پژوهشكده رويان رويش انقلاب اسلامي‌

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: پژوهشكده رويان رويش انقلاب اسلامي‌
خبرگزاري فارس: پژوهشكده رويان با توليد رده سلول هاي بنيادي جنيني نام ايران را در بين 10 كشور برتر دنيا كه به اين فناوري دست يافته اند، قرار داد.

پژوهشكده رويان به عنوان يكي از مراكز پيش رو در ارائه خدمات درمان ناباروري در سال 1369 با هدف ارائه خدمات درمان ناباروري و انجام پژوهش هاي بنيادي و كاربردي در زمينه علوم و فن آوري هاي كمك كننده باروري1 تاسيس شده است. اكنون با گذشت نزديك به دو دهه،‌ پژوهشكده رويان توانسته است به يكي از معتبرترين مراكز ارائه خدمات تخصصي و فوق تخصصي در خاورميانه تبديل شود. به طوري كه علاوه بر هزاران زوج ايراني نابارور، به طور ميانگين سالانه بيش از سيصد زوج ديگر نيز از كشورهاي خاورميانه، اروپا، آمريكا، افريقا و استراليا به اين مركز براي درمان مراجعه مي كنند. به يقين مي توان گفت روشي براي درمان ناباروري در دنيا شناخته و به كار گرفته نشده است مگر اين كه آن روش در پژوهشكده رويان به زوج هاي نابارور ارائه مي شود.

آزمايش ها و اقدامات درمان نوين تخصصي ناباروري نظير IVF ,IVM ,IUI‌، ميكرواينجكشن، PGD‌، ليزر هچينگ،‌ سيتوژنتيك و اقدامات جراحي نظير واريكوسلكتومي، لاپاراسكوپي، و ... با پيشرفته ترين تجهيزات، توسط تيم هاي تخصصي مجرب و ورزيده در پژوهشكده رويان قابل انجام است.‌ اولين كودك حاصل از روش ‌IVF‌ در ايران در اين پژوهشكده در سال 1371، دومين كودك حاصل از روش ميكرواينجكشن در ايران در سال 1373 در پژوهشكده رويان و اولين كودك حاصل از روش ‌PGD‌ در ايران در سال 1383 در پژوهشكده رويان متولد شده اند.‌ پژوهشكده رويان در سال 1380 با تلاش هاي دكتر سعيد كاظمي آشتياني و همكارانش به عرصه تحقيقات سلول هاي بنيادي وارد شد كه اين تحقيقات در سال 1382 به نتيجه رسيد.

پژوهشكده رويان با توليد رده سلول هاي بنيادي جنيني نام ايران را در بين 10 كشور برتر دنيا كه به اين فناوري دست يافته اند، قرار داد. توانمندي هاي پژوهشكده رويان در دستيابي به فناوري هاي جديد سلول هاي بنيادي، در كنار موفقيت هاي حاصل از استفاده باليني سلول هاي بنيادي بزرگ سالان در بيماران مبتلا به سكته قلبي، زخم مزمن اندام تحتاني، بيماري نقص سلول بنيادي ليمبال، سيروز كبدي و ويتليگو موجبات راه اندازي نخسين‌ ‌‌”‌‌ ‌مركز سلول درماني “ كشور را براي اين پژوهشكده فراهم آورده است.‌ توليد اولين رده سلول هاي بنيادي جنيني در ايران در سال 1382، تولد اولين گوسفند شبيه سازي شده در ايران در سال 1385، بهره گيري از سلول هاي بنيادي در درمان بيماران با ضايعات قلبي و بيماران با سوختگي هاي قرنيه چشم در سال 1383 براي نخستين بار در كشور، و بسياري از توفيقات ديگر بخشي از موفقيت هاي پژوهشكده رويان در طي دوران فعاليتش بوده است.2 در ذيل به بررسي بيشتر دو حوزه درماني و پژوهشي اين پژوهشكده موفق مي پردازيم:

*حوزه درماني پژوهشكده رويان

‌شروع فعاليت هاي پژوهشكده رويان همان طور كه گفته شد در زمينه ي درمان ناباروري با روش هاي متكي بر فن آوري هاي پيچيده و به روز آن زمان بود. موفقيت هاي پي در پي اوليه از سويي شادي و سرور را به خانواده هاي نا اميد از داشتن فرزند بازمي گرداند و از سويي ديگر موجب اقبال گسترده بيماران به خدمات اين مركز براي درمان ناباروري مي شد به گونه اي كه پاسخ گويي به تمامي آن ها عملا غير ممكن بود. به رغم تاسيس بيش از پنجاه مركز درمان ناباروري ديگر در كشور همچنان پژوهشكده ي رويان پذيراي آن دسته از بيماراني بوده كه درمان در مراكز ديگر با شكست مواجه شده است. كسب موفقيت 35 -45 درصدي پژوهشكده ي رويان در درمان ناباروري در مقايسه با پيشرفته ترين مراكز درماني اروپايي و آمريكايي، آمار بسيار خوبي محسوب مي شود. اين پژوهشكده خود را مشغول رقابت با ديگر مراكز درمان ناروري كشور نكرده و با پشتيباني مراكز تازه تاسيس و آموزش بي دريغ نيروي انساني و تيم هاي درماني اين مراكز، كمك هاي شاياني به آن ها كرده است. آمار سالانه خدمات تخصصي درمان ناباروري دراين پژوهشكده به شرح زير است:

- بيماران تحت درمان و داراي پرونده: بيش از 68 هزار زوج
-انجام حدود چهارصد دوره ‌ATR‌ ، ‌ICSI‌ و IVF‌
- انجام حدود دويست دوره IUI‌
- انجام حدود يكصد و پنجاه مورد PGD‌
- ‌ انجام بيش از 32 هزار سونوگرافي ( معمولي و داپلر)
- انجام بيش از يكصد مورد عمل جراحي واريكوسلكتومي
- انجام بيش از پانصد مورد هيستروسكوپي
- انجام بيش از يك هزار مورد عمل PSEA‌،TEST

‌ارائه خدمات درماني بر اساس آخرين پيشرفت هاي پزشكي در جهان نظير تشخيص ژنتيكي پيش از لانه گزيني جنين ( ‌PGD‌ ) پژوهشكده رويان را در سطح جهان به عنوان يكي از مراكز پيشرو با توانايي عملي مناسب در درمان نازايي معرفي كرده است و اين آ وازه جهاني، جذب بيماران خارجي را به دنبال داشته است.‌ حضور بيماران از كشورهاي ديگر براي دريافت خدمات درماني علاوه بر رونق بخشيدن به صنعتي كه امروزه از آن با عنوان “ مديكال توريسم “ ياد مي كنند، باعث افتخار جمهوري اسلامي ايران، بوده است. پژوهشكده در اين زمينه تنها به اين حد كفايت نكرده بلكه با بر گزاري جشنواره بين المللي پژوهش هاي پزشكي توليد مثل و بيولوژي سلول هاي بنيادي - كه با هدف كسب نتايج تحقيقات باروري و ناباوروري برگزار مي شود - مراكز و انجمن هاي باروري و ناباروري ايران را با ابعاد مختلف فعاليت هاي محققان داخلي و خارجي آشنا مي كند. نقش اين جشنواره در درمان ناباروري هاي كشور انكارناپذير است.

‌*حوزه پژوهشي پژوهشكده رويان

امروزه هيچ سازماني بدون تحقيق و پژوهش در حيطه فعاليت خود به رشد و پويايي نخواهد رسيد. پژوهشكده رويان با درايت و تيزبيني زنده ياد مرحوم سعيد كاظمي آشتياني بر همين اساس از بدو تاسيس به رغم محدوديت فضاي فيزيكي و منابع محدود، همگام با خدمات درماني، به پژوهش نيز بها داده است و اينك تفكيك اين كه عوامل موفقيت پژوهشكده ناشي از درمان يا پژوهش است، ممكن نيست. ‌از ويژگي هاي مثبت تحقيقات در اين پژوهشكده مي توان به ارتباط تنگاتنگ آن با درمان اشاره كرد. بسياري از روش هاي درمان ناباروري پس از طي مراحل مختلف پژوهش، هم اكنون در خدمت بيماران قرار گرفته اند. آمار مقالات و طرح هاي تحقيقاتي و حضور در كنگره هاي داخلي و بين المللي همگي حاكي از رشد سالانه آن هاست. به عنوان مثال تعداد مقالات منتشر شده از سوي پژوهشكده رويان از12 مقاله در سال 1380 به 73 مقاله در سال 1385افزايش يافته است و يا آمار طرح هاي تحقيقاتي از 60 طرح در سال 1382 به 120 طرح در سال 1386 افزايش يافته است.

امتيازات اخذ شده توسط پژوهشكده رويان، در ارزشيابي مراكز تحقيقاتي علوم پزشكي كه توسط وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي هر ساله انجام مي شود، از 248 امتياز در سال 1380 به 2212 امتياز در سال1385 افزايش يافته است.‌ اين در حالي است كه طرح هاي چند مركزي كه پيوند علوم پايه به علوم باليني را محقق مي كنند - و اين پيوند علوم از ويژگي هاي مهم طرح هاي تحقيقاتي پژوهشكده رويان است - دراين سيستم ارزشيابي، جايگاه ويژه اي نداشته و علي رغم هزينه هاي فراوان، فاقد امتياز مناسب است. تعدادي از طرح هاي تحقيقاتي اين پژوهشكده، كه منجر به كسب فن آوري هاي مفيدي شده يا خواهد شد عبارت ند از :

1 - توليد شش رده سلول بنيادي جنيني انساني و ثبت آن در انجمن بين المللي تحقيقات سلول هاي بنيادي.
2 - توليد هشت رده سلول بنيادي جنيني موشي( توليد سه رده با حمايت شبكه پزشكي مولكولي انجام شده است .)
3 - تعيين مشخصات سلول هاي بنيادي ليمبال چشم انسان كشت و پيوند آن ها به بيماران؛ با همكاري مركز تحقيقات چشم پزشكي شهيد بهشتي( بيمارستان لبافي نژاد)
4 - پيوند سلول هاي بنيادي مغز استخوان به قلب بيماراني با سكته قلبي؛ با همكاري مركز قلب تهران به روش جراحي ( فاز اول )
5 - آغاز فاز دوم پيوند سلول هاي بنيادي مغز استخوان به قلب به روش جراحي؛ با همكاري سه مركز، قلب تهران، شهيد رجايي و بقيه الله .‌
6‌ - پيوند سلول هاي بنيادي مغز استخوان به قلب در بيماران مبتلا به سكته حاد به روش انتقال با “كاتتر” با همكاري مراكز ياد شده
7 - مهندسي بافتي سلول هاي بنيادي؛ با همكاري پژوهشگاه پليمر
8 - پيوند سلول هاي بنيادي به حيوانات اهلي به منظور ترميم ضايعات غضروفي و استخواني؛ با همكاري دانپزشكي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي ودانشكده دامپزشكي دانشگاه تهران
9 - پيوند سلول هاي بنيادي به موش ها و ميمون هاي مدل ضايعه نخاعي
10 - همكاري با مركز تحقيقات غدد و متابوليسم دانشگاه علوم پزشكي تهران در زمينه توليد سلول هاي مولد انسولين از سلول هاي بنيادي جنيني موشي
11 - همكاري با مركز تحقيقات كليه و مجاري ادرار دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي و بيمارستان اكباتان همدان به منظور پيوند سلول هاي بنيادي در بيماران كانديداي پيوند كليه؛ به منظور كاهش دفع پيوند كليه
12 - كسب دانش فني جداسازي ، انجماد و نگهداري سلول هاي بنيادي خون بند ناف و ....

*دانش توليد سلول هاي بنيادين

سلول‌هاي بنيادي جنيني، سلول‌هايي با‌ ‌قابليت تقسيم شدن نامحدودند كه قادرند همه انواع سلول‌هاي بدن فرد را بسازند. به ‌طور‌‌ ‌معمول اين سلول‌ها از مرحله جنيني و قبل از لانه ‌گزيني جنين در رحم توليد‌ ‌مي‌شوند.‌ ‌تمايز سلول‌هاي بنيادي جنيني، به سلول‌هاي عصبي،‌ ‌كبدي، مولد انسولين، استخواني، خوني و ساير سلول‌ها نويد بخش آينده‌اي درخشان در‌ ‌استفاده از اين سلول‌هاست مشروط بر آن كه مشكل “ دفع پيوند “ رفع شود.‌‌ ‌اين مشكل‌ ‌متعاقب استفاده از سلول‌هاي بنيادي جنيني يا مشتقات آن ها به‌دليل غيرخودي بودن‌ ‌سلول‌ها پيش مي‌آيد و مانعي بزرگ در مسير كاربردي كردن آن ها در مطالعات انساني‌ ‌است.‌ ‌با اين حال امكان توليد سلول‌هاي بنيادي جنيني در آزمايشگاه، آن را به ‌عنوان‌‌ ‌يك گزينه مناسب در ترميم بافت‌هاي آسيب ديده انساني مطرح كرده است.‌ ‌امروزه سلول‌هاي بنيادي جنيني انساني متعددي با ژنتيك طبيعي در‌ ‌پژوهشكده رويان توليد مي‌شوند كه ابزار اوليه بسياري از تحقيقات به ‌خصوص در زمينه تمايز‌‌ ‌سلول‌هاي بنيادي هستند.

*سلول هاي بنيادي پرتوان القائي

پژوهشگران پژوهشكده رويان جهاد دانشگاهي، براي نخستين بار در سطح خاورميانه و به عنوان پنجمين كشور جهان توانسته اند، تنها در مدت نه ماه - با ارائه مقالات توليد سلول هاي پرتوان القايي6 در مجلات معتبر دنيا - بعد از كشورهاي آمريكا، ژاپن ، آلمان و چين به فناوري توليد سلول‌هاي بنيادي پرتوان القايي از سلول ‌هاي پوست، دست يابند. اين فرآيند توليد سلول‌هاي‌ ‌بنيادي پرتوان القايي ناميده مي‌شود كه نوعي باز برنامه‌ريزي سلول است. در اين عمل‌ ‌تخريب جنيني كه از موضوعات بحث‌ انگيز در توليد سلول‌هاي بنيادي جنيني است، صورت‌ ‌نمي‌گيرد.‌ ‌توليد سلول‌هاي پرتوان القايي، نه تنها مي‌تواند بسياري از مشكلات‌ ‌مربوط به كاربردي كردن سلول‌هاي بنيادي جنيني را مرتفع سازد، بلكه در بحث‌ ‌ژن ‌درماني، توسعه داروسازي، ناهنجار شناسي جنين‌ها و مطالعه عملكرد ژن‌ها نيز موثر‌ ‌است‌‌.‌ علاوه بر اين، توليد اين نوع سلول ها دانشمندان را به روياي ترميم اندام قطع شده و معيوب، بدون تخريب جنيني نزديك كرده است‌‌.‌‌ پژوهشكده رويان با توجه به تجربه محققان پژوهشكده رويان جهاد دانشگاهي در توليد سلول هاي بنيادي جنيني و اهميت بيماري هاي عصبي، خوني، ديابتي و كبد، در صدد است كه بتوانند براي گروهي از بيماران مزبور سلول هاي بنيادي پرتوان القايي ايجاد كنند تا در آينده با كاربردي شدن اين سلول ها براي درمان اين بيماران اقدام شود.

*شبيه سازي

تلاش محققان پژوهشكده رويان در زمينه شبيه سازي درماني، پيشرفتي چشم گيري در حيطه علمي مي باشد.‌ در حال حاضر تحقيقاتي كه در پژوهشكده رويان جهاد دانشگاهي در زمينه شبيه سازي يا همانند سازي صورت گرفته است تنها در بخش حيواني بوده نه انساني؛ و هر چند در بخش انساني، شبيه سازي صورت نگرفته، اما در اين بخش تحقيقات شبيه سازي درماني، در حال انجام است.‌‌ شبيه سازي درماني روشي براي درمان بيماري هاي انسان است و در واقع سعي بر اين است تا در آينده از تكنولوژي همانند سازي براي درمان بيماري ها ي انسان استفاده شود.‌ ‌در شبيه سازي درماني اين تكنيك مورد استفاده قرار مي گيرد، كه به عنوان مثال، تخمك يك حيوان انتخاب مي شود و سلول هاي بنيادي آن در زمان بلاستوسيست جداسازي مي شود.‌

‌‌پس از جداسازي اين سلول ها به سلول هاي ديگري مانند سلول هاي عصبي، چشم، قلب و ديگر اعضاي بدن تمايز داده مي شوند و در واقع سلول هايي بدست مي آيد كه از نظر ژنتيكي مشابه موجود زنده دهنده سلول ابتدايي است؛ و دوباره قابل پيوند به همان موجود زنده مي باشد.‌ محققان پژوهشكده رويان در حال تحقيقات اوليه در اين زمينه و بهينه سازي شرايط براي انجام اين شبيه سازي هستند. توليد حيوانات ترانس ژن يا تراريخته از اولويت هاي كاري در پژوهشكده رويان‌ ‌است و در اين راه گام هاي مهمي برداشته شده كه از آن جمله مي توان به تولد بره حاصل‌‌ ‌از روش همزمان بلوغ آزمايشگاهي تخمك و لقاح خارجي رحمي (روياني)، گوسفند شبيه سازي‌ ‌شده (رويانا)، بز شبيه سازي شده و گاو شبيه سازي شده IVM( ‌‌-IVF ‌بوانا) اشاره كرد. ‌دست يافتن به نقشه پروتئيني سلول هاي بنيادي جنين انسان براي نخستين بار در جهان، تازه ترين دست آورد علمي محققان رويان است كه بنام ايران ثبت شده است. اين نقشه در مراحل تمايز سلول هاي بنيادي جنيني به بافت هاي مختلف، به محققان در يافتن اصول علمي و راهكارهاي اين تمايز كمك بسياري مي كند. از دستاوردهاي اين تكنيك براي درمان بسياري از بيماري ها استفاده مي شود.‌ در ذيل مختصرا بز و گاو شبيه سازي شده را بررسي خواهيم كرد.

*بز شبيه سازي شده ‌

توليد بز تراريخته با توانايي توليد شير حاوي پروتئين‌ ‌فاكتور انعقادي 9 يكي ديگر از زمينه هاي تحقيقاتي اين پژوهشكده است؛ كه با دست يابي به توانايي توليد شير حاوي پروتئين هاي خاص مي توان به درمان‌ ‌برخي بيماري ها پرداخت.‌ در بز تراريخته پس از اين كه ژن فاكتور انعقادي 9 در شير‌ ‌حيوان يافت شد، اين شير خالص سازي مي شود و پروتئين غني شده آن براي استفاده‌ ‌در بيماران هموفيلي‌‌ B ‌ به كار مي رود. هم اكنون بيماران‌ ‌هموفيليB ‌ ‌كه نادرتر از نوع هموفيليA ‌ ‌است از داروي نوتركيبي، كه بسيار گران قيمت‌‌ ‌بوده و در خارج از كشور توليد مي شود، استفاده مي كنند. با چنين تحقيقاتي راه براي توليد فراوان و ارزان قيمت داروهاي پروتئيني خاص، از طريق فرآورده، شير دام هاي تراريخته، باز مي شود.‌‌

*گاو شبيه سازي شده

از موفقيت هاي ديگر ايران شبيه سازي گاوي است كه شير آن حاوي، ژن داراي پروتئين “TPA ‌‌ ‌‌” مي باشد. اين پروتئين بهترين دارو براي درمان و پيش گيري از سكته قلبي مي باشد. طرح توليد جنين هاي تراريخته حاوي اين پروتئين يك پروژه 10 ساله است كه در حال حاضر محققان پژوهشكده رويان جهاد دانشگاهي توانستد با تلفيق فناوري هاي موجود در كشور، مراحل توليد و انتقال اولين جنين هاي تراريخته حاوي ژن داراي پروتئين “TPA ‌‌ ‌‌” ‌‌ ‌را با موفقيت انجام دهند كه اميد است كه در آينده اي نزديك شاهد توليد انبوه اين پروتئين باشيم. ‌اين طرح طي 6 مرحله از طريق فرآيندهاي پيچيده مهندسي ژنتيك، طراحي و انتقال ژن TPA ‌‌ ‌به درون حامل مناسب براي توليد رده سلول هاي تراريخته حيواني، خالص سازي چندين رده از سلول هاي حاوي ژنTPA ‌ ‌در گاو، تحقق روش نوين شبيه سازي براي توليد بهينه جنين هاي تراريخته و انتقال رده جنين هاي تراريخته حاوي ژنTPA ‌ ‌به دام هاي گيرنده، انجام پذيرفت.‌ تمام تلاش ها، به خاطر اهميت خاص اين دارو است كه در صورت وقوع سكته قلبي و تزريق سريع اين دارو، اميد به بهبودي بيمار به ميزان قابل توجهي افزايش مي يابد؛ كه علاوه بر بهبودي سريع بيماري، عوارض جانبي سكته مانند ناكار آمدي قلب - كه از علل اصلي مرگ و مير به دنبال سكته است - برطرف مي‌شود.

نويسنده: امير علي حسيني
......................................................................................
انتهاي پيام/

شنبه|ا|19|ا|بهمن|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 561]