مروري بر راه‌هاي شناخت و فهم قرآن كريم

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: مروري بر راه‌هاي شناخت و فهم قرآن كريم
گروه خبرنگاران افتخاري / محمد جوادي‌: درك بهتر قرآن با عمل و در مسير حركت پيامبر(ص) و اهل بيت(ع) آن حضرت قرار گرفتن و پيروي از آن‌ها به‌دست مي‌آيد، اگر روحي در امتداد روح پيامبر قرار گيرد بهتر حقايق قرآني را درك مي‌كند.
در مورد نحوه استفاده و فهميدن از قرآن، بايد بگوييم يك درجه فهم قرآن عمومي است و همه مي‌فهمند. اين‌كه در روايات ما اصرار زيادي به خواندن قرآن و حتي نگاه كردن به قرآن شده است يك نكته‌اش اين است كه افرادي كه داراي حداقل سواد هستند بالاخره نام صلوة و صوم و حج و جهاد و زكات و ... را شنيده‌اند.

وقتي آيه اقيموا الصلوة را مي‌خوانند مي‌فهند كه درباره نماز سفارش مي‌كند. تدريجا هر قدر با‌سوادتر مي‌شوند بهتر استفاده مي‌كنند، قرآن طوري نازل شده كه هر‌كس به فراخور حال خود مي‌تواند استفاده‌اي از آن ببرد تا بيان للناس)[1] باشد. يك درجه فهم قرآن مخصوص پيامبر(ص) و اهل بيت پيامبر(ع) است و آن فهم كامل و درك همه خصوصيات كه هيچ احتمال خطا و اشتباه در او نباشد.

يك درجه فهم قرآن فهم تخصصي است هر چند در حد اعلا و كافي نيست (چون آن درجه كامل مخصوص پيامبر (ص) و اهل بيت(ع) ايشان بوده كه نيازمند دانش بي اشتباه و بي انتها بوده است) براي تحصيل اين درجه از فهم عميق قرآن نياز به مقدماتي است كه ذكر مي‌شود: ادبيات عرب (صرف و نحو و معاني و بيان و بديع و لغت): شك نيست كه فهم مطالب قرآن بدون دريافت صحيحي از ادبيات عرب امكان پذير نخواهد بود؛ تحقيق در الفاظ مفرده بخصوص واژه‌هاي اساسي قرآن و درك معاني اصيل آن‌ها تا با اصطلاحات حادث زبان هاي بعدي اشتباه نشود؛ فهم اسلوب قرآني، زبان قرآن صد در صد يك زبان عاميانه معمولي عرب نيست و بسيار گسترده‌تر است. در اين قسمت بايد حتما از روايات اهل بيت(ع) كمك گرفت.

همچنين آگاهي از تاريخ و قواعد آن تا با مقايسه بتوان نظر قرآن را درباره حركت انسان در طول تاريخ بهتر درك كرد. تاريخ انسان از كجا آغاز مي شود، عوامل حركت انسان چيست؟ و ...؛ آگاهي از نحوه هدايت انسان‌ها از ديد روانشناسي و جامعه‌شناسي تا با آن مقايسه، روش تربيتي قرآن بهتر درك شود؛ آگاهي از روش پيامبر(ص) و اهل بيت(ع) تا قرآن مجسم را بتوان ديد. روش اين رهبران معصوم توضيح دهنده مفاهيم و فرامين قرآن است؛ نداشتن پيش داوري. نبايد در هر مسئله از پيش عقيده‌اي براي خود درست كرد و آن‌گاه به سراغ قرآن رفت و در نتيجه نظر خود را به قرآن تحميل كرد، بايد با قلبي سليم و دلي خالي در برابر قرآن قرار گرفت، البته اگاهي‌هاي قبلي به‌عنوان زمينه درك، خوب است ولي نبايد به‌عنوان عقيده قطعي پذيرفته شوند، از ديگر روش‌هاي شناخت و فهم بهتر قران است.

توجه به روايات اهل بيت(ع) به‌عنوان راهنماي درك هر آيه تا اولا: منظور هر آيه به طور خصوص درك شود و ثانيا: چه بسا مخصص و مقيد آيات در كلمات پيامبر و ائمه(ع) ذكر شده و در قرآن نيامده است. چون خود قرآن فرموده "ما اتاكم الرسول فخذوه[2]، البته اگر روايتي به طور كلي نقطه مقابل آيات قرآن باشد كه به اصطلاح مخالف تبايني با قرآن دارد بر اساس خود روايات.[3] پيامبر و اهل بيت، بايد طرد شوند؛ تحقيق كامل زبان قرآن در مسائل فلسفي، حقوقي، فقهي، احساسي. منظور به دست آوردن زبان قرآن در جهات گوناگون است؛ بررسي گفتار مفسران بزرگ كه مي تواند راهنماي خوبي براي درك قرآن باشد. هر چند گفتار هيچ يك را تعبدا نمي‌توان پذيرفت.

تجزيه هر جمله بزرگ به جمله‌هاي كوتاه و تجزيه هر جمله به كلمات مفرد تا از اين طريق (كه از قديم به عنوان يكي از روش‌هاي تعليم و تعلم پذيرفته شده است) مشكل كوچك‌تر و سپس حل شود؛ جمع آيات مشابه با يكديگر و تفسير آيه به آيه مشابه آن كه در روايات ما آمده است و علما از آن تعبير به"القران يصدق بعضه بعضا)[4]آورده‌اند، يعني ممكن است از جمع‌بندي آيات شبيه به هم مطالب روشن‌تر و مفيد‌تري فهميد.

نكته آخر اين‌كه با وجود همه اين مقدمات، درك بهتر قرآن با عمل و در مسير حركت پيامبر(ص) و اهل بيت(ع) آن حضرت قرار گرفتن و پيروي از آن‌ها به‌دست مي‌آيد، اگر روحي در امتداد روح پيامبر قرار گيرد بهتر حقايق قرآني را درك مي‌كند.*

پي‌نوشت‌ها:

[1]آل عمران، آيه 138.

[2]سوره حشر، آيه 7.

[3]وسائل الشيعه، ج 18، ص 78، ج 12، ص 79.

[4]بحار، ج 41، ص 59، باب 106.

*منبع: كتاب شناخت قرآن نوشته آيت‌الله محمد‌علي گرامي

جمعه|ا|18|ا|بهمن|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 212]