ايران، ظرفيت‏هاى الگودهى و تغييرات خاورميانه

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: ايران، ظرفيت‏هاى الگودهى و تغييرات خاورميانه
خبرگزاري فارس: جمهورى اسلامى ايران با برپايى كنفرانس‏هاى متعدد در سطح جهان توانسته است گام‏هاى بزرگى براى گردهمايى و تجمع عالمان اسلامى بردارد و با ايجاد بحث‏هاى مفيد و سازنده، بيشتر حقايق مكتوم و نيز مشتركات و امور مورد تفاهم مذاهب اسلامى را آشكار سازد و زمينه‏هاى تشكيل امت واحده را پديد آورد.

انقلاب اسلامى ايران يكى از عوامل مهم و تأثيرگذار در پيشبرد روند بيدارى اسلامى و نيز افزايش فعاليتهاى مؤثر در جوامع مسلمانان بوده است، كه اين تأثيرگذارى - كه حاكى از شكل‏گيرى خيزش رو به تكامل در جهت بيدارى اسلامى و رشد حركتهاى آزادى‏خواهانه نزد بسيارى از ملل جهان است - نشان از تمايل بازگشت مردم منطقه و جهان به سياستهاى‏عدالتخواهانه و نفى نظامهاى سيطره‏جويانه و سلطه‏طلب است.

اين جريان اصيل نشان مى‏دهد، كه تحول جديدى‏كه در بسترى از حركتهاى سياسى و اجتماعى شكل‏گرفته، ملهم از عدالت‏خواهى انقلاب و ملت رشيد ايران است؛ چرا كه استثمار و استعمار را در همه اشكال آن نفى كرده است. بر اين اساس، وقوع انقلابهاى مردمى در منطقه خاورميانه و شمال افريقا، ظرفيتهاى جديدى براى تأثيرگذارى انقلاب اسلامى ايران بر روندهاى منطقه‏اى ايجاد كرده و توانسته تا حدود زيادى‏بر جهت‏گيرى انقلابهاى اخير تأثير بگذارد.

زمينه‏هاى تاريخى و اهداف مشترك انقلاب اسلامى ايران با انقلابهاى اخير در خاورميانه كه مبتنى بر گفتمانهاى دين‏محور، عدالتمحور و سلطه‏ستيزانه مى‏باشد، محورهايى است كه ايران مى‏تواند بواسطه آن موجب الگودهى به انقلابهاى اخير در خاورميانه شود. بنابراين، مهمترين شباهت اين انقلابها با انقلاب اسلامى ايران در مردمى بودن اين انقلابها با محوريت دين است و همين موضوع مى‏تواند در كنار ظرفيتهاى انقلاب اسلامى(گفتمانهاى‏عدالتمحور و سلطه ستيزانه)، يك الگوى واقعى و منطقى براى اين انقلابها در راستاى شكل‏گيرى حكومتهاى مردمى اسلامى محسوب شود. بر اين اساس، در اين نوشتار در پى پاسخگويى به سوألات زير هستيم:

1- تبيين انقلاب اسلامى و الهام‏بخشى به خيزش‏هاى مردمى؛
2- تبيين تشابهات انقلاب اسلامى ايران با انقلابهاى اخير منطقه خاورميانه؛
3- تبيين ظرفيتهاى انقلاب اسلامى ايران در راستاى الگودهى به انقلابهاى اخير در خاورميانه.

انقلاب اسلامى و الهام بخشى به خيزش‏هاى مردمى
خيزش‏هاى اسلامى در قرون متمادى تاريخ اسلام، عموماً پاسخى به شرايط زمانى و مكانى بوده است. استبداد داخلى و سلطه خارجى، عمده محركه‏هاى مسلمانان مبارز براى رسيدن به آزادى، استقلال و كسب هويت اسلامى از طريق بازگشت به اسلام و رهايى بوده است.

با اوج‏گيرى تحولات سياسى در كشورهاى منطقه خاورميانه و شمال آفريقا - و در حالى كه سير اين تحولات و سيل خيزشهاى مردمى مى‏رود تا معادلات معاصر منطقهاى و جهانى را وارد مرحله‏اى تازه نمايد - ضرورت بازخوانى ماهيت اين خيزشها نيز و واكاوى مسير حركت و سرانجام آن بيش از پيش خود را نمايان مى‏كند.

بازخوانى بسيارى از اين رويدادها صرفاً در همان بازه زمانى و مكانى قابل بررسى است، اما انقلاب اسلامى با پارادايم و پارامترهاى خاص خود تحول عميق فرازمانى و فرامكانى است؛ انقلاب اسلامى ايران رخدادى متمايز در ساخت حكومت مستقل بر پايه‏هايى از استوانه اسلام‏مدارى و مردم‏سالارى است، كه اين گفتمان بيدارى و رهايى‏بخشى انقلاب اسلامى متوقف در سطح دولت‏ها نمانده و عمده مخاطبان خود را در ميان لايه‏هاى ملت‏ها جستجو مى‏كند و توانسته است در اين راه به ضريب نفوذ عميقى دست يابد.

ظهور و نقش‏آفرينى انقلاب اسلامى، بارزترين مشخصه‏ى مشترك در ميان مجموعه‏ى خيزشهاى به هم پيوسته و دنباله‏دار جارى در منطقه خاورميانه و شمال آفريقاست. به عبارت ديگر، هرچند اشتراكات ديگرى نيز - در كنار برخى تفاوت‏ها - در اين تحولات پى‏درپى ديده مى‏شود، اما ردپاى انقلاب اسلامى را مى‏توان در هريك از اين خيزشها پى‏گرفت.

تشابهات جنبش‏هاى اخير خاورميانه با انقلاب اسلامى ايران
با مراجعه به حافظه تاريخى در سير انقلاب اسلامى ايران، نشان مى‏دهد كه تمامى خصوصيات و مؤلفه‏هاى يادشده براى‏انقلاب‏هاى عربى و گاهى شعارها، گستردگى حضور مردم، عدالت‏خواهى، ظلم‏ستيزى، مبارزه با ديكتاتورى، استكبارستيزى، اسلام‏خواهى و حتى برخى رخدادها و مواضع حاكمان ديكتاتور در قبال مطالبات مردم، با رفتار شاه مخلوع در ايران مطابقت كامل دارد. شاه نيز پس از گسترش اعتراضات در ايران اعلام كرد: پيام مردم را براى تغييرات و اصلاحات شنيده و قول مى دهد... و اين همان رفتارى است كه در كشورهاى عربى منطقه؛ هم‏چون تونس، مصر، بحرين، يمن و اردن مى‏توان آن را مشاهده كرد، و همان تلاش‏هاى ناكام براى حفظ نظام از طريق شاهپور بختيار و ازهارى، هم‏اكنون در نمونه‏هاى‏ديگرى در كشورهاى عربى در جريان است كه از سوى آمريكا و غرب به اجرا در مى‏آيد.

اگرچه عنصر رهبرى در انقلاب اسلامى ايران، نقش و جايگاه ويژه‏اى در هدايت و سرعت بخشيدن به پيروزى انقلاب اسلامى داشت و انقلاب‏هاى‏عربى فاقد آنند؛ ولى الهام‏گرفتن از مدل و پيام‏هاى انقلاب اسلامى در سه دهه گذشته، همواره سرمشق جريان‏هاى مردمى در مبارزات خود بوده است. جاناتان اسپاير، طى سخنرانى خود در نشست سالانه هرتسليا "ايران را هسته‏ى اصلى تحولات خاورميانه" معرفى مى‏كند. بنابراين، در پاسخ به اين سؤال كه چرا انقلاب اسلامى ايران بر جنبش‏هاى سياسى اسلامى اخير در خاورميانه تأثير گذاشت؟ مى‏توان به موارد مشترك فراوان موجود بين انقلاب اسلامى ايران و اين جنبش‏ها اشاره كرد. اين وجوه يا زمينه‏هاى مشترك كه از آنها به عنوان عوامل هم‏گرايى يا عناصر هم‏سويى و هم‏رنگى نيز مى‏توان ياد كرد، عبارتند از:

1- ايده واحد: از آنجا كه انقلاب اسلامى ايران، يك انقلاب شيعى است، لذا همانند هر جنبش اسلامى ديگر، بر پايه وحدانيت خدا (لااله‏الاالله) و رسالت پيامبر اكرم(ص) (اشهد ان محمداً رسول‏الله) بنا شده است، كه كعبه را قبله آمال و آرزوهاى معنوى خود و قرآن را كلام خداوند سبحان و آن را منجى بشريت تلقى نموده، و به دنياى پس از مرگ و قبل از آن، به صلح، برادرى و برابرى ايمان دارد. همانگونه كه حضرت امام خمينى (ره) فرمود: "در كلمه توحيد كه مشترك بين همه است، در مصالح اسلامى كه مشترك بين همه است، با هم توحيد كلمه كنيد". البته ويژگى كاريزمايى حضرت امام(ره) و مواضع ضداستعمارى وى كه بيشتر مسلمانان جهان بر آن اتفاق نظر دارند را مى‏توان بر تأثير متقابل انقلاب اسلامى و جنبش‏هاى‏اسلامى افزود.

2- دشمن يكسان: انقلاب اسلامى ايران و جنبش‏هاى اسلامى داراى دشمن مشترك‏اند و اين دشمن مشترك - كه آمريكا و اسرائيل است - كيان اسلام را تهديد مى‏كند. انقلاب اسلامى با طرح شعار "نه شرقى و نه غربى" عَلَم مبارزه عليه دشمن مشترك جهان اسلام را به دوش گرفت و امام خمينى(ره) در اين باره فرمود: "دشمن مشترك ما كه امروز اسرائيل و آمريكا و امثال اينهاست، كه مى‏خواهند حيثيت ما را از بين ببرند و ما را تحت ستم دوباره قرار بدهند، اين دشمن مشترك را دفع كنيد". در عرصه درونى نيز، مسلمانان، دشمن مشتركى دارند و اين دشمن مشترك، همان عقب‏ماندگى است و همين مسأله است كه تمامى كشورهاى جهان اسلام را در سطح كشورهاى جهان سوم باقى نگاه داشته است.

3- آرمان مشترك: انقلاب اسلامى ايران و جنبش‏هاى اسلامى معاصر، خواهان برچيده شدن ظلم و فساد و نيز خواهان به اجرا درآمدن قوانين اسلام و استقرار حكومت اسلامى در جامعه مسلمانان و به اهتزاز در آوردن پرچم "لااله‏الاالله" در سراسر جهان از طريق نفى قدرتها و تكيه بر قدرت لايزال الهى و توده‏هاى مردم‏اند. به سخن امام خمينى(ره)، در اين مورد توجه كنيد: "همه در ميدان باشند، با هم باشند، ما مى‏خواهيم اسلام را حفظ بكنيم، با كناره‏گيرى نمى‏شود حفظ كرد، خيال نكنيد كه با كناره‏گيرى تكليف از شما سلب مى‏شود".

البته برخى از جنبش‏هاى سياسى اسلامى، تنها خواستار عمل به احكام اسلام در كشورهاى خود، و برخى نيز در پى تشكيل يك حكومت مستقل، بدون تأكيد بر شكل اسلامى حكومت هستند. از اينرو، مى‏توان گفت كه جنبش‏هاى اسلامى معاصر حيات خود را مديون انقلاب اسلامى‏اند؛ زيرا انقلاب اسلامى به اسلام و مسلمانان حياتى تازه بخشيد و آنها را از عزلت و حقارت نجات داد، بر ناتوانى ماركسيسم، ليبراليسم و ناسيوناليسم در اداره و هدايت مسلمانان مهر تأييد زد و اسلام را به عنوان تنها راه حل براى زندگى سياسى مسلمين مطرح ساخت، كه شيخ عبدالعزيز عوده، روحانى برجسته فلسطين در اين رابطه گفته است: "انقلاب خمينى (ره)، مهم‏ترين و جدى‏ترين تلاش در بيدارسازى اسلامى ... ملتهاى مسلمان بود". بنابراين، موجوديت و هستى سياسى جنبش‏هاى سياسى اسلامى به انقلاب اسلامى وابسته است. اين امر زمينه‏هاى لازم براى تأثيرپذيرى جنبش‏هاى‏اسلامى از انقلاب اسلامى را فراهم آورده است.

4- وحدت‏گرايى: تأكيد انقلاب اسلامى و رهبرى آن بر لزوم وحدت همه قشرها و همه مذاهبهاى اسلامى در نيل به پيروزى در صحنه داخلى و خارجى، زمينه ديگر گرايش جنبش‏هاى سياسى اسلامى معاصر به سوى انقلاب اسلامى است؛ زيرا انقلاب اسلامى با الگوپذيرى از اسلام ناب محمدى (ص) هيچ تفاوتى بين مسلمانان سياه و سفيد و اروپايى و غيراروپايى قائل نيست و بر جنبه‏هاى اختلاف برانگيز در بين مسلمين پاى نمى‏فشارد، بلكه با ايجاد دارالتقريب فِرَق اسلامى، برپايى روز قدس، صدور فتواى امام خمينى(ره) عليه سلمان رشدى و برگزارى هفته وحدت و ... در جهت اتحاد مسلمانان گام برمى‏دارد كه به همين دليل، طيف گسترده‏اى از گروه‏هاى غيرشيعى و حتى جنبش‏هاى آزادى‏بخش غيراسلامى، انقلاب اسلامى ايران را الگو و اسوه خود قرار داده‏اند. بنابراين، جاى شگفتى نيست كه مسلمانان سنى مذهب فلسطينى به نام و ياد حضرت امام خمينى(ره) به عمليات شهادت‏طلبانه دست مى‏زنند. مجيب‏الرحمان شامى، روزنامه‏نگار پاكستانى در اين باره مى‏گويد: "تأثير بزرگ ديگر امام خمينى اين است كه گر چه ايشان يك رهبر شيعه بودند ... اما با اين وجود مبلّغ جدايى نبودند و فرياد او براى‏اسلام بود".

5- مردمى بودن: يكى از ويژه‏گى‏هاى انقلاب اسلامى، مردمى بودن آن بود؛ زيرا در حالى كه احزاب سياسى به اصطلاح منتقد خواستار برخى تغيييرات جزئى در داخل دولت و نهايتاً تعويض نخست وزير بودند، اما مردم سرانگشت اشاره خود را متوجه شخص شاه كردند و نهضت خود را تا ساقطكردن حكومت 57 ساله پهلوى پيش بردند. در نهضت‏هاى اسلامى منطقه نيز اين مردم و توده‏هاى مسلمان هستند كه در صف اول معارضين ايستاده‏اند و حضور احزاب، به خصوص احزاب غيراسلامى‏كمرنگ است. مردم‏گرايى انقلاب اسلامى، عاملى در گسترش انقلاب و پذيرش آن از سوى ملتهاى مسلمان بوده است. رهبر كبير انقلاب اسلامى در سال 1357 و بعد از آن بر اين باور بود كه بايد به ملتها بها داد مى‏شود، نه به دولتها. در مجموع، على‏رغم همه دشواريهايى كه براى برقرارى روابط ايران انقلابى و جهان اسلام و تأثيرپذيرى متقابل آن دو وجود دارد، ولى وجوه مشترك آن دو، بسيار بيشتر است.

6- خودباورى: اگر بخواهيم مهم‏ترين دستاورد تحولات منطقه براى ملت‏هاى مسلمان اين كشورها را برشماريم، بايستى"خودباورى " را مهم‏ترين عامل عنوان كنيم. هر چند قيام‏هاى متعددى توسط ملت ايران در دوره‏هاى مختلف رخ داده بود، اما هنگامى كه با رهبرى امام، ملت مسلمان ايران به اين باور رسيد كه مى‏تواند سرنوشت خود را بدست گيرد، آنگاه بزرگ‏ترين انقلاب مردمى قرن را تحقق بخشيد. اكنون نيز ملت‏هاى منطقه پس از كش و قوس‏هاى فراوان و اميد واهى بستن به ناسيوناليست‏ها و غرب‏گرايان به اين نتيجه رسيده‏اند كه اگر خواهان تحول هستند بايد خود قيام كنند و نبايد منتظر ديگران باشند و تنها در اين صورت است كه به نتيجه خواهند رسيد، كما اين‏كه در كشورهاى مصر، تونس و ليبى، نتيجه اين خودباورى با سرنگونى سه ديكتاتور مشهور، كام مردم را شيرين كرد و همين اتفاق ساير ملت‏ها را به تأثيرگذارى قيام خود اميدوار ساخت.

7- اسلامخواهى: اگر چه در ابتداى نهضت مردم ايران، علاوه بر توده مردم، اندك گروههايى نيز با مشى سوسياليستى يا ليبرال بودند، اما با گسترش نهضت، اين اقليت به حاشيه رفته و آنچه كه نمود پيدا كرد، شعارهاى الله اكبر و اسلامخواهى‏ميليونها مسلمان ايرانى بود، كه كاخ 2500 ساله ستمشاهى را ويران كرد. در نهضت‏هاى منطقه نيز با همه تلاش‏هايى كه از سوى رسانه‏ها صورت گرفت تا اعتراضات مردم را معيشتى و اقتصادى و براى بدست آوردن آزادى غربى وانمود كنند، اما شعارهاى كوبنده ملتها تمامى اين تبليغات را خنثى كرد؛ زيرا اوج تجمعات در اين كشورها بعد از نماز جمعه شكل مى‏گيرد و نمازهاى صدها هزار نفرى به سمبل ثابت اين اعتراضات تبديلشده و كسى نمى‏تواند آن را انكار كند.

8- صهيونيسم ستيزى: يكى از شعارهايى كه از ابتداى انقلاب اسلامى توسط مردم داده شد و اكنون پس از 33 سال هنوز استمرار دارد، صهيونيسم ستيزى بود، كه در نهضت‏هاى منطقه نيز اولويت قيام‏ها در كشورهايى است كه حاكمان آنان بيشترين ارتباط را با اسراييل دارند و پيمان‏هاى مشترك نظامى، اقتصادى و سياسى با اين رژيم غاصب داشته‏اند. در شعارهايى نيز كه از سوى مردم منطقه سرداده مى‏شود، شعارهاى ضداسرائيلى و برائت از حاكمان وابسته به اين رژيم بسيار پررنگ است.

ظرفيت الگوسازى ايران در انقلاب هاى اخير خاورميانه
جنبشهاى اخير اسلامى كه در كمتر از چند هفته تظاهرات مردمى در تونس و مصر به نتيجه رسيد و در ادامه نيز كشورهاى‏يمن، ليبى ، بحرين، اردن، كويت، الجزاير و ديگر كشورهاى عربى را هم‏چون باتلاقى در خود گرفتار ساخت، نتيجه خيزش و خروش مردمى است كه بيش از سه دهه در فضايى از فقر، فساد و تبعيض، گرفتار حكم‏رانى شده بودند، اما مردم توانستند در اندك زمان ممكن، چهره اين كشورها و منطقه را به طور برگشت‏ناپذيرى تغيير دهند، كه تمامى اين حوادث، ريشه در سركوب و منكوب هويتى دارد كه تمام لايه‏هاى جامعه را درگير خود ساخته بود و بنا به اعتقاد برخى، عامل اصلى حركت عظيم مردم مصر، تونس، ليبى و ... احساس تحقيرى بوده است كه مردم از وضعيت سرانشان داشته‏اند.

با اين حال و با وجود تفاوت در رهبرى، سازماندهى و زمينه بروز و ظهور، الگوى الهامبخش و مركز ثقل اين تحولات، انقلاب اسلامى ايران بوده است؛ زيرا نظام اسلامى كه پس از پيروزى انقلاب اسلامى در ايران شكل گرفت، به صورت يك الگو و مهم‏ترين خواسته سياسى مبارزان مسلمان درآمد؛ و اين الگو بيش از هر جايى در انديشه و آرمان همسايگان ايران تبيين شد. ابتدا افغانستان، تركيه، عراق، و سپس فلسطين، لبنان، تونس، مصر، ليبى، اردن و ... مقصدهايى بودند كه پس لرزه‏هاى‏انقلاب اسلامى در آنجا طنين‏انداز شد. لذا گفتمان بيدارى و رهايى‏بخشى انقلاب اسلامى متوقف در سطح دولت‏ها نمانده و عمده مخاطبان خود را در ميان لايه‏هاى ملت‏ها جستجو مى‏كند و توانسته است در اين راه به ضريب نفوذ عميقى دست يابد.

بر اين اساس مى‏توان گفت كه زمينه هاى تاريخى و اهداف مشترك انقلاب اسلامى ايران با انقلابهاى اخير در خاورميانه كه مبتنى بر گفتمانهاى دين محور، عدالت محور و سلطه‏ستيزانه ميباشد، ظرفيتهايى است كه موجب تأثيرگذارى و الگودهى انقلاب اسلامى ايران به انقلابهاى اخير در خاورميانه خواهد شد. در ادامه به ظرفيتهاى انقلاب اسلامى ايران در راستاى الگودهى به انقلابهاى اخير در خاورميانه اشاره مى‏شود:

1- گفتمان دين محور: تأكيد انقلابيون كشورهايى؛ نظير تونس، مصر و ليبى كه حاكمان آنان در طول چند دهه اخير به تبعيت از سكولاريسم غربى راه دين‏زدايى را در پيشگرفته بودند بر احياى مظاهر اسلامى؛ چون حجاب نشان مى‏دهد كه سياست‏هاى دين ستيزانه آنها فقط در سطح رسانه‏ها باقى مانده و شعارهاى غالب مردم در كشورهاى عربى نشان مى‏دهد كه اسلامگرايى و دينمحورى يكى از عمده ترين عوامل خيزش آنها بوده است، كه متأسفانه دنياى غرب با ناديده گرفتن اين مسأله، تلاش دارد تا با تبليغات متراكم خود اين مسأله را تلقين كند كه خيزش‏هاى مردمى در كشورهاى عربى با فليكر، يوتيوب، فيسبوك و توييتر و ديگر رسانه‏هاى اجتماعى مجازى شروع شده و پايان خواهد يافت؛ مسأله‏اى كه نشان از غفلت آنان از گفتمان بيدارى‏بخشى انقلاب اسلامى است.

2- گفتمان عدالتمحور: گفتمان عدالت، به معناى نظام معنايى و دلالت، از بدو پيروزى انقلاب اسلامى بر سياست خارجى‏جمهورى اسلامى ايران حاكم بوده و اين گفتمان نيز بعضى از رفتارها و منافع را براى سياست خارجى ايران ممكن و مشروع ساخته و برخى ديگر را ناممكن و نامشروع مى‏سازد. گفتمان عدالت در سياست خارجى جمهورى اسلامى ايران، داراى عناصر و دقايق گفتمانى خاصى است كه حول دال متعالى و مركزى "عدالت" فصل‏بندى شده و معنا مى‏يابند. اين عناصر و دقايق گفتمانى، عبارتند از : عدالتخواهى، استقلال‏طلبى، صلح طلبى مثبت، حمايت از مسلمانان و مستضعفان، ظلم‏ستيزى، سلطه‏ستيزى، استكبارزدايى، تجديد نظرطلبى و شالوده‏شكنى نظم و نظام بينالملل. اين گفتمان با توجه به ظرفيتهاى انقلاب اسلامى مى‏تواند به نوعى محور سياست جنبشهاى اخير در خاورميانه گردد.

3- آموزه‏هاى انقلاب اسلامى: به واقع، آموزه‏ها و انديشه‏هاى انقلاب اسلامى كه مبتنى بر عدالت اجتماعى، مردم‏سالارى‏دينى و استقلال و آزادى است، كه توانسته به تلفيقى از جمهوريت و اسلاميت دست يابد، مى‏تواند الگوى بسيارى‏از جنبش‏ها و خيزش‏هاى مردمى باشد. از اين ديدگاه مى‏توان گفت كه انقلاب اسلامى نقطه عطفى در بيدارى و رهايى نه تنها جهان اسلام، بلكه ديگر ملت‏ها نيز به شمار مى‏رود.

4- گفتمان مقاومت: انقلاب اسلامى مردم ايران با رمز گشايى از سه موضوع مهم، يعنى هويت، بيدارى و دينمدارى‏توانسته به تبيين و تثبيت گفتمان قدرت منطق در اعماق دل‏ها و باورها كمك رساند، كه چنين گفتمانى در طول سه دهه اخير، الهام‏بخش بسيارى از خيزش‏هاى مردمى بوده است؛ چرا كه جنبش‏هاى رهايى‏بخش اسلامى در لبنان، فلسطين، مصر، تونس، الجزاير، سودان، پاكستان، عربستان و تركيه با چنين گفتمانى احيا شدند. اين انديشه كه نشات گرفته از آموزه‏هاى‏اسلام سياسى است، در تقابل با گفتمانى است كه از سوى آمريكا ترويج و تبيين شده است؛ آمريكا در طول سه دهه اخير عموماً و يك دهه اخير خصوصاً تلاش داشته تا با اجراى طرح‏هاى متعدد مهار انقلاب اسلامى، از عمق ضريب نفوذ آن در بين ملت‏ها بكاهد، كه سايه‏هاى پنهان چنين طرحى نشان از آگاهى غرب از اراده خواستن، انديشه توانستن و تفكر خيزش در بين ملت‏هاى منطقه بود. از اين‏رو، چيزى كه در پس پرده تمامى سناريوهاى صلح و سازش و صدور دموكراسى نهفته بود، انديشه مقاومت و فلسفه استقلالى بود كه مى‏بايست يا نابود گردد و يا حداقل كنترل و مديريت شود.

5- تجربه انقلابى: غرب در اين بازه زمانى ردپاى آشكار گفتمان انقلاب اسلامى را در لايه‏هاى خيزش‏ها و قيام‏هاى‏مردمى رصد مى‏كرد و تجربه انقلابى ديگر با مختصات انقلاب اسلامى ايران حادثه‏اى هولناك براى آنان بود. از اين رو و از قبال منطق قدرت غرب، قرار بود خاورميانه جديدى از زايمان نارس و عقيم خاورميانه بزرگ متولد شود، تا اهداف راهبردى آمريكا در خاورميانه و نيز ايجاد نظم هژمونيك و برترى جهانى ايالات متحده را مورد اهتمام قرار دهد، اما چيزى‏كه در عمل رخ داد يك اشتباه محاسبه استراتژيك بود؛ يعنى خلع سلاح انديشه مقاومت و استقلال براى تغيير ژئوپلتيكى منطقه خاورميانه در سايه چنين طرح‏هايى، كه نه تنها محقق نشد، بلكه الهامبخشى و بيدارى سازى انقلاب اسلامى بار ديگر همه چيز را فروريخت.

6- تقويت انديشه خاورميانه اسلامى: روند هارمونى تحولات خاورميانه حكايت از شكل‏گيرى خاورميانه اسلامى با انديشه و ايده اسلامى و ملهم از انقلاب اسلامى ايران است. به واقع، برآيند مدل خاورميانه اسلامى افزايش نرخ نفوذ ايران و كاهش نفوذ آمريكاست.

7 - برگزارى كنفرانس‏هاى بين المللى: انقلاب اسلامى ايران، همان‏گونه كه مسلمانان ايران را به برادرى و تفاهم اسلامى‏دعوت مى كند، تمامى مسلمانان جهان را نيز براى تحقق وحدت اسلامى فرا مى‏خواند، كه در اين راه جمهورى‏اسلامى ، اساس كار خود را دعوت از عالمان و متفكران سراسر جهان براى بحث و تبادل نظر جهت آگاهى و شناخت بيشتر مذاهب از يك‏ديگر و جلوگيرى از هرگونه فعاليت‏هاى تفرقه‏افكنانه و ضد وحدت قرار داد.

جمهورى اسلامى ايران با برپايى كنفرانس‏هاى متعدد در سطح جهان توانسته است گام‏هاى بزرگى براى گردهمايى و تجمع عالمان اسلامى بردارد و با ايجاد بحث‏هاى مفيد و سازنده، بيشتر حقايق مكتوم و نيز مشتركات و امور مورد تفاهم مذاهب اسلامى را آشكار سازد و زمينه‏هاى تشكيل امت واحده را پديد آورد. رهبر انقلاب اسلامى در خصوص برگزارى كنفرانس‏ها و گردهمايى‏هاى بزرگ عالمان و متفكران اسلامى مى‏فرمايد: "مهم‏ترين مسؤوليت اين كنفرانس‏ها و امثال آن، شناسايى مبانى وحدت و رفع آن موانع مى‏باشد. به اعتقاد ما كوچك‏ترين اين موانع ذهنيت عامه مردم است كه بايد اصلاح شود و اين امر جز به دست علما، روشنفكران، نويسندگان و كسانى كه قدرت هدايت افكار عمومى را دارند، ميسر نيست".

قدرت نرم فرهنگى ايران
جمهورى اسلامى ايران اگر چه از حيث قدرت سخت‏افزارى در جايگاه پايين‏ترى نسبت به امريكا قرار دارد، اما شواهد عينى‏نشان مى‏دهد كه موقعيت معنوى و فرهنگى و به اصطلاح قدرت نرم ايران در منطقه رو به فزونى نهاده و در حال تبديل شدن به يك قطب فرهنگى موثر در منطقه است. ايران زمينه‏ها و شرايط لازم براى كسب قدرت معنوى و ارتقاى ناب محبوبيت خود در ميان كشورهاى منطقه را فراهم ساخته است. البته هر چند خاورميانه وضعيتى سيال و بى‏ثبات دارد و هنوز شكل منسجمى به خود نگرفته است، اما تحولات جديدسياسى- امنيتى در خاورميانه( قيامها و خيزشهاى مردمى)، ساخت قدرت و سياست در خاورميانه را به نفع ايران تغيير داده و همين امر، آثار و عواقب منفى‏اى بر منافع استراتژيك امريكا در منطقه، متحدان منطقه‏اى آن در جهان عرب و موقعيت رژيم صهيونيستى داشته است.

اقبال اقدس دانشجوى دكترى علوم سياسى دانشگاه علامه طباطبايى
منبع : پگاه حوزه شماره 319
انتهاي متن/

چهارشنبه|ا|5|ا|بهمن|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 53]