گام هاي مؤثر براي پيشگيري ودرمان اعتياد نوجوانان

واضح آرشیو وب فارسی:خراسان: گام هاي مؤثر براي پيشگيري ودرمان اعتياد نوجوانان
مدت هاست اعتياد به عنوان يك بيماري مزمن و عودكننده شناخته شده و نتايج مطالعات علمي نيز نشان داده است كه مصرف موادمخدر بر مغز و گيرنده هاي مغزي تاثير سوئي مي گذارد و باعث به هم ريختن تعادل مواد بين سلولي مترشح در مغز مي شود. هرچه مطالعات درباره اعتياد بيشتر مي شود، نگراني از تاثير آن بر كيفيت زندگي فرد معتاد و مسير دشواري كه براي بازگشت به يك زندگي سالم در پيش دارد، افزايش پيدا مي كند. وقتي اعتياد با يك دوره خاص از زندگي فرد مانند دوران نوجواني هم زمان مي شود، بايد منتظر آسيب و لطمه اعتياد به آينده نسلي باشيم كه قرار است آينده ساز كشور باشد.دوره نوجواني به علت هم زماني با دوره بلوغ، تلاش نوجوان براي كسب هويت، پيدا كردن درك تازه اي از جهان و يافتن مسير زندگي دوره حساسي از زندگي محسوب مي شود و خانواده در پيشگيري از بخش عمده اي از آسيب ها ازجمله اعتياد و حمايت از نوجوان براي گذراندن اين دوره بحراني نقش عمده اي ايفا مي كند. در اين مطلب قصد داريم درباره تبعات اعتياد در دوره نوجواني و راه هاي پيشگيري از آن به خانواده ها اطلاع رساني كنيم.

آموزش خانواده ها

متاسفانه بسياري از والدين اطلاعات چنداني درباره موادمحرك جديد و نحوه مصرف آن ندارند و به همين دليل تا مدت ها از اعتياد نوجوان خود بي خبر مي مانند. دكتر عباس محدث حكاك، كارشناس دفتر پيشگيري از اعتياد بهزيستي خراسان رضوي، با بيان اين مطلب به خراسان تاكيد مي كند: مهم ترين گام در پيشگيري از اعتياد نوجوانان، آموزش خانواده هاست. با توجه به سرعت ورود مواد جديد به بازار و عرضه آن ها تحت نام هاي مختلف و تنوع بسته هاي آن حتي بسياري از والدين تحصيل كرده نيز از تبعات مصرف آن بي اطلاع اند. بنابراين طبيعي است كه متوجه اعتياد فرزند خود به مصرف اين مواد نشوند. برنامه آشنايي با موادمخدر در آموزش و پرورش براي والدين قدم بسيار مثبت و نتيجه بخشي است. ديدن مواد و بسته بندي هاي مختلف، آشنايي با علايم مصرف و نحوه برخورد با نوجوان معتاد گام هايي است كه در پيشگيري مطرح است. هم چنين برقراري ارتباط صحيح و موثر با نوجوان در خانواده يك اصل اساسي است. شايد بتوان گفت مهم ترين مشكلي كه هم اكنون در بسياري از خانواده ها وجود دارد، شكاف يا فاصله اي است كه بين والدين و فرزندان به علت سرعت تحولات و تغييرات در جامعه به وجود آمده است و والدين از فرزندان عقب مانده اند. نكته اين جاست كه در يك مقطع سني، ارتباط بين نسل جديد با قديم دچار مشكل مي شود حال اگر سرعت انتقال اطلاعات و تحولات دنياي جديد و بحران هويت را هم به اين امر بيفزاييد بهتر مي توان دريافت كه تضاد و فاصله بين نسل قديم و جديد تا چه اندازه بحران آفرين است. در نتيجه بهتر است براي كمتر كردن فاصله ها تلاش كنيم.

نظارت غيرمستقيم بر نوجوان

دكتر محدث حكاك با بيان اين كه نظارت پليس مآبانه برخي والدين براي كنترل نوجوان، در درازمدت نتيجه اي نخواهد داشت، تصريح مي كند: نظارت والدين بايد غيرمستقيم باشد و دورادور نوجوان را تحت كنترل داشته باشند، همان طور كه نظارت شديد پسنديده نيست اعتماد بيش از حد به علت برقراري ارتباط صحيح و سالم با نوجوان هم كار اشتباهي است. رهاسازي نوجوان با اين توجيه كه ما با هم ارتباط خوبي داريم و او همه چيز را به ما مي گويد، باعث مي شود نوجوان به مسيرهاي نادرست گرايش پيدا كند، مواردي بوده است كه والديني كه ادعا مي كردند بسيار زرنگ هستند و قادرند كوچك ترين خطاي فرزندشان را شناسايي كنند يك سال پس از اعتياد نوجوانشان متوجه موضوع شده اند.بنابراين مخفي كردن اعتياد از والدين بعيد و عجيب نيست و موارد زيادي از اين موضوع مشاهده مي شود.نظارت بر چگونگي خرج كردن پول ماهانه يكي از اين نظارت هاي غيرمستقيم است كه والدين بايد به آن بپردازند، تهيه مواد هزينه بر است و اگر نوجواني دايم پول كم مي آورد، والدين بايد كنجكاو شوند و نحوه هزينه كرد پول او را كنترل كنند. از سوي ديگر حلقه دوستان نوجوان هم بسيار مهم است.توصيه ما به والدين اين است كه براي نظارت غيرمستقيم نوجوان بهتر است از دوستان وي شروع كنيد. در منزل خود محافل دوستانه ترتيب دهيد تا هرچه بهتر دوستان فرزندتان را بشناسيد. اجازه دهيد نوجوان دوستانش را به منزل بياورد و با آن ها تفريحات سالم داشته باشد زيرا اگر اجازه اين كار را نداشته باشد، به اماكن ناسالم گرايش پيدا مي كند. بسياري از نوجوانان در اين سن از والدين فاصله مي گيرند و تمايل دارند بيشتر وقت خود را با دوستانشان بگذرانند، بنابراين با نزديك شدن به جمع دوستان وي، بهتر مي توان او را كنترل كرد.يك راه ديگر كنترل عملكرد تحصيلي و رفتاري نوجوان است. ارتباط مداوم با مدرسه و كنترل روند تحصيلي نوجوان اصلي ضروري است و والدين بايد افت تحصيلي ناگهاني، نمرات پايين، بي علاقگي وي به مدرسه و تحصيل را ريشه يابي كنند. گاهي نوجوان ناگهان دچار تغييرات خلقي مي شود و خوش خلقي يا بدخلقي ناگهاني بروز مي دهد كه اين نوسانات هم بايد ريشه يابي شود.

برخورد با نوجوان معتاد

اين كارشناس دفتر پيش گيري از اعتياد سازمان بهزيستي با اشاره به اين كه لازم است والدين با نوجوان خود همدلي كنند و شنونده خوبي براي او باشند، تصريح مي كند: والدين همواره بايد با صبوري شنونده مواضع و حرف هاي نوجوان خود باشند. نوجوان بايد بداند هر خطايي را كه انجام داده است مي تواند مطرح كند تا با كمك والدين مشكلش برطرف شود. بنابراين والدين بايد احساسات و افكار نوجوان را درك كنند و شرايط فعلي او را مدنظر قرار دهند. والدين بايد مخالفت خود را همدلانه بروز دهند زيرا اين شيوه برخورد در پيش گيري و درمان بسيار حائز اهميت است. بعد از همدلي و درك شرايط نوجوان و تعميق روابط نوبت برداشتن گام هاي بعدي است. در اين مرحله برخورد بايد دوستانه و در عين حال جدي باشد. برخورد جدي اما بدون خشونت و دوستانه و قاطعانه باعث مي شود كه نوجوان معتاد به والدين اعتماد كند. با برخورد دوستانه مي توان تمام زواياي اعتياد نوجوان را بررسي كرد و اين موضوع براي درمان موفق وي اهميت بسيار زيادي دارد.

درمان نوجوانان معتاد

در بيشتر موارد مصرف تفنني مواد محرك در نوجوانان گزارش مي شود. مشخصه اين مواد اين است كه وابستگي جسمي كمتري دارد و در مقابل وابستگي رواني شديدي ايجاد مي كند. بنابراين فقط در مورد نوجواناني كه اعتياد شديد دارند، دارودرماني اصل است و در ديگر موارد مداخلات رواني و مشاوره بسيار كمك كننده است. در عين حال مشكلي كه وجود دارد اين است كه نوجوان معتاد از تبعات سوءمصرف آگاهي ندارد؛ از اين رو فرآيند ترك وي بسيار دشوار است. به عبارتي يك معتاد بزرگسال سختي هاي اعتياد را دريافته است اما يك نوجوان معتاد را به سختي مي توان از لذت بردن ظاهري مصرف موادمخدر برحذر داشت. در چنين فردي زمينه عود اعتياد بيشتر است و معتادان زير ۲۰ سال هنگام درمان مقاوم تر هستند و از سوي ديگر به علت تحمل كمتر درد و نداشتن توانايي جسماني، مراحل ترك دشوارتري را پيش رو دارند.

مشاوره تأثيرگذار است يا خير

مدير مركز ملي مطالعات اعتياد دانشگاه علوم پزشكي تهران معتقد است مشاوره فردي و خانوادگي نوجوانان معتاد براي ترك اعتياد از مصرف دارو تأثيرگذارتر است. عليرضا نوروزي با بيان اين مطلب به ايرنا مي گويد: از آن جا كه مشكلات نوجوانان معتاد بيشتر خانوادگي و تحصيلي است، نقش خانواده در گرايش اين گروه به مصرف مواد مخدر غيرقابل انكار است. وي تأكيد مي كند: خانواده پس از گروه همسالان بيشترين تأثير را در گروه نوجوانان دارد به نحوي كه اگر نظارت والدين كافي نباشد، احتمال اين كه نوجوانان به سمت اعتياد كشيده شوند، بسيار زياد است.اما دكتر مصطفي اقليما رئيس انجمن علمي مددكاري اجتماعي ايران درباره ابعاد اعتياد نوجوانان مي گويد: به نظر مي رسد نگاه تك بعدي باعث مي شود تصور كنيم مشاوره نقش عمده اي در پيشگيري از اعتياد نوجوانان دارد. در بيشتر موارد، چندين عامل دست به دست هم داده كه نوجواني به بلاي اعتياد گرفتار شده است. بنابراين با مشاوره به تنهايي نمي توان اين مشكلات پيچيده و پيوسته را رفع كرد. نوجواني را كه پدر معتاد يا بيكار دارد، نمي توان با مشاوره از اعتياد دور كرد. درست است كه او بايد اطلاعات كافي درباره اعتياد داشته باشد اما وظيفه متوليان جامعه اين است كه زمينه هاي بروز اعتياد را در محيط پيرامون زندگي نوجوان از بين ببرند.واقعيت اين است كه مشاوره زماني كارساز است كه شما گام هاي اساسي را براي ايجاد يك زندگي سالم برداشته باشيد و سپس به نوجوان مهارت هاي زندگي را آموزش دهيد. وقتي نوجوان ۱۵ ساله معتاد مي شود در واقع به اين معناست كه او ۱۵ سال است با اعتياد مي جنگد و آن قدر زمينه اعتياد در پيرامون وي قوي بوده كه او در ۱۵ سالگي به سوء مصرف مواد روي آورده است.در چنين شرايطي بايد اذعان كرد كه مشاوره نمي تواند به وي كمك كند مگر اين كه ما اميد، هدف و آينده اي روشن را به او نشان دهيم و سپس به او مشاوره دهيم و تلاش كنيم او را به سمت زندگي سالم هدايت كنيم.

نياز نوجوان و جوان

وي مي افزايد: بهتر است از خودمان بپرسيم آيا جوان ما تفريح سالمي دارد؟ آيا اماكن ورزشي ارزان داريم؟ آيا زمين فوتبال در اختيار او گذاشته ايم، آيا جوان اجازه برون ريزي انرژي نهفته خود را با تفريحات سالم دارد؟ آيا به او اجازه داده ايم رفتارهاي مناسب سن خود را انجام بدهد؟ آيا ياد گرفته ايم كه بابت هر كاري او را سرزنش نكنيم؟ واقعيت اين است كه ما فقط ياد گرفته ايم كه حرف بزنيم و توقع داريم نوجوان و جوان گوش كند. در حالي كه نوجوان توقع دارد خواسته هايش برآورده شود. مشاور در نهايت همان حرف هاي پدر و مادر دلسوز را براي او تكرار مي كند اما مشكلات واقعي او را حل نمي كند. مشاوره زماني معنا دارد كه ما امكانات كافي در اختيار نوجوان قرار دهيم و سپس از او بخواهيم كه مسير درست را انتخاب كند. اما در حال حاضر نوجوانان ما كمترين امكانات تفريحي را ندارند و دسته اي از آن ها فقط براي تفريح، سرگرمي و وقت گذراني به سوء مصرف مواد رو مي آورند.

دوشنبه|ا|26|ا|دي|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خراسان]

[مشاهده در: www.khorasannews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 117]