شاهنامه در شاهنامه جاودانه شد

واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاين: شاهنامه در شاهنامه جاودانه شد

كد خبر:3689

زمان انتشار:شنبه 26 بهمن 1387 - 13:46:42

Print نسخه چاپي

انديشه - گزارش دومين نشست شاهنامه‌نگاري، با موضوع «مواريث علمي، هنري و هويتي در شاهنامه» با سخنراني محمد‌مهدي هراتي‌

دومين نشست شاهنامه‌نگاري، با موضوع «مواريث علمي، هنري و هويتي در شاهنامه» با سخنراني محمد‌مهدي هراتي‌ در مركز هنر پژوهي نقش جهان وابسته به فرهنگستان هنر برگزار شد.

در اين نشست كه به همت فرهنگستان هنر و بنياد فردوسي و با حمايت گروه‌هاي تخصصي هنرهاي سنتي و نقش جهان برگزار شد، محمد‌مهدي هراتي،‌ ايراني‌ها را داراي تمدن و هويتي اصيل و ناب دانسته افزود : ما مردمي هستيم با شناسنامه مستند كه پس پيشينيان ما به امروز رسيده است. ما بر مركب اصالت فرهنگ سواريم و جهان به اين امر واقف و آگاه است. شاهنامه هم به عنوان سر آمد تمام افتخارات فرهنگي و هنري ما مطرح است.

هراتي گفت: شاهنامه، نامه شاهوار، نامور نامه - اسامي كه خود فردوسي بر اين جاودانه داده است - يك سرشت جاودانه و يك پيوند جاودانه با خالقش حكيم توس دارد. فردوسي با انتخاب مضامين و بن‌مايه‌هاي اصيل ايراني اسلامي كه ابعاد گسترده‌اي از علوم، فنون، تاريخ و جغرافيا را در خود جاي داده، توانسته به «بي‌مرگي» رسيده و اين ناميرايي را به شاهنامه‌اش بسپرد.

اين محقق و هنرمند در ادامه اين نشست تخصصي از روحيه متعالي فردوسي و انديشه ناب او سخن گفت كه اين نابي انديشه باعث شده كه هزار سال كتاب آرايان، رواقان، مصححان، مذهبان، نگارگران و ... در زمينه كتابت شاهنامه فعاليت كنند. چنان كه در شاهنامه بايسنقري بيش از چهل استاد، در شاهنامه طهماسبي بيست‌و‌پنج استاد در مدت بيست‌و‌پنج سال بر روي آن كار كرده‌اند. در شاهنامه رشيدي؛ شاهنامه دموت، هم خواجه رشيد‌الدين فضل‌الله جانش را بر سر كتابت آن گذاشت.

هراتي با اشاره كوتاهي به تاريخ كتاب‌آرايي در ايران گفت: با آنكه هنر كتابت از مانوي‌ها آغاز شد، اما نسخه‌آرايي در ايران از قرآن و شاهنامه فردوسي شروع و درايت فردوسي سبب به وجود آمدن هنر شاهنامه‌نگاري شد. كه اوج هنر و صنعت در شاهنامه نهفته است. هيچ نسخه و هيچ مضموني چون شاهنامه الهام‌بخش نقاشان و نويسنده‌ها نبوده است. چنانكه هزار نوع شاهنامه كتابت شده و نسخه‌آرايي شده در دنيا وجود دارد.
هراتي ضمن نقد نسل امروز به دليل عدم شناختش از نسخ خطي، كه ميراث فرهنگي ما است، اصل و بنيان شاهنامه‌نگاري را درايت فردوسي در خلق صحنه‌هايي بديع و تصويري و بكر توصيف كرد.
اين هنرمند در ادامه صحبت‌هاي خود؛ شاهنامه را اقيانوسي بي‌كران براي هنرمندان خواند و گفت : فردوسي چشم بيدار زمان خود و دوران ما است و شاهنامه در هر چيزي در فرهنگ ما مي تواند مأخذ استفاده شود. چون مرجع فرهنگي ما است. بايد با آگاهي خوانده شود و بايد بر روي واژه هاي آن تعمق كرد.

هراتي در ادامه نشست، تاثيرات شاهنامه بر علم، هنر، و هويت ايراني را با تكيه بر چند مجلس از يكي از نسخه‌هاي شاهنامه به خط « قوام‌الدين محمد شيرازي» در عصر صفوي، با 38 مجلس، مورد تحليل و بررسي قرار داد. او هنر نگارگري امروز را هنري غرب‌زده و استحاله يافته دانست و افزود: فردوسي واژه مصور نگاري را در شاهنامه آورده است. هنري كه يكي از اصيل‌ترين هنر هاي ايراني شمرده مي‌شود. مجلس‌سازي و نگار‌گري حد و مرز خود، قانون و قاعده خود را دارد. اما اين چيزي كه امروز به عنوان كتابت و كتاب‌آرايي داريم، چيز واقعي نيست و بيشتر تأثيرات مخربي است كه از غرب بر ما وارد شده و به اساس اين هنر ضربه زده است. ربع رشيدي مهم‌ترين مكان براي كتابت و كتاب‌آرايي بوده است كه ميراث آن هنوز هم قابل استناد و بررسي علمي و عملي است. نبايد فراموش كنيم كه در كتاب آرايي و نگارگري شاهنامه يك اصل ايراني اسلامي جاودانه است؛ بي‌گناهي هميشه جاويد است.

هراتي در بخش ديگري از سخنان خود، نام‌هاي موجود در شاهنامه را نام‌هايي معنادار و نمادين خوانده، گفت: نام‌ها در شاهنامه خود نوعي سند است. براي مثال، سهراب از «سهر» كه واژه‌اي تاتي است، به معناي گل سرخ برداشته شده كه در معناي كلي گل سرخ بر آب معنا مي‌دهد. رستم هم نامش رهايي از درد و رنج بارداري رودابه است كه به هنگام فارغ شدن رستم، يا آزاد شدن را عنوان مي‌كند.

هراتي سه شاعر بزرگ ايراني را مروجان و مبلغان مفاهيم قرآني عنوان كرده، گفت: فردوسي با بيان حماسه، مولانا جلال‌الدين محمد بلخي با بيان عرفان و حافظ با بيان غزل، فرهنگ قرآني اسلامي را در هنر ايراني جاودانه كرده‌اند. اما در اين بين فردوسي متقدم‌تر از همه است، چون شاهنامه در سال 400 هجري كتابت شده، و سرآمدي است بر شاعران ايراني. فردوسي هنر و خرد و دانش و رأي را سروده و فرهنگ ناب ايراني اسلامي را به تمام جهان صادر كرده است. هراتي در پايان متذكر شد : شاهنامه در شاهنامه توسط فردوسي جاودانه شد.

در ادامه اين نشست سجاد محمد يارزاده، مدير نقش جهان در مورد مظلوميت فرهنگي ايراني با استناد به سخنان هراتي راه‌حل‌هاي برون‌رفت از اين مسئله را عنوان كرد. او عزم راسخ مديران فرهنگي در اين كار‌زار را مهم‌ترين راهكار برشمرده متذكر شد، با برنامه‌ريزي صحيح و علمي مي‌توان به اين مظلوميت فرهنگي در جهان پايان داد.
موحد، دبير بنياد فردوسي هم افتخار اين بنياد را در فراهم آوردن محملي براي ابراز عقايد مختلف، از منظرهاي مختلف، به يك مسئله واحد، حكيم توس دانست و خاطر نشان كرد كه نشست‌هايي اين چنين در هزار و صدمين زاد‌روز فردوسي بزرگ ادامه خواهد داشت.

كد خبر:3689

تاريخ درج خبر:شنبه 26 بهمن 1387 - 13:46:42

Print نسخه چاپي

شنبه|ا|26|ا|بهمن|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبر آنلاين]

[مشاهده در: www.khabaronline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 201]