واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: سه معضل مونثی دیگرپنج چالش اصلى زنان و دختران در ایران و جهان (2)برای خواندن مقاله ی قبل اینجا کلیک کنید.در مقاله ی پیش دو معضل "اشتغال" و " فرار دختران " را بررسی می کنیم . در این مقاله به بررسی 3 مشکل دیگر می پردازیم:سه . فقر زنان
در طول سه دهه گذشته، كشورهاى در حال توسعه، به پیشرفتهاى اقتصادى قابل ملاحظهاى نائل آمدهاند. با وجود این، یك میلیارد نفر از مردم جهان، زیر خطّ فقر زندگى مىكنند و قسمت عمده این فقیران در روستاها زندگى مىكنند. براساس مطالعات انجام شده به وسیله صندوق توسعه كشاورزى ملل متحّد (IFAD) حدود 65 تا 70 درصد از افرادى كه تحت عنوان «فقیر مطلق» طبقهبندى شدهاند، زن هستند. مهمترین دلایل وجود فقرِ بیشتر در میان زنان را به مسائل زیر نسبت مىدهند: 1 . عدم وجود تساوى قدرت اقتصادىزنان، تقریباً در همه دنیا (نسبت به مردان) از قدرت اقتصادى پایینترى برخوردارند. اطلاعات موجود سازمان ملل نشان مىدهد كه اگر چه حدود دو سوم كار انجام شده در دنیا به وسیله زنان انجام مىشود، لكن تنها 10% از درآمد و 1% از دارایىهاى دنیا در اختیار زنان است.2 . مهاجرت بیشتر مردان به شهرها و باقى ماندن زنان در روستاهادر بیشتر نقاط دنیا، هنگامى كه مسائل و مشكلات متعدّد در خانوارهاى كشاورز، منجر به مهاجرت آنان به شهرها مىگردد، معمولاً مردان، عازم شهرها مىشوند تا در جستجوى شغلى پردرآمدتر باشند و این زنان هستند كه وارث مشكلات موجود گشته، ناچارند با همه ی آنها به تنهایى دست به گریبان شوند. تنهایى و عدم توانایى براى گرفتن كارگر كشاورزى، درآمد خانوار را حتى به كمتر از قبل مىرساند و زنان، بیشتر در فقر فرو مىروند. 3 . تأثیر نامساوى سیاستهاى اقتصادى بر زنان و مردانسیاستهاى اقتصادى نوین، به ویژه سیاستهاى مربوط به بازار آزاد، معمولاً بر پیشههاى كوچك و آسیبپذیر، اثر سوء دارند و چون معمولاً زنان در واحدهاى اقتصادى كوچك، مشغول به كار هستند، آنها اوّلین قربانیان ضوابط و مقررات جدید اقتصادىاند كه این، خود عاملى براى در بیشتر در فقر رفتن زنان بوده است. 4 . تأثیر متفاوت شاخصهاى توسعه انسانىتفاوت شاخصهاى توسعه انسانى (مانند میزان درآمد و دسترسى به بهداشت، دسترسى به آموزش و...) براى زنان و مردان، به گونهاى كه معمولاً زنان از شاخصهاى پایینترى برخوردارند، منجر به شرایطى مىگردد كه نهایتاً موجب فقیرتر شدن زنان مىشود. مثلاً دسترسى كمتر زنان به آموزش، موجب مىشود تا آنان مهارتهاى لازم را براى یافتن شغل پیدا كنند و در نتیجه، درآمد نداشته باشند و لذا فقیرتر شوند... چهار . آموزش و تحصیلات عالى زنانآمارها حكایت از سیر صعودى حضور زنان در عرصه علم و دانش دارد. اگر به مقایسه این آمار در سالهاى قبل و بعد از انقلاب بپردازیم، مشخص مىشود كه علاقه دختران به تحصیل و طى مدارج بالاى تحصیلى، بیش از مردان است و در حال حاضر نیز حدود 65% قبولى دانشگاهها را در ایران، دختران تشكیل مىدهند.آموزش، یكى از ابزارهاى ارزشمند، جهت توانمند سازى زنان است. از اینرو، در خیلى از كشورها اقداماتى براى تحت پوشش قرار دادن زنان و دختران در جوامع بومى و سایر گروههاى محروم و به حاشیه رانده شده، انجام شده است. امّا در برخى از كشورها، تلاشهاى صورت گرفته براى ریشهكنسازى بىسوادى و تقویت سواد در میان زنان و دختران و افزایش دسترسى آنان به همه سطوح و انواع آموزش و پرورش، با موانعى نظیر موارد زیر، محدود شده است: فقدان منابع و نبود اراده و تعهّد سیاسى كافى براى بهبود زیر بناى آموزشى و اصلاحات مربوط؛ وجود تبعیض و تعصّبات جنسیتى مداوم، از جمله در امر آموزش معلمان؛ استفاده مداوم از كلیشههاى جنسیتى در مواد آموزشى و ... . تاكنون، پیشرفت اندكى در زمینه ریشهكنسازى بىسوادى در برخى از كشورهاى در حال توسعه حاصل شده است و همین امر، باعث تشدید نابرابرى زنان در سطوح اقتصادى، اجتماعى و سیاسى گردیده است.پنج . زنان و بهداشت
در كشورهاى توسعه یافته، برنامههایى براى ایجاد آگاهى در میان سیاستگزاران و برنامهریزان در خصوص بهداشت زنان به اجرا در آمده است كه موجب افزایش امید به زندگى براى زنان در بسیارى از این كشورها شده است. توجه فزایندهاى به میزان بالاى مرگ و میر در میان زنان و دختران به سبب مالاریا، سل، بیمارىهاى ناشى از آلودگى آب، بیمارىهاى مسرى و اسهالى و سوء تغذیه صورت گرفته است، و نیز نسبت به: بیمارىهایى مانند ایدز در میان زنان و دختران و روشهاى محافظت در برابر عفونتهایى از این قبیل؛ تغذیه با شیر مادر، تغذیه و بهداشت مادران و نوزادان؛ در نظر گرفتن دورنماى جنسیتى در امر بهداشت و فعالیتهاى آموزشى و جسمى مربوط به آن؛ برنامههاى خاص جنسیتى در خصوص پیشگیرى و توانبخشى در زمینه افراط در استفاده از مواد مخدّر؛ بهداشت روانى زنان؛ بهداشت محیط كار و ... در جوامع كنونى ما، زنان، بیش از مردان مىكوشند تا با خلّاقیت، كار و تحصیلات دانشگاهى، شخصیت اجتماعى خود را افزونتر از هنجارهاى مرسوم، بروز دهند. به طور قطع، حضور بانوان در بازار كار ایران، تحوّلات و تغییرات بسیارى را در پى خواهد داشت. این تحوّلات ـ كه از نگاه جامعهشناسان به عنوان لایهاى از «توسعهیافتگى» از آن یاد مىشود ـ، نگاههاى جنسیت گرایانه سنّتى را دگرگون خواهد كرد. به این جهت، ضرورى است كه پیشگامان اندیشههاى دینى و فرهنگى و حتى سیاستپیشگان، به نقش زنان و دختران در مسیر توسعه كشور، نگاه واقع بینانهترى داشته باشند؛ نگاهى مبتنى بر انسان مدارى عادلانه و شایسته سالارى. منابع1 . مباحثى پیرامون اشتغال زنان، حمید محمدى، تهران: اداره كل پژوهشهاى سیما، 1380 .2 . زن و توسعه پایدار، گروه تدوین، تهران: انتشارات سازمان محیط زیست، 1378 .3 . فرار دختران، صادق برزگر، قم: نشر جمال، 1382.4 . روان شناسى فرار از خانه، مریم حیدرى، قم: مهر قائم، 1381.5 . زنان، مشاركت و برنامهریزى براى توسعه پایدار (ج2)، تهران: مركز امور مشاركت زنان ریاست جمهورى.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 276]