهم بهمن روز جهاني تالاب‌ها، همراه خبرنگاران در انزلي حضور داشت از اقدامات انجام شده براي پاكسازي رودخانه‌هايي كه به تالاب مي‌ريزند گفت و از انجام موفقيت‌آميز فاز نخست لايروبي سخن به ميان آورد. آن‌طور كه محمدي‌زاده شرح عمليات مي‌دهد 30 رودخانه وارد تالاب انزلي مي‌شود كه بيشترين رسوب را رودخانه پسي خان با خود مي‌آورد و بيشترين فاضلاب‌هاي خانگي و صنعتي را رودخانه پير بازار؛ كه البته با به بهره‌بر‌داري رسيدن فاز اول پروژه لايروبي، تلاش‌ها براي تخليه رسوبات و احياي مخزن تالاب همچنان ادامه دارد. اين در حالي است كه به گفته اين مقام مسوول تا به حال عمليات لجن‌كشي در بخش كمي از تالاب انجام شده و از آنجا كه 40 درصد رسوبات از مصب رودخانه‌ها وارد تالاب مي‌شود تمام تلاش‌ها روي اين بخش‌ها متمركز شده است.

آيين‌نامه‌هاي ضد مردمي لغو مي‌شود

ثروت‌هاي طبيعي و ملي نابود مي‌شوند چون مردم محلي آنها را از آن خودشان نمي‌دانند و از طبيعت اطرافشان سود نمي‌برند. اين مساله براي تالاب انزلي و مردمانش بخوبي صدق مي‌كند. بومي‌ها هنوز به اين نتيجه نرسيده‌اند كه اگر تالاب سرحال و بدون مشكل باشد زندگي آنها هم بهتر مي‌شود. آنها گمان مي‌كنند اگر گردشگري آمد و زباله‌هايش را در تالاب ريخت يا گل‌هاي لاله مردابي را كند و احيانا تفنگي به دست گرفت و پرنده‌اي را شكار كرد حق خودش از تالاب را برداشته، اما مشكل تالاب دقيقا همين طرز تلقي‌هاست. مردم بومي نه فقط در انزلي كه در سراسر پهنه‌هاي طبيعي اين گونه فكر مي‌كنند در حالي كه اگر آنها طبيعت پيرامونشان را عامل بهتر شدن وضعيت معيشتشان مي‌ديدند هرگز در مقابل تخريب آن سكوت نمي‌كردند. حالا در بحبوحه اجراي طرح احياي تالاب انزلي رئيس سازمان حفاظت محيط‌زيست روي سهيم كردن مردم حاشيه انزلي در منافع تالاب دست گذاشته؛ همان موضوعي كه اگر با دقت پيگيري شود بهتر از همه ابزارهاي حفاظتي عمل خواهد كرد.

محمدي‌زاده در اين‌باره به «جام‌جم» مي‌گويد: تا به حال تصور بر اين بوده كه اگر منطقه را از مردم خالي كنيم مي‌توانيم از مناطق حفاظت كنيم، اما از حالا به بعد ما به دنبال اجراي اين سياست هستيم تا حق انتفاع و بهره‌بر‌داري از مناطق را به بخش غيردولتي واگذار كنيم يعني مي‌كوشيم تا مردم را در دل مناطق حفظ كنيم و مديريتي را اعمال كنيم تا مردم به واسطه وجود تالاب درآمد به دست بياورند و معيشتشان تامين شود.

او به راه‌اندازي سايت پرنده‌نگري در حاشيه تالاب انزلي اشاره كرد و با تاكيد بر اين‌كه فقط افراد بومي در اين سايت به كار گرفته خواهند شد، توضيح داد كه با اين روش مردم براي كسب درآمد از پرندگان هم كه شده، براي حفظ و احياي آنها تلاش خواهند كرد. به گفته محمدي‌زاده، آموزش و ساماندهي مردم محلي تا جايي دنبال مي‌شود كه حتي آيين‌نامه‌هايي كه حضور مردم در مناطق را محدود كرده لغو و با تاكيد بر حضور آنها مورد بازبيني و اصلاح قرار مي‌گيرد.

مريم خباز ‌/‌ گروه جامعه

پنجشنبه|ا|20|ا|بهمن|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 127]