ايران اسلامي در مسير توسعه

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: ايران اسلامي در مسير توسعه
خبرگزاري فارس: در مقاله حاضر با استفاده از آخرين اطلاعات قابل دسترسي به دستاوردهاي انقلاب اسلامي اشاره شده و مسير توسعه كشورمان در ابعاد مختلف با اتكاء به آمار و اطلاعات مورد كنكاش قرار گرفته است كه با هم مي خوانيم.

در مقاله حاضر با استفاده از آخرين اطلاعات قابل دسترسي به دستاوردهاي انقلاب اسلامي اشاره شده و مسير توسعه كشورمان در ابعاد مختلف با اتكاء به آمار و اطلاعات مورد كنكاش قرار گرفته است كه با هم مي خوانيم:

سالهاست كه اصطلاحاتي مانند توسعه يافته، درحال توسعه، عقب مانده يا جهان سوم در دنياي سياست مطرح است و هر يك از كشورها متناسب با شرايط خود، در يكي از اين دسته بندي ها قرار گرفته اند و كشور ايران علي رغم تاريخي بسيار كهن و وجود دانشمندان بزرگي مانند ابن سينا، رازي، ابوريحان بيروني و بسياري از ديگر دانشمندان، از جمله كشورهايي بشمار مي رفت كه همواره از آن بعنوان كشور جهان سومي نام برده مي شد، تا جايي كه تا چند سال قبل از انقلاب شكوهمند اسلامي، نخست وزير يكي از كشورهاي استعمارگر در پاسخ به خواسته افرادي كه خواهان در دست گرفتن مديريت صنعت نفت كشور توسط متخصصين داخلي شده بودند، گفته بود شما از ساخت يك لولهنگ (آفتابه) هم عاجزيد چه برسد به اداره صنعت نفت كشور.

صرفنظر از اينكه بكار بردن اين واژه ها درمورد هر كشور چقدر با واقعيت منطبق است و اصولاً فلسفه اين دسته بندي چيست و يا اينكه ريشه عقب ماندگي كشورها را مي بايست در چه عواملي جستجو كرد، بايد اين نكته را مورد توجه قرار دهيم كه دولتها و ملتها مي توانند در تعامل با يكديگر نقش بسيار مهمي را در پيمودن مسير توسعه ايفا نمايند و به هر ميزان اين تعامل از انسجام، وحدت، همكاري و هماهنگي بيشتري بهره مند باشد حركت در اين مسير از سرعت بيشتري برخوردار خواهد بود.

جمهوري اسلامي ايران نيز از معدود كشورهايي است كه مي توان اظهار نمود از اين جهت در مطلوب ترين وضعيت قرار داشته و دولت اسلامي در تعامل با ملت از بيشترين حمايت و همكاري مردمي برخوردار است و اين موضوع نه تنها در تقويت و توسعه امنيت پايدار در برابر تهديدات خارجي نقش اساسي ايفا نموده، بلكه شرايط لازم را براي تسريع در روند توسعه همه جانبه كشور نيز فراهم نموده است.

البته اين تفاهم و همكاري بدان معنا نيست كه سيستم اداره كشور عاري از هر گونه عيب و نقص است، بلكه در پاره اي از موارد وجود نابسامانيها و ناهنجاريهاي موجود مانند: فساد اداري، تورم و ضعف در نظارتها چنان رخ مي نمايند كه گاهي تمام پيشرفتهاي حاصله طي اين سالها را بطور كامل تحت الشعاع قرار مي دهد، اما در عين حال بايد توجه داشته باشيم كه اولا بسياري از مشكلات مانند: بيكاري و گراني و تورم از معضلاتي محسوب مي شوند كه بخصوص در يكي دو سال اخير اكثر كشورهاي جهان و حتي كشورهاي اروپايي را بطور ميانگين با نرخي بين 12 تا 27درصد تحت تأثير خود قرار داده و ثانياً تشديد بخش قابل توجهي از نابسامانيهاي مورد اشاره، كه در ساير كشورها نيز به همين شكل يا به نوع ديگر وجود دارد، ناشي از اعمال فشارهاي ظالمانه، از سوي بيگانگان و همچنين عملكرد و رفتار و نيز همراهي خواسته يا ناخواسته برخي از ما با خواسته هاي شيطاني دشمنان اين مرز و بوم است.

در هرحال اين مؤلفه بسيار مهم، يعني حضور و تعامل مردم كه در پشتيباني از نظام، نقش اساسي را برعهده دارد، در كنار ساير شاخصه ها در قالب عوامل مادي و معنوي ديگري مانند: عوامل اقتصادي، علمي، سرزميني، فرهنگي، سياسي، حكومتي، فرامرزي و فضايي نيز وجود دارند كه در مجموع از آنها بعنوان قدرت ملي نامبرده مي شود.

نتايج يك بررسي علمي كه با مبنا قرار دادن 87 پارامتر علمي و عمدتاً براساس گزارش نهادهاي بين المللي در سالهاي 2003 تا 2005 ميلادي توسط دو تن از محققين كشورمان با مقايسه 139 كشور جهان انجام شده است، نشان مي دهد كه جمهوري اسلامي ايران تا آن تاريخ كه هنوز بخش قابل توجهي از دستاوردهاي جديد كشور، اعلام نشده بود، توانسته است در عامل علمي و فناوري با دوازده متغير، در جايگاه 44 و در بين 23 كشور منطقه شامل كشورهاي خاورميانه، آسياي مركزي و قفقاز، خليج فارس و شبه قاره، جايگاه دوم را بخود اختصاص دهد. در عامل اقتصادي با يازده متغير، رتبه 37 جهاني و دوم منطقه اي به ايران تعلق داشته است.

در عامل اجتماعي با يازده متغير، ايران در رتبه 35 جهاني و سوم منطقه قرار گرفته است. در عامل سرزميني با يازده متغير، ايران در رديف 10 كشور برتر جهان و دومين كشور منطقه ايستاده است. در عامل فرهنگي با هجده متغير، ايران رتبه 26 جهاني و رتبه دوم منطقه اي را از آن خود ساخته است. در عامل سياسي با چهارده متغير، علي رغم تأثير منفي برخي از گزارشات غيرواقعي كشورهاي غربي، رتبه 45 جهاني و رتبه اول منطقه اي به ايران اختصاص يافته است. در عامل فرامرزي با سيزده متغير، ايران نتوانسته جايگاهي بهتر از 63 جهاني و سوم منطقه اي را براي خود كسب كند. در عامل نظامي با سيزده متغير، رتبه 13 جهاني و رتبه سوم منطقه به ايران تعلق دارد. در عامل فضايي با چهار متغير كه عمدتاً مربوط به حوزه فعاليتهاي ماهواره اي و قبل از اقدام دانشمندان ايراني براي پرتاب اولين موشك ماهواره بر و پيوستن به جمع 11 عضو باشگاه فضايي جهان مي باشد، در بين 39 كشور دارنده اين فناوري، در رديف بيست و هفتم قرار گرفته است.

در مجموع عوامل نه گانه مذكور، جمهوري اسلامي ايران توانسته است در آن مقطع از زمان، در بين 139 كشور جهان، رتبه بيستم جهاني و دوم منطقه اي كه رتبه هاي نسبتاً مناسبي است را بخود اختصاص دهد، البته همانگونه كه در ادامه مقاله اشاره خواهد شد، به رغم سنگ اندازيهاي بيگانگان، با پيشرفتهاي كسب شده در سالهاي اخير اين جايگاه هم اكنون ارتقاء يافته و از موقعيت بمراتب بهتري برخوردار شده است.

مقام معظم رهبري (دامه) در مورد نقش دشمن براي جلوگيري از اين روند رو به رشد، بارها جوانان را خطاب قرار داده و در يكي از سخنرانيهايشان فرمودند:

جوانان عزيز! خودباوري و اعتماد به نفس يك داروي فكري و روحي براي ملت ايران است. مخاطب اصلي و اولي شما جوانان هستيد.

آني كه (آن كسي كه) ما به شدت نيازمند اعتماد به نفس او هستيم، قشر جوان ماست. اين قشر بايد توصيه به اعتماد به نفس را درست به گوش بشنود و از اعماق دل بپذيرد و در همه فعاليتهاي خود آن را محور و ملاك عمل قرار بدهد، بيم آن هست كه در عرصه جنگ نرم بين ما و دشمناني كه بسيار اصرار بر ادامه اين نبرد دارند، اين اعتماد به نفس خدشه پيدا كند، تضعيف بشود، متزلزل بشود يا لااقل در حدي كه ملت ما نياز دارد پيش نرود...، سه مانع را ممكن است دشمن طراحي كند. يكي پراكندن ياس، يكي منحرف كردن استعدادها و يكي هم برخورد سخت و خشن يعني تحميل تهاجم نظامي. در مورد اين مسئله اول كه پراكندن نوميدي و ياس است، من اصرار دارم شما جوانها بيشتر فكر كنيد، تأمل كنيد و نشانه هايش را ببينيد. همين الان دارند اينكار را مي كنند، يك عده اي هم براي آنها و از زبان آنها و از حنجره آنها به نفع آنها حرف مي زنند،...

در هر صورت اگر قرار باشد با نگاهي منصفانه به دستاوردهاي انقلاب شكوهمند اسلامي از ابتدا تا بحال بنگريم مي توانيم به موضوعات فراواني اشاره نمائيم كه برخي از آنها از جمله موفقيتهايي محسوب مي شود كه سنگ بناي آنها بطور كامل پس از انقلاب اسلامي بنا شده است و گسترش و توسعه ساير موارد نيز به حدي است كه ميزان پيشرفت آن حتي نسبت به تمام پنجاه سال حكومت شاهنشاهي قابل قياس نيست و اين در حاليست كه درآمدهاي نفتي كشور در آن سالها نسبت به جمعيت كشور و بهاي شاخص نفت تا قبل از سال 1386، چند برابر وضعيت پس از انقلاب بوده و هزينه جنگ نيز به كشور تحميل نشده بود.

در اين راستا علي رغم تمام توطئه هاي خرد و كلاني كه طي عمر پر بركت انقلاب بر عليه نظام نوپاي اسلامي از سوي دشمنان صورت گرفت، با ملاحظه اين دستاوردهاي عظيم كه در ذيل به گوشه هايي از آن اشاره خواهد شد، با اتكاء به «اراده و نبوغ ايراني»، به فرمايش حضرت امام (ره) بايد باور كنيم كه «ما مي توانيم».

توسعه سياسي

احترام به حق مردم در ايفاي نقش براي اداره كشور از طريق برگزاري انتخابات مختلف از جمله انتخابات رياست جمهوري، انتخابات مجلس خبرگان، انتخابات مجلس شوراي اسلامي و انتخابات شوراهاي اسلامي شهر و روستا را مي توان مهمترين دستاورد سياسي انقلاب اسلامي در جهت توسعه دمكراسي به معناي واقعي آن دانست، زيرا اين حق پس از انقلاب اسلامي و براي نخستين بار بود كه به مردم كشور اعطا گرديد، بطوريكه از ابتداي انقلاب تا بحال نزديك به 30 مرحله انتخابات مختلف در كشور برگزار شده است.

حذف نقش استعماري بيگانگان بر كشور، كسب استقلال سياسي و بازيابي و احياء جايگاه ايران بعنوان يكي از قدرتهاي بزرگ و مطرح دنيا و با نقش رهبري جهان اسلام و طرح اسلام سياسي بعنوان گفتمان غالب جهان اسلام، از ديگر دستاوردهاي انقلاب اسلامي محسوب مي گردد، بطوريكه دوست و دشمن بر نقش تأثيرگذار آن بر حفظ صلح و ثبات در منطقه، بلكه جهان معترف بوده و همين مسئله نگراني شديد دشمنان اسلام را به همراه داشته است.

الگوپذيري ملت مظلوم و ستم ديده بسياري از كشورهاي جهان مانند لبنان، فلسطين و عراق و برخي از دولتهاي اسلامي و حتي غير اسلامي و همچنين حمايتهاي جهاني محسوس و نامحسوس از جمهوري اسلامي ايران بعنوان كشوري عدالت خواه و صلح طلب، باعث گرديده تا هر نوع تصميم گيري براي مقابله رو در رو با كشور ايران در بين دولتمردان كشورهاي سلطه جو به چالشي جدي و چند جانبه تبديل شده و عقيم بماند و اين نكته نيز بيانگر قدرت بالاي انقلاب اسلامي در بازدارندگي است.

افزايش تعداد احزاب و گروههاي سياسي و افزايش بي سابقه نشريات وابسته به آنها نيز همگي دربرگيرنده توسعه يافتگي سياسي و در برگيرنده مفهوم آزادي بيان و قلم به معناي واقعي آن مي باشد.

در اين رابطه (توسعه سياسي) سرعت و كثرت توسعه بحدي بوده كه حتي در كشورهاي مدعي آزادي نيز نمي توان مصداق مشابه اي را جستجو نمود و همين مسئله اين ترديد را ايجاد كرده كه شايد در اين زمينه افراطي صورت گرفته و انقلاب اسلامي ناخواسته در مسير نقشه اي قرار گرفته است كه ديگران برايش ترسيم كرده اند، زيرا بديهي است كه هميشه تنوع و تعداد احزاب و گروهها نمي تواند مفهوم توسعه و پيشرفت را به همراه داشته باشد، بلكه گاهي اين تشدد و كثرت مي تواند زمينه هاي بروز و تشديد درگيريها و جنگهاي داخلي را به همراه داشته باشد. به هر حال توسعه در اين رابطه به حدي بوده كه از دو يا سه حزب سياسي قبل از انقلاب، تا سال 1381 تعداد احزاب به بيش از 223 حزب و گروه سياسي و بيش از 150گروه غيرسياسي NGO داراي مجوز و دهها و بلكه صدها گروه و حزب غيررسمي رسيده و تعداد نشريات از چند نشريه انگشت شمار در قبل از انقلاب به بيش از دهها نشريه (روزنامه) در بعد از انقلاب اسلامي برسد.

توسعه علمي

يكي از افتخارات غرورآفرين جمهوري اسلامي ايران، رشد روزافزون و حضور فعال كشور در عرصه هاي علمي است، بطوريكه هم اكنون دانشمندان و پژوهشگران ايراني در زمره دانشمندان و پژوهشگران ممتاز جهان قرار گرفته اند، توسعه در اين زمينه بقدري با سرعت انجام شده است كه اعتبار سالانه علمي و تحقيقاتي كشورمان از محل بودجه عمومي دولت از 13ميليارد ريال در سال 1357، با رشد متوسط سالانه 57.6 درصد به 1237.5 ميليارد ريال در سال 1377 رسيده است و نيازهاي علمي كشور در سال 1386 حدود 550ميليارد تومان برآورد شده بود.

دستيابي به فن آوري و دانش كامل چرخه سوخت هسته اي و ساخت مجتمع عظيم يو سي اف اصفهان، مجتمع غني سازي نطنز، كارخانه آب سنگين اراك و قرارگرفتن در رديف پنج كشور برتر جهان در اين زمينه و همچنين ورود موفقيت آميز و همزمان با ساير كشورهاي پيشرفته به عرصه علوم جديد مانند: ليزر، بايو و نانو تكنولوژي (براي تقريب به ذهن بايد يادآوري شود كه قطر اتم محصولات توليد شده از نانو يك هشت هزارم موي انسان است)، ميكرو الكترونيك، ورود به علم ژنتيك و توليد اولين گوسفند و موش شبيه سازي شده، دستيابي به دانش فني استفاده از پليمرهاي گياهي در صنايع بسته بندي بعنوان پنجمين كشور پس از آمريكا، آلمان، انگليس و ايتاليا،
تنها بخش ناچيزي از افتخارات كسب شده در اين زمينه است.

توسعه چشمگير سخت افزاري، نرم افزاري و بهره برداري گسترده از علوم رايانه اي در كشور، طراحي سيستم انتقال همزمان صوت و تصوير در اينترنت و رشد 70درصدي انجمنهاي علمي، ساخت انواع روبات و كسب موفقيتهاي جهاني در مسابقات روبوتيك و قرار گرفتن ايران در رديف 5تا 8كشور برتر روبوكاپ جهان، كسب موفقيتهاي جهاني در المپيادهاي مختلف علمي از جمله المپيادهاي رياضي، فيزيك، شيمي، كامپيوتر و كسب مقام نخست جهاني در مسابقات علمي و اختراعات در سوئيس، كسب مقام دوم در نمايشگاه بين المللي اختراعات و ابتكارات در مسكو، و همچنين افزايش ثبت اختراعات كه تقريبا بطور كامل پس از انقلاب آغاز و تا سال 1381 به 500مورد و پس از تأكيدات مكرر مقام معظم رهبري مبني بر ضرورت ايجاد نهضت نرم افزاري و تأكيد مجدد در مرداد ماه سال 1385 براي تهيه نقشه جامع علمي كشور، طي سالهاي پس از آن با جهشي چشمگير، به حدود 6000 اختراع در سال 1386 رسيده است، بخش ديگري از اين موفقيتها بشمار مي رود.

مجموعه اين موفقيتها سبب شده كه در هر سال ميزان توليد علم در كشور به دو برابر رسيده و در سال 1386 ايران بعنوان كشور پنجم آسيا و اول منطقه در توليد علم و فن آوري بخصوص در رشته هاي رياضي، مكانيك، پليمر، شيمي، مهندسي شيمي، فناوري نانو و پزشكي و رتبه 12رياضي، 13كامپيوتر، 17مكانيك، 18شيمي، 15نانو در جهان مطرح و بعنوان مركز شبكه نانو تكنولوژي در ميان كشورهاي اسلامي معرفي شود (در رشته نانو ايران از جايگاه اول در منطقه و جهان اسلام و رتبه پنجم در آسيا و رتبه 25در سطح جهان برخوردار است.)

افزايش بي سابقه ظرفيت دانشگاه ها كه فقط در چند سال اخير بيش از 92% رشد يافته، همراه با رشد قابل توجه هيئتهاي علمي و همچنين افزايش تعداد دانشجويان كه از حدود دويست هزارنفر در قبل ازانقلاب به بيش از سه ميليون و سيصد هزار در بعد از انقلاب اسلامي در مقاطع و رشته هاي مختلف رسيده است (اين مقدار برابر كف آموزش عالي در كشورهاي صنعتي مي باشد يعني 3 هزار دانشجو به ازاي هر يكصد هزار نفر) و علاوه بر آن پذيرش تعداد قابل توجهي دانشجوي خارجي در سيستم آموزشي عالي، نيز از ديگر مصاديق توسعه علمي كشور مي باشد.

ساخت بيش از 30000 مدرسه تنها در 12 سال اول انقلاب به رغم شرايط جنگي و در حالي كه طي پنجاه سال حكومت شاهنشاهي فقط حدود 47000 مدرسه در كشور وجود داشته و افزايش قابل توجه تعداد مدارس براي پاسخگويي به رشد دويست درصدي دانش آموزان در سالهاي پس از آن و مقابله با بيسوادي و ارتقاء سطح سواد از 30% باسواد ابتداي انقلاب به 80% در حال حاضر و كسب جوايز بين المللي در اين زمينه از مهمترين مصاديق توسعه يافتگي در مسير نهضت نرم افزاري به شمار مي رود.

توسعه پزشكي

پيشرفت در بخش پزشكي نيز به قدري گسترده بوده كه حيرت جهانيان را برانگيخته و باعث تغييرات اساسي در وضعيت بهداشت و درمان كشور گرديده است، به گونه اي كه بخش درمان نه تنها توانسته تقريبا تمام نيازهاي خود را در زمينه هاي مختلف تامين نمايد، بلكه هم اكنون ايران اسلامي به يك كشور مهم در صدور خدمات و محصولات پزشكي تبديل و بيش از 95% از 4هزار قلم داروي مصرفي در كشور را در داخل توليد و تنها در سال 1386 بيش از 70 ميليون دلار دارو نيز به خارج از كشور صادر كرده است.

همچنين طي اين مدت دانشمندان كشورمان موفق به ساخت و توليد مواد و داروهايي شده اند كه يا در سطح جهان سابقه قبلي نداشته و يا توليد آنها فقط در انحصار چند كشور خاص بوده است، ساخت اولين داروي ضدديابت در جهان، توليد اسپرم از مغز قرمز استخوان زنان، ساخت پوست مصنوعي، ساخت داروي كنترل ايدز، ساخت داروي سرطان پوست، درمان ضايعات نخاعي، قلبي، كبدي، عروقي و چشمي با استفاده از سلولهاي بنيادين، طي مراحل نهايي بيش از 30 قلم داروي بيماريهاي صعب العلاج، كاربر روي بيش از 100 پروژه تحقيقاتي نانو تكنولوژي و ساخت قويترين چسب بافتي جهان با تركيبي از فناوري نانو و چسب بافتي هوشمند با عنوان nano give، ساخت حداقل چهار داروي بيوتكنولوژي از جمله اريترو پولتين، انها اينتروون، استرپتوكيناز، gcsf و اينترفون بتا در حالي صورت گرفته كه تعداد كل اين داروها در جهان حدود 35 تا 40 مورد بوده و قبل از اين موفقيت، تكنولوژي آن، تنها در اختيار دو كشور قرار داشت، نمونه هاي ديگري از موفقيت هاي كسب شده در اين بخش مي باشد.

همچنين دستيابي به دانش كشت و انجماد سلول هاي بنيادين كه تاكنون فقط در اختيار نه كشور جهان بوده، قرار گرفتن در رديف سه كشور توليدكننده محصولات پزشكي بيوتكنولوژي، قرار گرفتن در رديف كشورهاي برتر پيوند قلب و قرنيه و كليه (قبل از انقلاب در مجموع فقط 50 مورد پيوند كليه در كشور انجام شده و پس از انقلاب به بالغ بر 17000 مورد رسيده است)، كسب تجارب ارزشمند براي مقابله با بيماريهاي ناشي از عوامل شيميائي، از جمله موفقيتهاي بي نظير دانشمندان علوم پزشكي كشور به شمار مي رود.

توسعه صنعتي كشور

رشد صنعت در كشور نيز به حدي سريع بود كه پس از ساخت شهركهاي صنعتي درشهرهاي مختلف، هم اكنون ساخت مجموعه ها و شركتهاي صنعتي در روستاها نيز دردستور كار مسئولين كشور قرارگرفته است و درحال حاضر كمتر شهر بزرگي را مي توان يافت كه از وجود كارخانه هاي صنعتي بي بهره باشد.

علاوه بر افزايش تعداد كارخانجات بايد به محصولات متنوعي مانند: انواع لوازم خانگي و صنعتي كه در اين مجموعه ها توليد و حتي در بسياري از موارد به خارج از كشور صادرمي شود نيز اشاره نمود (تنها در 20 سال ابتداي انقلاب، رشد صادرات غير نفتي كشور 60 برابر، يعني 10 برابر ميانگين رشد سالانه ارزش واردات بوده است).

ساخت هواپيما و بالگرد سبك و نيمه سنگين (شخصي و عمومي) مانند هواپيماي مسافربري ايران 140 با كاربري چند منظوره و مطابق با آخرين استانداردهاي روز دنيا كه براي اولين بار در تاريخ كشور رخ داده است، توسعه صنعت كشتي سازي و توليد انواع قايق، افزايش و توسعه كارخانجات خودروسازي با انواع خودروهاي سبك و سنگين، ساخت و توسعه پالايشگاهها و مراكز پتروشيمي درشهرهاي مختلف كشور از جمله در اراك، شيراز، شمال، تبريز، بندرعباس، اصفهان و ساير شهرها (لازم به يادآوري است كه توليد پتروشيمي دركشور در ابتداي انقلاب حدود 2 ميليون تن در سال بوده و درپايان سال 1386 به حدود 22 ميليون تن رسيده و براي سال 1387 حدود 35ميليون تن درسال برآورده شده است) و ساخت حدود 40كارخانه بزرگ نفت و گاز از ابتداي انقلاب اسلامي تا بحال، ساخت انواع نيروگاههاي بادي، گازي، فسيلي و ساخت اولين نيروگاه هسته اي در بوشهر و اولين نيروگاه انرژيهاي زير زميني در اردبيل، افزايش و توسعه انواع كارخانجات لوازم خانگي و صنعتي، افزايش قابل توجه توليد فولاد كه پيش بيني مي شود ايران را تا سال 1390 به يكي از كشورهاي مطرح صادر كننده اين محصول تبديل نمايد و دهها مورد مشابه، از ديگر افتخارات صنعتي كشور به شمار مي روند.

علاوه بر اين قرار گرفتن جمهوري اسلامي ايران در رديف چهاردمين كشور سازنده سد و ارائه انواع خدمات فني، عمراني و تخصصي در زمينه هاي مختلف به ساير كشورها نيز، برگ زرين ديگري است از كتاب پرافتخار انقلاب اسلامي ايران و اين رويكرد ميمون موضوعي است كه شامل ساير بخشهاي كشور از جمله بخش نظامي نيز شده است.

نويسنده:احمدرضا هدايتي
............................................................................................................
انتهاي پيام/

يکشنبه|ا|20|ا|بهمن|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 314]