رئيس سازمان انتقال خون در گفت‌و‌گوي تفصيلي با فارس:/1همه جاي دنيا بابت پلاسما به مردم پول مي‌دهند

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: رئيس سازمان انتقال خون در گفت‌و‌گوي تفصيلي با فارس:/1همه جاي دنيا بابت پلاسما به مردم پول مي‌دهند
خبرگزاري فارس: رئيس سازمان انتقال خون مي‌گويد: گر چه براي راه‌اندازي مراكز پلاسماگيري خصوصي در ايران بين انتقال خون و وزارت بهداشت كشمكش‌ها و اختلاف‌هايي بود، اما حالا يك شركت خصوصي پلاسماگيري مجوز دارد و مانند تمام دنيا بابت پلاسما پول مي‌دهد و حتي يك ميلي گرم آن هم در جايي فروخته نمي‌شود.

حسن ابوالقاسمي، رئيس سازمان انتقال خون در گفت‌و‌گوي مفصل با خبرنگار اجتماعي فارس به تشريح روند ايجاد مركز پلاسماگيري خصوصي و نحوه فعاليت آن در ايران پرداخت و از مشكلات پيش‌رو در سر راه ايجاد پالايشگاه خون گفت، قسمت اول اين مصاحبه را درباره فعاليت مركز پلاسماگيري خصوصي در ايران بخوانيد.

فارس: چرا مراكز پلاسماگيري خصوصي در كشور تاسيس شده است؟
ابوالقاسمي: ببينيد،پلاسما يكي از اجزاي مهم خون است كه از آن به عنوان ماده اوليه براي توليد فرآورده‌هاي خوني مختلف مانند آلبومين، فاكتورهاي خوني و داروي IVIG استفاده مي‌شود، پلاسمادر واقع ماده اوليه اين داروهاست كه به 2 طريق به دست مي‌آيد، اول اينكه خون كامل را از افراد مي‌گيرند و بعد از جدا كردن پلاكت آن كه مصرف بيمارستاني دارد، پلاسماي آن را جدا مي‌كنند و به پالايشگاه خون براي توليد اين فرآورده‌ها ارسال مي‌كنند، در واقع اين پلاسما مازاد بر نياز خون كامل بيمارستان‌هاست، كه بعد از استانداردسازي براي توليد فرآورده‌هاي خوني استفاده مي‌شود. اما چون نياز به پلاسماي انساني براي توليد داروهاي مشتق از پلاسما بسيار بيش از پلاسماي حاصل از مازاد خون كامل است، روش ديگري را كه گرفتن مستقيم پلاسما در مراكز پلاسماگيري است نيز ايجاد شد كه در آن اهداكنندگان فقط پلاسما اهدا مي‌كنند.
پلاسماگيري بسياري از محدوديت‌هاي گرفتن خون را ندارد، از جمله اينكه هر فرد در طول يكسال حداكثر مي‌تواند 4بار خون اهدا كند اما مي تواند تا 28 بار پلاسما اهدا كند، براي همين سال‌هاي متمادي است كه در كشورهاي پيشرفته مراكز پلاسماگيري را براي تهيه ماده اوليه فرآورده‌هاي مشتق از پلاسما ايجاد كرده‌اند. از اين طريق حتي مي‌شود، پلاسماي اختصاصي گرفت مثلاً اگر پلاسماي ضد هاري يا ضدكزار مي خواهيم ابتدا فرد را عليه اين بيماري‌ها واكسينه مي‌شود بعد پلاسماي او را مي‌گيرند و از اين طريق پلاسماي اختصاصي به دست مي‌آيد.
در زمان حاضر بيش از دو سوم پلاسماي مورد نياز پالايشگاه‌هاي خون دنيا از طريق مراكز پلاسماگيري تامين مي‌شود و يك سوم آن از طريق مازاد خون كامل اهدايي است.از نظر ايمني تمام قوانين حاكم بر خونگيري بر پلاسماگيري هم حاكم است و چه بسا قوانين سختگيرانه‌تري هم نسبت به خون دارد، به عنوان مثال در اكثر كشورها از پلاسماي قرنظينه استفاده مي‌كنند يعني پلاسما براي مدتي در قرنطينه مي‌ماند و بعد از اينكه فرد براي بار دوم پلاسما اهدا كرد. اگر سالم بود. پلاسماي اول هم آزاد مي‌شود تا به اين ترتيب دوره پنجره بيماري ايدز هم پوشش داده ‌شود و سطح ايمني بالاتر برود. در تمام دنيا مراكز خونگيري دولتي هستند و توسط دولت، وزارت بهداشت، سازمان انتقال خون يا صليب سرخ اداره مي‌شوند.

فارس: چرا؟
ابوالقاسمي: چون موضوع خون در همه كشورها يك موضوع حاكميتي است به همين علت به ندرت در كشوري ممكن است خونگيري به مراكز غير دولتي واگذارشود، البته در برخي كشورها مراكز پلاسماگيري هم دولتي است اما در اكثر كشورها مراكز پلاسماگيري خصوصي هم دارند، اما اين كار را به شركت‌هاي قدرتمندي واگذار مي‌كنند كه قابليت اجراي آن را داشته باشند و بتوانند تحت نظارت وزات بهداشت و قوانين سختگيرانه بين‌المللي است، با رعايت استانداردها فعاليت كنند.

فارس: پس پلاسماگيري يك موضوع حاكميتي نيست؟
ابوالقاسمي: نه در حد خون، به همين علت هم در اكثر كشورها به بخش خصوصي واگذار شده است، ولي اين مراكز دستشان باز نيست كه هر كاري خواستند بكنند و حتماً تحت نظارت جدي هستند. نكته جالب اين است كه كشورهاي كمي در دنيا توانسته‌اند به تكنولوژي توليد پلاسماي استاندارد دست يابند، به همين علت اكثر مردم كشورهاي جهان سوم از فرآورده‌هاي خوني استفاده مي‌كنند كه پلاسماي آن از يك فردساكن در كشورهاي آمريكايي يا اروپايي گرفته شده است، شايد خيلي‌ها اين موضوع را ندانند و حساسيت‌هايي داشته باشند، اما مثلاً در خاورميانه به جز ايران تمام مردم كشورهاي منطقه از فرآورده‌هاي خوني مشتق از پلاسماي اروپايي يا آمريكايي استفاده مي‌كنند، در كل آسيا نيز فقط چند كشور محدود مانند كره و چين هستتند كه به اين تكنولوژي دست يافته‌اند، البته اين 2 كشور پالايشگاه خون هم دارند.

فارس: خطر انتقال ويروس از كشورهاي غربي وجود ندارد؟
ابوالقاسمي: اين بحث ديگري است و به راحتي نمي‌توان از انتقال ويروس سخن گفت، چون امروز در كشورهاي غربي كارهايي كرده‌اند كه سطح ايمني محصولات خوني خيلي بالا رفته است، در هر صورت برخي ممكن است اين حساسيت را داشته باشند كه ممكن است پلاسماي من براي يك فرد خارجي مصرف شود، كه تفكر اشتباهي است. در تمام دنيا هر كس از نعمت سلامت برخوردار است مي‌تواند پلاسمايش را براي نجات مردم ديگر اهدا كند و به خصوص اكنون كه اكثر مردم دنيا از پلاسما شهروندان غربي استفاده مي‌كنند. اين حساسيت درستي نيست.

فارس: مردم اين كشورها هم پلاسمايشان را مي‌فروشند؟
ابوالقاسمي: اين مسئله مهمي است، در مورد خون تقريباً در تمام دنيا متفق‌القول هستند كه نبايد بابت آن هيچ پول و پاداشي پردا‌خت شود و كاملاً بايد با انگيزه‌هاي انسان دوستانه و نوعدوستانه باشد به خصوص اينكه تعداد دفعات اهداي خون نيز در سال بيشتر از 4 بار نمي‌تواند باشد و معمولاً بيش از 2 بار در سال نيست، به همين علت تقريباً در تمام دنيا اهداي خون يك امر داوطلبانه و بدون چشمداشت است، برخي كشورها مانند ايران كه به 100درصد خون داوطلبانه رسيده‌اند اما حتي كشورهايي كه به اين حد نرسيده‌اند مانند كشورهاي حوزه خليج فارس نيز با اينكه هنوز خون جايگزين براي بيماران مي‌گيرند اما در آنجا هم اهداي خون كاملاً بدون جشمداشت و رايگان است.اما در موردپلاسما اين مرز شكسته شده است، برخي افراد مانند خود من معتقدند كه اهداي پلاسما هم بايد مانند خون بدون چشمداشت باشد اما بسياري هم معتقدند چون افراد براي هر بار اهداي خون حداكثر ظرف نيم ساعت كارشان تمام مي‌شود اما براي اهداي پلاسما بايد حداقل 2 ساعت وقت بگذارند، رفت و آمد كنند و براي اينكه به اهدا كنندگان مستمر پلاسما با سطح ايمني بالا برسيم لازم است كه يك نفر به دفعات براي اهداي پلاسما مراجعه كند به همين علت بايد مبلغي را حداقل بابت اياب و ذهاب به او پرداخت كنيم.اين همان چيزي است كه مي‌گويند بابت پلاسما پول مي دهند.
تقريباً در تمام دنيا به همين صورت است، حتي در آمريكا هم مراكز پلاسماگيري به نوعي تشويق‌هايي را پرداخت مي‌كنند تا مردم براي اهداي پلاسما به مراكز پلاسماگيري مراجعه كنند. اغلب رقمي كه پرداخت مي‌كنند بالا نيست و زير30 دلار است، سازمان بهداشت جهاني هم تاكنون به طور رسمي به اين كار مخالفت نكرده است گر چه به طور غير مستقيم توصيه كرده كه بهتر است بابت پلاسما به مردم پولي پرداخت نشود.

فارس: اگر فردي فقط يكبار بخواهد پلاسما بدهد، چطور؟
ابوالقاسمي: معمولاً پلاسماي فردي ارزش دارد كه بعد از اطمينان از سلامت او چندين بار بتوان از او پلاسما گرفت، يعني بهتر است از يك فرد سالم 20 بار در سال پلاسما گرفت تا اينكه از20 نفر20 بار پلاسما بگيريم. ولي در هر صورت اين قضيه موافقان و مخالفاني دارد. نظر ما در سازمان انتقال خون اين است كه اهداي پلاسما هم بايد كاملاً داوطلبانه و بدون چشمداشت باشد.

فارس: الان مركز پلاسماگيري خصوصي در ايران براي هر بار پلاسماگيري چقدر پرداخت مي‌كند؟
ابوالقاسمي: دقيق نمي‌دانم، ولي بين10 تا 15 هزار تومان است. در ايران براي اينكه مراكز پلاسماگيري خصوصي‌داشته باشيم يا نه مذاكرات اوليه در مجلس ششم زماني كه مرحوم دكتر نوري، رئيس كميسيون بهداشت بود شروع شد، در آن موقع بيش از 90 درصد محصولات خوني از خارج وارد مي‌شد و برخي اين انتقاد را مطرح مي‌كردند كه اگر سازمان انتقال خون نمي‌تواند امكانات پلاسماگيري داشته باشد چرا اين كار به بخش خصوصي داده نشود، مسئولان انتقال خون وقت مخالف بودند، در آن زمان يك شركت خصوصي هم متقاضي اين كار بود. اين شركت كارهايش را انجام داد تا اينكه در زمان دولت نهم تقاضاي مجوز مركز پلاسماگيري كرد.
از قبل اختلاف نظري بين معاونت غذا و دارو و سازمان انتقال خون وجود داشت كه چه كسي مسئول تصميم گيري در اين مورد است، معاونت غذا و دارو مي‌گفت چون فرآورده‌هاي مشتق از پلاسما داروهاي بيولوژيك هستند، مسئوليت صدور مجوز اين مراكز با اوست. از طرف ديگر سازمان انتقال خون بر اساس اساسنامه خود كه مصوب مجلس و بالاتر از اينهاست، انحصاراً مسئوليت تمام خون و محصولات خوني را به عهده دارد.

فارس: پس بين معاونت غذا و دارو و سازمان انتقال خون كشمكشي بود؟
ابوالقاسمي: بله، كشمكش وجودداشت تا اينكه تصميم گيري به شوراي عالي انتقال خون كه همه معاونان وزارت بهداشت ملزم به تبعيت از تصميمات آن هستند واگذار شد و در نهايت اين شورا تصميم گرفت كه مسئوليت صدور مجوز مراكز پلاسماگيري و نظارت بر آن به عهده معاونت غذا و داروي وزارت بهداشت باشد. نكته ديگري كه در آيين نامه اين مراكز در شوراي عالي نظام پزشكي مصوب شد اين بود كه در صورتي به مراكز پلاسماگيري خصوصي مجوز داده شود كه متعهد شود در كشور پالايشگاه خون ايجاد كنند يا در ساخت آن مشاركت كنند.

فارس: سقف زماني براي اين تعهد ذكر نشد؟
ابوالقاسمي: نه، اما بعد از آن براي يك شركت خصوصي مجوز پلاسماگيري صادر شد.

فارس: و تاكنون فقط همين يك شركت مجوز گرفته است؟
ابوالقاسمي: مطمئن نيستم، ممكن است، شركت ديگري هم مجوز پلاسماگيري گرفته باشد ولي هنوز فعال نشده باشد. ولي شركتي كه مجوز گرفت شركت بيودارو بود كه يك شركت آلماني هم در سهام آن شريك است اما سهام عمده آن متعلق به سازمان تامين اجتماعي است. اين شركت موظف است، پلاسماي ايراني را در كشور توليد و استانداردسازي كند و براي تبديل به صورت دارو به آلمان بفرستد، در آنجا تبديل به فرآورده‌هاي خوني مانند فاكتورهاي خوني و داروي IVIG مي‌شود و به كشور باز مي‌گردد، اين جزء شروط اساسي است كه حتي يك ميلي گرم از آن نيز نيابد در جاي ديگر مصرف شود، 100درصد پلاسماي ايراني تبديل به دارو مي‌شود و به كشور باز مي‌گردد.

فارس: با توجه به كمبود پلاسما در جهان همواره اين نگراني وجود دارد كه بخشي از پلاسماي ايراني در بازار جهاني نشت كند و فروخته شود؟
ابوالقاسمي: بله، اين نگراني وجود دارد، اما قرارداد توليد اين محصولات به قدري دقيق و سختگيرانه است كه عملاً امكان چنين مسئله‌اي غير ممكن و در حد صفر است، پلاسما مانند نفت يا ذغال سنگ نيست، پلاسما يك ماده اوليه بيولوژيك است كه كاملاً تحت كنترل و شناسنامه دار، منتقل مي‌شود و حتي يك ميلي گرم آن نمي‌تواند جا به جا شود.

ادامه دارد...

گفت و گو از افشين شاعري
انتهاي پيام/ش

شنبه|ا|17|ا|اسفند|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 181]