يافتن مشتريان تازه براي تهران دشوار مي‌شود

واضح آرشیو وب فارسی:ايران دیپلماسی: يافتن مشتريان تازه براي تهران دشوار مي‌شود
نويسنده: آزاده افتخاري

ديپلماسي ايراني: زماني كه دولت ريگان در اكتبر 1987 تحريم نفت ايران را اعمال كرد، بازار جهاني خود را براي يك جهش بزرگ در بهاي نفت آماده كرد. اما در زماني كه تحريم صادرات 500 هزار بشكه نفت در روز به آمريكا را متوقف كرد، بهاي نفت از حدود 20 دلار براي هر بشكه در اوايل اكتبر به حدود 15 دلار در ماه دسامبر رسيد.

براي توجيه اين روند يك دليل ساده وجود دارد و آن اين است كه تهران به جاي كاهش توليدات، تلاش كرد نفت توليدي را به بازار‌هاي ديگري غير از آمريكا به فروش برساند.

اكنون با گذشت ربع قرن،‌جهان بار ديگر در شرايط مشابهي قرار گرفته است. اين بار تركيب تحريم‌هاي آمريكا و تحريم‌هاي قريب‌الوقوع اتحاديه اروپا عليه صنعت نفت ايران، جمهوري اسلامي را بر آن خواهد داشت تا توليدات خود را كاهش دهد. روندي كه علاوه بر افزايش بهاي نفت، اقتصادي ايران را نيز تحت تاثير پيامد‌هاي منفي خود قرار مي‌دهد.

واشينگتن اخيرا قانون تحريم بانك مركزي ايران را به تصويب رسانده و انتظار مي‌رود كه اتحاديه اروپا نيز در نشست اواخر ژانويه واردات نفت از ايران را تحريم‌ كند.

تحريم نفت از سوي اروپا حدود 450 تا 500 هزار بشكه از توليدات روزانه نفتي ايران را در برمي‌گيرد. هرچند نتايج تحريم بانك مركزي ايران نيز هنوز مشخص نشده اما تا كنون ژاپن، كره جنوبي، تايوان و هند در مورد كاهش واردات از ايران موضع‌گيري‌هاي مثبتي داشته‌اند و در اين صورت 250 هزار بشكه ديگر از توليدات نفتي روزانه ايران نيز شامل تحريم‌ها خواهد شد.

اي‌دي‌ مورس، يك كارشناس اقتصادي در موسسه سيتي گروپ و مقام سابق در بخش انرژي آمريكا اين نكته را خاطرنشان مي‌كند كه در صورت همراهي كشور ها با تحريم نفت ايران، حدود 550 تا 850 هزار بشكه از نفت توليدي روزانه ايران كه 25 تا 35 درصد از صادرات روزانه ايران را شامل مي‌شود، تحريم خواهد شد.

هرچند هنوز هم تئوري تحريم نفت ايران در سال 1987 از سوي برخي كارشناسان مطرح است اما برخي بر اين باورند كه تهران براي فروش دوباره نفت به بازار‌هاي ديگر تلاش خواهد كرد.

روزنامه فايننشال تايمز به نقل از مايكل ويتنر، يك تحليلگر نفتي و مقام سابق سيا اين نكته را خاطرنشان مي‌كند كه تهران مي‌تواند 200 تا 300 هزار بشكه از توليدات نفتي تحريم شده از سوي اروپا و برخي كشور‌هاي آسيايي را روانه چين و پالايشگاه‌هاي ديگر كند.

اما به هر ترتيب درآمد نفتي ايران تحت تاثير كاهش حجم توليدات و همچنين اجبار براي فروش نفت با قيمت پايين‌تر، كاهش مي‌يابد.

در مقابل برخي از كارشناسان مانند ديويد گولدين، ديپلمات سابق آمريكايي در بخش امور انرژي وزارت امور خارجه بر اين باورند كه به نظر نمي‌رسد ايران بتواند نفت تحريم شده از سوي اروپا و ديگر مشتريان آسيايي را دوباره به فروش برساند. چرا كه ايران مشتريان محدودي دارد و به غير از اروپا، تنها چين، هند، ژاپن، آفريقاي جنوبي، كره جنوبي، سريلانكا، تايوان و تركيه مشتري نفت ايران هستند.

از بين اين كشور‌ها، ژاپن، كره جنوبي و تايوان به ترتيب به طور متوسط 341 ، 224 و 33 هزار بشكه از صادرات روزانه نفتي ايران را خريداري مي‌كنند و در عين حال متحدان نزديك آمريكا نيز به شمار مي‌روند. به همين دليل احتمال تصميم‌گيري آنها براي كاهش يا قطع واردات نفت از ايران همانگونه كه ژاپن نيز اعلام كرده،‌بسيار زياد خواهد بود.

از سويي ديگر حتي در صورتي كه ژاپن، كره جنوبي و تايوان در مراحل مقدماتي تنها واردات نفت از ايران را كاهش دهند، باز هم جمهوري اسلامي ناچار خواهد بود تا مشتريان تازه‌اي براي توليدات نفتي خود بيابد.

هند كه حدود 330 هزار بشكه از نفت ايران را به طور روزانه خريداري مي‌كند نيز در موقعيت مشابهي قرار دارد. دهلي نو هم‌اكنون واردات نفت از ايران را از سوي پالايشگاه‌هاي داخلي كاهش داده و سرگرم يافتن جايگزيني براي ايران است. اين در حالي است كه تحريم‌هاي آمريكا نيز پرداخت‌هاي نفتي هند با ايران را با مشكلات زيادي مواجه كرده و در صورتي كه بانك هلك‌بانك تركيه نيز از ارائه خدمات براي پرداخت پول نفت ايران به هند خودداري كند، دهلي نو گزينه‌اي جز كاهش بيش از پيش واردات نفت از ايران نخواهد داشت.

در بين ديگر مشتريان نفتي ايران، سريلانكا از طريق سيستم اعتباري بدون بهره كه بسيار سخاوتمندانه به نظر مي‌رسد، تقريبا كل منابع نفتي خود را از ايران وارد مي‌كند و با توجه به اين سيستم پر سود به نظر مي‌رسد كه بخواهد واردات نفت از ايران را به 39 هزار بشكه در روز افزايش دهد. اما تركيه و آفريقاي جنوبي كه مشتريان بزرگتر ايران هستند روزانه 182 و 98 هزار بشكه از نفت ايران را خريداري مي‌كنند و به نظر نمي‌رسد كه بخواهند با توجه به حفظ امنيت انرژي خود ، واردات نفت از ايران را افزايش دهند.

به اين ترتيب تنها چين باقي مي‌ماند. پكن در حال حاضر بزرگترين وارد كننده نفت از ايران است و روزانه 540 هزار بشكه نفت از جمهوري اسلامي خريداري مي كند. تحليلگران و تاجران بر اين باورند كه چين مي‌تواند واردات نفت از ايران را افزايش دهد اما در صورتي كه چين همه نفت تحريم شده ايران از سوي اروپا و مشتريان آسيايي را خريداري كند آنگاه به طور 100 درصد به نفت ايران وابسته مي‌شود و اين در تضاد با استراتژي انرژي چين در جهت ايجاد تنوع در منابع نفتي، قرار دارد.

برخي تحليلگران بر اين عقيده‌اند كه شايد چين از طريق افزايش واردات نفت از ايران بخواهد ذخاير استراتژيك نفتي خود را پر كند اما در صورتي اين اقدام را انجام خواهد داد كه قيمت نفت فروخته شده از ايران از تخفيف قابل توجهي برخوردار باشد. اين قيمت تخفيف داده شده براي چين بسيار مهم است و از طرف ديگر درآمد نفتي ايران را كاهش خواهد داد.

اما به طور كلي در صورتي كه مشتريان كنوني نفت ايران نتوانند پيامد‌هاي ناشي از تحريم نفت ايران از سوي اروپا را با خريد نفت بيشتر از جمهوري اسلامي جبران كنند، تهران بايد به دنبال مشتريان تازه باشد يا بار ديگر به روي مشتريان قديمي مانند پاكستان لبخند بزند.

اين در حالي است كه پيامد‌هاي جدي تحريم‌هاي كنوني آمريكا، مشتريان جديد را از خريد نفت ايران باز مي‌دارد و ضعف پالايشگاهي در كشور‌هاي در حال توسعه نيز مشكلاتي را براي آنها در راه خريد نفت ايران و تبديل آن به محصولاتي مانند بنزين فراهم مي‌كند.

جمعه|ا|23|ا|دي|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايران دیپلماسی]

[مشاهده در: www.irdiplomacy.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 134]