مرمت خانه هاي تاريخي بروجرد

واضح آرشیو وب فارسی:باشگاه خبرنگاران جوان: مرمت خانه هاي تاريخي بروجرد
بروجرد ديار زيبايي هاي معماري ايراني - اسلامي است كه هنوز ساختار تاريخي خود را حفظ كرده و به لحاظ وجود خانه هاي تاريخي از شهرستانهاي منحصر به فرد است.

به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران؛شهرستان بروجرد كه به سبب وجود فرهيختگاني چون آيت الله بروجردي، دكتر سيد جعفر شهيدي، عبدالحسين زرين كوب و ... به نام "ديار فرزانگان" شهرت دارد يكي از تاريخي ترين و مهم ترين شهرستانهاي لرستان محسوب مي شود.

اين شهرستان به واسطه قدمت ديرين و وجود آثار تاريخي تجليگاه معماري ايراني - اسلامي است كه تاكنون در حد شايسته خود معرفي نشده است.

بافت تاريخي بروجرد به محدوده‌اي از مناطق مركزي شهر بروجرد گفته مي‌شود كه هسته قديمي اين شهر را تشكيل مي‌دهند. در سالهاي اخير، مطالعه و حفاظت از بناهاي ارزشمند اين بافت مورد توجه سازمانهاي مرتبط قرار گرفته است.

بروجرد 50 خانه تاريخي دارد

بيشتر آثار موجود در اين منطقه مربوط به دوره قاجار و قبل از آن هستند و برخي مسجدها و خانه‌هاي اعياني آن از ارزش گردشگري و تاريخي زيادي برخوردارند.

بافت تاريخي بروجرد، مجموعه‌اي بالغ بر ۲۸۰ هكتار از مناطق مركز و شرق اين شهر را شامل مي‌شود كه امروزه بيشتر در محدوده خيابانهاي جعفري، صفا، شهدا و بحرالعلوم قرار گرفته اند.

اين بافت تقريباً شامل حدود تقريبي شهر بروجرد در سال ۱۸۵۰ ميلادي است كه بر اساس نقشه‌اي كه در آن سال توسط ارتش روسيه از اين شهر تهيه شده تعريف شده است. بافت تاريخي بروجرد چهار محله يا كوي داشته است: دودانگه، صوفيان، يخچال و رازان. دودانگه محله اصلي و مركز تجاري و اقتصادي اين بافت به شمار مي‌رود.

بناهاي تاريخي قابل توجهي مانند امامزاده جعفر، مسجد جامع بروجرد و مسجد سلطاني در اين بافت قرار گرفته اند كه قدمت برخي از آنها به بيش از هزار سال مي‌رسد.

بازار قديمي بروجرد و چندين كاروانسراي تاريخي نيز در همين منطقه قرار گرفته اند. بيش از 50 خانه تاريخي در اين بافت قرار گرفته كه برخي از آنها از معماري جالب توجهي برخوردار هستند. خانه بيرجندي، خانه طباطبايي و خانه افتخار الاسلام از اين گروهند.

بر اساس برخي آمارهاي موجود بيش از 50 خانه قديمي و ارزشمند در شهرستان بروجرد وجود دارد كه تنها تعدادي از آنها در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده و بقيه در اختيار مالكان خصوصي هستند.

مسجد امام و جامع از آثار ارزنده معماري اصيل ايراني - اسلامي

همچنين مسجد امام بروجرد از جمله آثار ارزنده معماري دوره اسلامي در لرستان است. اين بنا يكي از ارزشمند ترين و ممتازترين بناهاي بروجرد به شمار مي رود.

صحن اين بنا داراي طول وعرض 47×61 مترمربع است و در وسط آن حوض بزرگي قرار دارد. مسجد داراي سه درگاه است. درگاه شمالي آن به طرف خيابان جعفري باز مي شود و داراي طاق و مقرنسهاي بسيار زيباست كه با كاشي خشت هفت رنگ به سبك دوره قاجاري تزئين و در ميان آن نام فتحعليشاه قاجار(1212ه.ق –1250ه.ق) نقش بسته است.

طرح و نقشه اين بنا از مسجد امام تهران الگوبرداري شده است. راه ورودي غربي آن به سمت بازار دواتگران باز مي شود و به خيابان صفا نيز راه دارد.اين بنا مربوط به دوره قاجاريه و به شماره394 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.

مسجد جامع بروجرد نيز كه در خيابان جعفري شهر بروجرد واقع شده يكي از كهن ترين مساجد غرب ايران است.

بخش قديمي اين بنا شبستان جنوبي و گنبد آن است كه همانند چهارطاقهاي زمان ساسانيان است. نقشه مسجد از نوع يك ايواني است و از يك قسمت وسط به ابعاد 10×10و دو قسمت طرفين به ابعاد 20×10 مترتشكيل شده است.

بر اساس كتيبه هاي موجود اين مسجد در زمان شاهان صفوي، در سالهاي 1022 هجري، 1023 هجري، 1091 هجري و سرانجام در سال 1209 هجري تعمير و مرمت شده است.

معماري امامزاده جعفر منحصر به فرد در غرب كشور

امامزاده جعفر از ديگر بناهاي مذهبي و تاريخي بروجرد است كه در قسمت شرقي شهر بروجرد واقع شده و به استناد كتيبه هاي موجود امامزاده جعفر(ع) فرزند امام موسي كاظم (ع) است اما برخي از منابع و متون تاريخي با پنج واسطه نسبت اين امامزاده را به امام سجاد(ع) مرتبط مي سازند.

ساختمان گنبد هرمي شكل اين آرامگاه نمونه اي بسيار زيبا از هنر و معماري عهد سلجوقي است. داخل حرم هشت ضلعي است و در وسط آن معجري از چوب و ورشو ساخته شده است؛ اين معجر روي قبري كه شش پله پايينتر از حرم است قرار دارد و طبقات بقعه غير از مخروط انتهايي 18 طبقه است.

بناي آرامگاه امامزاده جعفر بروجرد از بناهاي جالب توجه معماري اسلامي در استان لرستان و غرب ايران است. گنبد هرمي شكل اين آرامگاه با بيش از هزار سال قدمت، در دوره سلجوقيان ساخته شده است و از نمونه‌هاي معماري سلجوقي به حساب مي‌آيد.

اين گنبد منحصر به فرد، به صورت مخروطي بلند و پلكاني با ۱۸ پله ساخته شده است. نمونه اينگونه گنبدها، در غرب ايران كمتر ديده مي‌شود اما در مناطق جنوبي تر مانند خوزستان، آثار مشابهي مانند آرامگاه دانيال نبي در شوش گسترش بيشتري دارند.

بناي امامزاده جعفر(ع) شهرستان بروجرد مربوط به دوره سلجوقي و به شماره 1855 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.

عمليات مرمتي آثار آسيب ديده در جريان زلزله سال 85

اين در حاليست كه در اثر زلزله سال 85 برخي از اين آثار تاريخي از جمله مسجد امام و جامع بروجرد با آسيب هايي مواجه شد كه خوشبختانه در سالهاي اخير چندين فصل مرمت بر روي آنها صورت گرفته است تا همچنان اين ميراث زنده بروجرد را تبديل به ديار زيبايي هاي معماري ايراي - اسلامي كنند.

رئيس اداره ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري شهرستان بروجرد در رابطه به بازسازي اين آثار تاريخي به خبرنگار باشگاه جوان گفت: عمليات مرمتي يك موضوع غير قابل اتمام است و همواره بناهاي تاريخي در طول زمان به مرمت و بازسازي احتياج دارند.

حجت الله يارمحمدي افزود: يكي از بناهاي تاريخي موجود در شهرستان بروجرد تكيه معروف "موثقي" كه عمليات مرمت آن به پايان رسيده است.

خانه تاريخي "افتخارالاسلام" مرمت شد

وي به روند مرمت و بازسازي خانه هاي تاريخي بروجرد اشاره كرد و بيان داشت: در اين راستا خانه "بيرجندي" يكي از نمونه هاي تاريخي بروجرد محسوب شده كه عمده عمليات مرمتي آن انجام شده و به اتمام رسيده است.

رئيس اداره ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري شهرستان بروجرد تصريح كرد: همچنين خانه "افتخارالاسلام" از بناهايي است كه تا كنون كارهاي خوبي روي آن انجام شده و در اين بنا به استثناء بخشهايي كه در تملك سازمان نيست 90 در صد عمليات مرمت و بازسازي صورت گرفته است.

مرمت مسجد امام و جامع بروجرد

يارمحمدي همچنين به خسارات زلزله سال 85 به آثار تاريخي بروجرد اشاره كرد و بيان داشت: بعد از زلزله سال 85 چند فصل عمليات مرمت بخشي در مساجد امام و جامع شهرستان بروجرد صورت گرفته است.

وي ادامه داد: در ان راستا تقريبا عمده كارهاي حياتي مرمت در اين دو بنا انجام شده و فصل مرمتي رو به اتمام است كه البته مرمت و بازسازي كماكان در اين بناها استمرار خواهد داشت.

رئيس اداره ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري شهرستان بروجرد افزود: بعد از انجام كارهاي سازه اي اين بناها قرار است روي چوب كاري و منبت سازي اين دو اثر باارزش كار شود تا بتوان ساختار و فرم سنتي و اصيل آنها را احياء كنيم.

يارمحمدي همچنين به مرمت و بازسازي امام زادگان بروجرد اشاره كرد و ادامه داد: در اين حوزه امامزاده جعفر بروجرد با وجود امكانات محدود طي چند فصل بازسازي شده و طي امسال و سال آينده با استفاده از اعتبارات سازمان محوطه سازي آن به اتمام خواهد رسيد.

به هر روي احيا، مرمت و بازسازي هر كدام از اين آثار تاريخي مي تواند زمينه ساز توسعه گردشگري در شهرستان بروجرد باشد به طوريكه شهر بروجرد به عنوان ديار فرزانگان مي تواند هر ساله بخش زيادي از طالبان معماري ايراني - اسلامي را به خود فرابخواند./س

سه|ا|شنبه|ا|11|ا|بهمن|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: باشگاه خبرنگاران جوان]

[مشاهده در: www.yjc.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 84]