قيام 29بهمن تبريزبه روايت اسناد ملي

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: قيام 29بهمن تبريزبه روايت اسناد ملي
تبريز- هر چند قيام تاريخي مردم تبريز در 29بهمن 1356و تظاهرات گسترده و پرشور آنان عليه رژيم طاغوت تاكنون در شكل هاي مختلف رسانه اي از قبيل مصاحبه ،گزارش و نقل از شاهدان عيني به تصويركشيده شده، ليكن تبيين آن از زبان اسناد رسمي باقي مانده از آن دوران ، بيان ديگري از اين واقعه است.

با وجود تعدد منابع مربوط به اين قيام تاثيرگذار و سرنوشت ساز در مسير پيروزي انقلاب شكوهمند اسلامي ، اسناد موجود در مركز اسناد و كتابخانه ملي منطقه شمال غرب كشور در تبريز به دليل انطباق با محل وقوع اين رويداد حماسي از اهميت خاصي برخوردار بوده و تشريح قيام 29 بهمن تبريز با اسناد ، از اهميت ويژه اي برخوردار است.
در واقع همه چيز از انتشار بيانيه اي در پاسداشت شهداي 16 دي ماه قم از سوي جامعه روحانيون تبريز و با امضاي تني چند از علماي تراز اول و محبوب اين شهر تاريخي آغاز شد.
با توزيع بيانيه ياد شده در بين مردم ، ولوله اي به وجود آمده و شهروندان تبريزي از كوچك و بزرگ براي لبيك به خواسته پيشوايان ديني قدم در ميداني نهادند كه به موتور محركه انقلاب اسلامي تبديل شده و از آن روز به بعد "قيام 29بهمن تبريز " نام گرفت.
چند روز پس از كشتار خونين مردم قم به دست جلادان پهلوي ، جامعه روحانيون تبريز ، بيانيه اي با امضاي روحانيان سرشناسي چون آيت الله " سيد علي قاضي طباطبايي " ، آيت الله "عبدالحميد شربياني " و آيت الله " سيد حسن انگجي " انتشار دادند كه در آن ضمن ابراز حمايت از حوزه مقدسه قم و پشتيباني از مراجع عظام ، شنبه 29 بهمن 1356 " سوگ عمومي " اعلام شده بود.
در اين بيانيه تاريخي اعلام شده بود كه به مناسبت بزرگداشت شهداي قم از ساعت 10 تا 12 همان روز در مسجد " حاج ميرزا يوسف " يا همان مسجد قزللي ، واقع در سر بازار ، اول خيابان فردوسي ، مجلس سوگواري برقرار مي باشد.
در بيانيه جامعه روحانيون تبريز ابراز اميدواري شده بود كه " اهالي متدين و آگاه تبريز با تعطيل كردن خيابان ها و بازار و با شركت در اين مجلس ، روح شهداي 19 دي را شاد كرده و به ساحت مقدس حضرت ولي عصر (عج) تسليت عرض كنند."
در ساعت مقرر، مردم و بازاريان با تعطيل نمودن مغازه ها وبازارهاي به سوي مسجد سرازير شدند ولي با درهاي بسته مسجد مواجه گرديدند.علت بسته شدن درب مسجد ممانعت شهرباني از ورود مردم به آن بود. از طرفي نيرهاي شهر باني تلاش براي متفرق ساختن مردم را آغاز كردند.
در اين روز تاريخي ، حوادث بسياري روي داد كه عدم حضور دانشجويان دانشگاه تبريز در سر كلاس هاي درس و حركت به سمت بازار تبريز به شكل تظاهرات و درگيري بازاريان و طلاب با ماموران شهرباني در مقابل مدرسه طالبيه از جمله آنها بود.
اما چاشني قيام زماني آتش زده شد كه محمد تجلا با نواختن سيلي به گوش سرگرد كلانتري بازار به دليل اهانت وي به مسجد با گلوله سلاح كمري وي به شهادت رسيده و مردم حاضر در مقابل مسجد قزللي " لا اله الا الله " گويان پيكر بي جان اين شهيد راه آزادي و انقلاب را بر دوش شان تشييع كردند.
فوران خشم مردم و پيوستن اقشار مختلف به جمع تظاهرات كنندگان در 29 بهمن 1356 تبريز ، صحنه اي را خلق كرد كه ر‍ژيم طاغوت هرگز فكرش را نيز نمي كرد.
در اين روز تاريخي تمامي مظاهر فساد رژيم از قبيل مشروب فروشي ها ، سينماهاي محل نمايش فيلم هاي مبتذل ، مراكز فساد و ساختمان حزب رستاخيز توسط انقلابيون تبريزي ويران شده و طبق آمارهاي رسمي شش شهيد و125 نفر زخمي و بر اساس آمارهاي غيررسمي ، 200 نفرشهيد ، 500 نفر مجروح و نزديك به يك هزار نفر نيز دستگير شدند.
در سند مربوط به گزارش رويدادهاي آن روز تبريز به رييس كل دادگستري آذربايجان شرقي توسط بازپرس ويژه اين رويداد ضمن " آشوبگر " خواندن شركت كنندگان در تظاهرات و متهم ساختن آنان به " غارت و اتلاف امتعه و محصولات در نقاط مختلف شهر " آمده است: " عده اي از آشوبگران به وسيله ماموران انتظامي و افراد نظامي دستگير شده و در سربازخانه شماره يك تبريز تحت نظر مي باشند."
در اين گزارش به وجود 73 مجروح اذعان و افزوده شده است : " كليه متهمين شبانه در زندان شهرباني موقتا تحت نظر باشند ".
گزارش محرمانه كلانتري 3 تبريز به بازپرس ويژه رسيدگي كننده به پرونده هاي قيام 29 بهمن تبريز ، حاكي از اين است كه علاوه بر دستگيرشدگان منتقل شده به سربازخانه شماره يك تبريز ، تعداد زيادي از شركت كنندگان نيز توسط عوامل كلانتري ياد شده دستگير شده اند.
در اين سند ، گستردگي قيام 29 بهمن مردم تبريز و ميزان رعب و و حشت عمال رژيم از حركت تاريخي مردم در آن روز به خوبي تشريح شده و آمده است: " ... عده اي از افراد آشوبگر مسلح به چوب و چماق و چاقو به اماكن عمومي ، بانك ها ، ادارات دولتي و كلانتري حمله كرده ، ساختمان حزب رستاخيز را پس از تخريب آتش زده ، اموال آن را به غارت برده ، تعداد زيادي از شعب بانك ها تخريب و آتش زده شده و چندين دستگاه اتومبيل پارك شده در ساختمان حزب و خيابان ها به آتش كشيده شده است."
در اين گزارش با " آشوبگر " خطاب كردن شركت كنندگان در تظاهرات ، ويژگي هاي اخلاقي مربوط به عمال و گروه هاي فشار رژيم و دار و دسته شعبان بي مخ ها از قبيل " چماق دار " و " چاقو كش " به مردم انقلابي تبريز نسبت داده شده و اين در شرايطي است كه اظهارات شاهدان عيني اين رويداد تاريخي خلاف محتواي اين گزارش رسمي را اثبات مي كند.
استفاده از لفظ " غارت " در اين گزارش نيز خلاف واقعيت است ، چرا كه مردم تبريز در آن روز براي برانداختن رژيم طاغوت قيام كرده و بازگويي خاطرات آن روزها توسط شهروندان تبريزي ميان سال و مسن به روشني آشكار مي سازد كه انقلابيون در تظاهرات ، كوچك ترين وقعي به اسكناس و پول هاي خرد پراكنده شده در ساختمان بانك ها و خيابان هاي مجاور آنها نمي نهادند.
درج عبارت " ... برابر اطلاع ، تعدادي از آشوبگران نيز در حين عمليات توسط اكيپ ضد خرابكاري و نيروهاي كمكي ارتش كه مستقيما بدون اطلاع كلانتري به شهرباني يا پادگان نظامي تحويل داده شده اند ." در اين گزارش ، دال بر ناتواني نيروهاي نظامي و انتظامي محلي در كنترل قيام و اعزام نيروهاي ويژه از تهران است كه بعدها به طور مشروح در رسانه ها انعكاس يافت.
حضور اقشار مردم در تظاهرات 29 بهمن تبريز از جمله نكات بارز اين رويداد تاريخي است كه در منابع مختلف از آن ياد شده است.
در گزارش دادستان تبريز به وزارت دادگستري وقت نيز به اين موضوع اشاره شده و آمده است: " در جريان اخلال نظم و غارت و تخريب ديروز ، عده اي از افراد صغير نيز به عنوان شركت و دخالت در اين جريان دستگير شده اند كه فعلا در زندان شهرباني تحت نظر مي باشند ، مراتب به لحاظ اهميت موضوع و اقدام قانوني اعلام مي شود. "
تامل در محتواي اين سند رسمي به خوبي نشان مي دهد كه رژيم طاغوت از فراگير بودن قيام 29 بهمن مردم تبريز به وحشت افتاده و عمال آن حتي از دستگير كردن كودكان معصوم و بي گناه براي سركوبي قيام ، ابا نداشته اند.
در جريان قيام خودجوش و تاريخي مردم عليه ستم گري ها و و بيدادي هاي رژيم طاغوت در 29 بهمن 1356 به رغم دستگيري تعداد زيادي از شركت كنندگان توسط نيروهاي نظامي و امنيتي رژيم و شهادت و مجروح شدن عده زيادي از شركت كنندگان در تظاهرات ، عمال رژيم از دستگيري سازمان دهندگان و سران قيام عاجز ماندند.
در گزارش دادستان تبريز به رييس آگاهي اين شهرستان به اين نكته اذعان شده و آمده است: " در جريان تظاهرات و آشوب تبريز ، عده اي دستگير شده ، در حين تحقيقات معلوم شده كه عده اي در پشت پرده و با تهيه وسايل در ايجاد اين قضايا موثر بوده اند كه مسببين اصلي وقوع اين حوادث غم انگبز تاكنون دستگير نشده اند... ".
ابعاد قيام تاريخي 29 بهمن مردم تبريز به قدري گسترده بوده كه با وجود احاطه كامل رژيم طاغوت به رسانه هاي خبري داخلي آن زمان و سانسور كامل خبري رويدادهاي انقلاب ، خبر اين رويداد حماسي با تيتر درشت و هر چند نادرست " بعد از دو روز آشوب خونين ، آرامش به تبريز بازگشته است " در روزنامه هاي اطلاعات و كيهان به چاپ رسيد.
اهميت اين موضوع در گزارش ستاد عمليات شهرباني تبريز به مديركل اطلاعات و جهانگردي آذربايجان شرقي مشخص است: " طبق اعلام تيمسار سرلشگر بيدآبادي به ساواك استان ، روزنامه اطلاعات و كيهان در تاريخ 4/12/ 2536 در صفحه اول با تيتر درشت نوشته اند (اشاره به تيتر فوق الذكر ) در حالي كه فقط در 29 بهمن از ساعت 9 صبح تا 14 درگيري مامورين انتظامي با اخلال گران شدت داشته و از آن به بعد فقط اجتماعات مختصري ديده شده كه به وسيله ماورين متفرق شده اند. "
مندرجات اين گزارش ، حاكي از دامنه دار بودن قيام 29 بهمن تبريز در اين شهر و گسترش آن به ديگر نقاط كشور است .
در قيام 29 بهمن تبريز ، مردم محلات مختلف اين شهر از جمله " محله " شاه آباد " آن زمان ، شركت گسترده و پرشوري داشتند كه در اسناد رسمي به آن اشاره شده است.
در گزارش يك سال بعد از روي دادن قيام 29 بهمن 1356 تبريز در گزارشي از كلانتري 3 به بازپرس شعبه دوم دادسراي تبريز در اين خصوص آمده است: " در حادثه بهمن ماه 1356 به علت تراكم تظاهركنندگان مخصوصا به سبب قرار گرفتن شاه آباد كه كانون اصلي و مهم تظاهرات تبريز بوده است ".
قيام خونين مردم تبريز در 29 بهمن 56 حادثه اي بسيار مهم در تاريخ انقلاب اسلامي محسوب مي شود. براي اولين بار در اين روز ، شعار "مرگ برشاه" بطور علني سر داده شد واز اين رو خط قرمز رژيم پهلوي در اين روز شكسته شد.
علاوه بر شعار پرطنين "درود بر خميني" ، شعارهاي ديگري از قبيل " واي اگر خميني حكم جهادم دهد ، كس نتواند كه جوابم دهد " و شعار به يادماندني" بيز بوشاهي ايستميريخ والسلام"(ما اين شاه را نمي خواهيم والسلام) توسط شركت كنندگان در قيام سر داده شد.
به دنبال قيام 29 بهمن تبريز، امام خميني (ره) در سخنراني خود در نجف اشرف اعلام نمودند كه " ما عزادار شهداي قيام 29 بهمن تبريز هستيم".
يكي از ويژگي هاي مهم قيام تبريز ، بازتاب جهاني آن بود ، زيرا اين قيام در يكي از حساس ترين نقاط ايران رخ داده ، داراي گستردگي زيادي بوده و تمامي اقشار مردم بدون استثنا در آن شريك بودند. بازتاب قيام تبريز در رسانه هاي گروهي جهان ، سبب مطرح شدن نهضت و انقلاب در سطح جهان شد.
قيام خونين مردم تبريز در 29 بهمن 56 ، ضربه اي سهمگين بر كالبد پوسيده رژيم پهلوي وارد آورد وپيام انقلاب را در داخل كشور در سطح بسيار وسيعي گسترش داد. بار ديگر مردم تبريز با خلق حماسه اي ديگر ، نقش سرنوشت ساز خود در روند نهضت هاي آزاديخواهانه سده اخير ايران ونيز انقلاب اسلامي ، ايفا نمودند.
586/518 /546

سه|ا|شنبه|ا|29|ا|بهمن|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 201]