حسين بيات در گفتگو با مهر:ادبيات دفاع مقدس غني تر از ادبيات انقلاب است

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: حسين بيات در گفتگو با مهر:ادبيات دفاع مقدس غني تر از ادبيات انقلاب است
حسين بيات مولف كتاب "چشم‌انداز ادبيات انقلاب اسلامي" معتقد است كه ادبيات دفاع مقدس به دليل مواد خام بيشتري كه در اختيار داشت غني‌تر از ادبيات انقلاب اسلامي است.

نويسنده كتاب "چشم‌انداز ادبيات انقلاب اسلامي" در گفتگو با خبرنگار مهر، درباره محورهاي اصلي گفتگوهايي كه در اين كتاب با صاحبنظران صورت گرفته است گفت: اين گفتگوها معمولاً با يك بحث كلي در مورد رسالت ادبيات آغاز شده و نظر مصاحبه‌شونده در مورد اين مسئله بيان شده كه ادبيات بايد متعهد باشد يا خير و اگر متعهد است، تعهد آن چيست و چگونه است.

ادبيات ما علاوه بر "وظيفه"، "تعهد" هم دارد

وي افزود: در مكتب هنر براي هنر وظيفه ادبيات ايجاد زيبايي است و فقط موضوع هنري بودن آن مطرح است. اما بيشتر كارشناسان اين نظر را داشتند كه ما نبايد تنها به وظيفه اكتفا كنيم. ادبيات ما علاوه بر وظيفه تعهدي هم دارد و آن اين است كه در راستاي ارزشهايي قرار گيرد كه نويسنده يا شاعر در نظر دارد.

اين نويسنده اضافه كرد: علاوه بر رسالت ادبيات ما به تاريخچه ادبيات انقلاب اسلامي هم پرداختيم و در اين زمينه اغلب اين اختلاف نظر پيش مي‌آمد كه ادبيات انقلاب تنها پس از انقلاب شكل گرفته است يا آن دسته از آثاري را كه قبل از انقلاب و در چارچوب خط مشي و اهداف انقلاب بوده‌اند را نيز مي‌توان ادبيات انقلاب تلقي كرد كه عموم دوستان به نظر دوم معتقد بودند.

وي گفت: پس از بحث تاريخچه هم سوالاتي در مورد نويسندگان يا شاعران و آثار برجسته مطرح شده كه دوستان اين نويسندگان و آثار را نام برده و آنها را نقد كرده‌اند. در نهايت هم آينده ادبيات انقلاب و جهاني شدن آن و به طور كلي آسيب‌شناسي و راهكارهاي احتمالي مطرح شده است. البته ما سعي كرد‌يم از قالبهاي كليشه‌اي مصاحبه‌ها خارج شويم تا از همه مصاحبه ‌شوندگان سوالات يكسان پرسيده نشود و در واقع مصاحبه را پوياتر پيش ببريم.

اگر بخواهيم آثارمان قابليت جهاني شدن داشته باشد بايد هر چه بيشتر آنها را بومي كنيم

حسين بيات در پاسخ به اين سوال كه "چه راهكارهايي براي جهاني شدن و ترجمه آثار ادبيات انقلاب اسلامي به زبانهاي ديگر در اين كتاب پيشنهاد شده است؟" گفت: معمولاً دو نظرگاه در اين زمينه داريم. عده‌اي معتقد‌اند به دليل اينكه ادبيات ما خاص سرزمين و فرهنگ و شرايط اجتماعي كشور ماست چندان ضرورتي ندارد كه آن را به كشورهاي ديگر صادر كنيم و حتي اگر خود آنها هم خواستار ترجمه شدن اين آثار باشند، ممكن است نتوانند چندان با آن ارتباط برقرار كنند.

وي ادامه داد: اما در نقطه مقابل بسياري معتقدند كه به طور كلي ادبيات پايداري مربوط به هر كشوري كه باشد مخاطب خاص خود را پيدا مي‌كند و ما گاهي در حوزه ترجمه آثار كوتاهي كرده‌ايم. براي اين نظر مثالهايي هم زده مي‌شود كه نشان مي‌دهد آثار نويسندگاني كه به زبانهاي ديگر ترجمه شده با استقبال رو‌برو شده و هر جا كه در جشنواره‌اي حضور داشته مورد توجه قرار گرفته است.

بيات افزود: به عنوان راهكار اين مسئله مطرح شده است كه اگر بخواهيم آثارمان قابليت جهاني شدن داشته باشد بايد هر چه بيشتر آنها را بومي كنيم و من هم اين نظر را قبول دارم كه آثاري كه جهاني شده‌اند، ضرورتاً به زبان جهاني سخن نگفته‌اند و نبايد حتماً به نياز مردم كشورهاي مختلف جهان بپردازند. مردم به اين سبب به آثار آمريكاي لاتين علاقه دارند كه به اصالتهاي بومي مردم آن سرزمين پرداخته است. بنابراين بومي‌سازي و نزديك شدن به ارزشهاي ملي و مذهبي به جهاني شدن هر چه بيشتر آثار كمك مي‌كند.

نويسنده كتاب "چشم‌انداز ادبيات انقلاب اسلامي" همچنين در پاسخ به اين سوال كه "آيا در اين كتاب دستاوردهاي ادبيات انقلاب اسلامي و ويژگيهاي منحصر به فرد آن مورد بررسي قرار گرفته است؟" گفت: به هر حال انقلاب اسلامي مثل هر تحول عميق ديگري بر شؤون مختلف زندگي مردم از جمله ادبيات تاثير گذاشته است. ادبيات ما به طور كلي در دو حوزه فرم و محتوا متحول شده اما اين تحول در حوزه محتوا شديدتر صورت گرفته است. اين تحول گاهي منجر به شعارزدگي شده و توجه زياد به محتوا باعث شده است كه به لايه‌هاي ساختاري و فرماليستي توجه نشود.

با وقوع جنگ فرصت توجه به زيباييهاي صوري براي نويسندگان و شاعران فراهم نشد

وي اضافه كرد: در دهه 70 نوآوريها و تلاشهاي نويسندگان براي اينكه قالبها و فرمهاي جديد را تجربه كنند به ثمر نشسته است. اما در دهه 60 كه از آن به عنوان دهه محتوا ياد مي‌كنند، با پيش آمدن جنگ تحميلي فرصت توجه به زيباييهاي صوري براي نويسندگان و شاعران وجود نداشته است. ولي در دهه 70 تجربه‌هاي مكرر شاعران و نويسندگان باعث شد كه در زمينه فرم هم به دستاوردهايي برسيم.

بيات تاكيد كرد: درباره جنگ اين موضوع مطرح است كه ادبيات جنگ و پايداري هم زيرمجموعه ادبيات انقلاب اسلامي قرار مي‌گيرد و تفاوت عمده آنها هم در اين است كه انقلاب يك پيشامد دفعي بود كه در سال 57 به نتيجه رسيد بر خلاف جنگ تحميلي كه 8 سال طول كشيد و نويسندگان هر روز مطلب تازه‌اي براي بيان كردن داشتند.

وي در پايان گفت: در واقع جنگ تحميلي مواد خام بيشتري را براي خلق آثار در اختيار نويسندگان و شاعران قرار مي‌داد به همين دليل ادبيات جنگ نسبت به ادبيات انقلاب اسلامي بسيار پربارتر و غني‌تر است.

شنبه|ا|19|ا|بهمن|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 184]