لغو مجوز تورهاي شكار و اعتراض تورگردانان براي اين دشت آهويي نمانده است

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: لغو مجوز تورهاي شكار و اعتراض تورگردانان براي اين دشت آهويي نمانده است
حميدرضا ميرزاده ؛شكار حيوانات از سال هاي بسيار دور در بين انسان ها رواج داشته است. با پيشرفت هاي بشر در زمينه هاي اجتماعي، اقتصادي، صنعتي و... ديدگاه بسياري از انسان ها نسبت به شكار از رفع نياز به تفريح تغيير كرده است چرا كه امروزه درصد بسيار ناچيزي از جمعيت جهان، براي تهيه خوراك واقعاً ناچار به شكار حيوانات هستند. اما كماكان مساله شكار حيوانات توسط انسان از مسائل بحث برانگيز در بين طرفداران محيط زيست است. در چند دهه گذشته كه موضوع توريسم ابعاد اقتصادي بسيار قوي به خود گرفته است، شاخه يي نيز توسط علاقه مندان به طبيعت در اين صنعت گنجانده شده است كه از آن به عنوان اكوتوريسم يا طبيعت گردي ياد مي كنند. در اين ميان زيرشاخه يي از اكوتوريسم نيز به توريسم شكار اختصاص يافته است. به طور قطع آنچه در اين زير شاخه «شكار» ناميده مي شود، با هدف رفع نياز انجام نمي شود بلكه آن طور كه فعالان اين حوزه تشريح مي كنند، شكار ورزشي مد نظر است. در واقع آنچه توريست هاي شكارچي در پي آن مي گردند، حيواني منحصر به فرد و قوي است كه «تروفه» ناميده مي شود. شكارچيان براي پيدا كردن تروفه هاي بهتر حتي حاضرند دست به سفرهاي طولاني و صرف هزينه هاي هنگفت بزنند. در نهايت نيز سر و گردن تاكسيدرمي شده حيوان را به نشان افتخار با خود به خانه مي برند تا شايد بتوانند در مسابقات جهاني شكار، برنده جايزه شوند.

تنوع زيستي ايران، باعث شده برخي شركت هاي سياحتي داخلي نيز اقدام به برگزاري تورهاي شكار در كشور كنند. اين فعاليت كه از چند سال قبل مي رفت تا آرام آرام به تجارتي پرسود تبديل شود، امسال با ممانعت سازمان حفاظت محيط زيست از صدور پروانه شكار متوقف شده است؛ اقدامي كه از نظر بسياري از متخصصان حيات وحش، براي حفظ ذخاير ژنتيكي كشور لازم بود.

روز 29 دي ماه و همزمان با روز هواي پاك، «گروه تورهاي ورودي شكار و طبيعت ايران» طي نامه يي سرگشاده به دبير كميته ملي اكوتوريسم ايران نسبت به توقف تورهاي شكار اعتراض كردند.

ماجرا از آنجا آغاز شد كه با كاهش شديد بارندگي در دو سال اخير و در پي آن پايين آمدن نرخ زاد و ولد حيوانات وحشي، سازمان حفاظت محيط زيست هيچ پروانه يي براي تورهاي شكار ورودي صادر نكرد. تورگردانان نيز با بردن شكايت خود به سازمان بازرسي كل كشور، خواستار پيگيري اين ماجرا شدند. اما پس از مدت كوتاهي، به اين اميد كه سازمان محيط زيست براي آنها پروانه شكار صادر خواهد كرد، شكايت خود را پس گرفتند. ولي اين بار هم مجوزي براي آنان صادر نشد. به همين دليل طي يك نامه اعتراض آميز، از دبير كميته ملي اكوتوريسم كشور خواستند اقدامي براي آنان صورت دهد.

نويسندگان اين نامه بلندبالا، مقصر اصلي را دلاور نجفي مي دانند و از اقدام او در مورد عدم صدور پروانه به عنوان «اقدامي نسنجيده» ياد كرده اند و نوشته اند؛ «اين رفتارهاي نسنجيده آقاي نجفي حاجي پور در مقام معاون سازمان محيط زيست نه برخاسته از دلسوزي خردمندانه و براي حمايت از حيات وحش كه مستقيماً كمر اهتمام بستن به نابودي تورگرداناني است كه با خون دل و عرق جبين طي 10 سال گذشته با صرف بودجه هاي فراوان و حضور در نمايشگاه ها و محافل بين المللي، زمينه معرفي جاذبه هاي طبيعي و تنوع زيستي كشور را فراهم ساخته اند و اقتصاد شكار و اكوتوريسم را در كشور بنيان نهاده اند.»

اين افراد در ادامه نامه خود، چند بار سازمان حفاظت محيط زيست را «ناتوان از ايفاي نقش خود» معرفي كرده اند و اين اقدام را «دلسوزي نمايشي براي محيط زيست» تعبير كرده اند؛ «سازماني كه تمامي منابع، اعتبارات و امكانات آن، بايد در مسير حفاظت از محيط زيست كشور صرف شود، متاسفانه ناتوان از ايفاي نقش تعيين كننده در انجام ماموريت ذاتي خود است. دلسوزي هاي نمايشي براي حيات وحش از طريق توقف صدور پروانه براي اتباع خارجي، اقدامي فرمايشي براي حساس نشان دادن مديريت سازمان به حيات وحش است... ناتواني اين سازمان در حفاظت از مناطق چهارگانه، به ويژه مناطق حفاظت شده و پناهگاه هاي حيات وحش بر كسي پوشيده نيست و وضعيت تاسف بار ناشي از سوء مديريت سازمان، جاي هيچ ترديدي را باقي نمي گذارد كه ادامه چنين روندي، موجب زيان هاي جبران ناپذير به كشور است. سازماني كه از تامين بنزين براي قايق هاي موتوري در تالاب بين المللي «ميانكاله» يا تامين اعتبار براي بيمه خودروهايش در منطقه حفاظت شده «حيدري» عاجز است و توان تامين معاش محيط بانان خود را ندارد، عملاً در راستاي انهدام حيات وحش گام برمي دارد. سازمان محيط زيست نه تنها در تامين امكانات راديويي براي استقرار در مناطق حفاظت شده ناتوان بوده است، بلكه در تامين امكانات لجستيكي نيز ناموفق عمل كرده است.»

سازمان محيط زيست كوتاه نيامد

يك روز پس از انتشار نامه تورگردانان، دلاور نجفي طي مصاحبه يي با خبرگزاري محيط زيست (ايرن) گفت؛ «از صدور پروانه شكار خبري نيست.»

او دليل اين اقدام را خشكسالي امسال عنوان كرده و معتقد بود؛ «اين خشكسالي در مقايسه با 10 سال گذشته به مراتب بيشتر است و اثرات آن بر حيات وحش و طبيعت مشهود است. به همين دليل سازمان حفاظت محيط زيست هيچ قول و وعده يي به تورگردان ها براي ارائه پروانه شكار نداده بود.»

هر چند سازمان حفاظت محيط زيست در چند سال اخير عملكرد چندان مناسبي نداشته است اما جلوگيري از صدور پروانه شكار، انجام وظيفه يي قانوني از سوي اين سازمان محسوب مي شود چرا كه با توجه به شرايط آب و هوايي كشور در دو سال گذشته و همچنين شرايط زيستگاه ها در سه دهه پيش، جمعيت حيات وحش در مناطق مختلف كاهش شديد داشته است. حال اگر اين جمعيت كم با تهديدي همچون شكار نيز روبه رو شوند، انقراض آنها در آينده نزديك حتمي خواهد بود. سازمان محيط زيست نيز با اين اقدام در جهت حفظ تنوع زيستي و ذخاير ژنتيكي كشور گام برداشته است كه تحسين برانگيز است در حالي كه نامه تورگردانان، لحني تند و بعضاً تحقيرآميز داشت كه حتي انتقاد آرش كوشا دبير كميته ملي طبيعت گردي را نيز در پي داشت. كوشا سه روز بعد از انتشار نامه به ايسنا گفت؛ «رويه در پيش گرفته شده از سوي نمايندگان بخش خصوصي تورهاي شكار، خلاف آن توافقي است كه در كارگروه شكار كميته ملي طبيعت گردي بر آن تاكيد شده است.» و با بيان اينكه با بداخلاقي هايي از اين دست هيچ كاري از پيش نمي رود، افزود؛ «به هر حال، بخش خصوصي فعال در تورهاي شكار، شكايتي را مطرح كرده اند كه در حال پيگيري است.»

كوشا نيز موضع سازمان محيط زيست را تاييد كرد و گفت؛ «وقتي سازمان حفاظت محيط زيست مي گويد، امكان شكار كاهش يافته است، هيچ دستگاه ديگري نمي تواند اين موضوع را رد كند، چراكه متولي و مرجع اين بخش، سازمان حفاظت محيط زيست است.»

وضعيت حيات وحش خطرناك است

با توجه به شرايط آب و هوايي و وضعيت زيستگاه هاي كشور، جمعيت حيات وحش دستخوش تغييرات گسترده يي شده است. تا جايي كه امروزه در مناطقي كه پيش از اين جمعيت بسيار زيادي از گياهخواران و گوشتخواران را در خود جاي داده بودند، به ندرت مي توان حيواني را يافت.

روز سه شنبه گذشته- 8 بهمن- نيز فاطمه واعظ جوادي رئيس سازمان حفاظت محيط زيست در يك مصاحبه خبري در اصفهان وضعيت فعلي حيات وحش كشور را خطرناك توصيف كرد. شرايط خطرناك حيات وحش كشور باعث شده است بسياري از كارشناسان حيات وحش، صدور پروانه شكار را مجاز ندانند و موضعي هم جهت با سازمان محيط زيست داشته باشند.

دكتر افشين عليزاده اكولوژيست و متخصص حيات وحش درباره وضعيت حيات وحش كشور به خبرنگار اعتماد مي گويد؛ «در حال حاضر وضعيت حيات وحش كشور، آن پتانسيل را ندارد كه بتوان مجوز شكار صادر كرد. زيرا مناطقي كه در گذشته از لحاظ جمعيت حيوانات مشهور بودند، امروزه جمعيت بسيار ناچيزي از حيات وحش را در خود جاي داده اند. مثلاً منطقه بيستون در كرمانشاه به خاطر دارا بودن بهترين تروفه ها در دنيا مشهور بود. در اين منطقه بزهاي وحشي مسن با شاخ هاي بسيار بلند يافت مي شد. اما امروزه هيچ يك از اين بزها در بيستون حضور ندارند.» او همچنين مي افزايد؛ «كاهش جمعيت باعث كاهش ظرفيت ژنتيكي حيات وحش مي شود و اين امر باعث شده شرايط براي صدور مجوز شكار سخت باشد. در چنين شرايطي شكارچي ايراني و خارجي فرقي نمي كند. هيچ كس مجاز به شكار نيست. وقتي براي ايرانيان چنين محدوديت هايي وجود دارد، صدور مجوز براي غيرايراني ها نيز بي معني است.»

مهندس هوشنگ ضيايي كارشناس حيات وحش و عضو اتحاديه بين المللي حفاظت IUCN نيز نظري مشابه دارد؛ «وضعيت حيات وحش كشور بسيار اسفناك است. در سال هاي گذشته از ورود شكارچي خارجي استقبال مي كرديم ولي آن زمان، وقتي بود كه مثلاً منطقه بختگان 17 هزار كل و بز و قوچ و ميش داشت يا در منطقه بيستون 10هزار كل و بز زندگي مي كردند. در آن شرايط حتي قادر بوديم براي 20 درصد از جمعيت حيوانات منطقه مجوز شكار صادر كنيم. چون شرايط آب و هوا و زيستگاه و حفاظت به گونه يي بود كه به جمعيت آسيبي وارد نمي كرد. در آن شرايط در بسياري از مناطق حفاظت شده مانند خوش ييلاق مهمانسراهايي احداث شده بود تا از شكارچيان خارجي و داخلي پذيرايي كند.»

ضيايي كه تاليف كتاب «راهنماي صحرايي پستانداران ايران» را نيز انجام داده است درباره وضعيت فعلي مناطق گفت؛« چند سال قبل كه براي سرشماري به منطقه بيستون رفته بوديم، پس از سه روز گشت زني در منطقه، هيچ كل و بزي نديديم. حتي طبق آماري كه از منطقه بختگان وجود دارد، از تعداد 16 هزار قوچ و ميشي كه در گذشته بود، فقط 56 رأس باقي مانده است. اين وضع مناطق تحت حفاظت مستقيم سازمان است. در مناطق آزاد كه ده ها هزار كل و بز و قوچ و ميش وجود داشت حتي يك درصد از اين جمعيت باقي نمانده است.»

از آنجا كه شكارچيان ورزشي به دنبال شكار تروفه هستند، به همين دليل سراغ حيوانات نر قوي با شاخ هايي زيبا و بلند كه به طور قطع داراي ژني بارز هستند، مي روند. تكثير اين ژن با ارزش، تضميني براي مقاوم بودن نسل هاي بعدي و بقاي جاندار خواهد بود. ولي شكارچيان تروفه، با از بين بردن زيباترين و قوي ترين حيوان، ژن هاي مقاوم را در جمعيت حيوانات حذف مي كنند. اين كار علاوه بر از بين بردن يك فرد ممتاز در جمعيت جانداران، به افراد ضعيف با شاخ هاي كوتاه و نازيبا اجازه جفتگيري مي دهد و باعث تكثير ژن هاي ضعيف آنها مي شود كه آسيب پذير شدن جمعيت يك گونه و در نهايت از بين رفتن كل جمعيت آن را در پي دارد.

ضيايي در اين باره گفت؛« كل و قوچ بزرگ و مسن ذخيره هاي ژن هستند كه با شكار آنها، بهترين ژن ها را از بين مي بريم. به علاوه در حال حاضر به دليل شرايط زيستگاه ها و كم شدن نسبت نرها به ماده ها، زاد آوري در بين اين حيوانات بسيار پايين آمده است. بنابراين تا زماني كه حيوانات از جمعيت و تركيب جنسي مناسبي برخوردار نشده اند، نبايد اجازه شكار صادر كرد.»

او حتي شكار حيوانات پير را نيز مجاز نمي داند و معتقد است؛ «برخي افراد شكار حيوانات پير را مجاز مي دانند چرا كه مي گويند آن حيوان خود به خود در طبيعت مي ميرد و از بين مي رود. اما در جواب آنها بايد گفت كه وجود آنها نيز در طبيعت مهم است چون گوشتخواران با ارزشي مثل يوزپلنگ و حيوانات ديگر از آنها تغذيه مي كنند و باعث ايجاد تعادل اكولوژيك مي شوند.»

اين مدرس دانشگاه كه پيش از اين مديريت پروژه حفاظت از يوزپلنگ آسيايي را عهده دار بود، راه حل اصلي براي نجات گونه هاي جانوران را تغيير برخي از مقررات دانست و گفت؛ «وقتي شكارچي داخلي موفق به دريافت مجوز نمي شود و مي بيند كه شكارچيان خارجي مجوز مي گيرند، به شكار غيرقانوني روي مي آورد. حتي در زماني كه در پروژه يوزپلنگ فعاليت داشتم اقداماتي در زمينه صرف درآمدهاي حاصل از اكوتوريسم و پروانه هاي شكار در روستاهاي نزديك به زيستگاه يوز، براي حفظ محيط زيست خود روستا انجام گرفت. اگر اين كار عملي شود و جوامع محلي از درآمدهاي حاصله از حيات وحش بهره مند شوند، روستايي ها اولين كساني هستند كه از شكار غيرقانوني جلوگيري مي كنند و حافظ حيوانات مي شوند.»

ورود شكارچي وجهه جهاني كشور را تخريب مي كند

سال گذشته، براساس شاخص هاي جهاني عملكرد زيست محيطي سال 2008 كه در مجمع جهاني اقتصاد منتشر شد، كشور ما با 14 پله سقوط و در جمع 149 كشور در رتبه 67 قرار گرفت. يكي از شاخص هاي اين رده بندي، توجه دولت ها به تنوع زيستي و زيستگاه ها است كه ورود شكارچي به زيستگاه ها در شرايط خشكسالي و كاهش جمعيت، يكي از موارد نزول اين شاخص محسوب مي شود.

ضيايي درباره بازخورد خارجي ورود تورهاي شكار به ايران گفت؛ «ورود شكارچي خارجي در شرايط فعلي كه نسل بسياري از حيوانات در معرض تهديد قرار دارد، وجهه كشور را در سازمان هاي بين المللي طرفدار محيط زيست تخريب مي كند. علاوه بر اين از نظر ارزي هم چندان سودي ندارد. چون قيمت اين تورها، مربوط به 10 سال قبل است و از آن زمان تاكنون افزايش نيافته است. بسياري از شكارچيان هم به خاطر همين قيمت ارزان به ايران مي آيند. اگر تورگردان ها به جاي برگزاري تورهاي شكار، تورهايي مانند پرنده نگري برپا مي كردند درآمدي بيشتر و پايدارتر كسب مي كردند.»

او كه خود از موسسان يك آژانس طبيعت گردي نيز هست، گفت؛ «اكثر فعالان اكوتوريسم در جهان، شكار را جزء اكوتوريسم نمي دانند. زيرا معتقدند در اكوتوريسم، بهره برداري پايدار مد نظر است، اما در شكار اين طور نيست و حيوانات از طبيعت حذف مي شوند.»

همه بايد كمك كنند

ضيايي در ادامه از موضع سازمان محيط زيست در قبال شكار ابراز خشنودي كرد و گفت؛ «با تمام اختلاف نظري كه در برخي موارد بين من و آقاي نجفي وجود دارد، اما از اين اقدام ايشان بسيار خوشحالم و حمايت مي كنم. زيرا اين اقدام باعث مي شود وضع حيات وحش كشور كمي بهبود يابد. البته معتقدم براي احياي جمعيت حيوانات قابل شكار ضمن انجام اقدامات آموزشي و آگاه سازي اقشار مختلف مردم بايد حداقل براي سه سال شكار به طور كلي ممنوع شود. براي اين كار حتي نيروي انتظامي، ارتش، سپاه، وزارتخانه ها و... نيز بايد در زمينه جلوگيري از شكار به خصوص توسط شكارچيان محلي به سازمان حفاظت محيط زيست كمك كنند.»

سه|ا|شنبه|ا|15|ا|بهمن|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 293]